N\ 271
131e Jaargang.
1888.
Donderdag
15 November.
Middelburg 14 November.
Kerknieuws.
Rechtszaken,
Verspreide Berichten.
Dit blad verschijnt dagelijks,
met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Pi ijs per 3/m. franco 2.
Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
Advertentiën; 20 Cent per reg
Geboorte-, Trouw-, Doodberichten, enz.van 1-7 regels ƒ1.50;
iedere regel meer ƒ0.20.
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
j schepen van het gepantserd materieel der marine
beproefd en heeft zeer goede resultaten opgeleverd,
MIDDELBIIRGSCH
5\- ,.-v
mm.
Agenten te Viissingen: P. Gr. de Vet Mestdagh Zoon, te Goes: A. A. W. Bolland, te Kruiningen: F. van dek Peijl. te Zierikzee: A. C. de Moou en te Tholen: "W. A. van Nieuwenhuijzen.
Verder 'worden door alle postkantoren en boekhandelaren abonnementen en advertentiën aangenomen en nemen ook bet algemeen advertentiebureau van Nijgh van Bitmak te Rotterdam, en de firma B. van der
Kamp te Groningen, voor de Noordelijke provinciën, annonces aan. Hoofdagenten voor het Buitenland: te Parijs en Londen, de Compagnie générale de Publicité étrangère G. L. Dahbe Cie., John F. Jones, opvolger
voor België A. Gkosjean Co. te Brussel.
De Standaard heeft de eigenaardige gewoonte
om te grasduinen op het gebied van de couran
ten harer eigen partij en die harer bondgenooten.
Bij die der liberalen gaat zijne redactie natuur
lijk niet ter markt, tenzij daarin iets te vinden is
in het belang der anti-liberalen. Dat is van
haar standpunt zeer natuurlijk, zij het niet altijd
even eerlijk.
Nu ook geeft zij haar lezers een overzicht van
onze polemiek met Het Centrum, maar getrokken
uit dat blad, zonder dat, naar wij gissen, zij (de
redactie van De Standaard), van onze beschouwin
gen en ons antwoord aan het katholieke orgaan
kennis nam.
Wil zij haar lezers goed inlichten laat zij dan
het door ons geschrevene even goed opnemen als
de woorden van Het Centrum. Nu ontvangen
hare lezers, vooral tengevolge van de besnoeiing
die zich dat blad bij het weergeven van onze
laatste repliek veroorloofde, een geheel ver
keerden indruk van hetgeen wij schreven.
Het Centrum riep ten slotte triomfantelijk uit;
«De redactie der Middelburgsche heeft zich hier
op glad ijs gewaagd, en zij valt er van zelf
Wij kunnen èn de Standaard èn het Centrum
verzekeren dat wij recht op onze beenen staan,
en zelfs geen oogenblik gewankeld hebben.
Onze «onderdanen" zijn even stevig als onze blik
onbevooroordeeld en helder tegenover voor- en
tegenstander. Als dit bij de redactie dier bladen
evenzoo het geval was, zouden zij niet onze be
weringen in zulk een verkeerd licht plaatsen als
zij nu doen en door geheele overname ervan het
publiek beter voorlichten.
In eene polemiek tusschen den heer Yan Houten
en het orgaan van dr Sebaepman zegt laatst
genoemd
««Als Frankrijk voorgaat, dan volgt Nederland,""
schrijft de heer Yan Houten ergens in zijn bij,
dragen tot den strijd over God, eigendom en familie
en hij heeft hier niet geheel ongelijk. Wij hebben
echter hoop, dat de waarschuwing, die besloten
ligt in den toestand, welken de anti-godsdienstige
Fransche republiek thans te aanschouwen geeft,
ook vele liberale Nederlanders zal terughouden
van den weg, waarop Frankrijk, het Frankrijk
zonder God, maar met het »geloof" der atheïsten
toegerust, zich heeft begraven en die het land
tot den zedelijken en materieelen ondergang voert."
