N°. 80.
131e Jaargang.
1888.
4 April.
W oensdag
Middelburg 3 April
Onderwijs,
Dit blad verschijnt dagelijks,
met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs per 3/m. franco 2.
Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
Advertentiën: 20 Cent per regel.
Geboorte-, Trouw-, Doodberichten, enz.van 1-7 regels/1.50;
iedere regel meer ƒ0.20.
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
COURANT.
MIDDELBURGS
Agenten te Ylissingen: P. G. de Vey Mestdagh Zoon, te Goes: A. A. W. Bolland, te Kruiningen: P. van deb, Peul, te Zierikzee: A. C. de Moou en te Tholen: W. A. van Nieu-wÊnhüijzen.
Verder worden door alle postkantoren en boekhandelaren abonnementen en advertentiën aangenomen; en nemen ook bet algemeen advertentiebureau van Nijgh van Dithab te Rotterdam, en de firma B van deb
Kamp te Groningen, voor de Noordelijke provinciën, annonces aan. Hoofdagenten voor bet Buitenland: te Parijs en Londen, de Compagnie générale de Publicité étrangère G. L. Datjbe Cie., John F. Jones opvolger
Onder de advertentie van bet Centraal-comité
der anti-revolutionnaire kiesvereenigmgen, waarin
onlangs de verkiezing van den beer Domela
Nieuwenhuis in Scboterland werd gedesavoueerd
cn onthouding aanbevolen, komt ook voor de naam
van den beer Diemer, Christ, geref. redacteur
van Noorden. Nog even te voren bad echter
genoemde beer in zijn blad geschreven
»In Scboterland zullen de anti-revolutionnairen
de partij kiezen van den radicaal, evenzoo in
Winschoten. Wij voor ons zouden in dat
geval 'tzelfde doen. In de gegeven om
standigheden zouden wij in geen geval een liberaal
kiezen." Yoor Domela Nieuwenhuis, «behoorde
alles gedaan" te worden.
Is dit niet een nieuw bewijs te meer voor onze
bewering, dat de leider op het laatste oogenblik,
toen hij ontdekte dat het aanbevelen van den
heer Domela Nieuwenhuis een zeer ongunstigen
indruk zou maken, alles in 'twerk stelde om
nog te redden wat te redden viel; maar dat het
feit zelf niet ongedaan kon gemaakt worden?
En dan trachtte nog dezer dagen de redactie van
de Standaard aan te toonen dat het feit niet zoo
erg was als de liberalen 't wel deden voorkomen
De Nieuwe Gorinchemsche Courant waarvan
redacteur is de heer J. M. Elshout, van wiens
toespraak tijdens de verkiézingen wij een uit
voerig verslag gaven bevat een tweede be
schouwing onder den titel Na den staatkundigen
strijd. Daarin komen deze regelen voor, die wel
de aandacht en overweging verdienen
Eene voorname reden van de slachting in onze
gelederen aangericht is de houding der tegen
partij. Hoeveel debatten wij hebben aangehoord,
hoeveel artikelen wij hebben gelezen, wij kunnen
er maar niet achter komen, welke de partij is,
die ons tegenstaat. Zij zelve ontkent een ker
kelijke te zijn, ofschoon de strijd geheel met
kerkelijke wapens op kerkelijke wijze door kerke
lijke personen gestreden wordt, maar wat is zij
dan is zij de partij van vooruitgang neen, want
de liberale partij moet worden vermoord, en toch
partij van reactie, wil zij ook niet heeten, immers
tal van hervormingen worden in het program
van actie beloofd, terwijl nog meerdere uitbrei
ding van 't kiesrecht geheel belangeloos na
tuurlijk, zonder een zweempje van eigenbaat, wel
foeidaar zijn zij te vroom voor, alleen uit rechts,
gevoelhaar niet onwelgevallig is.
Zeer moeilijk is het, met een dergelijke tegen,
partij te debatteeren, die noch vleesch noch visch
is, die overal met een zelfde lijstje van fouten
voor den dag komt, welke zij ongetwijfeld zelve
ook zal begaan, als ze maar straks regeeren moet.
