N\ 219.
131e Jaargang.
1888.
Zaterdag
15 September.
BEKENDMAKINGEN.
Rijks-belastingen.
Middelburg 14 September.
Onderwijs,
Kerknieuws.
Rechtszaken,
Dit blad verschijnt dagelijks,
met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs per 3/m. franco 2.
Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
Advertentiën: 20 Cent per regel.
Geboorte-, Trouw-, Doodberichten, enz.van 1-7 regels ƒ1.50;
iedere regel meer ƒ0.20.
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
-
MIDDELBURGSCHE COURANT.
Agenten te Vlissingen: P. Gr. de Vet Mestdagh Zoon, te Goes: A. A. W. Bolland, te Kruiningen: P. van der Peijl, te Zierikzee: A. C. de Mooij en te Tliolen: W. A. van Nieuwenhtjijzen.
Verder worden door alle postkantoren en boekhandelaren abonnementen en advertentiën aangenomen en nemen ook het algemeen advertentiebureau van Nijgh van Ditmar te Rotterdam, en_^fe firma B. van de*
Kamp te Groningen, voor de Noordelijke provinciën, annonces aan. Hoofdagenten voor het Buitenlandte Parijs en Londen, de Compagnie générale de Publicité étrangère G. L. Daebe Cie., John F. Jones, opvolger;
voor België A. Grosjean Co. te Brussel.
De burgemeester van Middelburg maakt be
kend: dat bij hem ontvangen en aan den ontvanger
der directe belastingen ter invordering is ver
zonden het door den provincialen inspecteur dei-
directe belastingen enz. te Middelburg, den 12en
September 1888, invorderbaar verklaarde kohier
der personeele belasting no. 6 voor het dienstjaar
1888/89, met uitnoodiging aan ieder, wien zulks
aangaat, om, na bekomen kennisgeving van zijnen
aanslag, ten spoedigste het door hem verschul
digde te kwijten met herinnering tevens, dat de
bezwaren, welke dienaangaande mochten bestaan,
binnen drie maanden na heden behooren te
worden ingediend
terwijl hij voorts de belastingplichtigen, die in
den loop des dienstjaars een perceel verlaten,
zonder daarin eenige roerende goederen of iemand
in hunnen dienst achter te laten, indachtig maakt
op de gunstige bepaling van art. 7. der wet op
de personeele belasting van den 9den April 1869,
(Stbld no. 59).
Hiervan is heden afkondiging geschied waar
het behoort.
Middelburg, den 13 September 1888.
De burgemeester voornoemd,
SCHORER.
In het Sociaal Weekblad van deze week schreef
H. G. B. een opstel over Volksdranken.
Daarin wordt gewezen op de uitkomsten, ver.
kregen door dr Haakman Tresling te Winschoten
door wien sinds jaren gegevens werden verzameld
aangaande het verbruik van spiritualiën in ver
schillende streken van Nederland, in verband met
het verbruik van bier en wijn.
Dr Tresling nu komt tot de slotsom dat het
gedistilleerd nog steeds volksdrank is voor de
groote meerderheid van ons volk, en dat ons volk
veel sterker zou zijn, zoo de jenever als volks
drank in den ban gedaan en bij voorbeeld door
bier vervangen werd.
Opmerkelijk is het zeker, zegt H. G. B. dat
er onder de lotelingen onzer bier-drinkende pro
vinciën de minste afkeuringen wegens lichaams
gebreken voorkomende meeste daarentegen
onder die der twee noordelijke provinciën, welke
met een zwarte kleur geteekend zijn. In Lim
burg, Noord-Brabant en Staats-Vlaanderen waren
van de lotelingen te klein 10 petin Noord-
Holland, Groningen en Friesland 13 pet.
Wat betreft de sterfte in Nederland, vergeleken
met die in andere landen, waar minder gedronken
wordt, sta bier nog aangeteekend, dat in ons land
de sterfte is 1 op de 36in Denemarken 1 op de
45en in Noorwegen, waar het gelukt is het
spiritus-verbruik, dat vroeger 40 a 50 L. bedroeg,
tot 4 L. terug te brengen, 1 op de 52.
