N*. 264.
131® Jaargang.
1888.
Woensdag
'7 No ven
Middelburg 6 November.
Onderwijs.
Kerknieuws.
Rechtszaken,
Verspreide Berichten.
Dit blacl verschijnt dagelijks,
met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs per 8/m. franco 2.
Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
Advertentiën: 20 ut per regel.
Geboorte-, Trouw-, Doodberichten enz.van 1-7 regels ƒ1.50;
iedere regel meer ƒ0.20.
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
I
MIDDEL
Agenten te Vlissingen: P. G. de Vet Mestdagh Zoon, te Gods: A. A. W. Bolland, te Kruiningen: F. van der Peul. te Zierikzee: A. C. de Mooij en te Tholen: W. A. van Niehwenhtjuzen.
Verder ■worden door alle postkantoren en boekhandelaren abonnementen en advertentiën aangenomen en nemen ook het algemeen advertentiebureau van Nijgh van Ditmar te Rotterdam, en de firma B. van der
Kamp te Groningen, voor de Noordelijke provinciën, annonces aan. Hoofdagenten voor het Buitenland: te Parijs en Londen, de Compagnie générale de Publicité étrangère G. L. Dahbe Cie., John F. Jones, opvolger;-
voor België A. Grosjean Co. te Brussel.
In ons jongste opstel schreven wij wijzende
op de volgende zinsnede in het voorloopig ver
slag der Tweede kamer over de staatsbegrooting
»Is het regeeringsprogram niet in drie jaren te
volvoeren, het Rabinet blijve zooveel langer aan
het bewind." »En dit wordt verklaard door hen
die, telkens als er een liberaal ministerie aan
het roer was, alles deden om het te bemoeilijken
en het regeeren onmogelijk te makendoor hen
die steeds de grootste haast hadden om anderen
van hun zetel te verjagen, zonder hun den
noodigen tijd voor arbeid te laten."
Naar aanleiding van deze bewering schrijft het
anti-revolutionnaire blad in onze provincie een
uitvoerig betoog om aan te toonen dat menig
ministerie en eenige ministers van oorlog waar
onder dan een paai" vrijzinnige juist gevallen
zijn door de schuld der liberalen.
Alsof dat iets aan de juistheid van onze bewering
afdoet
Wie het betoog van het blad leest, ziet daarin
duidelijk de erkenning van onze opmerking.
Omdat o. a. enkele liberalen zich destijds tegen
over het ministerie Kappeyne-Tak vereenigden
met de rechterzijde, zou de schuld van diens val
alleen komen op hun hoofd en de anti-liberalen
vrij te pleiten zijn. Die enkele deden wat onlangs
de heeren Huber en Fabius hebben gedaan
zich afscheiden.
Zonder hulp van een deel der vrijzinnigen
konden de anti-liberalen een liberaal minister niet
verdringendaartoe misten zij de macht. Maar
dit neemt niet weg dat bij hen de wil daartoe
wel degelijk bestond en zij in hun oppositie niet
loyaal waren. Al hun betoogen en aanvallen
droegen daarvan het kenmerk.
Eén voorbeeld uit vele. De wet-Van Houten
werd van anti-revolutionnaire zijde met dr Kuyper
aan het hoofd eenvoudig tegengewerkt, niette
genstaande van die zijde was beweerd dat zulk
een wet nuttig en noodig was.
Wat die partij een liberale regeering niet
gundehet leven, dat zij het echter niet
ontnemen kon, omdat zij in de minderheid was,
maar waartoe zij, zoodra daartoe slechts even
gelegenheid bestond, gaarne meewerkte vraagt
zij thans, bij monde van haar woordvoerders in
de kamer, voor haar ministerie.
Is dat consequent?, vragen wp, en wij geven
daarop een stellig ontkennend antwoord, wat ook
de grondtoon was van ons betoog.
