N'. 304. 131® Jaargang, 1888- Maandag 24 December. HERIJK. I BEKENDMAKINGEN- Middelburg 22 December, Dit blad verschijnt d a g e 1 ij k s, met uitzondering van Zon- en Feestdagen. Prijs per 3/m. franco 2. Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 Cent. Advertentiën; 2 Cent per regel. Geboorte-, Trouw-, Doodberichten, enz.van 1-7 regels ƒ1.50; iedere regel meer ƒ0.20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte. Bij deze courant behoort een BIJVOEGSEL, M1DDËLBLRGSGHE COURANT. Agenten te Vlissingen: P. G. de Yeï Mestdagh Zoon, te Goes; A. A. W. Bolland, te Kruiningen: F. van dek Peijl, te Zierikzee; A. C. de Mooij en te Tholen: W. A. van Nlehwenhtjuzen. Verder worden door alle postkantoren en boekhandelaren abonnementen en advertentiën aangenomen' en nemen ook het algemeen advertentiebureau van Nijgh van Ditmar te Rotterdam, en de firma B. van amp te Groningen, voor de Noordelijke provinciën, annonces aan. Hoofdagenten voor het Buitenland: te Parijs en Londen, de Compagnie générale de Publicité étrangère G. L. Datjbe Cie., John F. Jones, opvolgt, - voor België A. Grosjean Co. te Brussel. Dinsdag en Woensdag a. eersten en tweeden Kerstdag- verschijnt geen noinmer der lliddelbnrgsclie courant. De Gedeputeerde staten van Zeeland doen te weten, dat door hen in hunne vergadering van 14 December 1888 is vastgesteld hetgeen volgt De gedeputeerde staten van Zeeland, gelet op art. 15 der wet van 7 April 1869 Staatsblad no. 57) en op het koninklijk besluit van 30 November laatstleden Staatsblad no. 165)besluiten lo. het tijdstip, waarop de herijk der maten en gewichten in 1889 zal plaat hebben, te bepalen zooals is aangewezen in de volgende tabel Middelburg, ook voor St. Laurens, 8, 9,10,11, 15, 16, 17, 18, 22, 23, 24, 25, 29, 30, 31 Januari en 1, 5, 6, 7 en 8 Februari. Zierikzee, ook voor Kerkwerve, 19, 20, 21, 22, 23, 25, 26, 27, 28 Februari en 1 en 2 Maart Brouwershaven, ook voor Duivendijke, 7 en 8 Maart; Zonnemaire, 9 Maart des voormiddagsNoord- gouwe, 9 Maart des namiddagsDreischor, 11 MaartEikerzee, 12 Maart des voormiddags Ellemeet, 12 Maart des namiddagsRenesse, 13 Maart des voormiddagsNoordwelle, ook voor Serooskerke (Schouwen), 13 Maart des namiddags Haamstede, ook voor Burgh 14-Ouwerkerk, 15 Maart des voormiddags; Nieuwerkerk, 15 Maart des namiddags; Bruinisse, 16 en 18 Maart; Oos- terland, 19 MaartCortgene, 26 MaartWisse- 'kerke, 27 en 28 MaartColijnsplaat, ook voor Cats, 29 en 30 Maart. Yeere, ook voor Yrouwepolder, 16 April; Ar- nemuiden, ook voor Nieuw- en St. Joosland, 17 AprilOost- en West Souburg, ook voor Ritthem, 18 April. Vlissingen, 24, 25, 26, 27, 29, 30 April en 1, 2. 3, 4 en 6 Mei; Serooskerke (Walcheren), 7 Mei des voormiddags Oostkapelle, ook voor Grijps- kerke, 7 Mei des namiddagsDomburg, ook voor Aagtekerke, 8 MeiWestkapel Le, ook voor Zou- telande, 9 MeiKoudekerke, ook voor Biggekerke en Meliskerke, 10 Mei. Breskens, 20 MeiGroede 21 en 22 Mei Nieuw- vliet, 23 Mei des voormiddagsCadzand, 23 Mei des namiddags Zuidzande, 24 Mei des voormid dags Retranchement, 24 Mei des namiddags. Sluis, met uitzondering van Oud-Heille, 25 en 27 Mei. Aardenbnrg, ook voor Eede, St. Kruis en Oud- Heille (gemeente Sluis), 28 en 29 Mei. Oostburg, 31 Mei en 1 JuniSchoondijke, 3 Juni; IJzendijke, ook voor Waterlandkerkje, 4en 5 JuniBiervliet, 6 JuniHoofdplaat 7 Juni. Terneuzen, 14, 15, 17 en 18 Juni;-Hoek, 19 JuniSas van Gent, ook voor Philippine, 20 Juni