MIDDELBURGSCHECOURANT
FEUILLETON.
BEKENDMAKINGEN.
Publicatie.
Brieven uit de Hofstad.
Kerknieuws.
Rechtszaken,
BIJVOEGSEL
Maandag 5 November 1888. N°. 262.
Middelburg 3 November.
MEVROUW.
Novelle van T. COMBS.
VAN DE
VAN
De burgemeester en wethouders van Middelburg,
maken bekend
dat bet in- en uitrijden met voertuigen van
bet Kerspel aan de zijde van de Korte Gortstraat
is verboden.
Middelburg, 2 November 1888.
De burgemeester en wethouders voornoemd,
SCHOREE.
De Secretaris,
A. DE VULDER VAN NOORDEN.
2 November 1888.
Het geheele volk, maar niet het minst de re
sidentie-bewoners verkeeren sedert gisteren in
angstige spanning tengevolge van de verontrus
tende berichten, die verspreid zijn omtrent den
toestand van den koning. Zijne Majesteit moet
werkelijk vrij ernstig zijn aangetast door eene
ziekte in de keel en den mond, die gewoonlijk
als een vrij ongunstig verschijnsel wordt beschouwd
bij lijders als deze. Intussohen bestaat er niet
zoodanig oogenblikkelijk gevaar als sommige tij
dingen zouden doen vermoeden, 's Konings nog
altijd krachtig gestel is tegen veel bestand, en
een ernstige wil om zoolang mogelijk zijne da-
gelijksche bezigheden te blijven waarnemen bezielt
Zijne Majesteit nog steeds.
Vandaar dat uit de officieele bulletins, die
in de Staatscourant verschijnen, een zekere laco
niekheid spreekt; die lezende krijgt men niet
den indruk, dat de toestand zorgelijk is, wat
toch volgens particuliere berichten het geval
schijnt te zijn.
Om die rede* beeft de koningin ook niet kunnen
besluiten naar Arolsen te vertrekken na de ont
vangst van bet doodbericht harer moeder, hoezeer
deze buitengewone omstandigheid er anders toe
zou hebben geleid, dat Hare Majesteit afweek
van hare in den laatsten tijd gevolgde gewoonte
om baren gemaal nooit langer dan eenige uren
te verlaten.
In verband met de verontrustende geruchten,
die gisteren eensklaps zich verspreidden, trok bet
de aandacht, dat een van de laatste van 's konings
regeeringsdaden vóór de plotselinge ongunstige
wending in zijn ziektetoestand is geweest de be
noeming van de vier door hem aan te wijzen
leden van den voogdijraad. Men vond er iets
opmerkelijk weemoedigs in, dat deze zorg voor
zijn kind na zijn dood juist aan de toeneming
van zijne ziekte voorafging.
Het beeft evenwel lang genoeg geduurd, eer
bet besluit tot benoeming van die vier heeren
in de Staatscourant verscheen. Uit de data van
dat besluit zou men kunnen opmaken, dat spoed
daarbij is betrachtbet advies van den raad van
state draagt toch de dagteekening van 27 Octo
ber, en reeds den 29 dierzelfde maand werd door
den ministerraad naar aanleiding van dat advies
rapport aan Zijne Majesteit uitgebracht. Maar
één datum, die in den regel in een koninklijk
besluit wordt genoemd vóór dien van bet advies
van den raad van state, omdat die hieraan chro
nologisch voorafgaat, ontbreekt, nam. die, waarop
de ministers voor bet eerst de voordracht aan
den koning deden tot benoeming van' de vier
leden van den raad van voogdij en tot bet hooren
Uit het Fransch.
II.
Hector was een heel goede werkman, zooals de
beer Virgile spoedig merkte. Zijn vingers waren
wonderbaarlijk vlug en vaardig die van den beer
Virgile waren wat ruw geworden door bet tuin
werk en misten die groote fijngevoeligheid en
buigzaamheid. Hector Pointuz stelde er ook een
eer in om zijn patroon te verbazen. De ijver,
waarmede hjj zijne stiften opnam en verwisselde,
ze sleep, de grootte der te zetten steenen mat,
de juistheid van zijn oog, zijn bevallige nauw
keurige handbeweging, een zekere vaardigheid,
die elke handeling scheen te vereenvoudigen, dat
alles verwekte weldra de oprechte bewondering
vfcn den beer Virgile.
»Maar gij hebt een buitengewoon talent)
mijn jongen'-, riep bij uit.
»Vindt gjj Ja, ik heb er slag van", ant
woordde Hector nederig. *Ieder mag wel wat
hebben. Gij hebt boomen, ik heb slag van
werken".
