m 245.
131® Jaargang.
1888.
Dinsdag
16 October.
Middelburg 15 October.
Onderwijs.
Kerknienws.
Verspreide Berichten.
Dit blad verschijnt dagelijks,
met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs per 3/m. franco 2.
Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
Advertentiën; 20 Cent per regel.
Geboorte-, Trouw-, Doodberichten, enz.: van 1-7 regels/1.50j
iedere regel meer ƒ0.20.
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
MIDDELBURGS»
IIRANT.
Agenten te Ylissingen: P. Gr. de Yiy Mestdagh Zoor, te Goes; A. A. W. Bollard, te Kruiningen: F. var der Peul, te Zierikzee: A. C. de Mooij en te Tholen: W. A. var Nieuwekhuijzer.
Yerder "worden door alle postkantoren en boekhandelaren abonnementen en advertentiën aangenomen en nemen ook het algemeen advertentiebureau van Nijgh var Ditmar te Rotterdam, en de firma B. var de»
Kamp te Groningen, voor de Noordelijke provinciën, annonces aan. Hoofdagenten voer het Buitenlandte Parijs en Londen, de Compagnie générale de Publicité étrangère G. L. Daube Cie., Johr F. Jores, opvolger;
voor België A. Grosjear Co. te Brussel.
Ook de heer Huber, lid der Tweede kamer,
verdedigt, en wel in Het Noordenzijn standpunt,
tegenover het voorstel Schaepman en Lohman,
tot wijziging van het reglement van orde, aan
genomen. Hij doet dit vooral omdat slechts weinig
anti-revolutionnairen weten waarover de stemming
liep. T>De Standaardzegt hij durfde
de zaak zelfs met geen woord besprekenen zelfs
toen dezer dagen de heer Fabius in De Delvenaar
het voorstel van de heeren Lohman en Schaepman
bestreed, antwoordde De Standaard: »Toch gaan
wij op dit pleidooi niet in."
De heer Huber deelt nu een en ander omtrent
het voorstel mee en zegt ten slotte, dat, al laten
hem de schandelijke ontboezemingen en verdacht
makingen, jegens hem en den heer Fabius geuit
om hunne houding in deze, hem ongevoelig, hij
het toch bedenkelijk vindt dat roepen van altijd
gezamenlijk te moeten optrekken met onze
s woord voerders." Wat zij zeggen, het woord dat
zij »voeren," wordt geacht de uiting van de anti-
revolutionnaire partij te zijn. Het is mij zoo
schrijft hij, alsof men door al dat rumoer, dat
gemaakt wordt, er bij de anti-revolutionnaire
kamerleden den schrik wil aanbrengen, vooral
niet anders te stemmen dan de .woordvoerder''
aangeeft, vooral geen eigen opinie te hebben, en
eene overtuiging te hebben als was, dat men bij
lauwe temperatuur kneeden en vervormen kan,
als men wil.
.Anders begrijp ik ook al die drukte en be
weging niet, want het geval, dat wij nu gehad
hebbe n, kan zich immers niet meer voordoen,
dat de .woordvoerders" niet door alle leden der
rechterzijde worden gevolgd. Immers, wat nu
verder te behandelen is in de kamer, komt van
de regeering. En laat ons bij al het tegenwoor
dige geschetter niet vergeten dat onze leiders,
onze woordvoerders, nu het ministerie uit de
meerderheid is voortgekomen, in den regel de
ministers zijn. De kwestie of een kamerlid moet
worden gevolgd, zal zich dus wel niet spoedig
weder voordoen, tenzij hij oppositie gaat voeren
tegen de regeering.
.Het blindelings volgen van de .woordvoer
ders" in de kamer of van de besluitende clubj
van mannen dus, die de verantwoordelijkheid der
regeering niet hebben, zoo iets (ik ben het vol
komen met den heer Fabius eens, die in de
Delvenaar schreefheeft »de gevaarlijke strek
king om van menschen werktuigen te maken,
die zich hunner eigen verantwoordelijkheid onbe
wust worden, en zich laten leidenhet kan
daarom slechts een tijd lang werken, maar moet
noodwendig leiden tot uiteenspatten van de groep
of partij, welke men waande door hare voortref
felijke organisatie tot bijzondere kracht gebracht
te hebben"
.Trouwens met die bedoeling, om die doodende
eenheid te erlangen, is de club ook nooit opgericht.
