N\ 221.
131® Jaargang.
1888.
Dinsdag
18 September.
Middelburg 17 September.
Onderwijs.
Kerknieuws.
Verspreide berichten.
Dit blad verschijnt dagelijks,
met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs per 3/m. franco 2.
Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
Advertentiën: 20 Cent per regel.
Geboorte-, Trouw-, Doodberichten, enz.van 1-7 regels ƒ1.50;
iedere regel meer ƒ0.20.
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Landbouw.
MIDDELRIIRGSCHE COURANT.
j -i»'
Agenten te Vlissingen: P. Gr. de Vet Mestdagh Zoon, te Goes: A. A. W. Bolland, te Kruiningen: F. van der Peul, te Zierikzee: A. C. de Moou en te Tholen: W. A. van Niehwenhhijzen.
Verder worden door alle postkantoren en boekhandelaren abonnementen en advertentiën aangenomen en nemen ook het algemeen advertentiebureau van Nijgh van Ditmar te Rotterdam, en de firma B. van dek
Kamp te Groningen, voor de Noordelijke provinciën, annonces aan. Hoofdagenten voor het Buitenland: te Parijs en Londen, de Compagnie générale de Publicité étrangère G. L. Daube Cie., John F. Jones, opvolger;
voor België A. Grosjean Co. te Brussel.
De toespraak, -waarmee Zaterdag de minister
Mackay de zitting der staten-generaal sloot, luidt
in haar geheel als volgt
Mijne Heer en.
Ingevolge de hevelen van Zijne Majesteit den
koning kwijt ik mij van de eervolle taak u dank
te zeggen voor uwe medewerking in de behartiging
van 's lands belangen. Hoewel uwe bijeenkomsten
tijdens deze korte zitting niet -alrijk waren, was
uw arbeid niet onvruchtbaar. De voorgestelde
regeling van de voogdij over Hare koninklijke
hoogheid Wilhelmina Helena Paulina Maria, prin
ses der Nederlanden, voor het geval van minder
jarigheid bij hare komst tot den troon, werd door
u met eenparige stemmen aangenomen. De wet
tot verlenging en wjjziging van het aan de Neder-
landsche bank verleende octrooi kwam tot stand.
De internationale overeenkomst tot hét tegengaan
der misbruiken, voortvloeiende uit den verkoop
van sterken drank onder de visschers op de Noord
zee buiten de territoriale wateren, mocht uwe
goedkeuring erlangen. De gelden, benoodigd voor
het onderzoek naar den toestand van den landbouw
in ons vaderland, werden door u toegestaan. In
naam des konings verklaar ik deze zitting der
staten-generaal gesloten.
Naar het Dagblad verneemt heeft eene con
ferentie, te 's Hage gehouden, omtrent eene ver
snelling van het vervoer tusschen Berlijn en
Londen over Yenloo en Vlissingen, voorloopig
tot eene goede uitkomst geleid. Wederom A uurs
zou door den genomen maatregel op het traject
worden uitgespaard.
In bijvoegsels tot de St. Ct is opgenomen het
verslag aan den koning betreffende den dienst dei-
Rijkspostspaarbank over 1887.
In dat jaar waren op 31 Dec. 169.027 boekjes
in omloop tegen 139.989 een jaar vroeger. Het
aantal vermeerderde dus met 29038 stuks of 20.7
In Zeeland telde men op de 1000 zielen 44.8
inleggers met een gemiddeld aantal van 2.4 in
lagen op elk boekje.
De spaarders in onze provincie deden in post
zegels van 5 cent 1069, in postzegels van 1 cent
702 inlagen. Verder 2057 van 0.25, 2885 van
0.26 tot beneden 1, 9899 van 1 tot be
neden f 10, 3241 van 10 tot beneden 100 en
816 van f 100 en daarbovenin het geheel dus
20619 inlagen.
Terugbetalingen werden er 3403 in Zeeland
gedaan.
Op 31 Dec. 1886 bedroeg het saldo der inlagen en
terugbetalingen watZeeland aangaat f 365.273.52J.
