131
1888.
11 December.
N\ 293
Dinsdag
e
Middelburg 10 December.
Dit blad verschijnt d a g e 1 ij k s,
met uitzondering van Zon» en Feestdagen.
Prijs per 3/m. franco 2.
Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
Advertentiën; 20 Cent per regel:
Geboorte-, Trouw-, Doodberichten, enz.: van 1-7 regels ƒ1.50;
iedere regel meer ƒ0.20.
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Bij deze courant behoort een BIJVOEGSEL,
Het gebeurde in het Maison Stroucken
le Amsterdam.
MIDDELBURGSCHE COURANT.
Agenten te Vlis 'ingen: P. G. de Vey Mestdagh Zoon, te Goes: A. A. W. Bolland, te Kruiningen.: F. van der Peijl. te Zierikzee: A. C. de Moou en te Tholen: W. A. van NeeoTvenhuijzen.
Vorder worden door alle postkantoren en boekhandelaren abonnementen en advertentiën aangenomen en nemen ook het algemeen advertentiebureau van Nijgh van Ditmar te Rotterdam, en de firma B. van des
Eame te Groningen, voor de Noordelijke provinciën, annonces aan. Hoofdagenten voor het Buitenland: te Parijs en Londen, de Compagnie générale de Publicité étrangère G. L. Datjbe Cie., John F. Jones, opvolger
voor België A. Grosjean Co. te Brussel.
De Tijd, die Zaterdag verscheen en ons den
avond van dien dag in handen kwam, gaf ons
reeds antwoord op de in ons jongste opstel gedane
vragen. Het blad bevatte toen het tweede en
slotartikel van zijn beschouwing tegen den heer
Ifeucheniusen wij kunnen tot ons jjenoegen
melden dat zijn redactie voortging in denzelfden
fermen toon dien minister het ongepaste van zijne
houding in de Tweede kamer onder het oog te
brengen.
In zijn antwoord aan clen heer Donner beging
de minister van koloniën de onvergeeflijke fout
een zeer krachtig en zakelijk pleidooi te houden
vóór het goed recht der zoogenaamde doleerenden,
zoowel in Indië als in Nederland, tegen de aan
spraken der zoogenaamde synodale of Nederlandsch
hervormde kerk hier en in de koloniën.
»»Er is geen kerk bestaanbaar, zegt hij, «zonder
leer en belijdenis. De Nederlandsche hervormde
kerk nu heeft met elke vaste leer en belijdenis
gebroken. Daar is plaats in die kerk voor Moham
medanen en Braminen. Die kerk is dus geen
kerk meer.""
«Wij van onzen kant, zegt de Tijd, zullen ons
wèl wachten, den heer Keuchenius op dit stuk
tegen te spreken. De major van zijn syllogisme
is juistop de constructie daarvan valt niets af
te wijzen.
«Maar alweder moeten wij de vraag, stel
len Gaat het aan, dat van achter de ministers
tafel het beslissend woord over godsdienstige
stelsels en over de betrekkelijke en volstrekte
waarde van de verschillende opvattingen, bij de
Nederlandsche kerkgenootschappen heerschende,
gesproken wordt
En op die vraag geeft het blad een stellig
ontkennend an fcwoord en het zou wel eens willen
zien welke oogen de heer Keuchenius en zijn
vrienden zouden opzetten, indien ooit door een
katholieken Nederlandschen minister achter de
groene tafel eenige waarheden werden verkondigd
omtrent de protestantsche sekten orthodoxe
en moderne, waaruit naar zijn standpunt de
zwakheid van die sekten en de hechtheid van de
katholieke kerk bleek.
«Nederland is nu eenmaal" volgens de Tijd
«een staat, waarin verschillende gezindten gelijke
rechten hebben hetgeen geheel iets anders is
dan een atheïstische staatmaar Nederland
is niet langer een protestantsche staat, of een
staat, waarin de gezindte, die zich als opvolgster
beschouwt van de Nederlandsche staatskerk der
XVIIe en XVIIIe eeuw, zekere voorrechten zou
genieten.