en 21 Juni des voormiddagsWestdorpe, 21 Juni des namiddagsZuiddorpe, ook voor Overslag, 22 Juni des voormiddag?Koewacht, 22 Juni des na middags Axel, 24 en 25 JuniZaamslag, 26 Juni. Zeeuwsch genootschap der wetenschappen. Redevoering, uitgesproken door den voorzitter, den heer dr F. P. J. Sibmacher Zijnen, bij gelegenheid der inwijding van het nieuwe gebouw. Mijne Heeren! Directeuren en leden! Er komen in het leven van ieder mensch ge beurtenissen voor, die voor zijn eigen gevoel zijn leven in tijdvakken verdeelen; oogenblikken, waarop men zich levendig bewust is, dat thans eene vroegere periode voor goed is afgesloten, en dat in zeker opzicht een nieuw leven begint. De dag van het huwelijk, van onze vestiging in een of ander beroep of betrekking, het weg vallen van het ouderlijke huis, een verhuizing of verplaatsing naar elders of wat dies meer zij Zulke dagen en uren komen echter ook voor in het leven van elke inrichting of genootschapdie eene eigene geschiedenis hebben, en ook ons Zeeuwscli genootschap der loetenschappen heeft die vroeger reeds gekend en mag er thans weder een beleven op dezen merkwaardigen, ik mag wel zeggen op dezen heuchelijken dag! Het is mij hier wil ik al aanstonds voor uitkomen geene geringe oorzaak van blijdschap, dat het mij vergund wordt u in dit voor ons nieuwe, in dit ons eigen huis te begroeten, en n welkom te heeten in onze nieuwe, in onze eigen vergaderzaal. Laat ons, opdat wij te beter de beteekenis mogen begrjjpen van wat wjj thans te samen doorleven, Hulst, ook voor Clinge en St. Jansteen, 27, 28 en 29 Juni; Rapenburg, (gemeente Stoppel dijk) voor de gemeenten Stoppeldijk, Hengstdijk en Boschkapelle, 1 Juli; Grauw, 2 Juli; Kloos- terzande, (gemeente Hontenisse) voor de gemeen ten Hontenisse en Ossenisse, 3 en 4 Juli. Stavenisse, 22 JuliSt. Annaland, 23 en 24 Juli; St. Philipsland, 25 Juli; Oud Vosmeer, 26 Juli. Tholen, 27 en 29 JuliPoortvliet, 30 Juli Scherpenisse, 31 JuliSt. Maartensdijk, 1 en 2 Augustus. Goes, ook voor Kloetinge en Kattendijke, be nevens 's Heer Hendrikskinderen en Wissekerke (gemeente 's Heer Arendskerke) 14-, 15,16,17,19, 20, 21, 22, 23, 24 en 26 AugustusWolfaartsdijk 27 AugustusHeinkenszand, ook voor 's Heer Arendskerke, 28 Augustus en 29 Augustus des voormiddags's Heerenhoek, ook voor Borssele en Nieuwdorp (gemeente 's Heer Arendskerke), 29 Augustus des namiddags en 30 Augustus Ovezand, ook voor Nisse, 31 Augustus Ellewouts- dijk, ook voor Driewegen, 2 September Baarland, ook voor Oudelande, 3 SeptemberHoedekens- kerke 4 September des voormiddags 's Graven polder, ook voor 's Heer Abtskerke, 4 September des namiddagsKapelle, ook voor Schore, 5 en 6 September Wemeldinge 7 September Yerseke 9 en 10 September; Kruiningen 11 September en 12 September des voormiddags Krabbendijke, ook voor Waarde, 12 September des namiddags en 13 September; RillandBath 14 September; 2o. de gemeentebesturen in dit gewest uit te noodigen, dit besluit af te kondigen en aan te plakken. Gegeven te Middelburg, 14 December 1888. De gedeputeerde staten voornoemd, DE BRAUW, Voorzitter, E. FOKKER, Griffier. In verhand met den rechtstreekschen stoom vaartdienst tusschen Nederland en Zuid-Afrika, met Ylissingen als uitgangshaven, meldt men nog als antwoord op de vraag waarom Vlissingen als zoodanig gekozen is, dat Amsterdam niet in aanmerking kon komen om zijn last met de sluizen en te nooge havengelden. Rotterdam had wel veel kans gekozen