Zulke cijfers zijn welsprekender dan lange
redeneeringen.
Bij het afdeelingsonderzoek van het voorstel
van den heer Domela Nieuwenhuis tot het nemen
van wettelijke maatregelen tegen de gedwongen
winkelnering verklaarde men in de Tweede kamer
algemeen overtuigd te zijn dat, om voor dit
ouderwerp eene regeling saam te stellen die wer
kelijk de in meerdere of mindere mate bestaande
misbruiken zou keeren, vooral noodig ware
behoorlijke kennis van de zeer uiteenloopende
maatschappelijke verhoudingen tusschen werkge
vers en werklieden in de verschillende vakken
en bedrijven en groote zorgvuldigheid in begrips
bepalingen en redactie. Men gaf daarom een
overzicht van de Engelsche wetgeving ten deze,
die in allerlei bijzonderheden is afgedaald om de
bepalingen pasklaar te maken voor de in dat land
bestaande behoeften en, algemeene regelen stel
lende, daaraan telkens de noodige uitzonderingen
heeft toegevoegd. Uit den arbeid van den voor
steller blijkt niet dat, zoo hjj al van buitenland
sehe wetgevingen inzage heeft genomen, dit hem
de vruchten heeft opgeleverd die van ernstige
studie zijn te wachten. De voorgestelde bepalin
gen toch zijn niet alleen niet doeltreffend maar
in vele opzichten onuitvoerbaar of nadeelig voor
de werklieden. Algemeen klaagde men dan ook
over het gebrek aan deferentie van den voorsteller
t)m de kamer met een voorstel van zulk een ge
halte bezig te houden. Allerminst ging het zijner
zijds dan ook aan om hen, die aan dit gebrekkige
ontwerp hun stern weigerden, aansprakelijk te
gtellen voor de voortduring »van een erkend on
recht". Er bestond werkelijk reden om te betreu
ren dat men het vroegere voorschrift omtrent de
prise en consideration van voorstellen van kamer
leden in 1872 had laten vervallen. Daarbij be
stond voor deze toepassing van bet recht van
initiatief geen reden, na de toezegging van den
min. v. justitie den 14 Mei jl.: de voorsteller had
gevoegelijk kunnen afwachten wat van regeerings-
wege zou worden gedaan- Eenige leden deelden
deze beschouwingen niet geheel. Zij zouden het
doen van het voorstel niet hebben afgekeurd,
mits dit op voldoende kennis van feitelijke toe
standen en op ernstige studie bleek gegrond te
zijn wat ten deze niet het geval is.
Zijn wettelijke maatregelen ten aanzien van de
zg. gedwongen winkelnering in beginsel wensche-
lijk Er waren leden die hierop ontkennend
antwoordden. De staat is niet geroepen tegen
alle misbruiken en verkeerdheden bij de wet te
waken en beperking van de vrijheid der werk
lieden om met de werkgevers te contracteeren
scheen niet gewenscht. Er werd beweerd dat d e
werklieden in hooge mate afhankeljjk zijn van de
werkgevers, maar sedert 1872 waren zjj toch vol
komen vrij in onderlinge vereeniging steun te
zoeken tegen onbillijke eischen van hun patroons.