»Aan dat denkbeeld schijnt de heer Keuchenius
zich moeilijk te kunnen gewennentoch is het
noodzakelijk, dringend noodzakelijk, dat hij
daarvan doordrongen wordt. «Getuigen"" in
den zin van Groen van Prinsterer kon hij voor
de Christelijk gereformeerde kerk (doleerende)
zooveel hij verkoos als afgevaardigde: bij den
minister behoort dit ««getuigen"" in den zin eener
bepaalde gezindte of fractie van gezindte achter
wege te blijven."
Het blad schrijft die regelen tegen den heer
Keuchenius, dien het hoogacht om zijne bekwaam
heden, «als mensch, als man van edel, onbaat
zuchtig en bij al zijn dwaling toch door
en door godsdienstig karakter", niet met eenè
vijandelijke bedoeling, maar om hem te waar
schuwen, als «een vriend die feilen toont". In de
eerste kamer wacht den minister een harde aanval
en daarom roept het katholieke orgaan den
minister toe«Excellentie; wees gedachtig de
inspanning, welke alle anti-liberale fractiën in
Nederland, niet-protestantsche zoowel als protes
tantsche, niet-doleerenden zoowel als doleerenden,
en niet het minst de katholieken, zich getroost
hebben, om het optreden van u en uw ambtge-
nooten mogelijk te maken. Wees gedachtig de
verzwakking wij zeggen het zonder u te vleien
welke het kabinet zou ondergaan, indien gij
aan de oppositie redenen of voorwendselen aan
de hand deedt om uw ministerieelen levensdraad
af te snijden. GÜ hebt geen onhandigheden of
onvoorzichtigheden met uwe tong meer te begaan.
Wij misprijzen vele uwer woorden, maar wij loven,
op een enkele uitzondering na, uwe daden wij
zijn overtuigd dat ook de tegenpartij dit laatste
doen zal, indien zij u als minister nader zal leeren
kennen. Maar wilt gij, dat u als minister tijd
gelaten worde om veel goeds voor Indië en Neder
land te doen, luister clan niet uitsluitend naar de
loftuitingen, u toegezwaaid in de Standaard van
Woensdag 11. De levensduur, welken gij als mensch
nog te goed hebt, zal, hopen wij, langer zijn dan
de gemiddelde levensduur van- een ministerie.
Wacht met «getuigen" als volgeling van Groen,
als vaccine-bestrijder en doleerende tot gij weder
op de banken der kamer hebt plaats genomen".
Deze duidelijke taal steekt, zeer gunstig af bij
de water-en-melk bestraffing van dr Schaepman's
blad. Er zit kracht in.
De minister is gewaarschuwd en wij, liberalen,
zien tevens ook van die zijde bevestigd, dat de
heer Keuchenius het gevaarlijkst element is in
dit kabinet.
En dan is deze nog de eenige man die de
anti-revolutionnaire richting in haar uiterste
consequentie vertegenwoordigt
Springt ook uit het door de Tijd geschrevene
niet duidelijk in het oog welke diepe klove de
mannen scheidt, die thans aan de groene tafel
zitting hebben
En dan heet dit ministerie, volgens zijn premier,
nog een homogeen kabinet
Mogen wij onzen lezers eens een eigenaardig
staaltje van betoogtrant van de Standaard aan
bieden
Zij namen waarschijnlijk kennis van onze be
schouwing inzake de kwestie van dit blad met
de Zutph. Crt.
Wij meenden dat wij nog al duidelijk waren
geweest in het uiten van onze rueening, dat wij
tegen de Standaard en voor de Zutph. Crt partij
trokken.
Het eerste blad weet het echter anders uit te
leggen.
Dit durft schrijven
«Tot ons genoegen namen nu ook enkele liberale
bladen, o. a. de Utrechtsche, de Middelb. en de
Arnli., van ons schrijven in zake 'baron Yan der
Borch nota.
Geen dezer drie echter denkt er ook maar van
verre aan, het voor de stelling van de Zutph. op
te nemen, alsof zij de onjuistheid van ons bewe
ren, dat baron Van der Borch ziek was, van het
biljet niets zag, en toen hij er van hoorde, last
tot stuiting gaf, aangetoond had.