»Er is werkelijk eene warme aaneensluiting
verkregen tusschen mannen van verschillende
opvoeding, verschillenden stand, verschillend be
roep, samengekomen uit verschillende oorden van
het land, eene warme aaneensluiting ten bate
van het vaderland.
Doch eene eenheid, die doodt, is nimmer be
doeld, integendeel ieders gepaste vrijheid is ver
zekerd".
Het volgende karakteristieke en vermakelijk
entre-filet is waard dat men er volle aandacht
aan wijde
De Standaard nam dezer dagen het volgende op
»De radicale Voorpost, een blad, dat te Deventer
verschijnt, wijst op de taal, door een orgaan dei-
zoogenaamd gematigd liberalen, Het Vaderland
gevoerd, naar aanleiding van het bestendigen
door de tegenwoordige regeering van de staats
loterij. Een regeering, zoo zei dit blad, waarvan
de heer Keuchenius deel uitmaakt, bestendigt dezen
gruwel, gaat voort met arglisT het arme
volk te verlokken en te verleiden, verlaagt
zich tot den pachter van het zede-
bederf der Nederlandsche natie.
»>Wy hooren", zoo merkt de Voorpost naar
waarheid op, >nog al eens klagen over den ruwen,
onbeschoften toon" van Recht voor Allen, het
orgaan der socialisten en zeker vaak terecht.
Maar Recht voor Allen zou tot zijn verontschul
diging nog kunnen aanvoeren, dat het een arbei
dersblad is en dat dus daarin de vorm eenigzins
door vingers moet werden gezien. Dit excuus
heeft Het Vaderland echter niet. Men ziet alwe
der als de party hartstocht is in den man, is
de wijsheid ja, waar blijft die dan
»Bet is, zoo merkt het Vaderland aardig op
aan het radicale blaadje geheel ontgaan, dat die
»ruwe onbeschofte" woorden niet zijn van ons>
maar van den heer Keuchenius. En De Standaard
die ze gedachteloos naschrijft, verheugd dat het
met behulp van radicale bondgenooten tegen
Het Vaderland kan lostrekken, wist niet, dat ze
het vonnis strijkt over haar vriend Keuchenius
Wij weten dus nu, dat volgens De Standaard
Keuchenius zich door partijhartstocht op onver
gefelijke wijze laat vervoeren tot het aanslaan
van een ruwen en onbeschoften toon.
Het Weekblad van het Recht dringt bij den mi
nister van justitie aan op daden.
»De redevoering, waarmede de gewone zitting
der staten-generaal 18 Sept. jl. namens den koning
door den minister van binnenlandsche zaken werd
geopend, bevat, zegt het, van wege het departement
van justitie alléén de toezegging een wetsontwerp
houdende bepalingen tot het tegengaan van over-
matigen arbeid van jeugdige perso
nen en vrouwen zal u eerlang bereiken."
.Die voordracht wordt zeker in deze dagen, nu
men zich zoo druk bezig houdt met wat men is
overeengekomen te noemen de sociale vraag, niet
zonder groote belangstelling tegemoet gezien. Maar,
aldus vervolgt het blad, hebben wij van den mi
nister van justitie in de tegenwoordige zitting der
staten niets anders te wachten, geene voorstellen
tot herziening van ons burgerlijk, handels- en
procesrecht, geen wederindiening van wetsontwer
pen, door zijn ambtsvoorganger reeds aanhangig
gemaakt bij de vorige kamer, maar vervallen door
hare ontbinding, bij name van dat tot regeling
van het notariaat De rede van 18 September
bewaart omtrent dit alles het stilzwijgen. Wij
willen echter hopen en vertrouwen dat, zoo vroe
gere ministers wel eens meer hebben beloofd dan
zij hebben gegeven, jhr Ruys van Beercnbroek
nu eens meer zal geven dan hy belooft".