In 1887 werd ingelegd 322.962.47r en terug
betaald 208.594.35, zoodat het saldo der inlagen
en terugbetalingen op 31 Dec. 1887 bedroeg
479.641.65. Het aantal boekjes in omloop be
droeg op 31 Dec. 1886 7213 en op 31 Dec. 1887
8681 en wel '1178 beneden 1, 2833 van 1
tot beneden 10, 3436 van 10 tot beneden
f 100, 1234 van f 100 en meer. Het tegoed der
inleggers op het einde van 1887 was over het
geheele rjjk ll.152.725.76j, voor onze provincie
515.386.33.
Het voor de hand liggend vermoeden, dat de
audiëntie bij Zijne Majesteit van de commissa
rissen des konings in Gelderland en Noord-Brabant
in verband stond met de benoeming van leden
van den raad van voogdij, wordt door eene mede-
deeling van het Vaderland bevestigd.
Z. M. de koning had Zaterdag middag ook eene
conferentie met de commissarissen van Overijsel
en Drente.
Nu meent het Hbld te weten, dat o o k op deze
conferentie hoofdzakelijk de ontginning van woeste
gronden werd behandeld, in verband met de op
richting van de Nederlandsche Heidemaatschappij.
Beide mededeelingen kloppen niet bijster met
elkaar.
Naar aanleiding der door de Javabode gemaakte
opmerking over de afscheidstoespraak van den
heer Pijnacker Hordjjk aan de provinciale staten
van Drenthe zegt de Arnh. Ct.Zou het blad dan
verlangd of verwacht hebben, dat de heer Pijnacker
Hordjjk tot de staten van Drenthe had gezegd
»Heeren, ge begrijpt, dat ik in Indië te veel
andere en gewichtiger zaken te doen heb, om in
het vervolg aan u of dit gewest te denken?
Vergeet mjj, geljjk ik u vergeten zal. Adieu
De Zaanbode, over den vaccinedwang schrijvende'
zegt het voornemen toe te juichen van verschil"
lende corporatiën, om zich tot de regeering te
wenden in zake den nog altijd bestaanden vacci
nedwang voor onderwijzers en schoolkinderen.
Nu meent het blad echter tamelijk zeker te
weten, dat een voorstel tot wijziging van het
betrokken wetsartikel niet van de regeering zelve
zal uitgaan, maar dat een kamerlid daartoe het
initiatief zal nemen.
De St. Ct bevat een kon. besluit, waarbij als
onderscheidingsmerk voor het kantoor van waar
borg en belasting der gouden en zilveren werken
te Roozendaal de letter Q wordt aangewezen.
Door de arrondissements-rechtbank te Breda
is, ter vervulling van de opengevallen betrekking
van kantonrechter te Bergen op Zoom, opgemaakt
de navolgende alphabetische lijst van aanbeveling:
jhr mr J. W. C. de Jonge van Ellemeet; mr
E. A. E. van der Kemp, en mr H. C. F. Rits;
kantonrechters te Schoonhoven, Zevenbergen en
Waalwijk.
A. Donderdag verleenen de ministers van water
staat en van oorlog geen audiëntie.
Ter verduidelijking van het bericht in ons vorig
nommer omtrent de raadszitting te Yerseke mel
den wij dat ook het voorstel tot verhooging van
het salaris van den onderwijzer Lacroix aangenomen
is. Deze krijgt dus het volgend jaar 50 meer.
De regeering heeft haar mem. van antwoord
ingezonden op het afdeelingsverslag omtrent het
ontwerp tot verzekering van de toepassing van
bij het Wetb. van Strafvord. en bij de wet van
15 Januari 1886 Stblno 7) toegelaten vrijheids
beneming.
Een algemeene wet tot uitvoering van art. 158
Grondw. schijnt niet wel uitvoerbaar. Uitbreiding
van het ontwerp met het oog op art. 789 Wetb.
van Kooph. is onnoodig. De opneming van de
wet van 15 Januari 1886 in den titel is thans
geschied. De regeering is bereid haar aandacht
te wijden aan de herziening van de regeling van
de huiszoeking naar zaken, maar daaraan deze
voordracht dienstbaar te makenzou de tot
standkoming van de dringend noodzakelijk ge
worden bepalingen daarvan slechts vertragen.
