N°. 181.
131e Jaarna lig.
1888.
Donderdag
2 Augustus.
Plaatsing van eea Gasmotor.
BEKENDMAKINGEN
N ati o nale JVI i I iti e.
Middelburg 1 Augustus,
Dit blad verschijnt d a g e 1 ij k s,
met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs per 3/m. franco 2.
Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
Advertentiën: 20 Cent per regel.
Geboorte-, Trouw-, Doodberichten, enz.: van 1-7 regelsƒ1.50;
iedere regel meer ƒ0.20.
Groote letters worden ber ekend naar plaatsruimte.
Oproeping van verlofgangers der
lichting 1886.
T O O N E E L.
ÜIIDDELBIRGSCHE COURANT.
-y
Agenten te Vlissingen: P. G. de Vet Mestdagh Zoon, te Goes: A. A. W. Bolland, te Kruiningen: F. van der Peul, te Zierikzee: A. C. de Mooij en te Tholen: W. A. van Nieuwenhtjijzen.
Verder worden door alle postkantoren en boekhandelaren abonnementen en advertentiën aangenomen; en nemen ook bet algemeen advertentiebureau van Nijgh van Ditmxr te Botterdam, en de firma B. van der
Kamp te Groningen, voor de Noordelijke provinciën, annonces aan. Hoofdagenten voor bet Buitenlandte Parijs en Londen, de Compagnie générale de Publicité étrangère G. L. Daube Cie., John F. Jones, opvolger.
De burgemeester en wethouders van Middelburg,
gezien de artt. 6 en 7 der wet van den 2 Juni
1875 Stblno. 95) tot regeling van bet toezicht
bij bet oprichten van inrichtingen, welke gevaar,
schade of hinder kunnen veroorzaken,
maken bekend
dat ter gemeente-secretarie ter visie is gelegd
een verzoek van A. A. MES Az., om in perceel
wijt I no. 311 in de Gravenstraat ten dienste van
zijne pianofabriek aldaar, een gasmotor te plaatsen
en in werking te brengen
dat op Dinsdag den 14 Augustus a. ten raad-
huize dezer gemeente, des namiddags te half 2
urtii gelegenheid zal worden gegeven om tegen
het verzoek bezwaren in te brengen en deze
mondeling of schriftelijk toe te lichten.
Middelburg, den 31 Juli 1888.
De burgemeester en wethouders voornoemd,
F. ERMERINS l. b.
De secretaris,
A. DE VULDER VAN NOORDEN.
De burgemeester van Middelburg,
gezien de circulaire van den commissaris des
konings in deze provincie van den 8 Mei 1888,
A no. 618/1, 3de afdeeling Provinciaal blad no. 41);
roept bij deze op de in deze gemeente wonende
milicien-verlofgangers der lichting 1886, behooren-
de tot de le en 3e compagnie van het 3e en de
8e, 10e en 12e compagnie van het 4e regiment ves
ting-artillerie, om op den tijd en de plaats als in de
aan hen uit te reiken order is vermeld, tegen
woordig te zijn, voorzien van al de voorwerpen
van kleeding en uitrusting, door hen bij hun
vertrek met groot verlof medegenomen, benevens
van hun verlofpas, ten einde rechtstreeks naar
hun korps te vertrekken.
Zij moeten zich vooraf, en wel op Vrijdag den
10 Aug. a., des voormiddags tusschen 10 en 11
uren, hij den burgemeester hunner woonplaats
aanmelden, voorzien van hun verlofpas, teneinde
de noodige biljetten, alsmede daggeld, indien
zij dit verlangen en daarop recht hebben, te
ontvangen.
De verlofgangers, die op het bepaalde uur niet
ter aflevering verschijnen, worden bij hun korps
gestraft.
Zij, die niet aan de oproeping voldoen, worden
als deserteurs behandeld, terwijl degenen,
die door ziekte verhinderd worden op den be
paalden dag onder de wapenen te komen, van
die omstandigheid, onder overlegging van eene
verklaring van den geneesheer, tijdig kennis be-
hooren te geven aan den burgemeester. Na bun
herstel vervoegen zij zich hij hun korps.
Middelburg, den 31 Juli 1888.