De Hragsche briefschrijver van de Zwolsche
Crt. zegt aan het slot van zijn jongste epistel
Het schijnt reeds vast te staan, dat wij in dezen
winter het laatste, reeds zoo bescheiden, over
blijfsel, dat ons als koningsstad restte, zullen
ontberen. Z. M. zal, zooals stellig beweerd wordt,
dezen winter niet alhier verblijf houden. De reis
schijnt onraadzaam te wezen en het vorstelijk
gezin zal dus buiten blijven. Dat dit aan ver
ergering van den toestand doet denken, is na
tuurlijk. Men mompelt van een complicatie der
kwaal, die ernstige dagen voor Nederland doet
vreezen. Inmiddels worden dagelijks de benoe
mingen voor den raad van voogdij verwacht
waarin de bezwaren van den staatsraad tegen
de genoemde koninklijke lasthebbers zouden be
staan, blijft met een dichten sluier bedekt.
Het is tijd om te eindigen, M. d. R. Hoe men
hier spreekt over de benoeming van den adv.-gen.
Lohman tot gouverneur van Suriname, zal ik
maar niet uitpluizen. Dat men hem gaarne
trekken ziet, is een feit, maar dat men hem vol
komen ongeschikt acht voor de aanvaarde taak,
en het afkeurt dat Suriname dienst doet om iemand
van het droge af te brengen en weer vlot te
krijgen, is niet minder waar. Deze .grootmoedig
heid" van den minister van koloniën gaat wel
wat heel ver. En nu adieu
Benoemd tot kantonrechter te Bergum mr A.
Potma thans griffier bij het kantongerecht te
Harlingen.
Aan jhr mr J. M. B. J. van der Does de Wille-
bois, is op zijn daartoe gedaan verzoek, met in
gang van Januari 1889, eervol ontslag verleend
als president van het gerechtshof te 's Hertogen
bosch, met dankbetuiging.
Donderdag verleent de minister van waterstaat
geen audiëntie.
De heer G. J. v. d. Bosch te Wilhelminadorp
is niet tot ridder maar tot officier van de Eiken
kroon benoemd.
Tot candidaat voor de Tweede kamer in het
hoofdkiesdistrict Lochem is door de centrale ver
gadering' van liberale kiesvereenigingen gekozen
de heer jhr mr J. G. ridder van Rappard.
Uit Oostburg meldt men ons
Naar wij vernemen, zullen tegen Zondag den
21 dezer de leden der vereeniging Volksonderwijs
ter vergadering worden opgeroepen. Alsdan zal
blijken of de nieuwbenoemde bestuursleden hun
uir.'.idaat zullen aanvaarden, terwijl in dit geval
mededeeling is te wachten van hunne plannen
voor de toekomst Een zeer groote opkomst der
leden is gewenscht.
Tot gemeente-dokter te Koewacht, vacature
ontstaan door het vertrek van den heer De Buck,
is benoemd de heer H. Verschuren van Stekene.
Terwijl bij de Surinaamsche begrooting voor
1887 de uitgaven op 1.614.231.98 en de koloniale
middelen op 1.307.143.33 geraamd waren, zoo
dat het geraamd tekort 307.088.65 bedroeg,
hebben in werkelijkheid (volgens opgaven van
Mei jl., waarin weinig verandering meer te
wachten is) de uitgaven in genoemd dienstjaar
omstreeks ƒ93000 minder bedragen en de kolo
niale middelen omstreeks f 97000 meer opgebracht,
zoodat het uit de rijksmiddelen aan te vullen
tekort slinkt tot omstreeks ƒ117.000.
De Surinaamsche begrooting voor 1888 wees
een nadeelig slot aan van f 272.171.58®.