Bovendien weigert zij, een kerkelijke partij te
heeten en toch is het een kerkelijke grondslag als
wij de heeren Kuyper en Schaepman samen op
de liberalen zien toestormen en als we opmerken,
dat die heeren zich uitsluitend van kerkelijke
wapenen bedienen. Immers, waarom dan niet
zich uitsluitend tot de staatkundige zijde van het
vraagstuk bepaald, waarom den tegenstander bij
de groote menigte zwart gemaakt om een ver
schil in godsdienstig leven en om godsdienstige
opvattingen, van welke niemand, versta ons wel,
niemand het ware weet, of weten zal
Neen, hoe het ook ga, men moet altijd maar
door lasterende liberaal is goddeloos, hij haat
de kerk, dat maakt indruk op de groote menigte,
die, aan den uiterlijken godsdienst gehecht, niet
verder ziet, dan haar neus lang is. Want men
moge zich geërgerd hebben aan de scheiding van
het denkend en niet denkend deel der natie, de
uitslag der laatste verkiezingen heeft dan toch
wel degelijk aangetoond, dat die verdeeling niet
zoo geheel uit de lucht is gegrepen.
Immers, hoe hebben de groote steden gestemd?
Was het niet overwegend liberaal Yerdeel Am
sterdam in districten en wat zal het verandering
geven En hoe komt het dan toch, dat de man,
die de anti-revolutionnaire partij bezielt, die haar
bijeenhoudtvoor wiens geestkracht en werk
kracht wij eerbied koesterendat die man
ondanks zijn talenten in Amsterdam, op de
plaats zijner woning zoo weinig invloed op
kiezers heeft, hoe komt dat Ons antwoord is:
daar staat hij tegenover ontwikkelde lieden, die
zijn drijfveeren in het midden latende we
ten, dat zijn streven heilloos is voor het vader
land. Maar op het platteland, daar is het vrucht
bare veld voor de anti-revolutionnaire partij, daar
ia de menschelpe geent nog gevangen in een
driedubbel gepantserde vesting van vooroordeel
en bekrompen inzicht. Daar kan men de lieden
wijs maken, wat men wil en we moeten het er
kennen, gretig zijn dan ook op dat kantoor ver-
bazend groote wissels getrokken.
Maar, dat pantser is te doorboren, die nevelen
zijn te verdrijven, die ijskorst is te smelten, als
de vrijzinnige partij in den lande en ook in ons
district op den ingeslagen weg voortgaat, en op
kalme maar ernstige wijze, door woord en geschrift,
de onware voorstellingen weerlegt, en niet schroomt
het volk er aanhoudend op te wijzen, wanneer
men, hoe zalvend dan ook, maatregelen aanprijst,
die niet in zijn belang zijn.
Maar geduld en volharding, taaie volharding
zelfs en medewerking van allen is noodig.
Het weekblad de Amsterdammer oevat ditmaal
een plaat, geestig gedacht en allerkeurigst uit
gevoerd.
Zij is getiteldDe bedroefde minnezanger op het
binnenhof. Men ziet den minister Heemskerk, ge
kleed als Spaansche minnezanger, een serenade
brengende aan eene jongedame: de liberale partij.
Drie bekende figuren staan tegen pilaren ge
leund te luisteren naar het gezang.