te wor den, maar de voorkeur werd toch aan Vlissingen gegeven, nadat men zich verzekerd had van de ernstige medewerking van de directie der staats spoorwegen en van de agenten der verschillende binnenlandsche stoombootdiensten. Goedkoope doorvrachten, zoowel voor .vervoer te water als te land, van alle plaatsen in Nederland en op het vasteland zullen nu worden vastgesteld. Bij deze heugelijke gebeurtenis kwam bij ons als van zelf de herinnering op aan het door ons reeds eenige jaren geleden, in Juli 1883, ge schrevene over zulk een stoomvaartdienst op Zuid- Afrika, ook van Vlissingen uit. Zal deze nieuwe lijn nu ook kunnen meewerken even terugzien in het voorleden. Wij zouden de geschiedenis van ons genootschap in drie tijd vakken willen verdeelen. Het eerste tijdvak omvat de oprichting van het genootschap en zijn ontstaan te Vlissingen tot aan zijne verplaatsing naar Middelburg en loopt van het jaar 1769 tot 1801. Het tweede tijdvak vangt aan met die verplaatsing naar Middelburg in het gebouw, dat wij onlangs hebben verlaten. Het derde tijd vak begint heden. Over elk van deze drie tijdvakken een enkel woord I. Evenals meer dingen, die naderhand totgrooten wasdom en bloei zijn gekomen, ia ook ons Zeeuwsch genootschap uit kleine beginselen allengs ontwik keld. Den 31 Juli 1765 werd te Vlissingen door twaalf personen een leesgezelschap opgericht voor tijdschriften en wetenschappelijke werken. Eenige maanden daarna begreep men reeds aan die lectuur op zich zeiven niet genoeg te hebben, en werd er besloten, dat ieder lid op zijne beurt eene lezing zou houden over een onderwerp te zijner keuze. Een paar jaar daarna werd dit honden van lezingen wat bezwarend voor zoo een klein personeel, en kwamen die wakkere vrienden op de gelukkige gedachte om wetenschappelijke mannen van elders aan hunnen kleinen kring te verbinden. Zoo kwam allengs in Januari 1768 tot stand het Genootschap van nuttige kunsten en wetenschappen te Vlissingen en stelde, naar de manier van dien tijd, een devies, en wel eene rots, op welke de zeven vrije kunsten allegorisch geplaatst waren in de gedaante van zeven jonk om, zooals wij toen schreven, voor de voornaamste plaatsen onzer provincie te zoeken naar nieuwe bronnen voo de verlevendiging van den handel in die gemeenten Anderen hebben thans den weg gebaandwij bevelen nu nogmaals aan dien niet ongebruikt te laten en doen dit vooral hij hen, die belang stellen in den bloei van Zeeland's handel, welke zulk eene uitstekende gelegenheid om zich te ontwikkelen heeft in Vlissingen en Middelburg- Tegen heden (Zaterdag) middag te half twee uur waren leden en directeuren van het Zeeuwsch genootschap der wetenschappen in het nieuwe ge bouw, Wagenaarstraat alhier, bijeengeroepen om de plechtige inwijding daarvan hij te wonen. Aan die oproeping hadden velen, een 50 tal, gevolg gegeven. De vergadering werd geopend met eene rede voering van den voorzitter van het genootschap, den heer dr. F. P. J. Sibmacher Zijnen, eene re devoering die wij in ons blad in haar geheel zullen opnemen, waarmee hieronder een aanvang wordt gemaakt. Na het uitspreken daarvan werden de aan wezigen uitgenoodigd het gebouw te bezichtigen, waarvan, eveneens in het bijvoegsel, eene be schrijving wordt gegeven, ons door eene welwil lende hand verstrekt. De hulde, den heer mr G. N. de Stoppelaar bereid, en waarvan in de beschrijving van het gebouw uitvoerig melding wordt gemaakt, werd hem be wezen