Wel is voldaan aan den wensch om dit ont
werp dienstbaar te maken aan de bescherming
van ambtenaren, nadat bij gewijzigd ontwerp
een nieuw artikel is opgenomen bepalende dat
de bij de wet toegelaten vrijheidsbeneming kan
plaats hebben te allen tijde en waar de te vat
ten persoon zich ook bevindt.
Krachtens art. 2 van de additioneele artikelen
der grondwet blijven totdat zij door anderen
zijn vervangen o. a. van kracht alle kon. be
sluiten, waarin zijn opgenomen door straffen te
handhaven bepalingen ter bescherming van 's rijks
waterstaatswerken en ter verzekering van de
veiligheid en de doelmatigheid van het gebruik
dier werken, voor zoover zij op 30 Nov. 1887 als
verbindend konden worden aangemerkt. Art. 56,
2e lid, der grondwet laat echter niet toe, dat die
bepalingen worden gewijzigd of dat nieuwe worden
vastgesteld zoolang niet door de wet uitdrukkelijk
aan den koning de bevoegdheid is toegestaan tot
het maken van zoodanige bepalingen.
De regeering heeft thans gelijk in 't kort is
gemeld een wetsontwerp ingediend om in die
leemte te voorzien. Daarbij wordt de koning be
voegd verklaard bij algemeenen bestuursmaatregel
de bepalingen vast te stellen, die noodzakelijk zijn
om de rijks waterstaatswerken te beschermen en
om het veilig en doelmatig gebruik daarvan te
verzekeren. Alle daarmede in strijd zijnde hande
lingen of verzuimen zullen derhalve strafbaar zijn
ingevolge art. 2 dier wet. De regeling van de
strafbepalingen is in overeenstemming met de
beginselen van het strafwetboek.
De voordracht voor hoofd van school A alhier
bestaat uit de heerenK. Beversluis, hoofd der
2e openbare school te Rozenburg; J.A.Verkuyl,
onderwijzer aan eene bijzondere school te Amster
dam, A. J. P. de Beste, onderwijzer aan de rijks
leerschool te Middelburg, H. Sasburg, onderwijzer
bij de rijksnormaallessen te Velzen en J. Hoger-
land, hoofd der openbare school te St Laurens
en onderwjjzer bjj de rijksnormaallessen te Mid
delburg.
Waarschijnlijk zal de benoeming door den ge
meenteraad op Woensdag 26 Sept. a. plaats
hebben.
Na Zondag in de voormiddaggodsdienstoefening
door üs de Visser uit Rotterdam bevestigd te
zijn, deed Ds Dijkman te Breskens des namiddags
zijne intrede met eene rede over Rom. 116.
Drietal te TholenJ. G. Klomp te 's Gra-
veland, S. Steenwijk Visser te Rijsoord en J. W.
H. Kalkman te Monster.
Een landbouwer uit Walcheren schrijft ons
't Begint op 't land wat op te ruimen. De
takken aan de damhekken der hofsteden vertellen
dat de oogst binnen is. De oogst, dat wil
zeggen, de tarwe, want de graangewassen zijn
nog niet alle gemend. Hier en daar staan nog
tal van haver- en gersteschoven buiten en vooral
voor eerstgenoemde vrucht, die spoedig tot kiemen
overgaat en bij harden wind gemakkelijk de
korrels verliest, is het te hopen dat de droge en
zonnige dagen van de vorige week nog wat aan
houden. De platte-, bruine- en witteboonen komen
dit jaar al bijzonder laat. Vooral de platteboonen
blijven zeer lang groeien en kunnen maar niet
tot sterven komen. Over 't algemeen is deze
vrucht 't zwaarst onder aan den stengel geladen,
terwijl de peulen bovenaan nog grasgroen en
zeer onvolledig ontwikkeld zijn. Op die achter
blijvers kan niet gewacht worden en voor de
onderste peulen is de oogsttijd daar. Wat tarwe,
gerst en haver aangaat, daaromtrent kan gezegd
worden dat de opbrengst aan schoven niet beneden
het middelmatige is. Op sommige gedeelten van
Walcheren vond men veel tweewas in den haver,
waardoor het beschot veel lijdt en de qualiteit
veel nadeel ondervindt.