In het blad zelf komt onder den titel Afscheid,
het volgende voor
Moet ik weg, moet ik weg van het Binnenhof,
van het_ Binnenhof,
En gij, mijn schat, hlijft hier
Ja ik kies, als ik kom, als ik wederkom,
als ik wederkom,
Toch bij u weer mijn kwartier
Hoe ge weent, boe ge weent, dat ik zwerven moet,
Als waar' thans onze liefde voorbij
Zijn er ginds, zijn er ginds, ook meisjes genoeg,
ook meisjes genoeg,
Er is er maar één voor mij
Deze vrije vertaling van het bekende Duitsche
liedje, dat onder de plaat van dit nommer is
afgedrukt, zal menigeen in den zin gekomen zijn,
als hij dacht aan de droeve noodzakelijkheid,
waarin zich mr Heemskerk bevindt om weder
afscheid te nemen van de liberale partij op het
Binnenhof. Die noodzakelijkheid bestaat inder
daad. Wel zijn er die den minister den treurigen
moed zouden durven toeschrijven, om nu eens
met de kerkelijken te gaan regeeren, gelijk hij
het zoo lang met de liberalen heeft gedaan, maar
het overschrijdt, dunkt ons, de grenzen van het
geoorloofde, hem daarvan te verdenken. Trouwens
wij gelooven niet dat de kerkelijken een voor hen
zoo onbetrouwbaar bondgenoot zouden aannemen,
zelfs al stelde de premier zich beschikbaar. Mr
Heemskerk kan niet anders dan de eerste viool
uitgezonderd in sentimenteele buien, wanneer hij
de mandoline hanteert bespelen en de kerke
lijken zouden dus nog iets minder dan niets aan
hun victorie hebben, indien zij dezen virtuoos
in hun gezelschap opnamen. Hij zou hen altoos
in figuurlijken zin verraden en verkoopen,
terwijl zij er bij waren. Immers zijn hart hangt
aan die éeneEn nu hij door zijn grondwets
herziening haar in het verderf heeft gestort, zou
hij niet kunnen rusten vóór hij haar weêr gered
had. Als minister in een kerkelijk kabinet zou
hij moeilijk iets anders kunnen beoogen dan voor
de liberale partij de Tweede kamer te herwinnen,
indien noodig met dezelfde ongegeneerdheid, waar
mede hij de Eerste kamer voor haar behouden
heeft. Van kerkelijken mag men allerminst ver.
wachten dat zij bij »den duivel te biecht" zullen
gaan
Terwijl sommige bladen weten te melden dat
aan den heer A3, baron Mackay opgedragen is
een nieuw ministerie samen te stellen, verzekert
het Dagblad dat nog niets stelligs kan worden
gemeld omtrent het beloop der ministerieele
crisis. Op het verzoek der ministers zou, als
naar gewoonte, zijn geantwoord dat Z. M. het
in overweging zal nemen.
Een opmerkelijk boek ontvingen wij dezer da
gen. Iedere bladzijde daarvan getuigt van een
vertrouwen dat niet dikwijls beschaamd werd, van
toewijding aan eene goede zaak, van zeldzame din
gen. En het geheel wijst velen op een voorbeeld
dat navolging verdient.
Het is een boek dat zeker bij menigeen de aan
dacht trekken zal, omdat het betrekking heeft
op eene algemeen, voor een groot deel der we
reld, bekende instelling.
Wie toch kent niet, zij het ook alleen bij naam
de weesinrichting te Neerbosch, waar tal van
ouderloozen worden opgevoed, laat het dan zijn
in eenzijdige richting, maar waar zij in ieder
geval een weldaad genieten en gevormd worden
tot nuttige menschen in de maatschappij
Dat weeshuis nu zal in Juni a. vijfentwintig
jaren hebben bestaan en de directeur daarvan,
de heer J. van 't Lindenhout, heeft de geschie
de.* -$ dier inrichting beschreven en bij den heer
PMilborn te Nijmegen in het licht gegeven.
In het boek, dat zeer net gedrukt en in een
keurig gewaad gestoken is, vindt men de por
tretten van den heer Yan 't Lindenhout en van
zijne echtgenoote, die een belangrijk deel had in
zijn arbeid, benevens van de bestuurders der ver-
eeniging, terwijl een afzonderlijke plaat de voor
naamste gebouwen te zien geeft.
Bij het werk is eene circulaire gevoegd, waarin
eene commissie, bestaande uit de oudste weezen,
die in de weesinrichting hunne opvoeding geno
ten, met het oog op het feest van het 25-jarig
bestaan ervan, giften vragen, in de eerste plaats
tot onderhoud der weezen, in de tweede plaats
tot verbetering en uitbreiding der werkplaatsen,
waar de weesjongens hunne handwerken leeren,
alsmede ter voltooiing van een nieuw weeshuis.
