N\ 255.
131e Jaargang.
1888.
Zaterdag
27 October.
Middelburg 26 October.
Onderwijs.
Kerknieuws.
Rechtszaken,
Verspreide berichten.
Dit blad verschijnt dagelijks,
met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs per 3/m. franco 2.
Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
Advertentiën: 20 Cent per regel.
Geboorte-, Trouw-, Doodberichten, enz.: van 1-7 regels/l.50;
iedere regel meer ƒ0.20.
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
IDDELBIJRGSCHE CO! HAM.
Agenten te Ylissingen: P. Gr. de Vet Mestbagh Zoon, te Goes-. A. A. W. Bolland, te Kruiningen: Fvan der Peijl, te Zierikzee: A. C. de Mooij en te Tholen: WA. van Nietjwenkuuzen.
Verder worden door alle postkantoren en boekhandelaren abonnementen en advertentiën aangenomen' en nemen ook het algemeen advertentiebureau van Nijgh van Ditmar te Rotterdam, en de firma B. van der
Kamp te Groningen, voor de Noordelijke provinciën, annonces aan. Hoofdagenten voor het Buitenland: te Parijs en Londen, de Compagnie générale de Publicité étrangère G. L. Dau.be Cie., John F. Jones, opvolger;
voor België A. Grosjean Co. te Brussel.
Het Centrum is niet gesticht over het op
treden van pastoor Brouwers c. s. te Rotterdam.
Zij hebben gezegd te handelen namens »de Neder-
landsche katholieken", en hoewel ieder R. K. hun
handelwijze goedkeurt, is het nu toch de vraag
of zij daartoe de bevoegde personen waren.
Kardinaal Rampolla zond den heer Brouwers
een telegram van dankbetuiging voor de per
telegraaf Z. H. den paus gezonden verzekering
van verknochtheid en hulde.
De Kölnische Volkszeitungeen katholiek blad,
meldt, dat de katholieke afgevaardigden in onze
Tweede kamer bij de behandeling der begrooting
van buitenlandsche zaken het herstel van de
Nederlandsehe vertegenwoordiging bjj het Vati-
caan zullen voorstellen.
De minister van justitie verleent de volgende
week Dinsdag geen audiëntie.
Benoemd tot landmeter le klasse G. van der
Noordaa, thans van de 2e klassetot landmeter
der 2e klasse A. de Koningh, thans 3e klasse,
tot landmeter van de 3e W. Verhoeven, thans 4e kl.
Op den lsten November as. [wordt de tweede
luitenant J. M. C. Vermande van het garnizoen
Middelburg te Terneuzen gedetacheerd.
Ter gelegenheid van de overdracht van het
rectoraat der vrije universiteit door dr. A. Kuyper
aan dr. F. L. Rutgers, gaf eerstgenoemde een
overzicht van het wedervaren der vrije academie
gedurende haar nu achtjarig bestaan. Daaruit
bleek dat, waren de lessen met vier studenten
begonnen, het aantal ingeschrevenen thans 104
bedraagt. Van dit aantal hebben achtereen
volgens 23 jonge mannen haar verlaten, zoodat
de nieuwe cursus met een en tachtig kweeke-
lingen aanving. Hiervan zijn 69 veterani en 12
novitii, die aldus zijn ingedeeld enkel theologie
kozen 60 kweekelingen, enkel letteren 8, enkel
rechten 5, godgeleerdheid en rechten pogen ze
ven hunner saam te smelten, terwijl letteren en
theologie door twee gelijktijdig beoefend worden.
Op de Woensdag te Veendam gehowden
algemeene vergadering van den Nederlandschen
Protestantenbond bleek uit het jaarverslag van den
secretaris dat in tal van afdeelingen het ledental
was vermeerderd en het werkelijk eindcijfer, ver
leden jaar 14.303, thans is geklommen tot 15.002.
Voorts bleek uit alles, dat de arbeid van den
bond zich steeds meer uitbreidt.
De volgende jaarvergadering zal te Kampen
worden gehouden.