Bij de begrooting voor 1889, zooals die in de
kolonie voorloopig is vastgesteld en thans ter
definitieve vaststelling wordt aangeboden, zijn de
uitgaven geraamd op 1.598.541.52de koloniale
middelen op ƒ1.426.913.33, en dus het nadeelig
slot op f 171.628.19.
Tegenover een totaal bedrag van hoogere ra
mingen van uitgaafposten ad ƒ68.407.605 staat
een totaal bedrag van lagere ramingen ad
147.881 en tegenover een totaal bedrag van
hoogere ramingen van middelen ad 44.000 staat
een totaal bedrag van lagere ramingen ad ƒ22.930.
Dat de uitgaven zooveel lager konden worden
geraamd dan ten vorigen jare is hoofdzakelijk
hieraan toe te schrijven, dat op de begrooting voor
1888 verschillende posten voorkwamen voor de
voorziening in niet jaarlijks terugkeerende be
hoeften.
Eene som van 1000 is uitgetrokken om voor
de stad Paramaribo, alwaar de behoefte daaraan
zich het meest doet gevoelen, een begin te maken
met eene kadastrale opmeting.
Er is wederom eene som van 1000 uitge
trokken voor onderzoekingen betreffende de wen-
schelijkheid om de Surinaamsche gutta percha
(Balata) van gouvernementswege te exploiteeren.
Aan de Pedro Segundo American Telegraf and
Cable Company zijn door de gouverneurs van
Suriname en van Curasao concessies verleend.
Bij de Surinaamsche concessie (voor eene ver
binding van Paramaribo eenerzijds met Viseu in
Brazilië en anderzijds met Curasao) is aan ge
noemde maatschappij een subsidie van 24.000
'sjaars gedurende 20 jaren verzekerd.
Een som van 6000 is geraamd voor een
kerkgebouw voor de Protestantsché gemeente in
het district Nickerie.
Een bedrag van 5000 is uitgetrokken voor
aankoop van terrein voor eene nieuwe strafin
richting. De ter hand genomen herziening van
het Surinaamsche strafwetboek zal ongetwijfeld
leiden tot eene wyziging van het strafstelsel in
de kolonie en de oprichting van althans éen nieuw
straf-établissement in de onmiddellijke nabijheid
van Paramaribo noodig maken. Een in alle opzich
ten geschikt terrein daarvoor zal niet gemakkelijk
zijn te bekomen, maar juist daarom is het noodig
bijtijds naar zoodanig terrein om te zien en het
aan te koopen als de gelegenheid zich mocht
voordoen.
Yoorts is 15.000 geraamd als helft der kosten
voor eene stoomboot van geringe afmeting, die zoo
noodig mede voor den rivierdienst is te benuttigen.
Zoo men tot een juiste beoordeeling der ge
beurtenissen in de zaak der berri-berri-commissie
de notulen mocht willen afwachten, zal men,
naar uit Den Haag ons medegedeeld wordt, nog
wel een poos geduld moeten oefenen. De voorzitter
toch moet geweigerd hebben, de notulen goed te
keuren, op grond dat op verscheiden punten de
inhoud niet strookt met hetgeen voorviel. Zoo
wordt er, om een enkel voorbeeld te noemen,
melding gemaakt van de verwerping van een
voorstel den secretaris betreffende terwijl
de voorzitter geweigerd had, het in stemming te
brengen. Yan een der leden wordt gezegd dat
hij Verklaarde zijn ontslag te nemen, terwijl
geenerlei verklaring van dien aard door hem is
afgelegd, enz. (Arnli. Crt.)
Het Bat. Hbld. schrijft in zijn mail-overzicht
loopende van 8—13 Sept.
Hoewel de rust in het Bantamsche hersteld is,
zoo volledig, dat met het proces tegen de muiters
kan worden begonnen en de hiertoe gecommi-
teerde rechter van omgang, mr Heringa, zich reeds
in loco bevindt, blijkt er toch nog altijd iets te
smeulen onder de inlandsche bevolking, niet al
leen in West- maar zelfs in Midden-Java. Zoo
werd hier gisteren een telegram uit Madioen
ontvangen, volgens hetwelk daar gisting zou
heerschen en verschillende hadji's van bestuurs-
wege in verzekerde bewaring zouden zijn gesteld.