bij het verlaten van de leeskamer aan den voet van de hoofdtrap. De voorzitter van het genootschap hield daarbij een toespraak, waarin hij o. a. zeide »Het Zeeuwsch genootschap der wetenschappen wenscht door het tafereel, dat gij thans voor u ziet, heide, voor tijdgenoot en nageslacht, zijne dankbaarheid uit te spreken jegens hem, die ons heden zoo uitne mend heeft welgedaan. »Moge tijdgenoot en nageslacht door deze onze dankbare hulde worden aangespoord niet slechts om in te stemmen met onze erkentelijkheid, maar vooral ook om onzen weldoener na te vol gen in liefde voor Zeeuwsche wetenschap en in ernstige toewijding aan onze gemeenschappelijke belangen". De afdeeling Sint Annaland van de kiesver- eeniging Algemeen belang, op het eiland Tholen, bracht bij de gehouden herstemming voor een candidaat, ter verkiezing van een lid der Pro vinciale staten, 26 stemmen uit op den heer N. Polderman, 3 op den heer P. D. van Stapele en 1 op den heer L. J. Dorst. De afdeeling St. Maartensdijk stelde met 129 stemmen den heer N. Polderman, burgemeester dier gemeente als candidaat. 3 briefjes waren blanco. Het aantal leden dier afdeeling bedraagt 135 het was dus een druk bezochte vergadering. In de afdeeling Oud-Vosmeer werden 24 stern- vrouwen, en die zich in zee boven de schuimende baren verhief met dit onderschriftnon sordent in undist Leden buiten Vlissingen zouden opgeno men worden onder den titel van honoraire en met beraadslagende stem; en eer een jaar verloopen was telde de lijst van deze reeds 29 namen. Met lust en ijver werden over allerlei merkwaardige onderwerpen verhandelingen gehouden en bijdra gen geleverd, en in 1769 zag een eerste bundel hiervan te Middelburg het licht. Het genoot schap vond al spoedig een Beschermheer in Z. H. Willem V prins van Oranje en Nassau, en werd door de Staten van Zeeland hij resolutie van 23 Maart 1769 met eenigszins gewijzigden titel erkend als het Zeeuwsch genootschap der wetenschap pen te Vlissingen. Men had wie aan dit genootschap deelnamen al spoedig gesplitst in Directeuren, die jaarlijks vijf dukaten zouden betalen, en leden, die zich tot het houden of inzenden van verhandelingen zouden verbinden. Weldra mocht men met 29 directeuren en 54 leden samenwerken; en vraagt iemand waarin dit bestond we behoeven met het antwoord niet verlegen te zijn. Men schreef prijsvragen uit en bekroonde de goede schrijvers, men gaf verhandelingen in het licht, men stelde zich in betrekking met andere genootschappen en geleerde maatschappijen, men verzamelde boekwerken, voorwerpen van natuurlijke historie, schilderijen, munten, penningen enz. Nog geen 25 jaren had het genootschap bestaan of reeds 15 dikke boekdeelen waren uitgegeven, het getal men uitgebracht, waarvan 23 op den heer P. Daane van Stapele en 1 op den heer N. Polderman. De afdeeling Tholen bracht heden (Zaterdag) 38 stemmen op den heer P. Daane van Stapele, 4 op den heer N. Polderman en 2 op den heer L. Dorst. Aanstaanden Dinsdag verleent de minister van justitie geen audiëntie. De bekende schrijver der overzichten van de Tweede kamer-zitttngen in de N. R. Ct deed ons dezer dagen twee ministers kennen, maar niet van even voordeelige zijde. Over den tegenwoordigen minister van oorlog liet hij zich zeer gunstig uit. Volgens den alge- meenen indruk, die de debatten over de oorlogs- hegrooting bij alle leden der kamer heeft achter gelaten, is thans aan de groene tafel een minister van oorlog