MIDDELRURGSCHE COURANT
BIJVOEGSÈL
Gemeenteraad van Middelburg.
Inkomsten en uitgaven
GEMEENTE-GASFABKIEK.
FEUILLETON.
ELZBNHOF,
Donderdag 27 September 1888. N°. 229.
Middelburg 26 September.
BEGBOOTING
f 9775
VAN DE
VAN
Wij laten hier volgen enkele in de heden ge
houden zitting van den gemeenteraad ter tafel
gebrachte stukken, en wel in de eerste plaats de
voorgestelde
DER
VAN DE
IN KOMSTEN
Opbrengst der fabriek
a Opbrengst van gas
Verdere ontvangsten
a Van de gemeentekas voor
petroieum-verlicbting
der buitenwijken
b Ontvangst van nevenpr. 1)
e Huishuur en vergoedingen
d Huur van gasmeters
e Verkocht materieel voor
aanleg leidingen en
andere artikelen
Ontvangsten uit de gemeente
kas voor niemve werken memorie.
f 37330,—
232.—
9775,
303,
2800,
500,-
Totaal der inkomsten 50840,
UITGAVEN.
Aankoop van grondstoffen,
materieel, gasmeters enz.:
a Aankoop van grondstoffen 3) f 21720,
b Aankoop van gasmeters
enz800,
Koster, van onderhoud, sala
rissen, loonen, lasten em.
a Kosten van salarissen en
loonen'') 12533,33
b Kosten van belastingen en
assurantiën. 810,
c Kosten van gewoon on
derhoud s)4300,
d Kosten van diverse kleine
uitgaven550,
Onvoorziene uitgaven626,67
Kosten van nieuwe werken memorie.
Goed slot9500,
Totaal der uitgaven f 50840,--
1) a. De opbrengst van gas is aldus berekend
438000 M3 gas aan part. en adm. 0,081^ 37230
100000 straatverlichting Nihil.
10000 -/ in de fabriek te gebruiken Nihil.
96705 15 pCt. verlies.
644705 M3 gas 37230
Het gasverbruik aan particulieren en administratiën,
voor de straatverlichting en voor de fabriek is voor 1889
op ongeveer hetzelfde bedrag geraamd, als het verbruik
in 1887, (blijkens de rekening over dat dienstjaar) heeft
bedragen.
Ofschoon de minderheid onzer commissie de wensche-
lijkheid betoogde, om ook, met bet oog op den gasprijs
in andere plaatsen, den gasprijs op 8 cent te brengen, was
de meerderheid onzer commissie van meening, dat een
voorstel tot vermindering van den gasprijs niet uit den
boezem onzer commissie, maar uit dien van den gemeen
teraad diende uit te gaan.
De gasprijs werd dan ook bij het opmaken van deze
begrooting op 81/g tent per M3 behouden.
Tengevolge van het besluit van den gemeenteraad, dd.
19 October 1887, is de post voor straatverlichting voor
nihil uitgetrokken.
2) De opbrengst der nevenproducten wordt aldus
gesplitst
lo. 250t)0 H.L. cokes, a 30 ct. 7500
2o. gaskalk, sintels, vuurvast materiaal 50
3o. 950 H.L. teer, h f 1,50 1425
4o. ammoniac-water 800
4».
Uit het Engelsch.
Van FLORENCE WARDEN.
HOOFDSTUK XXIII.
Er brandde reeds vuur in haar kamer en ik ging
daarbij zitten om te waken totdat de keukenmeid
mij kwam aflossen. De patiënt werd weldra
zeer onrustig en begon onsamenhangend te pra
ten doch na een poos was zij zoo stil dat ik
meende dat zij in slaap was gevallen en ik
moet ook gedommeld hebben, want eensklaps
schrikte ik op van een luiden uitroep«Jaap
Zij had haar hoofd zoo weten te draaien dat
hare groote oogen die koortsachtig glinsterden
mij strak aanstaarden, en mijn hart begon hevig
te kloppen, daar ik overtuigd was dat zij mij
herkende, maar zij riep steeds
«Jaap, Jaap 1" en voegde er fluisterend hij
«zij zitten u naHet is over dien wissel. Gij
moet van nacht weg. Ga naar de gewone plaats.