Wilden deze leden gaarne medewerken om de
energie en den zedelijken moed hij de werklieden
op te wekken om van die vrijheid een gepast en
afdoend gebruik te maken, hier gaat men de
ontwikkeling der industrieele krachtsinspanning
juist verlammen, wanneer men tot wering van
elk misbruik telkens de hulp der wetgevende
macht inroept. Ligt de oorzaak der misbruiken,
die men wil keeren, in de afhankelijkheid dei-
werklieden dan zou de wet alleen het gevolg
treffen en niet de oorzaken wegnemen. Hoe zou
men kunnen voorkomen dat de werkgevers de
loonen gingen verminderen op grond dat zij ten
gevolge van de wet tegen de gedwongen winkel
nering inkomsten moesten derven Bovendien
was nog niet gebleken dat bier te lande groote
nadeelen voor de werklieden uit dien toestand
voortvloeien. Ten aanzien van de steenfabrieken
was de mededeeling des voorstellers reeds weder-
legd. En mocht in de veenstreken de gedwon
gen winkelnering hier en daar al voorkomen, gaf
dit recht om voor het geheele rijk verbodsbepa
lingen vast te stellen Moest ook niet de voort
zetting der parlementaire enquête worden afge
wacht Ook was het houden van een winkel
door of met medewerking van de werkgevers
meermalen ten voordeele van de werklieden, daar
deze hierdoor gevrijwaard werden buitensporige
prijzen te moeten betalen aan rondgaande ven
ters. In Twenthe en te Hilversum is zonder
wettelijke tusschenkomst dit misbruik allengs
zeer verminderd.
De meerderheid der leden deelden deze beschou
wingen niet. Zij achtten bepalingen ter bestrijding
van de gedwongen winkelnering geenszins in strijd
met het bestaande rechtsstelsel. Evengoed als
de wet den werklieden het bezit van hun werk
tuigen heeft gewaarborgd (art. 447 no 4 B. R.)
kan de wet hun de vrije beschikking over loon
verzekeren. Wat de feitelijke toestanden betrof
stond het vast, volgens verscheidene leden, dat in
de veenstreken grove misbruiken bestaan. Het
komt voor dat de arbeiders niet in geld maar
uitsluitend of ten deele in waren betaald worden
en soms minder deugdelijke waren, ja in Gro
ningen voor een deel in jenever. Ook geraken
soms de werklieden in een toestand van afhan
kelijkheid, door 't ontvangen van crediet, des
winters als er geen werk is, van de werkgevers,
die hen later verplichten hunne levensmiddelen
in een bepaalden winkel te koopen. Eindelijk
ook wordt er soms dwang uitgeoefend van de
zijde van den werkgever op den arbeider omtrent
de wijze, waarop het loon zal worden besteed. De
afhankelijkheid der werklieden ligt voor een deel
juist in de misbruiken bjj de uitbetaling van het
loon. Kon de wet afdoende maatregelen veror
denen om die uitbetaling in geld te verzekeren
dan zou reeds een belangrijke stap gedaan zijn
tot verbetering der verhoudingen. Daarnevens
behoorde de wet eenige bepalingen te bevatten
omtrent het verkoopen op crediet door werkgevers
aan werklieden en tot het ongeldig verklaren
van overeenkomsten over de wijze, waarop het
loon zal worden besteed.
Sommige voorstanders van wettelijke regeling
zagen echter geen reden om juist deze aange
legenheid zoo bijzonder op den voorgrond te stellen
bij de vele onderwerpen van sociaal-politieken
aard, die regeling behoeven.
Het gerucht, dat de heer Sprenger van Eyk
zekere toezegging aan den heer Sol *ou gedaan
hebben, om hem voor lid der Indische reken
kamer voor te dragen, wordt nu ook door De
Stand, zelf, op grond van nadere informatiën,
onjuist genoemd.
Zooals wij gisteren aan het grootste deel onzer
geabonneerden nog konden melden besloot de
algemeene vergadering der Hollandsche Maatschappij
van Landbouw wettelijke regelen te vragen tegen den
clandestinen verkoop van kunstkaas en om af
schaffing van mutatierechten, echter zonder
aanwijzing eener kapitaalbelasting als aequiva-
lent, zooals sommigen verlangden. Een voorstel
om invoerrechten op graan te vragen werd
met groote meerderheid van stemmen 484 tegen
12 verworpen.
Dit laatste is zeker een welsprekend protest
tegen de beweging, die beden ten dage op touw
wordt gezet.
Door den koning zijn dezer dagen op Het Loo
ontboden de heer mr C. J. Siokesz, voorzitter der
Nederlandsche Heidemaatschappijwaarvan Z. M.
het beschermheerschap aanvaardde, en baron
Mollerus, commissaris des koning in Gelderland.
Dit zjjn, met het oog op den gezondheidstoe
stand van Z. M., geen ongunstige teekenen.