De burgemeester voornoemd,
F. ERMERINS L. B.
De St. Ct bevat een kon. besluit van den 28
Juli 1888, houdende nadere vaststelling van het
port der gedrukte stukken in het verkeer van
Nederland met België.
In de St. Ct is opgenomen eene wijziging van
de statuten der naamlooze vennootschapMid-
delburgsche Maatschappij van Stoomvaart, te Mid
delburg.
De kolonel H. F. C. Hardenberg, commandant
van het 3e regiment infanterie te Bergen op Zoom,
is naar het kamp van Oldebroek vertrokken, tot
het bijwonen der schietoefeningen van de artillerie,
welke aldaar van 1—18 Augustus zullen worden
gehouden. Gedurende zijne afwezigheid zal het
commando over het garnizoen worden gevoerd
door den luit-kolonel A. A. E. Phaff.
Nu het verminderen der salarissen van in be
trekking zijnde onderwijzers door ged. staten
veelal wordt tegengegaan, slaan onwillige gemeen
tebesturen 't geval is voorgekomen te Mont-
foort een anderen weg in. Zij geven hun
onderwijzers eenvoudig eervol ontslag (de wet kan
daaraan niets veranderen) en benoemen, op lager
jaarwedden, anderen.
In dezelfde gemeente Montfoort wordt echter
nog het presentiegeld door de raadsleden genoten.
Een voorstel tot niet-uitkeering ervan werd ver
worpen met 4 tegen 3 stemmen. De rekening
over 1887 sloot dan ook met een batig saldo van
ƒ3000. Toch worden de jaarwedden der onder
wijzers verminderd, die er zeker vrij wat meer
voor doen dan de raadsleden in verhouding tot
het presentiegeld. Reeds de eer lid van den
raad te zijn moest als voldoende belooning wor
den geacht. AnïhCt.)
Bij gelegenheid van den verjaardag van H. M.
de koningin, op morgen, zal door het garnizoen
alhier eene groote parade worden gehouden op het
Molenwater, te 12 uren.
De dd. schutterij zal daaraan niet deelnemen,
doch de officieren en het muziekkorps zullen de
parade bijwonen.
Yan de, bij publicatie van 28 dezer door den
aftredenden burgemeester Arie Smit te Vlissingen
bekend gemaakte gelegenheid om van hem ten
raadhuize aldaar te 2 uren gisterennamiddag te
komen afscheid nemen, is een buitengewoon druk
gebruik gemaakt zoowel door verschillende corpo
ration en commissiën als particulieren.
Des avonds werd door de raadsleden in het
raadhuis aan den heer A. Smit een afscheidsdiner
aangeboden dat zeer geanimeerd was.
Tot comité-lid van den hond voor den natio-
nalen arbeid is o. a. benoemd de heer M. Salberg
te Goes.
In de gisteren (Dinsdag) gehouden zitting van
den gemeenteraad van Terneuzen werd de gemeen
terekening over 1887 aangeboden, welke in
ontvangst bedraagt ƒ53.393.53 en in uitgaaf
ƒ47.771.76) en dus een goed slot oplevert van
5.621.76). Onder de ontvangsten komt de
hoofdelijke omslag voor met 10.843.94) en onder
de uitgaven voor kosten van het lager onderwijs
met ƒ15.581.45.
Tot het voordragen van een dubbeltal personen,
die de vereischten bezitten om - tot zetters der
directe belasting te worden benoemd, werden
gekozen de heeren J. A. de Jonge en P. Moes,
beiden aan de beurt van aftreding, zoomede de
heeren J. Wieland en R. Walraven.
Tot lid van het burgerlijk armbestuur, in de
plaats van den heer J. C. Harte, die daarvoor had
bedankt, werd benoemd de heer J. A. Tazelaar.
De reclames tegen den lioofdelijken omslag
werden bij geheime zitting behandeld.
Bij eene bespreking in zake den grintweg van
Terneuzen naar Hoek, werd door den heer A.
Visser gewezen op de wenschelijkheid tot het
maeadamiseeren van den Vlooswijkschen weg,
hehoorende tot dien grintweg, waarop door den
voorzitter werd toegezegd, dit voorstel in de
eerstvolgende vergadering der commissie over
dien grintwegin overweging te zullen geven.