Onder den titel Anti-revolutionnaire koloniale
politiek schrijft Tiet Vaderland:
De Standaard verwacht, dat de aanval van
liberale zijde op het kabinet voornamelijk op
Keuchenius gemunt zal zijn, en maakt zich daarom
reeds thans op tot verweer. In een artikel, ge
titeld »te verwachten tactiek," tracht zij vooral
te doen uitkomen dat Keuchenius en het kabinet
een zijn, en dat er niet aan te denken valt, dat
het kabinet zijn minister van koloniën zoo maar
zou doen vallen.
Opmerking verdient, dat De Standaardzich in
de bres stellende voor den persoon van Keuchenius,
zwijgt over zijn politiek. Natuurlijk wordt weer
het zondenregister der liberale koloniale politiek
breed uitgemeten, o. a. met deze zinsnedende
gouvernements-boffiecultuur dreven ze tot in het
zotte opde opiumverwoesting nam sterk toe.
Maar het blad Verzwijgt, dat Keuchenius weigert
tegen de opiumverwoesting iets te doen, en dat
een zijner eerste regeeringsdaden is een commissie
in te stellen, die tot mandaat heeft te zoeken
naar de middelen om de koffiecultuur uit te
breiden.
Om te zien, hoe weinig Keuchenius er aan denkt
het anti-revolutionnaire program op het stuk van
koloniaal beheer te verwezenlijken, behoeft men
maar inzage te nemen van een brochure, uit
Indië gekomen, tot toelichting van de koloniale
staatkunde der anti-revolutionnaire partij. "Vol
gens deze brochure zou genoemde partij niets
minder beoogen danafschaffing der gouverne-
ments-koffiecultuur, de landrente, de heeren
diensten en der opiumpacht. De schrijver is
overtuigd, dat onder de regeering der tegenwoor
dige meerderheid het koloniaal beleid gericht
zal zijn opdecentralisatie van 't Indisch
bestuur (waarvan geen spoor in de begrooting is
te ontdekken)scheiding van het geldelijk beheer
(door Keuchenius indertijd bestreden); opheffing
der gouvernementscultuur en van het opium
monopolie (de begrooting zegtuitbreiding en
handhaving)opheffing van het belastingstelsel
excusez du pen) bevordering van het Christendon,.-'
onder de Indische bevolking. Vooraf moet gaan,
altijd volgens dezen schrijver, beëindiging van den
oorlog met Atjeh»er af met wapenroem. En
anders zonder," (Keuchenius zegtniet er af).
Deze dwaasheden vond de heer Wijnmalen de
moeite waard bij ons publiek in te leiden en met
aanteekeningen te voorzien. En de heer Wijn
malen is, zooals men weet, geconfijt in de anti-
revolutionnaire beginselen, zoodat zijn woord in
deze waarachtig is.
Maar heeft deze vriend van den heer Keuche
nius er dan niets van gemerkt, dat de heer
Keuchenius van al dat fraais in 't geheel niets
weten wil, en kan hij zich een oogenblik aan
de illusie overgeven, dat de tegenwoordige archi-
conservatieve meerderheid zulk een program
aanvaardt
De Standaard, die waarschijnlijk met den heer
Wijnmalen verrukt is over deze brochure (haai
uitgever, de heer Wormser, gaf ze uit), toetse
aan de daarin ontwikkelde denkbeelden eens
Keuchenius eerste begrootingdan deed ze nutter
werk dan met het verdedigen van den persoon
van Keuchenius. Wat de liberalen betreft, zij,
die den weg der hervormingen in Indië wenschen
op te gaan, keuren het zeker niet af, dat Keu
chenius niet eensklaps zulk een alles omverha
lend programma aan de orde stelt, maar zij betreu
ren het ten sterkste, dat hij in die mate in dienst
is getreden van de tegenwoordige meerderheid,
dat hij zelfs geen enkele serieuze hervorming
begint. En als De Standaard zegt, dat er ir.
Indië »een storm op zou steken, die niet te
bedwingen was, indien men Keuchenius afmaakte,
zoolang hij zich zelf niet heeft afgemaakt", dan
antwoorden wij Aan het laatste - - en dat heeft
men in Indië ook al gezien is hij druk bezig.
Wij herinneren de ingezetenen van Middelburg
en Vlissingen aan de voordrachten, morgen
(Woensdag) avond in de concertzaal te Middelburg
te geven door den heer Willem van Zuylen, den
bekenden acteur uit Rotterdam.