En in de kamer van datzelfde ongodsdienstige
katholieke land werd gisteren een amendement
tot opheffing van het gezantschap bij het Yaticaan
met 307 tegen 217 stemmen verworpen, nadat
het door den minister Goblet krachtig bestreden
was. De bedoelde opheffing, zeide hij, was door
het concordaat onmogelijk, en diplomatieke be
trekkingen met het Yaticaan waren noodzakelijk.
De paus heeft zijne grieven. Frankrijk kan niet
tusschenbeide treden om 's pausen wereldlijk gezag
te herstellendoch hoe meer de paus onterfd wordt,
des te meer moet Frankrijk eene eer er
in stellen, niets terug te trekken
van zijnen eerbied voor het hooge
gezag, dat de paus vertegenwoordigt.
Bovendien werd dezer dagen uit Rome bericht
dat op bevel van Z. H. den paus kardinaal Ram-
polla een aanschrijving tot de Fransche bisschop
pen gericht had om hen aan te manen een
welwillende houding tegenover de regee
ring der republiek in acht te nemen.
Z. H. denkt dus geheel anders dan de heer
Schaepman in zijn blad.
Wie zou het bij het rechte eind hebben?
Natuurlijk de leider der katholieken zal
het zelf moeten erkennen Z. H. de paus.
Wat wagen zich toch het Centrum en zijn
hoofdredacteur op glad ijs
Het Handelsblad is van oordeel, dat de verde
diging, die in de mem. van antwoord van den
minister Keuchenius gegeven wordt van de circu
laire over het bestrijden van den Islam in Ned.-
Indië, niet past bij de beginselen, waarop het
Nederiandsche staatsrecht, ook in Indië, gebouwd
is. Niemand verlangt dat de minister openlijk
hulde brenge aan den Koranniemand ook dat
de regeering onverschillig zij voor de zegeningen
en den beschavenden invloed, welke eene verstan
dige verspreiding van het Christendom aan Indië
kan brengen. Maar men heeft het recht van
een Ned. minister wel te verlangen, dat hij niet
door godsdienstige dweepzucht zijnerzijds het
bezit der koloniën in gevaar brenge en daardoor
juist de geleidelijke ontwikkeling dier gewesten
voor langen tijd onmogelijk make. Men heeft
ook het recht van hem te verlangen, dat hij
Indië regeere, niet volgens de denkbeelden dei-
inlanders, »voor wie kerk en staat éen zijn,"
maar volgens de wettelijke bepalingen die juist
ten doel hebben ook in Indië kerk en staat te
scheiden.
Ook in zijne verdediging van de wijze, waarop
hij den heer Sol in eere hersteld heeft, is, meent
het Hdbld., de minister te kort geschoten, en bij
de aanstaande openbare beraadslaging over de
Indische begrooting zal wel blijken, gelooft het
blad, dat het in die meening niet alleen staat.
Die begrooting zelve zal vermoedelijk weinig
tegenstand uitlokken. Zij bevat daarvoor te
weinig nieuws en wat er nieuws in voorkomt is
veelal nog slechts in voorbereiding. De verhoo
ging van den inkoopsprijs voor koffie de voor
naamste nieuwe maatregel die is voorgesteld
verdient wel aanbeveling, maar is zelfs geen half
werk te noemen, omdat de toestanden in ver
schillende residentiën geheel uiteenloopen en eene
geheel andere regeling noodig zal zijn als de
gouvernements-cultuur gehandhaafd blijft. Uit
's ministers antwoord blijkt, dat de staatscom
missie, die hij voor dat onderwerp heeft in het
aanzijn geroepen, ook de bevoegdheid zal hebben
de afschaffing der cultuur voor te stellen in de
minst geschikte streken. Of de taak der com
missie daarmede nu behoorlijk is geregeld, blijft
het Hdbld betwijfelen. Na bijna 35 jaren mocht
toch wel ook onderzocht worden, of niet de tijd
gekomen is voor uitvoering van art. 56, 6°, van
het Ind. Regeeringsreglement. Die alinea wil
«eene regeling, steunende op vrijwillige overeen
komsten met de betrokken gemeenten en per
sonen, als overgang tot eenen toestand, waar de
tusschenkomst des bestuurs zal kunnen worden
ontbeerd".