Alle drie vallen dus de Zutph. Crt. af.
De draai, dien zij er thans aan geven, is «dat
het gerucht toch uit den koker van baron Yan
der Borch gekomen is."
Nu, voor zoover dit beteekent, dat het bericht
aangaande het jachtfestijn van baron Van der
Borch was uitgegaan, is dit ook nimmer door ons
betwist.
De zaak is dus thans uit, en de Zutph. Crt.
blijft met haar potsierlijk beweren, dat onze
stellingen onjuist, ja, leugen zouden zijn moeder
ziel alleen staan.
Om volkomen correct te wezen, voegen .we er,
eer we van deze kwestie afscheid nemen, zelfs
ten overvloede nog bij, dat ook de bestuursleden
het biljet niet zagen, eer het ter perse ging."
Het overkomt zeker iedereen wel eens dat hij
bij het lezen de oogen moet uitwrijven en zich
afvraagtlees ik wel goed
Zoo was het ook men zal het licht begrij
pen met ons, toen wij het bovenstaande lazen.
Zulk een brutaal stuk loopt, zegt men in de
volkstaal, «de spuigaten uit."
En het meest afkeuringswaavdige in deze gan-
sche historie is nog bovendien de laatste verkla
ring van de Standaard dat «ook de bestuursleden
het biljet niet zagen, eer het ter perse ging."
Wat zijn dat dan voor bestuurleden eener kies-
vereeniging en leidslieden voor kiezers
Met al zijn draaierij maakt de Standaard de
zaak voor cle betrokken personen hoe langer hoe
slechter.
De heer Van Baar heeft toch ingezien dat het
niet aanging om een sensatiewekkend woord uit
een rede uit het of&cieele verslag der Tweede
kamer weg te laten, of wellicht is hij dooi
de algemeene opmerkzaamheid, die deze weglating
trok, gedwongen tot eene rectificatie. Hoe hetzij
het ofiicieele verslag bevat nu eene verbetering,
waarbij gemeld wordt dat de heer Van Baai-
gezegd heeft«Die vorst aarzelde niet om open
baar en categorisch zijn christelijk geloof, zoo al
niet als regeeringsmotief, als regeeringsbeginsel
te proclameeren, dan toch als regeering daarop
te wijzen.
«Dat heeftj de keizer van Duitschland gedaan,
van dat oppermachtige rijk, en wij, in vergelijking
armzalig klein volkje, mogen ons wel aan dat
schoone voorbeeld spiegelen
Door de commissie voor de Zeeuwsche tentoon
stelling van nijverheid en daaraan verbonden
wedstrijd voor den handwerksman is dezer dagen
eene circulaire verzonden, waarin de bepalingen
voor dien wedstrijd zijn omschreven en ook mede-
deeling gedaan wordt voor welke voorwerpen in
de eerste afdeeling prijzen worden uitgeloofd.
Behalve voor werkstukken voor de verschillende
ambachten zijn in die afdeeling ook prijzen uit
geloofd voor leerlingen der hoogste klasse eener
burgeravondschool en voor leerlingen eener am
bachtsschool.
Voor de tweede afdeeling kan het aantal of het
bedrag der toe te kennen prijzen niet vooraf be
paald worden, daar dit afhanklijk is van den aard
der in te zenden werkstukken en van de meer of
minder vertegenwoordigd wordende vakken. De
prijzen zullen worden toegekend aan de vervaar
digers van zoodanige voorwerpen, welke dit het
meest verdienen.
Daarvoor gezamenlijk wordt eene som van mins
tens 100 beschikbaar gesteld.
De beoordeeling der ingezonden werkstukken
zal geschieden door eene jury, omtrent welker
samenstelling en wijze van benoeming later eene
beslissing zal worden genomen, waarvan mede-
deeling zal geschieden aan hen, die aan den
wedstrijd deelnemen.