In de vergadering van notarissen, op Zondag
29 Juli te Groningen gehouden, waren tegen
woordig ruim 30 notarissen uit de 3 noordelijke
provinciën. Er werd eene commissie benoemd
van 4 personen (mr Treub, de Sturler, notaris te
Ten Boer, mr A. H. Koning, notaris te Finsterwold,
M. Schotman Mz., notaris te Hoogeveen, J. Even-
blij, notaris te Amsterdam, lid van het hoofdbe
stuur, welke belast is met het ontwerpen van een
concept-adres aan den minister van justitie en de
vertegenwoordiging, waarin zal worden aange
drongen op wettelijke bescherming van het
notariaat tegenover de zaakwaarnemerij. Het
concept zal worden behandeld in eene vergadering
van notarissen en candidaat-notarissen te Utrecht.
De vereeniging Het Buitenland, die bedoelt op
het voetspoor van andere volken, ook Nederland-
schen jongelui gelegenheid te geven in den vreemde
te gaan om ook daar Neerland's handel en nij ver
heid te bevorderen, wendt zich tot het publiek
om steun. Daar het hier niet geldt als hij land
verhuizing de lieden te «loozen" maar integendeel
het Neder] andsch belang door hen te dienen is
het streven dezer vereeniging aanbevelenswaard,
ja, kan het ten groot nut voor ons land en volk
worden. Omtrent de wijze waarop men haar kan
steunen, geeft een dezer dagen verspreide circu
laire inlichting, en voorts de secretaris de heer
G. M. Boissevan, Amsterdam Tesselschadestraat 4.
In een artikel Met twee maten meten getiteld,
beklaagt de Maasbode zich over de willekeur door
den staat gepleegd ten opzichte van dë drukpers
Het blad meent met grond te mogen verwachten,
dat het tegenwoordig ministerie hierin verbetering
zal brengen, omdat de heer Mackay als kamerlid
nog geen jaar geleden hierop zeer krachtig bij
de toenmalige regeering aangedrongen heeft,
j «Wat is het geval? schrijft de Maasbode.
Als men een courant verzendt, die hoogstens 25
gram weegt, dan moet men die bezwaren met
een postzegel van een hal ven centwil men
daarentegen een cent besteden, dan mag de cou
rant zoo zwaar zijn als men verkiest. De Maas
bode b. v. kost dagelijks cent aan port, omdat
hij niet meer dan 25 gram weegt. Andere bladen
wegen veel meer dan 50 gram, doch behoeven
niet meer dan 1 cent te betalen. Dat is onrecht
vaardig dat is de groote pers bevoordeelen boven
de kleine.
Tot de laatste behooren de bladen van hoogstens
25 gram, tot de eerste die, welke grooter gewicht
hebben.
Wij hebben een gewoon vel gewogen van het
Nieuws van den Dag, het woog 19, een van het
Handelsblad en we kregen 42 gram, de N. R. Ct.
weegt 34 en het Dagblad 35 gram. Het eerste
heeft in den regel wel eens 3, des Zondags 5
bladen, d. i. 95 gram, het tweede 3 of 126, het
derde 3 of 102, het vierde 2 of 70 gram. Men
ziet hieruit reeds, hoe groot de ongelijkheid is,
maar al wilden die bladen 10 bijvoegsels nemen
en 2 of 300 gram, ja al wilden zij 999 gram
wegen, toch betalen zij slechts 1 cent.
Voorts verwijst het blad naar wat te dezer
zake door het kamerlid Heldt, werd aangevoerd
tegen het argument van den vorigen minister
van waterstaat en brengt tevens in herinnering,
hoe toen de heer Mackay, thans minister van
binnenlandsche zaken, zijn volkomen instemming
betuigde met deze argumenteering van den heer
Heldt. Nu bij de uitbreiding van het kiesrecht
de z. g. kleine pers ook een uitgebreider taakte
vervullen heeft, hoopt de Maasbode, dat onze
regeering aan de bestaande onrechtvaardigheid
een eind zal maken. Dat het nu pas opgetreden
ministerie zegt het blad velerlei zorg en
arbeid heeft, wordt door ons zeker niet over het
hoofd gezien, doch wat hier gevraagd wordt, is
de arbeid van misschien enkele urengeringer
arbeid ter wegneming eener groote onrechtvaar
digheid zal wel zelden geëischt worden.