En hjj begon weer met verbazende snelheid
bet rad van bet vaste stift te laten draaien, dat
vrooljjk gonsde, terwijl de snaar trilde en de
verstaalde punt van het stift bet metaal door
boorde. Na verloop van twee uur bad Hecto
dienaangaande van den raad van state. Die dag
ligt reeds ver achter ons. Heeft dan de raad van
state zooveel tijd besteed aan de overweging van
de vier voorgedragen namen Zeer zeker niet.
De zaak is deze. Het advies, gedateerd 27 Octo
ber, is niet bet eerste, dat werd uitgebrachter
is er een van vroeger dagteekening, waarop ik
in een vorigen brief doelde, toen ik mededeelde
dat genoemd college tegen een paar der voorge
dragen personen bedenkingen had geopperd. Naar
aanleiding daarvan is, zooals ik toen reeds niet
onwaarschijnlijk noemde, een nieuwe voordracht
gemaakt, waarin een paar namen veranderd zijn
en waarover andermaal bet advies van den raad
van state werd ingewonnen. Zoo is te verklaren
dat van de vier indertijd in de dagbladen ge
noemde heeren slechts twee in bet besluit ver
meld zijn en in stede van de heeren Werner
Baron van Pallandt en Baron van Nagel zijn
benoemd de heeren Baron Schimmelpenninck en
Jhr Roëll.
Over de gedane keuze past bet weinig aan
merkingen te makentegen iederen persoon op
zich zeiven is daarenboven niets in te brengen
de vier gekozenen zijn mannen, die ten volle
's konings vertrouwen verdienen. Maar een enkele
opmerking over de samenvoeging van leden van
vier zeer verschillende staatkundige partijen mag
wel uit de pen. Een conservatief, een antï-
revolutionnaireen gematigd liberaal en een
katholiek gaan bier broederlijk samen om straks
te waken voor bet welzijn van Neerland's min
derjarige koningin, vooral wat betreft bare op
voeding. Daarin is iets vreemds gelegen. Ieder
gewoon menscb zou de taak overlaten aan iemand
van zijn eigen richting in den godsdienst en de
politiek, omdat de opvoeding van zijne kinderen
met voordacht in eene andere richting wel door
niemand zal gewenscht worden. Niet alzoo echter
een koning. Deze schijnt ook in dit opzicht geen
partij te mogen kiezen en als constitutioneel vorst
ook in deze zaak aan alle partijen gelijkelijk een
aandeel te moeten geven. De koning moest dus
bier den vader ter zijde stellenwaar eonstitu-
tioneele plicht gebood schenen alle persoonlijke
wenscben te moeten zwijgen. Het is weer een
van de schaduwzijden van bet dragen van een
koningskroon, dat men gedwongen is te doen
wat in een gewoon sterveling een dwaasheid zou
zijn, nam. aan vier tegenstrijdige invloeden ge
lijke macht toekennen over de opvoeding van
een kind. Trouwens de geheele regeling van de
voogdij over een minderjarigen troonopvolger
maakt eene vergelijking met de gewone toestan
den in bet burgerlijk leven eigenlijk onmogelijk.
Zelfs in betgeen de voogdijwet aan den koning
persoonlijk overlaat, nam. het voegen van vier
leden voor den voogdijraad bij de vijf door de
wet benoemde, is Z. M. nog niet eens geheel vrij
alvorens een keus te doen moet bij daarover bet
gevoelen van den Raad van State inwinnen. En
dat dit advies vragen niet een bloote formaliteit
is, waaraan de koning zich verder niet stoort,
is juist nu gebleken uit bet langdurig overleg
tusschen regeering en staatsraad, en uit de vol
gens alle verschijnselen naar aanleiding van dat
overleg gebrachte wijziging in de oorspronkelijke
voordracht.
Een ander gerucht beeft eveneens, boswel niet
in die mate als dat betreffende 's konings toestand,
een schrik en bij velen zelfs verontwaardiging
doen ontstaan, terwijl echter ook moet erkend
worden dat sommigen het met ingenomenheid
hebben begroet. Ik bedoel dat, volgens hetwelk
de regeering voornemens zou zijn Atjeb te ont
ruimen en alleen op Poeloe-Bras een bezetting
te behouden. Er waren, die onverholen te kennen
gaven, dat zulk een plan zou moeten worden
toegejuicht omdat in bun oog alle verdere pogin
gen tot onderwerping van bet groote, ons vijan
dige rijk op Sumatra toch op niets anders zou
den uitloopen dan op de voortzetting van eene,
onze krachten op den duur te boven gaande
geldverspilling en op bet onafgebroken verlies,
van tal van menscbenlevens. Anderen geven toe,
dat de oorlog met Atjeb een bron van groote
ruimschoots den verloren tijd ingehaald, toen
legde bij zijn bruineerstaal en zijn microscoop
neer, nam de courant van den vorigen dag van
de tafel en begon die bedaard te lezen.
