m 252.
131e Jaargang.
1888.
24 October.
W oensdag
Middelburg 23 October.
1 FEUILLETON.
Dit blad verschijnt dagelijks,
met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs per 3/m. franco 2.
Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
Advertentiën: 20 Cent per regel.
Geboorte-, Trouw-, Doodberichten, enz.van 1-7 regels 1.50;
iedere regel meer ƒ0.20.
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Provinciale Staten van Zeeland.
"W"at een Amerikaan van een
Hollander verhaalde.
Naverteld door F. NAGT6LAS.
MIDDELBIIRGSCHE COURANT.
Agenten te Vlissingen: P. Gr. de Vet Mestdagh Zoon, te Goes: A. A. W. BöLland, te Kruiningen: F. van der Peijl, te Zierikzee: A. O. de Moou en te Tkolen: W. A. van Nieuwenhuijzen.
Verder worden door alle postkantoren en boekhandelaren abonnementen en advertentiën aangenomen en nemen ook bet algemeen advertentiebureau van Nugh van Ditmar te Rotterdam, en de firma B. van de*
Kamp te Groningen, yoor de Noordelijke provinciën, annonces aan. Hoofdagenten voor bet Buitenland: te Parijs en Londen, de Compagnie générale de Publicité étrangère G. L. Datjbe Cie., John F. Jones, opvolger;
voor België A. Grosjean Co. te Brussel.
In de a. najaarsvergadering dier staten zullen
ter tafel komen de volgende voorstellen van
Ged. staten
betreffende de heffing van steigerrechten, en
tot vaststelling van een Reglement op het ge
bruik van de provinciale steigersomtrent het
verzoek der vergadering van ingelanden van den
Sophiapolder (Noord-Beveland), om calaniiteus-
verklaring van dien polder(hierbij is een ver
slag gevoegd)omtrent het verzoek van de ge
meentebesturen van Wemeldinge, Kattendijke en
Kapelle om een renteloos voorschot voor wegs-
verbeteringtot wijziging van het reglement op
de tramwegenaangaande de voordracht van de
algemeene vergadering van het waterschap Schou
wen tot wijziging van het reglement voor dat
waterschap en tot wijziging der begrooting van
de enkel provinciale en huishoudelijke inkomsten
en uitgaven over 1889.
Omtrent het verzoek totcalamiteus-verklaring van
den SopHia-polder geeft de hoofdingenieur
van den provincialen waterstaat in zijn rapport
te kennen dat hij niet kan afwijken van het vroeger
door hem gegeven advies »dat het provinciaal-
en het rijksbelang bij de calamiteus-verklaring
van den Sophiapolder niet genoegzaam zijn be
trokken, om de belangrijke lasten te wettigen)
die daardoor Op de provincie zouden worden ge
bracht." Mitsdien moet hij ontraden, de inwilliging
van het verzoek van ingelanden van genoemden
polder.
Ged. staten zelve geven te kennen dat de
gronden, die in 1878, 1880 en 1882 aanleiding
gaven om het verzoek afte wijzen, nog bestaan.
Br is dus, volgens hen, niets vooi'gevallen dat
verandering kan brengen in het toen aangevoerde,
waarom ged. staten van oordeel zijn dat ook het
thans gedaan verzoek niet voor inwilliging
vatbaar is.
In hun voorstel betreffende de heffing van
steïgerrecliteii en tot vaststelling van een
reglement op het gebruik van de provinciale
steigers verklaren ged. staten dat het door hen,
naar aanleiding van het besluit van 6 Julijl. van
prov. staten, voortgezet onderzoek van het verzoek
der afdeeling Bruinisse van de Vereeniging ter be
vordering der Nederlandsche visscherij hun de over
tuiging heeft geschonken, dat metterdaad de
tegenwoordige regeling te bezwarend, de heffing
in elk geval te hoog is. Somtijds brengen de
hoogaarzen slechts enkele balen mosselen aan,
en dan is eene heffing van 0.20 niet zonder
bezwaar. Hebben zij een groot aantal balen aan
boord, zoodat zij gedurende een uur van den
steiger gebruik maken, dan is de heffing van 0.40
natuurlijk veel minder drukkend. Toch is ook
dan nog het tarief vrij hoog te noemen, vooral
Het is altijd een groot genoegen, wanneer
boden uit verre landen ons goede berichten
komen brengen van oude bekenden. Daarom zal
het volgende verslag van een correspondent van
een groot Amerikaansch blad, The Brooklyn Daily
Eagleaan velen in Zeeland niet onwelkom zijn.