De minister kondigt in zijn antwoord verschil
lende maatregelen aan, die in overweging zijn en
waarvan wel de voornaamste is de herziening der
comptabiliteitswet. Bovendien heeft hij met den
nieuwen Gouverneur gesproken over de decentra
lisatie de voorziening in locale belangen, door
middel van gewestelijke Raden, waarin ook de
inlandsche bevolking hare organen zal hebben,
en door de heffing van plaatselijke belastingen.
De minister heeft zeker goede voornemens,
zegt het Hdbld., waarvan het met belangstelling
de uitvoering tegemoet zieteene uitvoering, die,
naar het blad hoopt, slechts zelden zal worden
gestoord door bedenkelijke daden als die welke
's ministers eersten regeert ijd hebben gekenmerkt.
De begrooting van het fonds, voortspruitende
uit de koopprijzen van domeinen voor 1889, wordt
in uitgaaf en ontvangst geraamd op f 577.000.
De onderhandeling over den afkoop van visch-
recht op landen aan den staat behoorende, heeft
nog tot geen overeenkomst geleid, zoodat de weg
van rechten zal worden ingeslagen.
Met de gemeente Hooge en Lage Zwaluwe is
overeengekomen dat zij voor een som van 15.600
het onderhoud op zich neemt van verschillende
wegen in die gemeente.
De bijdrage op de staatsbegrooting voor de
voortzetting van den aanleg van staatsspoorwegen
is geraamd op 500.000. Bij het ontwerpen der
staatsbegrooting was deze post slechts op de helft
geraamd, doch de sedert afbetaalde kooppenningen
van de in 6 jaren betaalbare koopsommen van
in dit jaar gehouden domeinverkoopingen maken
de verhooging van het bedrag mogelijk.
De heer A. Timmerman, cand. te Wolfaarts-
dijk, is beroepen naar Cillaarshoek.
Op Vrijdag den 23en November 1888 zal voor
de openbare zitting der Arrondissements -rechtbank
te Middelburg terecht staan P. de K., 43 jaar,
arbeider, wonende te Yerseke, thans alhier in
hechtenis, ter zake van den bekenden door hem
gepleegden en vroeger uitvoerig gemelden moord.
In deze zaak zijn van wege het O. M. zeventien
getuigen gedagvaard.
Verdediger van den beklaagde is de heer mr
M. J. de "Witt Hamer.
Voor dezelfde rechtbank zal Vrijdag a. eene,
voor een deel van Middelburg's ingezetenen niet
onbelangrijke kwestie behandeld worden. Dan
zal nl. terecht staan: C. M. G. 42 jaar, hout
handelaar te Middelburg, ter zake dat in den
namiddag van 23 Maart 1888 bevonden werd dat
de faecaliën van drie secreten, behoorende bij
perceel Q no 33 te Middelburg en bij beklaagde
in gebruik, uitloopen in een kanaaltje, welk ka
naaltje zich ontlast in een sloot, loopende langs
den Looijerssingel te Middelburg en zulks zonder
vergunning van burgemeester en wethouders te
Middelburg.
Voor deze zaak werd C. M. G. indertijd door
het kantongerecht alhier veroordeeld, van welk
vonnis hij in appel is gekomen.
Reeds vroeger, ofschoon reeds geruimen tijd
geleden, hebben wij melding gemaakt van een in
den Caucasus voorkomende plant Kefir, waarvan de
oplossing, vermengd met paardenmelk, door de
Tartaren beschouwd wordt als eene voedzame
verfrisschende drank, bijzonder dienstig bij long
aandoeningen en bloedarmoede.
Die Kefir onder het bereik te brengen ook van
lijders in ons land heeft den heer M. W. D. den
Ouden er toe geleid om te Amsterdam eene Eerste
Nederiandsche Kaukasische Kefir inrichting te openen
en het door verschillende doctoren aanbevolen
middel in de provincie verkrijgbaar te stellen.
Te Middelburg is de heer W. H. Gravestein
depothouder van dit artikel.