Door het hoofdbestuur werd verslag uitgebracht
inzake het voorstel van den heer T. Kielstra te
Middelburg, in de vorige algemeene vergadering
ter tafel gebracht en luidende als volgt
«De algemeene vergadering, overtuigd dat door de hooge
eisclien, bij het maatschappelijk onderwijs gesteld, de geest
der kinderen al te zeer wordt in beslag genomen; dat bij
de inrichting en regeling van dit onderwijs, en vooral van
het middelbaar en voorbereidend hooger onderwijs, niet
genoeg of bijna geene rekening gehouden wordt met de
hooger opgevoerde eischen van het godsdienstonderwijs
dat een en ander zeer tot schade móet zijn voor de
godsdienstige vorming van het opkomend geslacht
besluit het hoofdbestuur uit te noodigen om öf zelf,
of door eene door het hoofdbestuur te benoemen commissie
te onderzoeken of te doen onderzoeken, wat el' gedaan kan
en moet worden om hierin zooveel mogelijk verandering
en verbetering aan te brengen."
Het hoofdbestuur heeft gemeend dat, aleer in
deze aan verandering en verbetering gedacht kan
worden, eerst een onderzoek moet worden inge
steld om een antwoord te erlangen op de vragen
Is die toestand overal slecht, wordt door de groote
meerderheid van catecheten onzer richting ver
andering in den toestand gewenscht en, zoo ja,
achten zij haar mogelijk, en hoe dan? Toen
het hiermede wilde beginnen, stond de ommekeer
in onzen politieken toestand voor de deur. Het
besloot te wachten tot de beslissing gevallen was.
In den aanvang van Juli zijn de voorzitter en
mr Van der Vlugt ter audiëntie geweest bij den
minister van binnenlandsche zaken en zij hebben
gevraagd»Geeft uwe Exc. ons he echt om, bij
een onderzoek dat wé willen instellen naar de
verhouding tusschen maatschappelijk en gods
dienstonderwijs, mee te deelen, dat, indien de
toestand ook naar uw oordeel blijkt slechtte zijn,
door u maatregelen zullen beraamd worden ter
verbetering Z. E. wilde die toestemming niet
gevenhij moest eerst de inspecteurs raadplegen
en zou dan antwoord zenden. Dat antwoord laat
zich nog wachten. En daarom is het hoofdbestuur
te rade geworden, dat het onderzoek moet worden
ingesteld zonder des ministers toezegging. Het
zal hiertoe vooral overgaan op die plaatsen, waar
H. burgerscholen, gymnasiën, scholen voor m. u.
I. o. en normaal- of kweekscholen gevestigd zijn.
Het resultaat van dit onderzoek en voorstellen
te dezen aanzien hoopt het hoofdbestuur het vol
gend jaar aan te bieden.
Arrondissements-rechtbank te Middelburg.
Heden, Vrijdag, zijn veroordeeld wegens
mishandeling: P. W., 20 j., Clinge, tot
3 b. s. 3 d. h.L. Z., 23 j., opzichter hij een
oestercultuur, Krabbendijke, tot 8 b. s. 6 d. h.
L. Z., 23 j., opzichter bij een oestercultuur, en
A. L., 35 j., werkman, beiden Krabbendijke, de
le tot 10 b. s. 8 d. h. en de 2e tot 3 b. s. 3
d. k.C. R., 39 j., kleermaker, Goes, tot ƒ10 b.
s. 8 d. h. en A. J. H., 24 j., hvr. van C. M.,
zonder beroep, Krabbendijke, tot ƒ1 b. s. ld. h.
diefstal: M. P., 14 j., schippersknecht, Krab
bendijke, tot 6 d. gev.; G. S., 24 j., arbeider,
'sHeer Arendskerke, tot 1 m. gev. en M. H., 17
j., arbeider, Geersdijk (Wissekerke) en W. D.,
15 j., landmansknecht, Cortgene, ieder tot 7 d. gev.
w e d e r s p a n n i g h e i d M. G., 20 j. en J
P. v. H., 19 j., arbeiders, Goes, de le tot 7 d. en
de 2' tot 3 d. gev.
overtreding der jachtwet: Ch. v. C.,
44 j., werkman, Moerbeke, tot 2 maal 7 d. hecht.
Allen in de kosten.