Hij schetst een bezoek in Aug. 11. bij een vroe-
geren gewestgenoot, den heer Pieter Hendrik van
der Weyde, die omstreeks veertig jaren geleden,
uit Zierikzee naar Amerika verhuisde.
Onder de jaarlijksche sprekers, zegt hij, van
de politechnische afdeeling van het Amerikaansche
Instituut van Wetenschappen te New-York wordt
bijna niemand liever geboord dan de oude dokter
Piet Hein van der Weyde, en ieder herinnert
zich nog de algemeene belangstelling bij zijne
merkwaardige voordrachten over de betrekking
tusscben kleuren en tonen.
De correspondent bracht dr Van der Weyde
«en bezoek, in zijne woning in D uffieldstreet,
uiterlijk een eenvoudig buis, maar van binnen
alles bevattende wat het hart verkwikken kan
yan een vriend van wetenschap en kunst.
omdat van de halen, welke aan den steiger door
de stoomboot worden geladen, andermaal wordt
geheven, en wel 5 van de vrachtpenningen
volgens het tarief, voor de stoomboot verschuldigd.
Er zijn visschers, die circa f 4 per maand alleen
voor het aanleggen met hoogaarzen te betalen
hebben.
Verlaging van het tarief komt Ged. St. daarom
wenschelijk voor, doch geheele vrijstelling ten
behoeve alleen van den oester- en mosselhandel
achten zij onwettig, en niet-tarifiëering van vaar
tuigen, welke aanleggen zonder passagiers te
laden of te ontschepen, onraadzaam.
Wordt wijziging van het tarief mede door Prov.
staten noodig geacht, zoo behooren gelijktijdig
de strafbepalingen in overeenstemming te worden
gebracht met de nieuwe strafwetgeving.
Ged. staten stellen nu in hun voorstel tot hef
fing van steigerrecht voor te bepalendat ipoet
betaald worden voor elk vaartuig, zonder passa
giers, aan de provinciale steigers aanleggende,
ook zonder te laden of te lossen, voor het eerste
half uur 10 en voor elk volgend half uur 5 cent.
Ged. staten stellen verder voor in te willigen
de aanvraag van de gemeentebesturen van Wemel
dinge, Kattendijke en Kapelle, om een renteloos
voorschot, tot een bedrag van 3000, ten behoeve
van begrinding van den tYemelding-sclien
SEandweg, welke de kortste verbinding vormt
tussehen de kommen der gemeenten Wemeldinge
en Kapelle, en in het najaar en den winter
veel te wenschen laat.
Verder verzoeken ged. staten te bepalen dat de
verstrekking van dat voorschot zal geschieden
onder de voorwaarden, vervat in het provinciaal
blad no 117 van 1882, behoudens deze wijziging
van de daar vermelde punten 1 en 2, dat de eerste
jaarlijksche teruggaaf plaats hebbe vóór 31 Decem
ber van het burgerlijk jaar, volgende op dat
waarin het renteloos voorschot is verstrekt.
Men schrijft ons uit Biervliet.