Zooals uit achterstaande advertentie blijkt
zullen door den secretaris der Zeeuwsche propa-
gandaclub voor algemeen hies- en stemrecht politieke
lezingen gehouden worden, op Zaterdag 17 dezer;
des namiddags te Westkapelle, des avonds te
Koudekerke.
In de vorige week kwam men aan boord
van de mailboot Prins Hendrik, van de maat
schappij Zeeland, tot de ontdekking, dat er ver
schillende voorwerpen ontvreemd waren. Door
de ijverige nasporingen der politie mocht het
deze gelukken, ten huize van eene der werk
vrouwen, die gewoonlijk op mailbooten van de
maatsch. Zeeland werken, verschillende voorwer
pen, alsbedlinnen, servetten, glaswerk en een
zilveren lepel, in beslag te nemen. Tegen de
dievegge is proces-verbaal opgemaakt. Vliss 6? t.)
Te Goes zal Zaterdag, bij gelegenheid der
herdenkingjvan onze 75-jarige onafhankelijkheid,
in de Groote kerk een orgel-concert gegeven wor
den door den heer J. Kooiman, muziekdirecteur
en organist bij de Hervormde gemeente aldaar.
Het concert, dat van 11 uur tot 12 uur zal
durenis voor iedereen kosteloos toegankelijk.
Verder geeft de harmonie Euphonia op de
bovenzaal van het café Hartman een matinee,
terwijl hetzelfde gezelschap 's avonds eene soirée
geeft voor 't volk. Ook is er sprake van dat
Euphonia de parade der schutterij door enkele
nommers zal opluisteren.
Omtrent een andere feestelijkheid deelden wij
vroeger een en ander mee.
Te Bath heeft Dinsdag namiddag een vree-
selijk ongeluk plaats gehad.
Om half vijf schoot de knecht van het jacht
van baron De V., even boven de haven al
daar, zittende in een zoogenaamd poontje of
cano, op eenig waterwild.
De commies te water C. Constandse, die in de
nabijheid was, verwonderde zich dat de persoon
na het schot niet opstond en begaf zich met den
anderen commies met de boot derwaarts. Zij
vonden den knecht zwaar bloedend en kermende
in het poontje, terwijl bleek dat het zoogenaamde
kanon, ruim 3 meter lang, was gesprongen, en
het achterste gedeelte (ruim 1 meter lang) nergens
was te vinden. De rechterwang, hals, tot zelfs
het borstbeen van den knecht waren totaal ver
brijzeld, zoodat hij vermoedelijk de gansche lading
in het lichaam heeft gekregen. Door den genees
kundige, die spoedig tegenwoordig was, kon alleen
de dood geconstateerd worden.
De overledene is F. Meermans, oud 25 jaar,
gehuwd en wonende te Antwerpen, waarheen het
ljjk met het jacht is vervoerd.
Onder de gemeente Overslag is een hert
geschoten, iets grooter dan een volwassene geit
en van het mannelijk geslacht. Het had zich
in de omstreken een geruimen tijd schuil gehouden.
Ter gelegenheid van de nationale feestviering
op 17 November a. is door het bestuur der coöpe
ratieve winkelvereeniging van Eigen Hulp te
's Gravenhage aan het gemeentebestuur aange
boden een belangrijk bedrag aan bons voor-
winkelwaren, met verzoek die aan de armen in
de gemeente te doen uitreiken.
Uit Enschedé schrijft men aan het N. v. d. D.
»Door de commissie van fabrikanten in zake
de werkstaking bij de firma G. Jannink Zonen
is Maandag, in eene vergadering van al de
fabrikanten, medegedeeld, dat volgens hunne
meening de werkloonen der firma naar behooren
zijn, doch dat daarentegen het boetestelsel beter
moet ingericht worden.
«In die vergadering is tevens opgericht eene
vereeniging van fabrikanten, teneinde alle moge
lijke pogingen in het vervolg aan te wenden, om
het .rütbreken van werkstakingen te voorkomen
de betrekkelijke statuten zijn onmiddellijk vast
gesteld en tot het bestuur is benoemdde com
missie van rapporteurs in zake bovengenoemde
werkstaking, zijnde de heeren G. J. van Heek,
W. J. Blijdenstein, H. A. van Heek, Jan Scholten
en C. Roessingh.