Ik zal hen op een dwaalspoor brengen, en het
laten weten."
Na eenig gekerm en gesteun begon zjj weer
»Jaap, het is te gewaagd. Ik zal het doen
als gjj het zegt, maar gij brengt u zelf en mij
in gevaar. «Al klaar, ga je gang." Daarna
barstte zij hartstochtelijk uit: Wat gij doen wilt
Om 644705 M3 gas te kunnen produceren (zie uit
gaven 1 <z) zijn 32000 H.L. steenkolen noodig, die op
hunne beurt (de cokesproductie op 1,4 H.L. per H.L.
steenkolen berekend) ongeveer 44800 H.L. cokes zullen
opleverenstelt men het cokesverbruik in de fabriek op
hoogstens 19800 H. L. dan blijven er nog 25000 H. L,
over, die a f 0,30 verkocht kunnen worden.
De opbrengst van gaskalk, sintels enz. is, tengevolge
van minder debiet, f 50 lager geraamd; terwijl de prijs
van bet koolteer per H L. gelijk het vorige jaar ge
raamd is.
Het ammoniac water daarentegen is, tengevolge van den
lageren marktprijs, aanmerkelijk lager moeten geraamd
worden.
Dc memoriepost «ontvangsten uit de gemeentekas voor
nieuwe werken," moet strekken ter bestrijding van kosten,
onder 4 der uitgaven nader aangewezen.
3) Deze grondstoffen zjju
lo. 32000 H. L. steenkolen, a 64 ct. f 20480
2o. 600 H. L. kalk, a 90 ct. 540
3o. petroleum, lijnolie, hennep, mastiek enz 700
f 21720
Om de benoodigde 644705 M3 gas te kunnen produ-
curen zijn, wanneer de opbrengst per H. L. op p. m. 20
gas wordt gesteld, 32000 II. L. steenkolen noodig,
waarvan de prijs op f 0,64 geraamd wordt.
De prijs van de kalk is eenigszins hooger geraamd.
De post voor petroleum. lijnolie, hennep, mastiek enz-
is gelijk 1888 geraamd.
4) De kosten van salarissen moeten aldus gesplitst
worden .-
lo. bezoldiging van den directeur-boekhouder f2300,
2o. loonen van de overige beambten en bedienden 9700,
3o. wachtgeld van den heer A. Cense, aan de
gemeente-kas te vergoeden 533,33
f 12533,33
Tengevolge van het toenemend gebruik, dat de gas ver
bruikers van het personeel der fabriek, ook voor het leggeu
der binnenleidingen enz., maken, moest het fitterspersoneel
vermeerderd worden, om welke reden de post voor loonen
f 500 hooger is geraamd.
5) Het gewoon onderhond verdeelt zich als volgt
lo. onderhoud van retorten en brandsteen f 1000
2o. ijzerwerk en gereedschappen 500
3o. buizen en fittings 800
4o. slijtage gasmeters 500
5o. onderhoud gebouwen en diversen 1500
f 4300
De post voor buizen en fittings, groot f 800 is, in
afwijking van voorafgaande begrootingen, onder 2 t
gebracht, waardoor aan den wensch der financiële com
missie voldaan wordt, om de begrooting ook met de
exploitatie-rekening te doen overeenstemmen.
De post voor «slijtage ijzerwerk en gereedschappen" is,
evenals de post «slijtage gasmeters", f 100 hooger geraamd;
terwijl bij den post voor «onderhoud gebouwen", waaronder
tevens de post van «slijtage buizennet" opgenomen is, een
bedrag van f 500 meer is uitgetrokken, omdat de onder
vinding geleerd heeft, dat die post te laag geraamd werd.
6) Kosten van nieuwe werken wordt aldus gemotiveerd
In eene gecombineerde vergadering, dd. 7 September
1886, met burgemeester en wethouders, de commissie van
financiën en onze commissie gehouden, werd door een der
leden van de financiële eommissie aan den directeur de
vraag gedaan, of, indien door verlaging van gasprijs, ver
meerdering van gasdebiet ontstond, da fabriek voldoende
capaciteit zou bezitten, of dat hare uitbreiding noodzakelijk
zou wezeuzoo niet, hoeveel tijd er zon verloopen voor
en aleer de fabriek vergrooting zou moeten ondergaan.