Bij kon. besluit is, met ingang van 1 October
a. s., aan J. H. Ter Spill, op zijn verzoek, eervol
ontslag verleend als burgemeester van Hendrik-
Ido-Ambacht, en aan W. H. A. Clifford, met in
gang van 23 October a. s., op zijn verzoek, eervol
ontslag verleend als leeraar aan de rijks hoogere
burgerschool te Warffum.
Bjj de erven H. van Munster Zn. zal na 1
October e. k. worden uitgegeven Maandblad voor
Muziektevens orgaan der Wagner-vereenigingte
Amsterdamonder redactie van mr H. Viotta.
Het tijdschrift zal het licht zien in afleveringen
van twee vellen druks, royaal 8°. formaat, in
omslag tot den prijs van 5 per jaargang.
De heer mr H. Viotta, die zich met de hoofd
redactie heiast, mag zich verheugen in de me
dewerking van vele binnen- en buitenlandsehe
toonkunstenaren en letterkundigen.
Nu de lessen aan de Polytechnische school te
Delft weder begonnen zijn, is zegt de Delftsche
Opmerker het niet van belang ontbloot te
vermelden, dat in dezen cursus voor het eerst een
college gegeven zal worden in de electrotechniek,
dat, volgens de toelichting van het programma,
bestemd is»voor hen, die zich meer bijzonder
op de studie der electrotechniek wenscben toe te
leggen" en uit den aard der zaak voornamelijk
»voor werktuigkundige ingenieurs van het derde
en vierde studiejaar." De hoogleeraar Snijders
wees er hij het openen zijner lessen in dit vak
dan ook op, dat zij, die buiten de Polytechnische
school staande, misschien nog altijd in de meening
verkeeren, dat aan het onderwijs in de electro
techniek aan de Polytechnische school tot nogtoe
niet de noodige belangstelling werd gewijd, in
dwaling verkeeren.
Gedachtig aan de wijze spreukle mieux es
Vennemi du bien verklaarde de beer S. ten slotte
met ingenomenheid die lessen te beginnen, al
zijn dan ook de hulpmiddelen, waarover hij te
beschikken heeft, niet anders dan zéér bescheiden
te noemen in vergelijking met de volledige uit
rusting, waarover de buitenlandsehe inrichtingen
voor electrotechnisch onderwijs zich mogen verheu
gen. Hij verklaarde overtuigd te zijn, dat de
regeering en de volksvertegenwoordiging op den
duur het groote belang dezer zaak voor den bloei
der polytechnische school en de eer van ons land
zullen inzien en ter harte nemen en aan de éenige
technische hoogesohool, die wij bezitten, niet de
middelen zullen onthouden om de concurrentie
met buitenlandsehe inrichtingen van dien aard
vol te houden, een concurrentie, waarbij zij in
andere opzichten zoo waardiglijk de eer van
Nederland handhaaft.
Over de onlusten in Bantam bevat de Java-
bode van 11 Aug. de volgende berichten
Op den 6en en 7en dezer zijn achtereenvolgens
door de ijverige bemoeienis der politie van Menes
opgevat de volgende, bij het begin van het gevecht
te Tji-si-ih op 30 Juli 11. gedroste, muitelingen,
tot de bende van hadji Wasid c. s. behoord
hebbende, nl. hadji Djaffar, hadji Saban, hadji
Ardja, Jachija en Saliman.
Het bljjkt nu dat slechts een der kerels, in-
stede van twee, in de kali Tii-»i-ih weggespoeld
is. Dit lijk is nu ook reeds opgevischt en bij
confrontatie gebleken te zijn van zekeren Ramdi,
een fijn merk van Bedjie.
De geheele bende is dus in het Tjaringinsche
in onze handen gevallen.
Al de levenden, door den adsistent-resident ia
verhoor genomen, zjjn in volle confessie en hunne
van elkander onafhankelijk afgelegde verklaringen
zullen zeer zeker veel bijdragen tot het vinden
van den draad van het onbezonnen opstootje.