gezeten, die voor de taak, welke hem is toevertrouwd, ten volle berekend iseen man, die niet alleen de noodige bekwaamheden bezit, maar ook een behoorlijke mate van zelfstandig heid een man, die, zonder groote redenaarsgaven te bezitten, toch op heldere en eenvoudige wijze zijn denkbeelden weet te vertolken en rekenschap weet te geven van zijn daden. Van den minister van binnenlandsche zaken liet de schrijver der overzichten ons een minder voordeeligen karaktertrek kennen. Het betreft het voorgevallene in de zitting der Tweede kamer van verleden week, Vrijdag. Bij art. 126 der begrooting voor binnenlandsche zaken was aan de orde de verlaging door de regeering met ƒ1000 van deze posttoelagen voor huisvesting en ver pleging van kweekelingen, opgeleid hij de rijks kweekscholen. Het doel der verlaging was daardoor te kunnen komen tot opheffing van eene der zeven bestaande rijks-kweekscholen voor onder wijzers. Bij de vermelding der hierover gevoerde dis cussie nu teekende de schrijver van het kamer overzicht het volgende aan >Een eigenaardig licht viel bij het debat, dat over deze kwestie plaats had, op de wijze, waarop de minister van binnenlandsche zaken de kamer had voorgelicht. In de memorie van antwoord van dien minister kwam de volgende mededeeling voor: >Hij (de minister) is mede tot het besluit gekomen, dat reeds in het volgend jaar kan wor den overgegaan tot het opheffen van een der kweekscholen, hem mede in overwe ging gegeven door de meerderheid der inspecteur s." Toen de gespatieerde woorden den heer Kerdijk geleid hadden tot de pertinente vraag aan de regeering, of werke lijk de meerderheid der inspecteurs zich in be ginsel vóór de opheffing van een rijks-kweekschool had verklaard, dan wel of zij deze opheffing verkozen had boven geheele afschaffing der rijks beurzen aan de kweekscholen, kwam de minister van binnenlandsche zaken verklaren, dat dit directeuren en leden was tot een 200 tal uitge breid. In Middelburg was in 1784 een Departe ment van het VI issingsche genootschap opgericht, een departement, maar dat weldra de erfgenaam zou worden van den roem en de bezittingen zjjns vaders. Zoo opgewekt en schitterend toch als de eerste levensjaren van het Zeeuwsch Genootschap te Vlis singen zijn geweest, zoo treurig en kwijnend is de tijd, dien het aldaar in de laatste jaren der vorige eeuw heeft moeten doorleven. Het waren vooral twee oorzaken, die hiertoe samenwerkten. Vooreerst had de wat te snelle en voorspoedige ontwikkeling hare treurige schaduwzijde. Het genootschap was eenigzins als een jong mensch, die, naar men zegt, uit zjjne kracht is gegroeid. De werkzaamheden en de onkosten, door deze veroorzaakt, hielden elkander niet genoegzaam in evenwicht. De uitgaven werden groot en de inkomsten lieten te wenschen over. Dit moest anders worden of de ondergang van het genoot schap zou haast aanstaande zijn. Eene tweede oorzaak werkte almede hoogst ongunstig wij bedoelen de troebele tijden in het laatst der vorige eeuw. Ons heele Vaderland was in partijen verdeeld, overal oneenigheid en wantrouwen en daarbij de Franschen in hei land met al de droevige gevolgen van dien. Veler tractementen werden niet uitbetaald, de rente van provinciale en andere schuldbrieven werd onzeker, de handel voor een goed deel vernietigd. Was het wonder, dat ook de the saurier van het genootschap bj het achterbleven

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1888 | | pagina 1