Zondag middag jl. sprak de heer P. P.Oudens,
secretaris der propagandaclub voor algemeen kies-
en stemrecht in Zeeland, voor een 60 a 70 personen
van allerlei stand, een getal, dat aanzienlijk mag
heeten, vooral als men het ongeschikt uur tot
vergaderen, ten plattelande, in aanmerking
neemt. Doel en streven der volkspartij was het
onderwerp des sprekers, wiens vreedzaam en kalm
optreden niet gelijkt op dat der heftige leiders
in de groote steden. Na een kort overzicht
gegeven te hebben van de geschiedenis der wet
geving in 1848, besprak hij de gebreken der
liberale partij, die door hare tekortkomingen,
waar zij regeerende was, duchtig gehavend werd.
Wel noemde hij de afschaffing van enkele belas
tingen, doch stelde de verhooging van andere
daartegenover. Naast de liberale lapmiddeltjes
plaatste hij de radikale geneesmiddelenprogres
sieve inkomstenbelasting, progressieve successie
rechten, progressieve grondbelasting, leerplicht,
kosteloos lager-, middelbaar- en hooger onderwijs,
éene universiteit, afschaffing vandienstvervanging,
Yan de tallooze ver uiteénloopende zaken, die
men daar vereenigd vindt, is de opmerkelijkste
bijzonderheid zeker de eigenaar. Hij is een oud
man, klein van gestalte en grijs van baard en
haar; zijn uitspraak is eenigszins vreemd, doch
men vergeet dit spoedig bij zijn boeiend onder
houd. Ongetwijfeld behoort deze geleerde onder
de eigenaardigste karakters, die men in ons uit
gestrekt land aantreftzoodat men nauwelijks
weet, of men zich meer verbazen moet over zijn
uitgebreide degelijke wetenschap, zijn buitenge
wone kunstontwikkeling, zijne muzikale talenten,
zijn vele opmerkelijke uitvindingen, zijn vaar
digheid in allerlei handwerken dan wel over de
afwisseling van zijn loopbaan. Wanneer men nu
en dan den wensch voelt opkomen, dat zulke
buitengewone gaven meer in éene richting ont
wikkeld waren, krijgt men terstond daarop den
indruk, dat die veelomvattende kennis ten aller
nauwste verhonden is met zijne geheele persoon
lijkheid.
Eene voortreffelijke gezondheid, die reeds vijftig
jaren, zonder éen enkelen dag van ongesteldheid,
zijn deel was, schenkt aan dezen achtenswaar-
digen grijsaard van meer dan vijf en zeventig
jaren eene bijzondere opgewektheid. Het is
grappig hem te hooren vertellen,, hoe zijne spijs
vertering wel eens hapert, doch alleen wanneer
hjj nu #n dan deelneemt aan een al te smakelijk
gastmaal.
een Nederlandsche staatsbank, algemeen kies- en
stemrecht enz. enz.
De volkspartij ziet geen heil in beschermende
rechten en ziet in de'clericale partijen nog erger
vijanden. Yan dezen heeft het volk geen ver
betering te wachtende anti-revolutionnairen
weigeren zelfs een wet op den kinderarbeid.
Evenals met de meeste van dergelijke politieke
redevoeringen was ook deze rede vrij eenzjjdig
gekleurd, o. m. a. verzweeg spreker bij eene bijna
verdubbelde belastingopbrengst de groote ver
meerdering der bevolking, liet hij, dunkt mij,
ook de goede zijden der liberalen te veel on
besproken en verzweeg hij o. a. dat vele der door
hem aangegeven middelen van liberalen oorsprong
zijn.
Overigens zullen wel alle hoorders het met
den spreker eens zijn, dat verbetering onzer wet
geving dringend noodig is.
Daar van de clericalen geen heil te wachten
is, wordt het meer dan tijd, dat de waarlijk libe
ralen zich van het verstokt conservatisme ont
doen en de achterblijvers dwingen tot sneller
voorwaartsgaan, opdat men van de liberale
partij, die een zegen voor het volk wil zijn, niet
zegge dat zij de partij is, die niet in het volk
wortelt, en derhalve een verloren partij zou zijn.
Na afloop der openbare vergadering werd een
afdeeling van genoemden bond opgericht.