Bij de erwten vond men, evenals elders, veel
bladontwikkeling. De vele regens hebben niet
veel goed aan die vrucht gedaan en veel stroo
zal al zeer weinig voederwaarde bezitten door den
min of meer hevigen graad van bederf door de
natheid.
Ook de zaden zelf zullen wel wat te wenschen
overlaten en puike erwten wel tot de uitzonde
ringen behooren.
Over de aardappelen is men ook maar zoo zoo
tevreden. Vooreerst valt de opbrengst per gemet
tegen en dan die ongelukkige ziekte. Intusschen
zal de vrij hooge prijs eene zeer welkome ver
goeding van die nadeelen verschaffen, althans
wanneer niet de Pruisische aardappelen de markt
drukken. Zooals te voorspellen was, blijken de
aardappelen, in lichtere en zandgronden verbouwd,
minder ziek te zijn en vooral beter van smaak,
dan die op de zware klei geteeld, zoodat de
Westkapelsche aardappelen zeker veel aftrek zullen
vinden, ook voor den uitvoer naar elders.
Ook dit jaar boden de Engelsche soorten het
langst weerstand aan het kwaad.
In onze onmiddelijke nabijheid zijn deze soorten
voor eet-aardappelen minder gezocht en geeft men
de voorkeur aan de blauwe, die zeer vatbaar
voor de ziekte zijn.
Heden opent de groote jachtVelen van ons
zien verlangend uit naar de jagers, die ons ver
lossen komen van de wild-plaag. Uit andere
streken vermeldt men dat er weinig hazen en
patrijzen zijn, maar hier zijn althans langooren
meer dan te veel.
Gelukkig echter toont onze commissaris des
konings onze belangen te willen behartigen en
oor te hebben voor onze klachten. Was het vroeger
bijna onmogelijk eene buitengewone machtiging
tot het schieten van schadelijk gedierte te ver
krijgen, thans is dat veranderd en kunnen wij ten
minste gedeeltelijk onze eigendommen tegen het
gedierte beschermen, 'tls vreemd dat er nog
jachteigenaren zijn, die trachten zich daartegen
te verzetten, en nog vreemder is dat verschijnsel,
wanneer die eigenaren zelf grondeigenaren zijn
en er dus verondersteld mag worden dat zij op
de hoogte van de belangen der landbouwers zijn.
Wanneer nu door hen jaarlijks eene zekere scha
devergoeding werd betaald, dan zou 't er nog
door kunnen. Gelukkig dat de regeering in deze
tusschenbeide is getreden en ons ter hulp is ge
komen. In deze tijden mag wel alles worden
aangewend tot vermindering van onzen druk en
laten wij nu ook toonen, door geen misbruik van
de verleende vergunning te maken, dat wij die
tegemoetkoming waardeeren.
Waarom koopt de staat de jachtrechten niet
af, en stelt ieder grondeigenaar in de gelegenheid
om zijn eigen jachtrecht te kunnen uitoefenen
Moge er nu maar spoedig zeer veel hazen
worden geschoten
In Zuid-Beveland zal, naar men ons schrijft,
de oogst der suikerbieten dit jaar over 't alge
meen voordeeliger zijn voor den fabrikant dan
voor den landbouwer. De grootste helft is laat
uitgezaaid wegens slechte opkomst van de oor
spronkelijke, tengevolge waarvan vele bieten klein
van stuk zullen zijn en weinig gewicht aanbren
gen. Het suikergehalte wordt daarentegen ge
acht goed vertegenwoordigd te zijn. Oppervlakkig
zien de velden er tamelijk goed uit, doch de groei
zit meer in het blad dan in den wortel.