Het verwondert ons niet dat deze pennevrucht
van den heer Van 't Lindenhout onder de vrien
den der weesinrichting veel aftrek vindt. Reeds
werden er verre over de duizend exemplaren ver
kocht.
In den namiddag van Zondag had tusschen de
dijkpalen 9 en 11 van den calamiteusen polder
Anna Friso eene oeverafschuiving plaats. Zij is,
langs de vroegere laagwaterlijn gemeten, 153 M.
lang, en heeft zich tot 18 M. binnen die lijn
uitgestrekt.
Ter plaatse is de steenglooiing geheel wegge
vallen en de inscharing strekt zich tot in den
binnenberm des zeedijks uit, zoodat het te ver
wachten is dat die dijk spoedig zal navallen.
Door een inlaagdijk is echter de zeewering
gedekt.
- Zaterdagmiddag jl. had, in een der benedenzalen
van het Stadhuis, de jaarlijksche rekening en
verantwoording plaats van het muziekfonds der
dienstdoende schutterij alhier. Zooals gewoonlijk,
was er geen publiek verschenen, om van deze
rekening kennis te nemen. Er bleek uit dat
in het afgeloopen jaar de uitgaven ongeveer dooi
de gewone inkomsten gedekt werden. Op den
post «concerten enz." werd echter verlorenhet
geen o. a. veroorzaakt werd door het doen op
treden van een paar solisten van elders. Daar
dit optreden echter door de concertnemers zeer
wordt gewenscht en op prjjs gesteld, meende ds
commissie dit offer wel te moeten brengen, ook
al konden niet alle kosten, daaraan verbonden,
geheel worden bestreden uit de gelden, die zij
voor de concerten kon bedingen.
Het blijft daarom steeds zeer wenschelijk en
noodig dat het fonds door de bijdragen dei-
ingezetenen worde gesteundopdat uit die in
komsten, behalve, voor een gedeelte, uitgaven als
bovenbedoelde, alles wat noodig is tot instand
houding van het korps, kan worden bekostigd.
Te Oost- en West-Souburg is eene liberale
kiesvereeniging opgericht, waartoe het initiatief
werd genomen door een landbouwer en waarvan
het bestuur bestaat uit land- en ambachtslieden,
nl. S. de Pagter, president, J. Hubregtse, vice-
president en A. Suurmond, secretaris-penningm.
Dat het oprichten van zulke vereenigingen
op het platteland van Walcheren meer en meer
plaats vindt mag zeker wel als een verblijdend
teeken des tijds beschouwd worden.
Aanvankelijk traden 20 leden toe.
De Staats-courant van Maandag bevat de sta
tuten der werklieden-vereeniging de Schelde te
Vlissingen, ten doel hebbende den werkman in
zijne vrije uren gelegenheid te geven tot nuttige
oefening en uitspanning en om bij ziekte elkander
hulp en bijstand te verleenen.
De vereeniging, die voor 29 jaren is aangegaan,
bestaat uit gewone leden en donateurs.
Gewone leden zijn zij, die de gewone contributie
betalen en daarvoor bij ziekte, die door deskun
digen kan worden gestaafd, eene dagelijksche
uitkeering genieten van 0.75 (de Zondag niet
medegerekend.)
Donateurs zijn zij, die de vereeniging geldelijk
steunen.
Het bestuur wordt door en uit de werkende
leden gekozen en bestaat uit vijf leden.
Een lid, drie maanden gecontribueerd hebbende,
zal gedurende drie maanden in een jaar de vast
gestelde uitkeering genieten.
Deze ondersteuning vervaltlo. voor de 2 eerste
dagen dat men ziek is2o. wanneer de zieke
voor zickzelven of anderen werkzaam is en daar
door winstbelang wordt behaald3o. voor hen
die trachten zich het leven te benemen of ziek
worden tengevolge van dronkenschap of slecht
gedrag.
De contributie der leden bedraagt 10 cent
per week.
Bij buitengewone ziektegevallen zal het bestuur
het recht bezitten de contributie tijdelijk te
verhoogen.
j Het bericht omtrent een candidatuur van den
J heer J. F. de Booy te Breda voor lid der Tweede
kamer schijnt onwaar te zijn. De secretaris van
de kiesvereeniging Breda's Welzijn verklaart ten
minste dat hij van zulk eene candidatuur nietg
afweet.