Ook te Schoondijke en te Zuidzande trad, zoo
meldt men ons van andere zijde, de heer Oudens
van Arnemuiden als spreker op. In eerstge
noemde gemeente geschiedde dit Zaterdag en was
de opkomst niet talrijkte Zuidzande, waar de
vergadering Zondagavond plaats had, wel.
Te Schoondijke vond tussehen den burgemeester
dier gemeente, een onderwijzer en den spreker,
een kleine discussie plaats, welke op zeer aan-
genamen toon gevoerd werd.
Te Zuidzande keerde na het eindigen der ver
gadering de heer J. Lansen Croin met een aan
tal personen terug en ontstond er een kruisvuur
van woorden tussehen den spreker en een viertal
tegenstanders. De heer Lansen Croin noemde
alles wat de volkspartij wilde, vooral algemeen
kiesrecht, arbeidswetgeving, weer- en oefenplicht,
een progressieve rijks-inkomstenbelasting idealen,
terwijl algemeene leerplicht een dwang voor de
ouders was, waartoe de regeering geen recht be
zat. Op al deze punten werd hij door den spreker
wederlegd.
Bij kon. besluit zijn de officier van gezondheid
lste kl. N. van Rijnberk, van het personeel van
den geneeskundigen dienst der landmacht, op zijne
aanvrage, en de kapitein G. van der Laan, van
het lste regiment infanterie, beiden op pensioen
gesteld.
Donderdag verleent ook de minister van wa
terstaat geen audiëntie.
De van regeeringswege ontworpen voorstellen
betreffende de pensioenen van burgerlijke ambte
naren en die van hunne weduwen en weezen zijn
Ofschoon het doel van het bezoek eigenlijk was,
om van den dokter inlichtingen te ontvangen over
zijne theorie betrekkelijk het verband tussehen
kleuren en tonen, werd het onderhoud spoedig
zoo levendig en waren de vertellingen zóo boeiend,
dat de bezoeker al het mogelijke deed om het
gesprek op de levenservaringen van den ouden
heer te houden. Achter het voorvertrek was de
werkkamer, waarin men zich echter nauwlijks
bewegen kon, door honderden, ja, men zou haast
zeggen duizenden toestellen, werktuigen en ge
reedschappen van allerlei soort en vorm.
Men ziet hier electrische batterijen van buiten
gewone krachttoestellen bestemd om te ver
zilveren en te vergulden; tallooze werktuigen,
sleutels, ankers, meters, hoefijzers en andere
apparaten voor telegraphie en dergelijke zaken,
rijke verzamelingen van microscopische prepara
ten en allerlei andere werktuigen en gereed
schappen, waarmee kasten en boorden tot overla-
dens toe gevuld zijn. Het opmerkelijkste is, dat
al deze dingen zooveel mogelijk door den doctor
zelf zijn vervaardigd, zooals hjj zonder eenigen
ophef vertelt, terwijl hij den bezoeker schier
toefluistert»Meer dan vijftig patenten voor
uitvindingen heb ik gevraagd, meest op het ge
bied der electriciteit."
Boven in huis is zijn chemisch laboratorium,
dat den bezoeker toescheen een der volledigste
te zjjn, die hg ooit had aanschouwd. Hierbij heeft
van den raad van state terug ontvangen, en
gereed om aan de staten generaal te worden
aangeboden.
Zondagmiddag werd te Rotterdam een zeer talrijk
bezochte vergadering van katholieken gehouden,
uitgeschreven door de Rotterdamscbe afdeeling
van het Ned. Belg. Zouavencomité, ten einde te
protesteeren tegen de overweldiging van Rome
door het Italiaansch gouvernement.
Pastoor Brouwers hield eene rede over het herstel
van de wereldlijke macht van den paus. Hij be
streed daarin ook het beginsel va» het natuurlijk
recht op natuurlijke grenzen.