Zij zijn nu op weg naar Tjilegon.
Dagelijks worden nog zwervende muiters ge
vangen genomen. De schrik schijnt verbazend
onder hen te zittenwant hunne gevangenneming
kost weinig moeite.
Den lOen Aug. zijn de troepen, die den 9den
Juli op het eerste bericht der Tjilegonsche gru
welen naar Bantam werden gezonden, van daar
teruggekeerdwel zijn er thans in die residentie
nog een honderd vijftig man meer in garnizoen
dan voor het genoemde tijdstip, maar dit meer
voor zekerheid en geruststelling, dan omdat de
onlusten nog niet geheel zouden zijn onderdrukt.
Over de oorzaken daarvan valt voorhands niet
meer te zeggen, dan reeds werd gedaan.
Te Bruiniase bracht de collecte voor de
scholen met den Bijbel 141.12§ en te Kloetinge
ƒ57.92 op.
Door het bestuur van den Bond tot verbete
ring van de wijze der benoeming van hoofden aan
de openbare scholen is een circulaire verspreid,
waarin belangstellenden opgewekt worden om lid
van den Bond te worden.
»Als hoofdbeginselen voor het reglement, dat
binnenkort aan de goedkeuring der leden zal
worden onderworpen, zijn aangenomen
lo. Classificatie der openbare scholen naar de
traetementen. (Het aantal dier klassen en hare
gronden nader te bepalen.)
2o. Het vergelijkend examen te behouden voor
scholen der laagste klasse.
3o. Den overgang tot hoogere klassen uitslui
tend te doen afhangen van gebleken practische
geschiktheid in eene lagere klasse, na eene werk
zaamheid van een zeker aantal jaren.
(Dit aantal jaren nader te bepalen.)
4o. Den eersten onderwijzers (nader te bepalen
welke) het recht te geven om, onder gelijke voor
waarde als onder 3 zijn aangegaan, naar scholen
van hoogere klassen mede te dingen.
Met inachtneming dezer beginselen wenscht
men een concept-voorstel omtrent de benoeming
van hoofden der openbare scholen vast te stellen
waarbij tevens in meer bijzonderheden wordt aan
gewezen, wat verder op de wijze van benoeming
betrekking heeft.
Bet ligt niet op den weg van den Bond eene
wetswijziging uit te lokken, maar wèl om wan
neer wetsherziening vanwege de regeering mocht
worden aan -de orde gesteld, op verandering der
wet in den opgegeven zin aan te dringen."
Ook de heer C. van Riet heeft, evenals mr
Yan Gilse, zijne betrekking als bestuurder van
dien bond nedergelegd, omdat hij zich niet kan
vereenigen met de hierboven genoemde punten
3 en 4 van de hoofdbeginselen voor het reglement
van dien hond.
Te Wissekerke (NB.) zal door de oud-Gere
formeerden, volgers van wijlen ds. Van Dijke,
eerlang een kerkgebouw worden gesticht tot het
houden hunner godsdienstoefeningen, waartoe
reeds een perceel is aangekocht. (D.bld.)
Arrondissements-rechibank te Middelburg.
Heden, Vrijdag, zijn veroordeeld wegens:
ongedekt binnenlandsch vervoer
van accijnsgoederen en weigering
van visitatie: IJ. (zich noemende D.) V.,
17 j., zonder beroep Meerdonck (België) thans
gedetineerd, tot 21 d. gev. en 10 b. s. 10 d. h.,
met aftrek der in voorarrest doorgebrachte hech
tenis
dronken maken van een kind: M.
M., 50 j., straatreiniger Goes, tot ƒ3b. s.3d.h.;
oplichting: P. P., 39 j., koopman Middel
burg, tot 4 m. gev.
mishandeling: W. d. K., 33 j., tuinman
Koudekerke, tot 14 d. en C. d. K., 21 j., L. d.
K., 36 j. en W. de K., 33 jkaroters Koudekerke,
de le tot 4 en de 2e en 3e ieder tot 3 in. gev., en
diefstal: J. d. T., 19 j., arbeidster Kloe-<