Door de kiesvereeniging Burgerplicht aldaar is
candidaat gesteld de heer Van Cooth, oud-griffier
der staten van Noord-Brabant en door de ka
tholieke kiesvereeniging baron Michiels van Ver-
duijnen te 's Hage.
Te Yerseke circuleert een adres ter teekening
j waarin den minister van waterstaat verzocht
j wordt de pachtvoorwaarden voor de 128 perceelen,
die den 12 April a. onder den hamer komen, in
dien zin te wijzigen, dat de pacht elk jaar kan
worden opgezegd.
Verplaatst van Brouwershaven naar Hansweert
de commies der le klasse A. Vergouwe, met in
gang van 1 Mei a,, en de commies le klasse v. d.
Zee van Hansweert naar Oostmahorn met ingang
15 April a.
De gemeenteraad van Haamstede besloot in zjjn
laatst gehouden vergadering tot verbetering dei-
haven te Burghsluis.
Het is, zoo schrijft men ons, in de laatste jaren
nl. gebleken, dat de los- en ladingplaats in het na
jaar te klein was, welk ongerief steeds grooter
zou worden, daar door den aanleg van kunst
wegen het verkeer met de haven steeds toeneemt,
en er bijv. dit jaar veel meer suikerbieten in
Westel. Schouwen zullen verbouwd worden dan
in vorige jaren. Er is nu besloten een deskun
dige een plan te laten vervaardigen voor het
maken een er nieuwe los- en ladingsplaats van
45 M. lengte aan de oostzijde der haven. Tevens
zou dan in éen der hoeken een spuiboezem kun.
nen worden gemaakt.
Nog vernemen wij, dat aanvraag is gedaan om
het bestaande pakhuis op de haven te Burghsluis
te vergrootenen aldaar een tweede fairbanc
te plaatsen.
Bij kon. besl. is
aan mr L. H. Ruyssenaers, zaakgelastigde te
Lissabon, de persoonlijke titel verleend van
minister-resident
bevorderd zijnlo tot zaakgelastigde jhr mr
O. D. van der Staal van Piershil, gezantschaps-
raad, chef van het kabinet van den minister van
buitenlandsche zaken; 2o tot gezantschapsraad
mr J. D. C. baron van Heeckeren van Keil,
gezantschapssecretaris le kl. bij Zr Ms gezantschap
te Parijs3o tot gezantschapssecr. le kl. jhr mr
H. van Weede, thans 2e kl. te Brussel, en4otot
gezantschapssecr. 2e kl. mr A. W. baron Schim-
melpenninck van der Oye, gezantschaps-attaché;
benoemd tot leerling-consul de heer F. J.
Domela Nieuwenhuis;
benoemd tot betaalmeester te Breda, J. H. A.
Modderman, thans betaalmeester te Almelo.
De officier van admin. 2e kl. H. J. Verveen
wordt, onder eervolle ontheffing van de waarne
ming der betrekking van administrateur bjj de
ziekeninrichting te Hellevoetsluis, met den len
Mei a. s. op non-activiteit gesteld en vervangen
door den officier van adm. 2e kl. N. J. J. van
Rijn van Alkemade, terwijl de officier van adm.
2e kl. Z. J. van der Yegte met gemelden datum
geplaatst wordt aan boord Zr Ms wachtschip te
Willemsoord.
Zondag 1 April was het 70 jaar geleden dat
onder het patronaat van prins Frederik der
Nederlanden door den generaal J. van den Bosch
de Maatschappij van Weldadigheid werd gesticht
met het edele doel het pauperisme te bestrijden,
hetwelk in die dagen zulk een onrustbarenden
invloed gekregen had.
De onderwijzers uit het district Tholen, afdee-
ling Noord-Beveland, hielden Zaterdag hunne
eerste vergadering in dit jaar in het gemeente
huis te Cortgene. Na eenige huishoudelijke zaken
werd door den heer Barentsen, benoemd hoofd
der school van Serooskerke (Schouwen) behan-