Terwijl o. a. een telegram aan Z. M. den koning
werd gezonden, waarin de vergadering hare ge
hechtheid aan den koning en zijn huis betuigde
en waarop een antwoord van dankbetuiging werd
ontvangen, alsmede een aan den kardinaal-secre
taris Rampolla, nam de vergadering de volgende
motie aan.
»De Nederlandsche katholieken, vergaderd te
Rotterdam, verklaren bij deze ten aanhoore van
God en Vaderland
lo Dat zij het nieuwe politiek beginsel van
natuurlijk recht op natuurlijke grenzen even re-
volutionnair en goddeloos achten in zijn toepas
sing op de kerkelijke staten, als het onrechtvaardig,
revolutionnair en goddeloos zou zijn in eensgelijke
toepassing op het koninkrijk der Nederlanden en
dat zij als ware anti-revolutionairen het revolu
tionair beginsel veroordeelen, verafschuwen en
eenwig zullen bestrijden
2o Dat zij de zaak van den paus, overeenkomstig
de verklaringen van H.H. D.D. H.H. de bis
schoppen van Nederland en die van de overige
Katholieke wereld, als het eerste, als het hoogste,
als het algemeen belang van alle Katholieken,
van alle Katholieke kiezers, vooral van alle
Katholieke gekozenen achten
3o Dat zij, evenals de Duitsche Katholieken,
vergaderd te Preiburg, en zelfs in hunne bewoor
dingen protesteeren tegen de berooving van den
Paus;
4o Dat zij, evenals de Duitsche katholieken,
proclameeren de noodzakelijkheid van een wereld
lijke souvereiniteit van een territoriaal bezit van
den pausen
5o Dat zij volgens plicht in den paus de
macht erkennen van beslissende uitspraak te doen
betrekkelijk het territoriaal bezit, maar dat zij
vooralsnog zich ook tot plicht rekenen om, steu
nende op Gods gebod, alle geoorloofde middelen
te laten gelden, om de geheele teruggave der
ontnomene Kerkelijke Staten uit de handen der
revolutie op te vorderen.
Het telegram, aan mgr Rampolla afgezonden,
was van den volgenden inhoud
■»Les Catholiques Hollandais reünies en assemblee
la plus nombreuse qui ait jamais eu lieu a Rotter-
dam proclame sous le regard de Dieu vouloir dé-
fendre a jamais contre la Revolution et le jaux
principe des jrontières naturelles, les droits de la
Patrie Néerlandaise, les droits de VEglise Catholique
et tous les droits du Pape-Roi Leon XIIIP
de oude heer zijn eigen drukkerijvroeger bezigde
hij een Washington handpers, doch daar deze te
veel plaats besloeg, gebruikt hij nu een ander
werktuig. Van der Weyde is een geoefend, kundig
en smaakvol drukker. Nu en dan stereotypeert
hij ook zjjn eigen muziek, want hij speelt en
componeert met veel talent. Op het gebied van
muziekdruk heeft hij ook uitvindingen gedaan, die
het werk gemakkelijk maken, en zijn eigen com-
positiën vinden ook daardoor hun weg door ge
heel Amerika. Toen wij beneden waren gekomen,
verhaalde de correspondent, plaatste de doctor
zich voor een reusachtige concert-piano en begon
een zijner stukken voor te dragen. Ook aan deze
piano was eene geschiedenis verbonden. Het
kostbare stuk, dat een millionair voor twee duizend
dollars had gekocht, wilde de nukkige rijkaard naar
een nieuw gebouwd huis niet medenemen, zoodat
Yan der Weyde er voor een koopj e eigenaar van werd
Deze is een kunstenaar op dit instrument en
trekt vooral de aandacht, wanneer hij zijn spel
aanwendt om zijne theorie over het verband tus
sehen kleuren en tonen op te helderen. Hij
speelt liefst met het blad vóór zich, doch ook
zelfs wanneer hij dit nalaat, zal ieder kenner
verbaasd staan over zjjn vlugge vingerzetting
en wegsleepend spel.
{Slot volgt).