Bij de beoordeeling der ingezonden werkstukken
zal gelet worden oplo de deugdelijkheid van
bewerking, en 2o de goede en schoone vormen,
alsmede de praktische bruikbaarheid.
Van de werkstukken kunnen, voor zoover deze
daartoe door de handwerkslieden beschikbaar
worden gesteld, voorwerpen als prijzen worden
aangekocht voor eene eventueel te honden verlo
ting. Des verlangd kunnen deze ook voor het
pul Lek verkoopbaar gesteld worden.
Door de inzenders wordt te dien einde de prijs
bij hunne inzendingen vermeld.
De voor de eerste afdeeling van den wedstrijd
in te zenden voorwerpen moeten van eene spreuk
of kenteeken voorzien zijn, vergezeld van eene
verzegelde enveloppe, uitwendig dezelfde spreuk
of hetzelfde kenteeken dragende, en inhoudende
naam en woonplaats van den vervaardiger. Hierbij
moet tevens gevoegd worden een correspondentie
adres.
Door den minister van marine zijn, met ingang
van 16 December a., benoemd bij het loodswezen
van het 6e district te Vlissingen: tot loodsschipper
le kl. de zeeloods W. J. Jansen; tot zeeloods de
loodskweeling le kl. C. Verheultot loodskwee-
keling le kl. de loodskweekeling 2e kl. F. le Roy
en tot loodskweekeling 2e klasse de matroos H.
Willemse.
Woensdag den 12 December a., des namiddags
te 1 uur, vergadert de gemeenteraad van Middel
burg ter behandeling der onderstaande zaken:
Ingekomen stukken voorstel van burg. en weth.
tot het doen drukken van een door den heer M.
Fokker vervaardigde statistiek van Middelburg
over 1864 tot 1887 en tot het verleenen van
eervol ontslag (op verzoek) aan de onderwijzeres
mej. Van Ockenburg omtrent de begrooting
Vlissingsche rijweg 1889 en een staat oninbare
posten inkomstenbelasting 1888. Verder voorstel
len van het dag. bestuur betreffende eene veran
dering in de localen van school E (Wal); tot
onderhandschen verkoop van grond in de Bellink-
straatbetreffende een verzoek van J. Compter
om een.uitgang van zijn huis naar het Waagplein
betreffende een adres om subsidie voor de in 1889
alhier te houden tentoonstelling van nijverheid
enz.omtrent een met het polderbestuur te sluiten
overeenkomst betreffende het leggen van buizen
ten dienste der waterleiding in den Noordweg
en de suatie van het polderwater door de stads
vesten tot vaststelling van verordeningen op de
heffing en invordering van een loon voor het doen
bezichtigen van het raadhuis.
Ook komt ter tafel een verzoek van de com
missie van liquidatie der commercie-compagnie
betreffende het gebouw, bewoond door den directeur
en den boekhouder, met voorstel van burg. en
weth. benevens rapporten omtrent het adres van
Gerth van Wijk c. s. betreffende het doen luiden
der brandklok en betreffende het voorstel van den
heer Den Bouwmeester tot openbare aanbesteding
van materialen voor de gasfabriek, met eene
nota van beantwoording van genoemd raadslid.
Eindelijk is aan de orde het aangehouden voor
stel van burg. en weth. betreffende het roeien van
hoornen in en om de gemeentede benoeming
van een gemeente-geneesheer en een gemeente
heelmeester en de benoeming van leden in ver
schillende commissiën.
De mitiafcei-s van oorlog en waterstaaiJErlee-
nen dezë week, evenals de minister van justitie,
geen audiëntie.
De minister van binnenlandsche zaken is door
de Tweede kamer uitgenoodigd, zijn gevoelen med«
tedeelenover de vraag, of de voorzitter van een
stembureau bevoegd is, kiezers uit te noodigen
om de zaal te verlaten, wanneer zij, na aan de
verkiezing te hebben deelgenomen, daarin verlan
gen te blijven.