V rijgesproken zijn J. P., 12 j., zonder
beroep, Krabbendijke, beklaagd van huisvrede
breuk, en J. M., 30 j., werkman, Krabbendijke,
beklaagd van mishandeling.
De Haagsche rechtbank veroordeelde C., den
gepens. zee-officier, die den directeur-generaal van
de maat4 ZeebadScheveningen had beleedigd door
hem de woorden »ploert" en »bankroetier van
Soerabaya" toe te voegen, tot betaling eener
geldboete van 50.
Maandag te drie uur houdt de kamer van
koophandel te Middelburg eene vergadering.
Morgen, Zaterdag, bestaat in de werkinrich
ting der Vereeniging tot werkverschaffing aan
Zeeuwsche blinden gelegenheid tot het bezichtigen
van de voor de gewone jaarlijksche verloting be
stemde matten, manden, breiwerk enz., alles vervaar
digd door van het edelst zintuig beroofde lieden.
De bekende liefdadigheid heeft zich evenals
vorige jaren ook ditmaal niet onbetuigd gelaten.
De 10.000 loten, die beschikbaar waren, zijn bijna
uitverkocht, waardoor het bestuur der vereeniging
weder in staat is hiar menschlievend werk te
kunnen voortzetten.
Bezigheden van anderen meer dringenden aard
verhinderden ons gisteren gevolg te geven aan
de uitnoodiging van het bestuur der Middelburg-
sche Bouw- en Verhuurmaatschappij, ter bezichtiging
der twee nieuw gebouwde huizen aan den Stations
weg eerst heden middag vonden wij tijd er even
een kijkje te nemen.
Zoowel van buiten als van binnen maken de
beide huizen, onder een dak en volkomen aan
elkaar gelijk, den indruk van soliditeit, gepaard
aan netheid.
De benedenverdieping, behalve het sousterrain
waar kelder, keuken en bergplaatsen zich bevin
den, bevat drie flinke kamers, keurig geplafo-
neerd, netjes geschilderd en met fraai behangsel
voorzien.
Op de bovenverdieping, die men langs een
gemakkelijke trap bereikt, zijn vier flinke ver
trekken, terwijl het gemak van de huizingen
verhoogd wordt door groote zolders met beschoten
dak. Op den zolder is ook nog een dienstboden
kamer.
Er is in alle opzichten rekening gehouden met
de eischen van den tijd en met het gemak van
de bewonersgasleiding en electrisehe schelin.
richting zijn voor beiden 't bewijs.
De plannen voor deze woningen zijn ontworpen
door den heer K. J. Kuiler, terwijl de firma W-
van Uije en zoon die in steen en hout belichaamde
en de heer F. Machenaud als schilder en behanger
er de laatste hand aan legt.
A fieri hebben eer van hun werk.
"in tweeërlei opzicht deed de Bouw-en Verhuur
maatschappij met de stichting dezer twee gebouwen
een goed werkeerstens werkte zij mede tot
verfraaiing van den toegang naar de stad van
de zijde van het spoorwegstation en in de tweede
plaats voorzag zij in de behoefte aan flinke
burgerwoningen. Het eerste valt ieder voorbij
ganger in het oog, het tweede wordt bewezen
door het feit dat beide perceelen, ofschoon nog
niet geheel afgewerkt, reeds tot goeden prijs
verhuurd zijn.
Toen in October 1881 de zangvereeniging voor
gemengd koor Concordia, directeur H. C. de "Waal,
alhier werd opgericht, had zij aanvankelijk veel
succes. Een voldoend aantal leden kon de ver
schillende partijen flink bezetten en de uitvoe
ringen, door de zangvereeniging gegeven, ver
schaften den hoorders steeds veel genot.
Die toestand duurde drie, vier jaren, doch na
dien tijd begon de vereeniging, door vertrek naar
elders van goede krachten en het niet toetreden
van nieuwe leden, te kwijnen, werd haar ledental
al kleiner en kleiner, totdat zij in den laatsten
tijd haar dood nabij was.
Om in dezen onhoudbaren staat van zaken ver
betering aan te brengen, heeft in deze maand
het bestuur van Concordia zich tot het publiek
gewend en steun gevraagd bij de liefhebbers van
zang, deze daarbij uitnoodigende tot bijwoning
eener vergadering ter bespreking van aan te
wenden pogingen om de vereeniging te releveeren.