Morgen, Dinsdag 18 Sept., zal het 25
jaar geleden zijn, dat J. de Bakker, gemeente
veldwachter te Wolfaartsdijk, geboortig van Mid
delburg, als zoodanig in dienst trad. Gedurende
dien tijd nam hij altijd met ijver en nauwgezetheid
zijne functie waar.
Te Waarde is een kind van het manneljjk
geslacht geboren, dat de armpjes grootendeels
en de beentjes tot boven de knie mist.
Men schrijft ons uit het eiland Tholen
Aan den Stedelandpolder onder Poortvliet heeft
een onderzoek naar den onderzeeschen oever plaats
gehad door helmduiking. Deze longen-gymnastiek,
nimmer daar vertoond, lokte veel nieuwsgierigen
naar den zeedijk en zelfs vrouwen konden den
lust niet bedwingen den duikelaar te komen zien,
die in zijn gutta-perchapak, looden schoenen en
koperen helm meer op een zeemonster geleek,
dan op den eenvoudigen Jaap Visser van Brui-
nisse. Voor heel Poortvliet, verzekerde een oud
vrouwtje, ging ik in zoo'n pak niet naar bene
den, en, voegde zij er wijzelijk bij, ook niet zon
der dat pak. Dat een zoodanig onderzoek tot
goed behoud van den dijk van groote waarde is,
kan men begrijpen, als men in aanmerking neemt,
dat het wel bekend is, hoe vroeger op den steilen
oever steen is gestort, maar niet of tengevolge
daarvan eene goede bedekking was verkregen.
De resultaten van het onderzoek waren hier vrij
gunstig. Op vele plaatsen moet eene regelmatige
vaste steenkorst en puin gevonden zijn. Op de
niet met steen bedekte vakken zal nu weldra
eene nieuwe steenbestorting plaats hebben.
Ook in de gemeente Grauw heerscht onder
de varkens de vlekziekte.
In den laatsten tjjd hoorde men te Westdorpe
dikwijls dat er hier en daar in de boomgaarden
vruchten gestolen waren, doch de dieven bleven
onbekend, hoewel de politie ijverige nasporingen
deed. In den nacht van Vrjjdag op Zaterdag werden
twee arbeiders door de politie op heeterdaad be
trapt juist toen zij met hun buit wilden vertrekken.
Voor de juistheid der volgende schets van
de hiërarchie durft de Arnli. Ct. niet instaan.
De inspecteur van het onderwijs bevindt, dat
het slot aan de plaatsdeur der school Y. ont
breekt. Hij geeft hiervan kennis aan den dis-
tricts-schoolopziener, die de zaak stelt in handen
van den arrondissements-schoolopzienerwelke
de commissie van toezicht op het lager onderwijs
daarvan verwittigt. De commissie zendt bericht
aan B. W., die haar renvooieert naar het bureau
van openbare werken. Het bureau van openbare
werken zendt een der ambtenaren om de zaak
te onderzoeken en deze bevindt dat het slot, het
welk gesmeerd moest worden, weder in de deur
is. De ambtenaar rapporteert aan den directeur,
die het rapport overlegt bij B. en W., die daar
mede de commissie[van toezicht in kennis stellen
welke een schrijven richt aan den arrondisse
ments-schoolopziener van wien de districts
schoolopziener het bericht ontvangt, die den in
houd aan den inspecteur van het lager onderwijs
mededeelt, waaruit blijkt dat het slot weder in
de deur is.
De inspecteur schrijft nu aan den betrokken
onderwijzerdat het hem onaangenaam heeft
getroffendat zonder zijne voorkennis verande
ringen plaats hebben in schoolgebouwen.
Dezer dagen is een staatje openbaar gemaakt
van de toeneming der bevolking van onze steden
in de laatste halve eeuw. Daaruit blijkt, dat
van enkele steden de bevolking meer dan ver
dubbeld is, met name van Den Haag, Rotterdam,
Haarlem, Tilburg, Den Helder, Kampen en Apel
doorn. Amsterdam is met een derde toegenomen
Utrecht en Groningen met meer dan een derde,
Leiden, Zutphen en de meeste andere steden met
ongeveer een vierde. Arnhem spant echter de