Hierop werd door den directeur geantwoord, dat de
fabriek op dat oogenblik voldoende capaciteit bezat, vooral
indien de vermeerdering van gasdebiet een gevolg zou
wezen van meerder gebruik voor verwarming en drijfkracht,
wijl dat gas hoofdzakelijk bij dag wordt afgeleverddoch
dat ook voor meerdere gaslevering ten dienste van verlichting
de fabriek, vooreerst althans, voldoende capaciteit zou be
zitten.
De directeur drukte daarbij als zijne meening uit, dat,
behoudens onvoorziene omstandigheden, wel in geen drie
jaren uitbreiding der fabriek zou vereischt worden.
Dank zij het vermeerderd gasdebiet, dat sinds September
1886 met ongeveer 20 pCt. is toegenomen, zal werkelijk,
als na 1888 de 3e winter-campagne verstreken zal zijn,
uitbreiding der fabriek noodzakelijk worden.
Het maximum-productie-vermogen der fabriek, zooals
zij thans is, bedraagt ongeveer 740000 M3, waarmede
echter ook de uiterste grens bereikt is, wil men zich niet
aan gevaar bloot stellen van onheilen te verwekken.
Als men nu bet productie-cijfer in 1887, in ronde
cijfers groot 618000 M3, in aanmerking neemt, dan volgt
daaruit, dat het verbruik nog ongeveer 20 pCt. zou kunnen
stijgen eer die grens bereikt is.
Neemt men echter in aanmerking, oat, blijkens de re
sultaten van de eerste 6 maanden van 1888, het verbruik,
in vergelijking met dezelfde periode van 1887, andermaal
met ongeveer 14 pCt. is toegenomen, dan is hiermede de
bewering, dat uitbreiding weldra noodzakelijk is, voldoende
gemotiveerd.
De veranderingen, die de inrichting zal behoeven te
ondergaan, zullen, nog gezwegen van de vergrooting, die
het buizennet door de gemeente sucoessivelijk zal eischen,
voornamelijk bestaan in de vergrooting van de ruimte
voor gasberging, door het maken van eenen nieuwen gas
houder, het vergrooten der exhauster-toestellen, van bet
laboratorium, alsmede in bet uitbreiden en verbeteren der
zuivertoestellen, welke laatste, zooals bekend is, nog nimmer
eenige wijziging hebben ondergaan, als gevolg waarvan
is kwaad, Jaap Woodfall. Waarom wilt gij een
dame tot vrouw nemen Zooveel geld heeft zij
niet, en haar mooi gezichtje is onbeduidend. Ik
ben tweemaal zoo knap als zij en pas vijf en
twintig en ik ben u door dik en getrouw ge
bleven. Waarom trouwt gij mij niet, Jaap
Ik begreep dat zij tooneelen uit een lang ver
vlogen verleden doorleefde tooneelen van een
zeer twijfelachtig karakter, want bet was duide
lijk dat die Jaap of Jacob Woodfall een heel
slechte man was geweest en dat zij hem steeds
ter zijde bad gestaan.
«Waag dat niet, Jaap", riep zij smeekend
uit, «het kost u bet leven, als zij u krijgen, zij
hebben al op u geloerd. Er is een veel veiliger
manier om geld te krijgen dan die."
Na een poos van stilte zei zij iets dat mij de
baren te bergen deed rijzen.
«Dooden klikken niet, Jaap. Het is gauw
gedaan en bet is veel veiliger. Wat is bet leven
van een oud man waard? Waarom durft gij
niet Gij hebt wel voor heeter vuren gestaan.