Tot dusver ontbreken nadere bijzonderhedenmaar
uit het getelegrafeerde incident blijkt voldoende,
dat allerwege op Java waakzaamheid valt te
betrachten, zal men niet plotseling op verschil
lende punten opschrikken van gruwelen als die
te Tjilegon.
Het aantal der gearresteerden ter zake van het
te Tjilegon gebeurde bedraagt 160, en onder hen
bevinden zich 60 candidaten voor de galg.
Het geldt hier dus een monster-procesniet ten
onrechte wordt van verschillende zijden opgemerkt,
dat het te betreuren is, dat de met dit geding be
laste Europeesche zooeven genoemde voorzitter
der rechtbank van omgang het Soendaneesch niet
maehtig is. wijl hij dit nimmer heeft geleerd.
De onvoldoende kennis der inlandsche talen,
zelfs van het Maleisch, is en blijft trouwens een
struikelblok voor de inlandsche rechtspraak on
der Nederlandsche rechtsgeleerde voorzitters.
In den nacht van Zaterdag op Zondag over
leed te Heusden, ten huize van zijn zoon, de heer
W. J. van Gorkom in leven schoolopziener in
het district Goes.
In hem verliest het schooltoezicht een ijverig
en voortvarend ambtenaar, die steeds een open
oog had voor de hem toevertrouwde belangen.
Alvorens zijne tegenwoordige betrekking te
aanvaarden was de heer Yan Gorkom instituteur
te Groningen en bekleedde hij in Transvaal de
hem door president Burgers aangeboden betrek
king van intendant van het onderwijs.
Yoor de betrekking van onderwijzeres aan de
openbare lagere school te Zuiddorpe hebben zich,
op een salaris van 400'sjaars drie sollicitanten
aangemeld.
Beroepen by de Ned. Herv. kerk te Koude-
kerke de heer W. Gerritsen te Wierden (O.)
Zondagmorgen om vier uren is een werkman
bij de Langeviele brug alhier te water geraakt
en met groote moeite door een daar in de buurt
wonend persoon gered.
In den nacht van Zaterdag op Zondag zijn
op den singel buiten de Koepoort alhier een vijftal
konijnen gestolen. De dader of daders zijn nog
onbekend.
Door de vereenigde sociëteiten der schuttery
en infanterie alhier zal de gedenkdag onzer 75
jarige onafhankelijkheid feestelijk worden her
dacht.
De herdenking van Nederlands onafhankelijk
heid zal ook te Goes op 15 November gevierd
worden en wel door eene soiree voor de leden
van de gymnastiekvereeniging Hercules.
Een dag voor of na die soiree zal de vereeni
ging in de concertzaal der sociëteit F. O. F. voor
een kleine entree in vertering een openbare
volksvoorstelling geven. Beide avonden zullen
een paar tableau's worden vertoond betrekking
hebbende op de gedenkwaardige gebeurtenissen.
Uit Zoutelande meldt men ons, in tegen
spraak met hetgeen ons Zaterdag uit Ylissingen
geschreven werd dat op het strand van Zoute
lande niets van aanbelang is komen aandryven
dan eenige planken en een scheepje (speelgoed)
daar de wind niet die nstig was om uit zee aldaar
te doen aanspoelen.
Zoo er wrakhout aangedreven is, zal dit waar
schijnlijk ten noorden van Westkapelle moeten zijn.
De verplaatsing met ingang van 1 November,
van den rijksambtenaar 2e klasse L. Hölzenspies
van Ellewoutsdijk naar Bruinisse is ingetrokken
en is dezen met evengenoemden datum Zierikzee
als standplaats aangewezen.
Te Cortgene worden pogingen aangewend
om zich te bekwamen in het schijfschieten met
rijksamunitie. Eene vereeniging is in dien geest
tot stand gekomen, en naar eene goede schietbaan
wordt omgezien.
Binnen eenige dagen zullen de vereischte aan*