»Ik moet mij van tijd tot tijd eens ontspan
nen, baas. Anders verslijt ik te gauw. Dit is mijn
systeem vier of vjjf uur per dag verwoed werken en
verder luieren. Denkt gij dat gij bet met mijn
stelsel zult kunnen vinden
»Neen, dat geloof ifi: niet," antwoordde de
beer Virgile. Hector scheen verbaasd.
»In dat geval zal ik trachten bet te wijzi
gen Misschien zal uw klimaat mij de deugden
der mier gevenGij hebt bier een locaal-
blaadje, dat niet kwaad is. Stelt gij belang in
de politiek? Wat ik bet liefste lees in mijn krant
is de burgerlijke stand die spreekt tot de ver
beelding. En dan de statistiek Gij weet toch
wel van dien man, die den burgerlijken stand las
alleen om te zien of er meer mannen trouwden
dan vrouwenHector sprak onverschillig en
gat zich de moeite niet om zjjne volzinnen te
verbinden, noch alle woorden duidelijk uit te
spreken. Met de beenen over elkaar, op een voet
een gele pantoffel wippende, bleef bij door lezen
en gaf af en toe opmerkingen ten beste, waarover
de beer Virgile onwillekeurig lachen moest. Na
een kwartier zei deze
illector, als gij nu weer eens aan bet werk
gingt
»lk dacht er juist over dat is veermd,
niet waar antwoordde hjj en vouwde zorgvuldig
de courant op.
ellende is geworden voor Nederland en dat een
eervol einde van den krijg een van de grootste
zegeningen zou zijn, die aan bet vaderland zou
kunnen geschonken worden, al kwam dan ook
dat rijk niet feitelijk in onze macht, maar zij
oordeelden dat een eenvoudig zich terugtrekken
op dit oogenblik nog grooter roekeloosheid zou
zijn dan ooit in al de jaren van ons koloniaal
bestuur is gepleegd. Ons gezag in Indië zou er
onherstelbaar door worden geknakt, en de in-
landscbe bevolking, die bier en daar in den ar
chipel toch al niet zoo gemakkelijk in rust is te
houden, zou ongetwijfeld door die daad zich hare
kracht bewust worden en er gebruik van maken
ter verkrijging barer onafhankelijkheid. Het op.
geven van Atjeb zou bet begin worden van een
nog grootere ellende dan ooit in dat rijk door
bet Nederlandsche leger is geleden. Veront
waardigd over zulk een voornemen toonden zich
niet weinigen, die van nabij met Indische en
inzonderheid met Atjebscbe toestanden bekend
zijn, vooral degenen, die zelf aan den daar ge
voerd zijnden krijg hadden deelgenomen in de
hoogere rangen van bet leger, en niet bet minst
zij, die geliefde familiebetrekkingen daar in Atjeb
hadden zien vallen, meenende dat bet tot heil
en tot roem van bet vaderland aldus geschiedde,
maar nu inziende, dat die offers gebe el noodeloos
waren gebracht.
De Standaardbet officieuse regeeringsorgaan,
vooral tot den minister van koloniën in betrek
king staande zooals nog onlangs bleek nit zijn
hoofdartikel over de beri-beri-commissie, dat
klaarblijkelijk uit het departement van den heer
Keuchenius was geïnspireerd en mededeelingen
bevatte, die alleen door dat departement konden
verstrekt worden, heeft gelukkig spoedig den
schrik en de verontwaardiging tot stilstand ge
bracht door een démenti van de loopende ge
ruchten te geven. Het is vreemd genoeg, dat
deze terstond zooveel geloof vonden, want in de ge
geven omstandigheden was bet bericht baast onge-
loofelijk. Nog kort geleden werden eenige Atjebscbe
hoofden met den Nederlandschen Leeuw gesierd
waartoe zou dit dienen als toch de verkregen
positie weer zou worden prijs gegeven? of zou
nu Keuchenius sedert zoo geheel van voornemen
veranderd zijn Het is bijna ondenkbaar, want
sedert zijn optreden is niets gebeurd, dat tot zoo
gansch andere inzichten moest voeren. Ware de
beer Keuchenius dadelijk met bet hem nu toe
geschreven voornemen opgetreden, dit zou in hem
misschien begrijpelijk zijn, maar zulks is uit de
naar Indië gezonden ridderorden gebleken niet
bet geval te wezen. Daarenboven zou bet bedoelde
plan om Atjeb te ontruimen toch moeten geble
ken zijn uit bet ontwerp der Indische begrooting,
waarop ook voor de buitengewone bezetting in
Atjeb een post tot een aanzienlijke som is uit
getrokken, die dan natuurlijk zon zijn terugge
houden.