De commissie voor de verzoekschriften, met wier
gevoelen de kamer zich vereenigde, achtte het
wenschelijk, inlichtingen van den minister in te
winnen omtrent de klacht van twee kiezers v»or
de Tweede kamer te Dokkum, dat de voorzitter
van het stembureau, geleid door eene naar hunne
meening verkeerde interpretatie van art. 40 al 2
der kieswet, hen gekrenkt heeft in hunne rechten
als kiezers door te handelen als boven omschreven
is.
Omtrent het in de hoofdstad Zondag voorge
vallene, waarvan wij per bulletin onze geabon-
neerden in Zeeland in 't kort op de hoogte brachten,
meldt men ons nader het volgende
Door de Leo-vereeniging Pro Petri Sede aldaar,
zou in Maison Stroucken eene protest-meeting ge
houden worden, ten gunste van de rechten des
H. Stoels, waarin pastoor Brouwers van Boven
kerk het woord zou voeren. Reeds een uur vóór
den aanvang stroomde een talrijk publiek de zaal
binnen, zoodat dan ook drie politie-agenten ter
nauwernood het gedrang aan de deur konden
tegengaan.
Van de tribune, bestemd voor het zangkoor,
het bestuur en de pers, kon men al spoedig ont
waren, door de aanwezigheid van bekende sociaal
democraten als Van der Stadt, Schroder, Heyer,
dat de bijeenkomst uit heterogene bestanddeelen
bestond, uit goede katholieken nl., die bijeen
kwamen om uiting te geven aan hun wensch, dat
hun Heilige Vader weder aardsche macht en
luister als vorst verkreeg, en uit socialisten, die
kwamen om de bijeenkomst te verstoren, wat
hun, helaas, maar al te wel gelukt is.
Hoe kwamen zoovele socialisten in deze bijeen
komst, vraagt men zich onwillekeurig afdoch
dit vraagstuk werd opgehelderd doordat de
socialisten, zoodra zij wisten waar de toegangs
bewijzen te verkrijgen waren, die dadelijk allen
ten getale van ongeveer 800 opkochten, en in
't Volkspark uitdeelden met opdracht om deze
vergadering in de war te sturen.
Toen pastoor Brouwers tegen 1 uur in de zaal
verscheen, was deze geheel gevuld met ongeveer
12 a 1500 personen.
De voorzitter der vereeniging herinnerde er in
't kort aan, dat in deze bijeenkomst geen debat
gevoerd, geen resoluties zouden genomen worden
aangezien deze vereeniging zich bij den bond van
R. K. kiesvereenigingen en zijn protest zou aan
sluiten.
Na een welluidend gezang van de mannen-
zangvereeniging, vroeg pastoor Brouwers dadelijk
de aandacht voor de lezing van een telegram aan
Z. M. de koning, waarin de beste wenschen voor
's konings huis en het vaderland werden uitge
drukt, doch welker lezing de socialisten door
allerlei kreten en fluiten beletten.
De heer Brouwers staakte de lezing van het
telegram, en poogde alsnu een ernstig woord van
protest aan te teekenen tegen het opgehoord
bedrijf, dat in Neerland aldus tegen het hoofd
van den staat kon gehandeld worden, en in naam
der vrijheid, waarop ieder, van welke godsdien
stige of politieke gevoelens ook, steeds zoo stofte,
eischte hij nu kalmte, om de zaak, die de katho
lieken daar vereenigde, te kunnen bespreken, en
verzocht de overigen, die daarin geen belang-
stelden, heen te gaan.
Van der Stadt maakte zich gereed aan die
uitnoodiging gevolg te geven, en enkelen met hem,
doch toen een luid geschreeuw van «blijven,
blijven" werd gehoord, verscheen Van der Stadt
ook weder in de zaal, waarop tot driemaal toe
de voorlezing van het telegram door luidruchtig
geschreeuw en getier werd| verhinderd. Pas
toor Brouwers sloot hierop de vergadering voor
eenige oogenblikken, zoo hij hoopte, doch toen
uit he.t kamp der socialisten het bevel klonk,
om het gepolychromeerde beeld des Pausen
Leo onder den voet te halenen eenige oud-
pauselijke zouaven, het beeld wegnamenwas
daarmede het sein gegeven voor een algemeen