»Zes en twintig der ontslagen arbeiders zijn
Maandag weder aangenomen, terwijl anderen ver
zocht hebben ook weder werkzaam te mogen zijn.
De socialisten trachtten hun het ingaan in de
fabriek te beletten, doch de burgemeester heeft
daaraan spoedig een einde gemaakt.
«Het kamerlid Domela Nieuwenhuis gaf, volgens
Recht voor Allen, voor de werkstakers van zijn
traktement als kamerlid 100, met bijschrift
«houdt goeden moed, werkstakers."
«Het kamerlid W. A. baron van der Feltz, uit
Assen, zond daarentegen ƒ100 voordeniet-werk
stakers, welke de burgemeester aan de 13 arbeiders
zou uitdeelen.
«De firma schonk aan hare arbeiders, die dooi
de werkstaking schade geleden hebben, eene extra
belooning."
Te Sappemeer verzamelden zich Maandag
morgen eenige belhamels bij het gemeentehuis,
die den burgemeester beleedigden en de politie
agenten aangrepen, zoodat er versterking van
politiemacht uit het naburige Hoogezand ontboden
moest worden. Des avonds drongen zij eenen
spekslagerswinkel binnen, wilden daar een pas
geslacht varken wegnemen, en verwondden den
eigenaar. Deze heeft, op zelfverdediging bedacht,
twee der grootste oproermakers zware hoofdver
wondingen toegebracht. En nog gebeurt er niets
om aan de ingezetenen veiligheid van personen
en goederen te verzekeren.
Te Sneek is een oppassend werkman van
een ladder gevallen en op de plaats doodgebleven.
In dezelfde plaats is eene vrouw in de jenever
gestikt.
Te Geldersch-Veenendaal is een negenjarig
knaapje overleden, terwijl de ouders ernstig ziek
zijn. Men denkt aan vergiftiging.
Een brigadier van politie te Amsterdam
bemerkte rook, die onder een brug over de Prin
sengracht te voorschijn kwam. Bij onderzoek
bleek dat een 74-jarige bewaker der sluis in brand
was geraakt. De man was in slaap gevallen,
en zijn kleederen waren toen door een in de na
bijheid staand komfoor met vuur in brand gesto
ken De politiebeambte dompelde den brand enden
man een oogenblik onder water, waarna deze,
bedekt met brandwonden, per raderbaar naar
het gasthuis is gebracht. Te Versen is een
houthakker bij het opladen van boomen met het
hoofd tusschen twee stammen bekneld geraakt
en aan de gevolgen overleden. Te Maastricht
werd een bloemist door een brouwerswagen over
reden en zwaar verwond. Bij een horloge
maker in de weverstraat te Arnhem, heeft men
des middags tusschen elf en twaalf uur den
winkel opengebroken en 14 gouden en zilveren
horloges gestolen.
Te Gulpen is men Zondag bij een logement
houder, door middel van verbreking der afslui
tingen, de stalling binnengedrongen en heeft men
daaruit ontvreemd een prachtig Engelsch raspaard,
van minstens 500 waarde. Het paard behoorde
toe aan een paardenkoopman te Luik.
Van dezen brutalen diefstal wordt verdacht een
vroegere knecht van den koopman, dien deze
wegens slecht gedrag uit zijn dienst had ontslagen.
Nog twee slachtoffers van het ijs. Bij
Schagen geraakte Zondagavond, door de duisternis
en de gladheid misleid, een bejaarde zeeman op
het ijs, met het treurig gevolg dat men hem
Maandagmorgen dood vond liggen. Onder Hoo-
gersmilde zakte een knaapje door het ijs en
verdronk.
Door den officier-machinist le klasse A.
Jongkees is eene eenvoudige inrichting uitgedacht
tot afblazen van den stoom zonder gedruisch.
Deze stille stoomafblazer is gedurende de afge-
loopen oefeningen aan boord van een tweetal