Er is echter geen praatje zóo onwaarschijnlijk
en zóo dwaas of bet vindt geloof, en niet slechts
bij enkelen, maar dikwijls bij zeer velen. Ge
lukkig voor allen en alles dat ook bet gerucht
over de ontruiming van Atjeb niets dan een
praatje is gebleken. Wij kunnen nog blijven
hopen, dat nu Keuchenius met andere en betere
plannen voor bet beëindigen van den Atjeh-oorlog
voor den dag zal komende natie verbeidt met
groote belangstelling de vervulling van de toe
zegging, dienaangaande bij bet optreden van den
tegenwoordigen minister van koloniën door zijn
vrienden gedaan.
Toen in bet October-nommer van De Gids het
opstel van den majoor Kielstra verscheen over
»Java's grootste ramp," had de beer H. J. Bool,
vroeger directeur van financiën en van openbare
werken in Ned.-Indië en thans lid der Tweede
kamer voor Leiden, over betzelfde onderwerp (de
opium-vraag) een studie voor Vragen des Tijds
gereed gemaakt. In de November-aflevering is
dat betoog verschenen en de slotsom staat
lijnrecht tegenover die van den beer Kielstra.
Acht de laatste geen verbetering mogelijk zonder
Het volgende oogenblik krasten de stiften weer
over den oliesteen en de robijnen en goudsteenen
werden als met een tooverslag in de onberispelijk
schuins geslepen gaatjes gezet.
»Hij doet met zijne vingers wat bij wil",
zei de beer Virgile dien avond tot Doline, ter
wijl Hector vóór bet avondeten een cigarette
in den tuin rookte. »Maar bij is niet in staat
om drie uur achtereen te blijven zitten. Hij
heeft een mooi talent, en een vaste band, bij is
geen vlijtige arbeider. Een oogenblik werkt bij
voor drie en dan luiert* bij weer. Hij zegt dat
dit zijn stelsel is."
Doline antwoordde niet terstond, zij dacht na.
Eindelijk herbaalde zij
>0is dat zijn stelsel" en nam zich voor
daarover te denken als bet uur gekomen zou
zijn. Voor bet oogenblik nam de rkabarber, die
zij in een blinkende koperen pan liet stoven, al
haar aandacht in beslag.
Na het avondeten gaf Hector zijn voornemen
te kennen om een ontdekkingstocht in den om
trek te gaan maken.
»Het spijt mij dat ik u niet tot gids kan
strekken," zei de beer Virgile »ik moet bet werk
van van daag naar bet kantoor brengen en ander
balen voor morgen. Ik zal meteen een paar
boodschappen voor Doline doen, die bijna nooit
naar de stad gaat."
»Komt gij langs de bank vroeg Doline
zacht, terwijl Hector met den rug naar hen toe.
tegen den deurpost geleund stond en zijn cigaar
opstak.
opheffing van bet pachtstelsel en invoering van
de regie (verkoop van staatswege), de heer
Bool is daartegen, omdat bet hoofddoel moet
zijn de misbruiken te verminderen door de pach
ters en de Cbineezen te doen medestrijden tegen
den sluikhandel in opium. Het stelsel van ver
pachting moet, volgens hem, worden behouden,
maar zoo, dat de opium van' regeeringswege niet
veel hooger dan de inkoopsprijs wordt verstrekt
en er voor den pachter dus geen belang meer is
om te smokkelen. Tegen de geheime verkoop
plaatsen moet worden gewaakt door belangrijke
vermeerdering van bet getal geoorloofde skitten"
en door onbeperkte verstrekkingen aan de pach
ters. De paobtperoeelen moeten allengs worden
verkleind, en vooral de sluikhandel tegengegaan
Door deze en andere maatregelen meent de heer
Bool, dat men er toe kan komen allengs bet
gebruik zelf te beperken en Java van een kanker
te bevrijden.
Het Bataviaasch Handelsblad geeft van de rede
door den nieuwen gouverneur-generaal van Ned.