Waarom zijt gij zoo laf?" Ik kon bet baast
niet meer uithouden en huiverde, toen ik bare
lippen bevochtigde. Zij ijlde steeds door en
noemde allerlei onbekende namenmaar nooit
den mijnen of die van den beer of mevrouw
Rayner of Tom Parkes, totdat zij eensklaps
uitriep
«Jaap is dol op die kleine Christie, Tom
en hij zegt dat bij baar met alle geweld wil
trouwen en dat ik bet in orde moest maken."
dan ook, wegens de afnemende capaciteit dier toestellen,
bij zeer hooge productie in de wintermaaaden, slechts met
groote moeite, aan de eischen van voldoende zuivering kan
worden voldaan.
Omdat het ontwerpen en begrooten dier verbouwing,
waarbij tevens vau de nieuwe en doelmatigst gebleken
vinding partij zal worden getrokken, veel tijd zal vorderen,
zoo is deze post bij voorbaat voor memorie uitgetrokken;
terwijl, zoodra de directeur met het ontwerpen en begrooten
van bovengenoemde werken gereed is, door ons de defini
tieve post voor die uitbreiding zal worden aangevraagd.
Voorstel van liurg-, en wetli. tot ver
bouwing «Ier bewaarschool en tot
reorganisatie van liet voorbereidend
onderwijs.
In de raadszitting van 16 November 1887 werd
door burg. en wetb. een voorstel in dien zin
ingediend, dat gesteld werd in banden van onder
scheidene commissiën.
Dat voorstel was van den volgenden inhoud
»Toen wij in April van bet vorige jaar van de
commissie van toezicht op bet lager onderwijs
een schrijven ontvingen, waarbij ons een plan tot
reorganisatie van de gemeente-bewaarschool werd
toegezonden volgens welk plan die school
voor 250 kinderen zou moeten worden geschikt
gemaakt en het onderwijs, daar gegeven, over
eenkomstig de eischen des tijds zou moeten worden
ingericht bad de meerderheid van ons college
bezwaar om u in dien geest een voorstel te doen.
Waarin dit bezwaar bestond en welke stappen
wij sedert deden om op andere wijze tot eene
gewenscbt geachte reorganisatie van dat onderwijs
te komen, kan u blijken uit bet bierbij overgelegd
schrijven, door ons tot genoemde commissie dd.
30 Augustus jl. gericht.
»Uit bet slot van dit schrijven blijkt dat wij
aanvankelijk voornemens waren om u een voorstel
te doen in den geest van de commissie voor de
nuts-bewaarscholen, met wie wij in overleg waren
getreden.
«Van dit voornemen zijn wij echter terugge
komen. In de eerste plaats gaf biertoe aanlei
ding bet ongunstig advies van de commissie van
toezicht op bet lager onderwijs. Maar in de
tweede plaats bekroop ons de vrees dat, ofschoon
«het Nut" nu nog waarschijnlijk slechts 2500
subsidie zou vragen, deze som spoedig belangrijk
zou moeten worden verhoogd, zoodra de wijze,
waarop bij de nuts-bewaarscholen het onderwijs
is ingericht (hetwelk niet veel van dat, op onze
bewaarscholen gegeven, schijnt te verschillen)
zou moeten worden verbeterd; we zouden n. 1.
in plaats van éen gemeenteschool wel 3 of 4
(waaronder bijzondere) hebben te verbeteren.
«Wordt er nu aan bet beginsel om slechts kin
deren van 4 en 5 jaar op de gemeente-bewaar
school toe te laten, vastgehouden, en er geen
bezwaar in gezien dat bet aantal kinderen,
hetwelk de school kan bezoeken, mettertijd
tot 350 zal mogen stijgen, dan schijnt ons thans
inderdaad opvolging van bet door de commissie
van toezicht op bet lager onderwijs aangegeven
plan in hoofdzaak niet onaannemelijk, uit een
financieel oogpunt minder bezwarend en zeker
voor de toekomst niet zoo onzeker als bet plan
van de nuts-commissie, toe.
«Overeenkomstig de missive van de commissie
van toezicht op de scholen voor lager onderwijs
dd. 31 Maart 1886 dan stellen wij u thans voor
om bet gebouw der gemeente-bewaarschool voor-
loopig voor 250 kinderen, volgens bet u hierbij
overgelegd plan (raming en teekening), voor eene
som van hoogstens f 10000 in te richten, bijal
dien bet bestuur van de godsbuizen als eigenaar
van bet gebouw daartegen geene bedenkingen
beeft.