De Echo, volksblad voor Nederland, meent dat
de Nederlandsche regeering veel kan doen, om
het aan landverhuizers zonder geld mogelijk te
maken zich in Transvaal te vestigen, nl. door
van haar crediet en van haar onbesproken naam
gebruik te maken.
Wat tot dusver, op dit gebied, door het par
ticulier initiatief is tot stand gebracht, is weinig
zaaks en kon ook, uiteraard niets anders zijn.
Maar aangenomen, dat een combinatie van aan
zienlijke Nederlanders zich voor de onbemiddelde
landgenooten, die zich naar een ander deel der
aarde wenschen te verplaatsen, in de bres willen
stellen, door zich aan het hoofd te plaatsen van
een emigratie-commissie, dan zou de Nederland
sche staat, door aan dit denkbeeld haar sanctie
te geven en rente en amortisatie van het op te
nemen kapitaal te garandeeren, tegelijkertijd de
levensvatbaarheid van zulk een heilbrengende
corporatie waarborgen.
Ontworpen op groote schaal want wat helpt
een knutselonderneminkje, dat per jaar 20 tot 30
personen expedieert zouden de zich aanbie
dende landverhuizers, bijv. eenmaal per maand,
per scheepsgelegenheid naar Durban of Delagoa-
baai, en van daar verder Transvaal in, naar op
degelijken voet in te richten nederzettingen van
het comité kunnen worden vervoerd. De voor
geschoten transportkosten en het geld voor in
richting en uitrusting uiterst matig natuurlijk
zouden moeten worden inverdiend, door bijv.
het werken op de onderneming, voor half geld,
gedurende een zekeren tijd verplichtend te stellen.
Na afbetaling van het voorgeschotene zouden
de gebenifioeerden natuurlijk vrij zijn te doen
wat en te gaan waarheen zij zouden verkiezen.
Zij zijn alsdan geen vreemdelingen meer in het
nieuwe land en hebben ruimschoots gelegenheid
gehad naar een passenden werkkring om te zien.
Op deze wijze zou het mogelijk zijn, Nederlanders
zonder eenig fortuin een onbezorgd leven in een
heerlijk land te bezorgen, aan de geldschieters in
Nederland een flinke interest te verschaffen en
in Transvaal een uitgebreide kolonie van degelijke,
volhardende werklieden te vestigen, die zichzelf
en het land hunner inwoning in waarde zouden
doen stijgen. Alsdan zou het ook geen bezwaar
zijn, vrouw en kinderen mede te nemen. De
vrouwen en kinderen zouden hun passagekosten
evengoed en even spoedig op de hoeven der on
derneming kunnen inverdienen, want in een land
als Transvaal komen steeds handen te kort.
De Echo onderwerpt dit denkbeeld aan het
oordeel van hen, die in staat zijn, het uit te
voeren, hopende, dat het in goede aarde moge
vallen.
Als volkstooneelspelschrijver moet Rosier Faas-
sen in den smaak van ons publiek eerlijk deelén
met Justus van Maurik. Heeft de directie Van
Lier een vergelijking willen maken door twee
avonden achter elkander van beide schrijvers een
stuk op te voeren Wij weten niet aan wien het
Middelburgsche publiek de eérepalm reikt, maar
wel weten wij dat het overgroote getal van het
aanzienlijk contingent toeschouwers gisteren
avond, die in den schouwbuvg op hefMol en water
de opvoering van Krates bijwoonden, voldaan
huiswaarts zijn gekeerd. Van alle zijden hoorden
wij uitroepen: «Wat is dat mooi!" «Wat
spelen ze goedZouden wij ook niet gaarne
het eerste volmondig willen onderschrijven, het
laatste volgaarne.