Op de roepstem van het bestuur is geantwoord,
want op eene 11. Woensdag gehouden bijeenkomst
kwamen een aantal dames en heeren op, waarvan
een 40tal zich tot toetreding bereid verklaarden.
Het bestuur heeft, in verband met deze toe
name van leden, gemeend zijn mandaat ter be
schikking der leden te moeten stellen. Er zal
weldra gelegenheid worden gegeven het nieuwe
bestuur te kiezen, waarna de in het begin des
jaars gestaakte repetitiën onder leiding van den
heer H. C. de Waal zullen worden hervat.
Het staat dus zoo goed als vast dat in den
aanstaanden winter ook door Concordia haren
leden weer enkele aangename avonden geboden
zullen worden.
Door de brandverzekering-maatschappij Vesta
te Amsterdam is 10 ter hand gesteld aan
de brandweer alhier, voor de verleende hulp tot
beveiliging van het bij bovengemelde maat
schappij verzekerd pand in de Korte Delft, G 13,
grenzende aan het op den 18en dezer afgebrand
perceel.
Tot dusver kenmerkt de tweede helft van
de maand October zich door onafgebroken wind
stilte, die alles behalve hangenaam en voordeelig
is voor windkorenmolenaars en hunne kalanten.
In Zuid-Beveland heerscht naar men ons
schrijft gebrek aan echt tarwemeel. Demolens
liggen vol en kunnen niet malen. Zelfs land
bouwers moeten hun toevlucht nemen tot meel-
slijters, wat zij ongaarne doen, wijl zij brood van
eigen graan op den hoogsten prijs stellen. En
wie gewoon is de laatste week voor slachttjjd
gemalen erwten of gerst aan varkens toe te
dienen om des te beter te doen mesten moet
terugkeeren tot ongemalen granen, aangezien in
meel van genoemde artikelen geen handel wordt
gedreven.
De begrooting voor 1889, door den raad van
Tholen vastgesteld, sluit in ontvangst en in uit
gaaf met een som van 27075.17. Onder de
inkomsten komen de volgende posten voor Goed
slot f 2829.92, eigendommen 5365.60, belastin
gen en heffingen (opcenten op 's rijks directe bel.)
3250.75$, hoofdelijke omslag 5300, kaai-,markt
en schoolgeld 2218, hondenbelasting 170J
vergunningsrecht 350, uitkeering door het rijk
pers. bel. 54-72.89$, vergoeding kosten lager
onderwijs 2073, bijdrage verpl. krankzinnigen
f 230, andere ontvangsten, waaronder haardasck
en mestspeciën, f 315. UitgavenJaarwedden
huishoudelijk bestuur 3225 andere kosten van
het dagelijksch bestuur 1076, toelage oud-
nachtwaker 25, kosten betrekking hebbende
op plaatselijke belastingen 872.50, jaarwedde
klokkenist, klokluider, karreman fenz. f 583,
onderhoud openbare gebouwen, straten, wegen,
riolen enz. 1505, aankoop straatkeien enz. 639,
onderhoud telegraafkantoor 150, kosten politie,
schutterij,brandweer en straatverlichting ƒ2824.80,
geneeskundige dienst en armwezen ƒ2570, open
baar lager onderwijs 8560, kosten bewaarschool
960, toelage muziekgezelschap f 50, renten en
aflossingen 3055, andere niet tot de vorige
uitgaven behoorende f 553, onvoorziene uitgaven
816.87.
Donderdagavond heeft er op het spoorweg
station te Terneuzen weder een droevig ongeluk
plaats gehad, daar een jongeling van "18 jaren,
P. II., genaamd, werkzaam bij de goederenlading
van een geladen wagen viel, daaronder geraakte,
zoodat hem beide beenen en een arm werden
afgereden, en hij eenige uren daarna overleed.
De werkzaamheden aan de keibestrating'
in de Appelstraat c. a. gaan naar men ons
uit Oostburg mWldt goed vooruit. "Wel onder
vond de arbeid in bet laatst van September en
begin October veel vertraging door het ongun
stige weder, vooral hij het begin- en eindpunt,
doch nu hoopt men op sneller vordering. De
aannemer is begonnen met aan het punt keiweg
AardenburgSt. Kruis een ijzeren weg aan te
leggen tot den aanvoer van zandterwijl men
in het midden van den weg bezig is de gegra
ven kist met zand aan te vullen.