Bij de vleiende beoordeelingen van de Rotter-
damsche en Haagsche bladen, achter op het pro
gramma vermeld, hebben wij niets meer te voegen.
Die spraken te duideljjk om niet een avond van
genot te verwachten.
De gemeenteraad van Nisse, terugkomende op
zijn in de jongste zomervergadering afgewezen
verzoek, heeft zich opnieuw tot de provinciale
staten gewend om een subsidie van ƒ300 uit de
provinciale fondsen, opdat behoorlijk kunne voor
zien worden in de behoefte aan genees- en
verloskundige hulp.
Gedeputeerde staten stellen voor afwijzend op
dit verzoek te beschikken. Zij wijzen erop dat
naar de meening van den inspecteur van het ge
neeskundig staatstoezicht ook thans geene termen
bestaaD tot inwilliging van het verzoek.
TeD gevolge van het aan de gemeenten Hoe-
dekenskerkeBaarland—'sGravenpolder verleende
subsidie is thans te Hoedekenskerke een arts
gevestigd, terwijl zich eveneens een geneeskundige
heeft nedergezet te Heinkenszand.
De toestand is dus sedert voor de gemeenten
Nisse en 's Heer Abtskerke niet ongunstiger ge
worden, daar het vertrek van den heer Geill uit
Nisse naar Wemeldinge reeds vóór de in de
zomervergadering genomen beslissing plaats had.
Thans behoort, naar het ged. staten voorkomt,
afgewacht te worden, welken invloed de vesti
ging van geneeskundigen te Hoedekenskerke en
te Heinkenszand op de behoefte aan genees- en
verloskundige hulp te Nisse en 's Heer Abtskerke
zal uitoefenen. De ondervinding zal hieromtrent
spoedig uitspraak doen. Mocht metterdaad de
behoefte zoo groot blijken te zijn, dat hulp ge
rechtvaardigd is, zoo kan nader op de zaak wor
den teruggekomen.
De St. Ct meldt
YolgenB verklaring van den behandelenden
geneesheer, blijft de koning in beterschap toene
men en is de ontsteking in mond-, en keelholte
nagenoeg verdwenen. Hierdoor is de belemmering
in de voeding geweken en kan de hoop gekoes
terd, wqrden dat Zijner Majesteits krachten spoedig
zullen terugkeeren.
Donderdag geen audiëntie bjj den minister van
waterstaat en Vrijdag evenmin bij den minister
van marine.
De Hooge raad heeft dezer dagen uitgemaakt
dat pianospelen is te beschouwen als eene publieke
vermakelijkheid, indien het geschiedt in eene
kamer, grenzende aan een voor het publiek be
stemd bierhuis en van het schenklokaal door een
gordijn gescheiden. Immers oordeelde de raad,
dat feitelijk was- beslist dat het doen klinken
van het clavecimbaal geschiedde ten gerieve van
het publiek en dus onder de publieke vermake
lijkheden behoort, waarvoor volgens de politie
verordeningen vergunning van burg. en weth.
noodig is.
Bij kon. besluit is de heer Martin Rosales,
hertog van Almodovar del Valle, laatstelijk bui
tengewoon gezant en gevolmachtigd minister van
Z. M. den koning van Spanje bij het Nederland-
sche hof, benoemd tot ridder Grootkruis in de
orde van den Nederlandschen Leeuw.
Verder is de eerste-luitenant H. H. E. baron
Van Voorst tot Voorst, van het regiment grena
diers en jagers, op pensioen gesteld, ten bedrage
van f 1035 's jaars
bij het wapen der infanterie benoemd, bij het
8ste regiment, tot eerste-luitenant, de tweede
luitenant A. Bijleveld, van het 3de regiment
aan den klerk ter directie der rijkspostspaar
bank F. H. van Zutphen, op zijn verzoek, een
eervol ontslag verleend uit die betrekking
en Z. M. adjudant in buitengewonen dienst, de
gepensionneerde luit.-generaal en oud-comman
dant van het leger in Nederlandsch-Indië H. G.