«Zoodra de behoefte aan voorbereidend onder
wijs voor meer dan 250 kinderen van 4 en 5 jaar
oud mocht blijken, zou eene alsdan noodig ge
achte verdere uitbreiding op zeer eenvoudige
wijze kunnen worden verkregen, aangezien de
tuin daarvoor genoegzame ruimte aanbiedt.
«Zoodanige verbetering van de lokaliteit alleen
zon echter aan de wenschen van de commissie
niet geheel voldoen en ook wij willen niet ont
kennen dat de bewaarschool van den tegenwoor-
digen tijd onderwijzeressen eiscbt met speciale
Welk een afschuwelijke verwarring was dat
nu om mij in verband te brengen met dien
slechten minnaar uit baar jeugd Nu kwam
mij dien avond weer voor den geest, toen ik een
gesprek van baar had afgeluisterd met dien ge-
beimzinnigen vriend van den heer Rayner, die
later bleek de knecht van den heer Carruthers
te zijntoen bad zij ook van baar jaloezy op
zekeren Jaap gesproken. Was dat dezelfde?
Waarom kwam die nooit Toen meende ik dat
zij Tom Parkes bedoelde en dat zij jaloerscb van
Jansje was maar met Jansje kon zij bet eigenlijk
beat vinden, en de eenige in buis op wie zij
verbolgen was, was ik, en nu verbeeldde zij zich
dat die «Jaap" met mij wilde trouwen een
man, dien ik nooit gezien bad.
Na eenig onverstaanbaar gepraat ving ik
weer op
«Het is een beele vracht, Tom. Jaap mocht
u wel een bandje helpen. Het water in de kelder
staat hoogmaar dat doet de juweelen geen
kwaad en bet zilver wordt schoon. KomHad
zij bet nu over den diefstal van Denham Court
Ik hield mijn adem in terwijl zij voortging
«Tom, die sluwe Christie beeft er den wind
van gekregenmaar Jaap is zoo dol op haar
dat bij niet naar mij wil booren en als ik er
niet op pas zal ze hem in het verderf storten."
Alweer die vereeniging van mijn naam met
dien van den onbekende. Mijn hoofd dreigde
even verward te raken als bet bare. Als ik
maar te weten kon komen, wie die Jaap Woodfall
opleiding, welke vooral in Leiden, maar ook in
Rotterdam en elders kan worden verkregen.
«Onderwijzeressen met speciale opleiding zouden
dan ook o. i-, met inbegrip van bet hoofd ten
getale van drie, aan eene school van 250 kinderen
moeten verbonden worden.
«Voor bet hoofd van de school zouden wij eene
jaarwedde van 800 met vrije woning, vuur en
licht (of met eene vergoeding van 300 bij gemis
van vrije woning enz.) noodig achten. Voor de
andere onderwijzeressen met speciale opleiding
achten wij een jaarwedde van 400 a f 500,
naar mate van bare bekwaamheid, voldoende.
«Wijders zou aan de school, zoo zij 250 kinderen
bevat, een tweetal niet te jonge helpsters op eene
jaarwedde van 200 (gelijk de tegenwoordige
onderwijzeressen ongeveer genieten) worden aan
gesteld.
«Eindelijk zou nog behoefte bestaan aan een
vijftal kweekelingen zoo deze gebeele schooltijden
of een tiental zoo zij gedurende halve schooltij
den werkzaam zijn. In bet eerste geval zou aan
eene kweekeling eene jaarwedde van 80 en
in bet laatste geval eene van 40 dienen te
worden toegekend.
«Het schijnt gemakkelijker te zullen zijn om
tien meisjes voor halve dagen dan vijf voor ge-
heele dagen te krijgen.
«In verband met dit een en ander behoeven
wij er nauwelijks op te wijzen dat ook de jaar
lijksche kosten van onderhoud, verwarming, leer
middelen, vooral van de laatste (bij invoering
van eene andere metbode), zouden stijgen.