Aan de lezers van Eigen Haard was het ge
gund met Krates het eerst kennis te maken. Het
is de geschiedenis van een armen gebochelden
knaap, wiens vader zich dood drinkt. Alleen op
de wereld gelaten, door niemand bemind maar
zelf ook niemand of. niets liefhebbend behalve
zijn kleinen hond, een verstootelingjen verminkte
als hij, ontvlucht hij na den dood zijns vaders
het huis, waar de vrek en ziel verkoop er Strijkman
zich van zijn armzalige bezittingen meester maakt.
Maar uit den verachten »kriek," den States,''
groeit een groot kunstenaaralvorens de wereld
hem echter als zoodanig erkent heeft hij een
hobbelig levenspad af te leggen. Paljas in een
kermistent, waar zijn eerste onderricht in de
muziek door een Duitsch straatmuzikant geleid
wordt, is het zijn dagwerk het publiek met
clownsgrappente vermaken, terwijl zijn hart smacht
naar het instrument, waaraan hij zulke jheerlijke
tonen weet te ontlokkenzijn eenige troost,
behalve de goede Juffromo Keetje, in zijn verdriet
en vernedering.
Dank zij den «edelen" dokter Abels wordt het
talent van Krates ontwikkeld.
Als wij hem na tien jaren terugzien is hij be
roemd en geëerd. Hij staat op het punt ook
schatrijk en een gelukkig echtgenoot te worden;
en wordt dit ten laatste ook trots de schelmen
streken van Strijkman en de kleine coquetterieën
van juffrouw Augusta. De deugd is beloond en
de ondeugd ontmaskerd niet gestraft. Dit
laatste zijn zoo van die kleine inconsequenties,
waaraan zich zelfs een schrijver van volksstukken
schuldig maakt. Want een echt volksstuk is
Krates, met al den aankleve van dien met de
»edele" en de «slechte" menschen, een middel
soort, in het werkelijke leven het gros der menschen,
schijnt er in dergelijke tooneelspelen niet te
bestaanmet de roerende scènes van een sterfbed
en de gebeden eener stervende; meteen «akelig"
dronkemanstafreel maar ook met de grappen en
kwinkslagen en gechargeerde grimes. In één
woord Krates is vol van die huilerige en grappige
effectjes, welke voor de liefhebbers van Van
Mauriks novellen en schetsen de grootste bekoor
lijkheid vormen.
Bovendien is Krates uit een roman getrokken,
en tooneelstukken uit romans gefatsoeneerd be
antwoorden hoogst zelden aan de meest beschei
den dramatische eischen. Het toeval moet op
het tooneel aanvullenwat de romanschrijver
anders met uitvoerigheid kan verhalen er ont
staan hierdoor diepe afscheidingen tusschen de
handelingen op het tooneel, welke het den toe
schouwer niet altijd gemakkelijk valt aan te
vullen. Daardoor krijgen enkele gedeelten iets
vaags, iets schetsmatigs, zoo bijv. in Krates de
liefdesgeschiedenis tusschen Dorus en Augusta.
Maar nog eens Krates is een volksstuk in zoo
veel afdeelingen en zooveel tafreelen met een
tiental jaren tusschenruimte. Dit zegt genoeg
en bovendien het is kermis.
Van het spel der dames en heeren artisten
kunnen wij met grooten lof getuigen. In de
allereerste plaats zij genoemd de jongeheer De
la Marzijn rol was niet gemakkelijk, maar zij
werd met talent en toch met kinderlijken een
voud vervuld. De heer André als Strijkman heeft
in de geliefde volksfiguur als «schelm" het leeuwen
aandeel in het succes van den avond gehad. In
de tafreelen Roofvogels en Ontmaskerd werd hij
uitstekend terzijde gestaan door Mw. Albregt
Engelman, maar deze laatste is ook een artiste
de race, die aan de kleinste rollen relief weet te
geven en tot aan de geringste kleinigheden de
grootste zorg besteedt. Tegen dit laatste heeft
de heer Ch. de la Mar gisterenavond nog als eens
gezondigd. Van zekere nonchalance in zijn spel
was hij ditmaal niet vrij te pleiten. Van een
verre reis terugkomend treedt men bij oude vrien
den anders binnen dan alsof men eens even «aan
loopt". Geen heer houdt in het bjjzijn van dames