Boumeester benoemd tot commissaris van het
gouvernement bij de Nederlandsch-Indische spoor
wegmaatschappij in Nederland.
Nog zijn benoemd tot kommiezen der 4e klasse
J. L. Schippers, M. F. de Roos, A. W. Kievits,
J. Hendriks, S. M. de Gronckel, P. Heijstek, B.
"Gortmans, W. Smit, T. Wiersma, W. Kuperus,
A. van Vriesland, G. J. Hoefman, E. van Hijtte,
W. H. van Lookeren, J. A. Corstiaans, P. ter
Voorde, C. Brugman.
In het Militair blad wordt door den heer Wil
lem F. Paehlig een en ander medegedeeld over
zijn bemoeiingen bij de plaatsing der aandeelen
voor het Sanatorium te Wiesbaden, waaraan ook
dr Mezger verbonden wordt. Hij is er in geslaagd
800,000 mark in Nederland te plaatsen en heeft
dit gedaan onder de voorwaarde, dat alle officie
ren van land en zeemacht en van het Indische
leger aldaar tegen een korting van 20 pet. zou
den verpleegd en behandeld worden.
Hem is thans een betrekking bij het hoofdbe
stuur aangeboden, mede ingevolge de condities
bij het plaatsen der leening aangegaan. Eerst
daags zullen door hem namens de directie con
ditiën waarvoor de officieren daar verpleegd
kunnen worden, aan de ministers worden opge
geven. Het plan is den prijs voor hoofdofficieren
op 6 Mk., voor sub-officieren op 4 Mk. daags te
stellen. Hij bedankt alle opper- en mindere of
ficieren die van hem aandeelen gekocht hebben.
Niet alleen dat zij een 15 pet. winst maken van
hunne kapitaalsplaatsing de aandeelen zouden
volgens den heer Paehlig nu reeds 120 staan
maar het edele doelzooveel ieders vermogen
toelaat, te zorgen voor zijn zieke collega's, zal
schitterend bereikt worden.
In de ^Haagsche Sprokkelingen" van het TJtr.
Dbl. komt het volgende verhaal voor
Ds Gildemeester, hervormd predikant, was on
langs in het socialistisch Walhalla opgetreden,
om ik weet niet welke stelling te verdedigen of
te weerleggen, en in den loop zijner rede had
hij daar medegedeeld, eerlang de gelegenheid in
de Bethlehemsche kerk (de zoogenaamde Armen-
kerk) te zullen openen voor debat.
Toen nu eenige dagen later diezelfde predikant
met nog twee zijner ambtsbroeders een bidstond
in genoemde kerk aankondigde, meenden de be
woners van het Walhalla, dat dit de beloofde
debatavond zou zijn, en toen des avonds de niets
kwaads vermoedende koster kalm de deur opende,
om de gemeente binnen te laten, zag hij eens
klaps in dichte drommen een talrijke menigte het
kerkgebouw binnendringen, die in korten tijd
alle zit- en staanplaatsen bezette tot in alle
hoeken. Het ongewone uiterlijk dier vreemde oe-
langstellenden noopte ten slotte den koster tot
een praatje met den wachthebbenden politie
agent, en nu vernam de niets kwaads vermoe
dende kerkbewaarder, dat zijn bedehuis een aantal
socialisten herbergde, die zich door zijn gemoe
delijke verklaringen niet lieten bewegen om het
terrein te verlatends Gildemeester had hun
debat beloofd, en zij waren en'bleven er, luidde
het antwoord.
Terwijl de gerechtsdienaar, voor alle gebeur
lijkheden, machtsversterking ging halen, waren
intusschen de predikanten erin geslaagd de prop
volle kerk binnen te komen, en werd krijgsraad
gehouden in de consistoriekamer. De uitslag
daarvan was, dat ds Gildemeester als voorganger
optrad, mededeelde dat zijn bedoeling misverstaan
was, en deze bidstond niet voor debat bestemd
kon worden, en dus hen, die daarvoor gekomen
waren, uitnoodigde om te vertrekken, terwijl de
gemeente middelerwijl een gezang zou aanheffen.