Indië bij zijn intocht gehouden, omtrent een der
punten een andere lezing dan de Javabode. Yolgens
het Bat. Handelsb. heeft de heer mr Pijnacker
Hordijk het volgende gezegd
Mocht zich andermaal een minder goede geest
onder de inlandsche hoofden openbaren, dan zal
hij (de nieuwe gouverneur-generaal) niet tegen
gestrengere maatregelen opzien tot handhaving
van het gezag, op de voorbeeldige wijze zijns
voorgangers."
Namens Z. Exc. den minister van koloniën was
door den directeur van O. E. en N. aan de leer
aars en voorgangers der verschillende gezindten
verzocht, dankgebeden gedurende hun dienst van
Zondag 30 September op te zenden voor de be
houden aankomst van den heer Pijnacker Hordijk.
Volgens the Times heeft de Engelsche regeering
met de British North Borneo Companymet den
rajah van Serawak en den sultan van Broensi
eene overeenkomst gesloten, waarbij het beginsel
ran een Engelsch protectoraat over het gebied
der drie genoemde landstreken is aangenomen.
Onder de onderofficieren, die met goed gevolg
examen aflegden als 2e luit. der infanterie, be
hoort ook C. A. de Vos van den cursus te 's
Hertogenbosch.
Aangenomen het beroep naar Renesse en
Noordwelle door ds J. A. van Ketel te Avenhorn c.a.
Voor het beroep naar de Herv. gemeente
te Zaamslag is door den heer S.- Sleeswijk-Visser
te Rijsoord (Z.-H.) bedankt.
Voor de rechtbank te Rotterdam werd Don
derdag het volgende drukpersdelict behandeld.
In het Rott. Nieuwsblad van 25 November 1887
kwam een romantisch en zonderling verhaaltje
voor van een geëmployeerde aan de Maatschappij
Zeelanddie van zijne vrouw gescheiden leefde
en met eene minnares naar Indië zou vertrekken.
In plaats van zijn meisje mede te nemen, deed
hij haar inschepen op een schip naar Hamburg
en vertrok eenige uren later naar het schoone
Insulinde. Het meisje arriveerde volgens dit
bericht te Hamburg, gaf haren vader kennis
van het gebeurde en werd door dezen in de ge
legenheid gesteld de terugreis naar bet vaderland
te aanvaarden. Dit apocriefe stukje, zonder eenige
naamsaanduiding, trok zicb de heer L. Pieterse,
administrateur in dienst der M*) Zeelandaan,
welke juist dien dag naar Indië en wel naar
Medan op Sumatra was vertrokken. Eene aan
klacht werd bij de justitie ingediend en dienten
gevolge stond Donderdag terecht de beer Cornelis
Sijthoff, uitgever-directeur van het Rott. Nieuws
blad.
In deze zaak werden vijf getuigen geboord.
»Neen bet is te laat, de bank zal al gesloten zijn.'
»Ik bad u anders een kleinigheid willen
meegeven en zeg bun dan meteen dat ik wel eens
wil weten, boe mijn rekening staat."
»Heel goed, ik zal er morgen aan denken,
als ik een uur vroeger kan uitgaan."
»Ik had ook gedacht," vervolgde Doline
die ging zitten, en de armen over elkaar legde
om beter te kunnen praten, »ik bad ook wel lust
om een japon te koopen, iets liefs, niet al te
somber. Als gij bun eens in bet voorbijgaan
zeidet dat zij mij stalen moesten sturen." Voor
Doline waren al de bewoners van de stad, win
keliers, bankiers, geestelijken, muziekgezelschap
pen, onderwijzers, kosters, vertegenwoordigd door
eenige voornaamwoorden, die de beer Virgile
naar goeddunken toepaste op de betrokken per
sonen. Hij beloofde dus hun te verzoeken om met
stalen te sturen, dat bij hun zou zeggen dat zij over
veertien dagen de keuken zouden komen witten,
en dat hij hun een hevig standje zou maken over
de slechte worst, die hij onlangs geproefd bad.
Als bij gelegenheid bad moest bij hun zeggen dat ze
om twaalf uur wat harder moesten luiden, want
dat men bet lang niet meer zoo goed boorde
als vroeger en dat was toch wel vreemd van
zoo'n groote klok.
Met al deze boodschappen begaf de heer
Virgile zicb op weg Hector sloeg bet pad in dat,
met olmen en linden omzoomd, naar bet naaste
gehucht voerde. Met een stok in de band,
den strooien boed achter aan bet hoofd, als
een zeeman, keerde bij zicb om, voordat hjj