Vóór den winter zullen waarschijnlijk de slecht
ste gedeelten van den weg onder de keibestra
ting liggen. Op een klein gedeelte na 1/5)
zijn reeds de keien en kantsteenen aangevoerd.
Reeds nu is ruim 900 meters lengte van den
weg bestraat en is 500 M. lengte zandbedding
gereed om met de bestrating te kunnen voort
gaan.
Bij de verkiezing voor een lid van den ge
meenteraad te Koewacht, bleek Woensdag jl. bjj
de opening der stembus, dat verkregen hadden
Jac" Pieters 62 stemmen, E. de Vleeschouwer 17
stemmen en Ph. Baert 1 stem. Gekozen werd
alzoo de heer J. Pieters.
Postbladen, die, door welke oorzaak ook,
voor het gebruik ongeschikt zijn geworden, mits
zij niet reeds vroeger gediend hebben, kunnen
tegen bijbetaling van de formulierkosten van
cent tegen nieuwe worden ingeruild. Het is niet
overbodig hierbij te herinneren, dat deze bepa
ling reeds lang van kracht is ten opzichte van
onbruikbaar geworden briefkaarten en gezegelde
omslagen.
Het D. v. J\. (Be Amst.) ontving nog twee
brieven van tot oordeelen bevoegde vreemdelin
gen over den indruk, door Amsterdam op hen
gemaakt.
De briefschrijvers zijn de bekende Fransche
oud-minister Antonin Proust en de inspecteur
des Beaux-Arts, de heer Dellesguennes.
De eerste schreef »Gjj bewijst mij de eer mij
te vragen wat ik denk van eene bewering der
Kölnische Zeitung, welke zegt dat de vreemdelin
gen, die te Amsterdam vertoeven, hebben te lijden
gehad van de lastigheid en de brutaliteit van
het volk. Ik was in Juni met twee mijner vrien
den, Franschen, in Amsterdam, en ik kan niet
anders dan tevreden zijn over de volkomene wel
levendheid van Amsterdam's bewoners."
Het oordeel van den heer Dellesguennes luidde
»Zooeven ontving ik uwen brief van 9 October,
het verzoek inhoudende om u mijn indruk mede
te deelen van mijn verblijf in uwe stad, in dezen
zomer.
Ziehier dien indruk nog versch, en vooral op
recht
Het doet mij leed dat ik er niet langer heb
kunnen blijven, en ik heb er mij zoo goed bevon
den, dat ik mijn bezoek zal herhalen".
De feestvoorstelling ter gelegenheid vanjhet
vijftigjarig jubilée van den algemeen bekenden
acteur van het Ned. tooneel den heer P. A. Morin
werd Woensdag avond te Amsterdam door zulk
een talrijk publiek bijgewoond, dat geen plaats
onbezet bleef. Honderden konden bovendien geen
plaats krijgen. De Heeren en Dames uit Pont-Arcy
werd opgevoerd, waarin de rol van Brochat een
der beste creaties van den talentvollen acteur is.
Hij oogstte dan ook nu weder uitbundigen lof.
Zeer vele malen werd hij teruggeroepen. Na het
derde bedrijf werd hem bij onopgehaald scherm
door de commissie het huldeblijk aangeboden,
door ingezetenen bijeengebracht. Na de voorstel
ling schaarden zich alle tooneellisten in een kring
en werd de heer Morin door den regisseur, den
heer De Leur, toegesproken en werden hem vele
kransen en geschenken vereerd on toespraken tot
hem gericht, ook door afgevaardigden van andere
tooneelgezelschappen en artisten. Onder deze
laatsten waren ook Judels en de oude Bamberg.
De heer L. Simons bood hem namens een vrien
denkring zijn borstbeeld aan, door Van den Bossche
gemodelleerd.
Te Amsterdam was een zeeman, die te dik
wijls op de vriendschap had gedronken, hierdoor
zoo van streek dat bij het Vondel,spark voor- zijn