«Ongerekend de rente van het kapitaal, dat
aan de verbouwing, aan de eerste inrichting van
lokalen en aan eerste aanschaffing van de noodige
leermiddelen moet worden ten koste gelegd,
zouden de jaarlijksche kosten van de bewaar
school met eene bevolking van 250 kinderen
omstreeks bedragen
«1°. wegens jaarwedden van
»a. bet hoofd 800.
«ft. 2 onderwijzeressen 1000.
»c. 2 helpsters400.
»d. 5 a 10 kweekelingen 400.
2600.—
«2°. wegens de overige jaarlijks in
de memorie van toelichting, behoorende
bij de gemeente-begrooting, genoemde
uitgaven (die echter in verband met
de uitbreiding wel wat hooger dienen
te worden gesteld)900.
Totaal 3500.
«Bovendien zou bet niet onmogelijk zijn dat de
jaarlijksche uitgaven tijdelijk bovengenoemd bedrag
van 3500 met eene som van ƒ600 zouden
overschrijden, wegens toekenning van pensioen
aan de tegenwoordige hoofdonderwijzeres, mej.
C. H. Hamakers, die op baren leeftijd wel niet
de directie van eene gereorganiseerde school op
zich zou willen nemen, en wegens toekenning van
enkele personele toelagen (in denzelfden geest
als met de leeraressen van de opgeheven middel
bare meisjesschool, die bij de tegenwoordige school
G zijn overgegaan, is geschied), aan sommige
van bet tegenwoordig aan de school geplaatste
personeel, zoo dit naar de gereorganiseerde in
richting overging.
«Mocht bet aantal kinderen, dat de school be
zoekt, boven de 250 stijgen, dan zullen echter
de kosten der school nog toenemen; daarentegen
bestaat de mogelijkheid dat zoolang dit cijfer
niet is bereikt, de kosten wel is waar onbe
langrijk minder zullen zijn, aangenomen nl.
dat de wijze, waarop wij volgens bijgaande con
cept-verordening op de bewaarschool de school
zouden wenschen ingericht te zien, bij u instem
ming vindt.
«Bij de samenstelling dezer verordening hebben
wij er naar gestreefd om bet getal aan te stellen
onderwijzeressen, helpsters en kweekelingen ge
lijken tred te doen houden met het bezoek, dat
de school zal ten deel vallen.
«Evenzeer zouden volgens die verordening de
jaarwedden van de onderwijzeressen verschillen
naar mate zij al of niet eene speciale opleiding
hebben genoten of al of niet voor bare taak
bijzonder zijn berekend. De aard der opleiding
wasEn ik kwam als onder een betoovering
naderbij de ijlende, toen zij zeide
«Pas op, JaapGij waagt te veel. Er
moet ergens een dievenvanger zijn, die knap
genoeg is om den vervalscber Jacob Woodfall te
herkennen in den juweelendief op dat oogen
blik ging de deur open, de zieke schrikte en
riep: «Wat is dat?" Het was de keukenmeid,
die mij kwam aflossen en ik ging terstond
naar bed.
Den volgenden morgen ontwaakte ik met
zware hoofdpijn. Ik deed Haidee, die zoo ge
schrikt was van mijn lawaai aan de deur en den
val van Sara, een gewijzigd verhaal van bet
geval en ging toen heel voorzichtig de trap af;
maar Jansje bad baar reeds schoongemaakt. Ik
kon er echter sedert nooit meer afgaan zonder
een rilling te krijgen.
Zoodra de dokter er geweest was, telegrafeerde
ik aan den beer Rayner wat er gebeurd was
zonder de oorzaak op te geven, natuurljjk.
De dokter •iff dat Sara hersenkoorts bad en dat
er een verpleegster moest komen.
"Voor bet eten kreeg ik het volgende antwoord:
«Zeer begaan met bet ongeval. Draag zoo
veel mogelijk zorg voor baar. Heb reeds een
verpleegster afgezonden".
En met den middagtrein verscheen er een stille,
bejaarde vronw, die allen eerbied, ja zelfs ontzag
inboezemde,
De schrik bad Haidee weer koortsachtig ge
maakt, zoodat ik baar nog niet naar beneden