Gezongen werd er daarna dan ook, maar niemand
bewoog zich van zijn plaats, om de afdoende
reden da,t 't totaal onmogelijk was voor iemand
van zijn plaats en naar buiten te komen, en de
geheele menigte woonde dan ook de gansche
godsdienstoefening bij, die de predikant eindelijk
sloot met de mededeeling, dat wie iets te vragen
had, daartoe in de consistoriekamer kon komen.
Toen het met heel wat moeite en bezadigheid
ten slotte aan de politieagenten gelukt was het
kerkgebouw te doen ontruimen, vond men vóor
de deur van het consistorium een groep mannen
staan, die van de aangeboden gelegenheid tot
vragen gebruik wenschten te maken. Slechts
éen voor éen evenwel zouden zij worden binnen
gelaten, en 't eerst was de beurt aan een jongeling,
die, binnengekomen, in een lange toespraak uit
eenzette, waarom het z. i. gelogen was, dat de
armen van geest zalig zijn, enz. enz. De discussie,
die hierop volgde, was zoo langdurig, dat de overige
bezwaarden van gemoed waren vertrokken, toen
de dominés eindelijk met den j ongen socialistischen
apostel huiswaarts wandelden. Het einde der
opschudding was dus uiterst kalm.
De heer C. Paauwe te Yerseke, die sedert 2
jaar in het bezit zijner onderwijzers-acte is, is
benoemd, op het eiland (tevens gemeente) Marken-
Te Amsterdam is Zondag het eerste der vier
in aanbouw zijnde kerkgebouwen van de dolee-
renden in gebruik genomen.
Arrondissements-rechtbank te Middelburg.
Heden,Dinsdag, zijn veroordeeld wegens
diefstal: M. H., 19 j., arbeider, 's Graven
polder, tot 3 m. gev.C. B,, 66 j., werkman,
Biervliet, tot 8 d. gev., en W. K., 15 j., zonder
beroep, Clinge, tot 3 d. gev.;
b e 1 e e d i g i n g P. A. A., 32 j., herbergier,
Hontenisse, tot ƒ10 b. s. 6 d. h.
b e s c h a d i g i n g v an eens anders goed:
J. v. E., 36 jarbeider, Zaamslag, tot 8 b. s. 8 d. h.,
en K. J. F., 34 j., werkvrouw, Middelburg, tot
3 b. s. 3 d. h.
w e d e r s p a n n i g h e i d P. B., 35 j., werk
man, Westdorpe, tot 14 d. gev.;
mishandeling: I. C., 24 j., landbouwers
knecht, Retranchement, tot 3 m. gev. en
overtreding van plaats, belas
ting te V1 i s s i n g e n O. W. A. S., 26 j.,
korenmolenaar, Vlissingen, tot 2 maal 50 b. s. 2
m. 10 d. h., mét verbeurdverklaring der in beslag
genomen voorwerpen.
Allen in de kosten.
Vrijgesproken zijn: J. F. de L., 46 j.,
arbeider, Hengstdijk, beklaagd van weigering van
voeding aan een garnisaire, en J. V., 25 j.,
straatmaker, Clinge, beklaagd van mishandeling
Ook ie Hulst heeft zich voor de a. s.
Zeeutvsche tentoonstellingte Middelburg te-houden,
een sub-comité gevormd, bestaande uit de heeren
L. J. M. van Waesberghe Janssens, burgemeester
en eere-voorzitter, J. Vogelvanger, voorzitter,
H. Wauters, onder-voorzitter, Fred. Verwilghen,
H. Maertens en K. de Lozanne, secretaris.
Gisteren middag is naar het huis van be
waring alhier overgebracht zekere H. A. W. alhier,
verdacht van poging tot moord.
Naar men ons uit Vlissingen schrijft wordt
van den Nederlandschen loodsschoener Vlissingen
no 4, schipper B. D. Streefkerk, de sloep, bemand
met een zeeloods, een loodskweekeling le kl. en
twee matrozen, vermist. Gisteren namiddag ter
kruispost vertrokken werd des avonds ten ongeveer
