I3T
1888.
W oensdag
21 Maart.
Middelburg 20 Maart
Dit blad verschijnt d a g e 1 ij k s,
met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs per 3/m. franco 2.
Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
Advertentie n 20 Cent per regel
Geboorte-, Trouw-, Doodberichten, enz.van 1-7 regels ƒ1.50;
iedere regel meer ƒ0.20.
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
\J sj
COURANT.
Agenten te Vlissingen: P. G. de Vet Mestdagh Zoon, te Goes: A. A,. W. Bolland, te Kruiningen: P. van der Peul, te Zierikzee: A. C. de Moou en te Tholen: W. A. van Nieuwenhuuzen.
Verder worden door alle postkantoren en boekhandelaren abonnementen en advortentiën aangenomen; en nemen ook het algemeen advertentiebureau van Nijgh van Ditmar te Botterdam, en de firma B. van deb
Kamp te Groningen, voor de Noordelijke provinciën, annonces aan. Hoofdagenten voor het Buitenland: te Parijs en Londen, de Compagnie générale de Publicité étrangère G. L. Daube Cie., John P. Jones, opvolger.
Wie ziel» iegen 1 April abonneert
op de iddelbnigrsclie courant ont-
vangttie deze maand nog- verschijnende
nommers kosteloos.
19e abonnementsprijs bedraagt twee
gulden per kwartaal.
De stembussen zijn geslotenen wij zijn daar
door een onverkwikkelijke periode ten einde.
Hoe groot de belangstelling, de algemeene
opgewektheid ook moge geweest zijn, voor velen,
waaronder zeker de mannen der pers niet een
laatste plaats innemen, mag het eene verade
ming heeten dat thans de strijd is beslist.
Daarom spijt bet ons dat wij nog even, ter
verdediging van onszelve, moeten antwoorden
op een ingezonden stuk, door den heer A. Littooij
in het anti-revolutionnaire blad onzer provincie
gisterenavond geplaatst.
De noodzakelijkheid is ons echter opgelegd
want al moge deze polemiek geen vrucht meer
kunnen dragen, wij mogen toch op ons geen ver
denking laten rnsten dat wij zouden hebben ge
ïnsinueerd.
En daarvan worden wij door den beer Littooij
beschuldigdterwijl hij bij die verklaring zijner
zijds zoo vriendelijk is de opmerking te voegen:
»Na de verkiezing zal ZEd." de redacteur der
Middelburgsche Courant »dat mogelijk wel er
kennen."
Deze opmei'king verwondert ons, omdat zij een
.ïijdelingsch verwijt bevat, als zouden wij vóór
de verkiezingen dit liefst niet gedaan hebben.
Heeft de heer Littooij daarvoor eenigen grond
En waarom bood hij zijn stuk, uitslui
tend tegen ons gericht niet ons zelve ter
opname in onze kolommen aan Dan toch bad
hij ons gelegenheid gegeven nog voor de verkie
zingen Maandagavond onze zoogenaamde
insinuatie in te trekken of ons standpunt te ver
dedigen. Het was toch niet opzettelijk dat hij
ons de gelegenheid afsloot ons te verantwoorden?
De schijn op dit punt is tegen den heer Littooij.
Wij zouden ook niet weten, welke andere reden
hem zou weerhouden hebben, zijne aanmerkin
gen, louter ons betreffende, dus wel degelijk
in onze kolommen thuis behoorende in een
ander blad te plaatsen, zoodat zij in een grooten-
deels anderen lezerskring bekend werden en juist
niet onder hen wien zij vooral onder de oogen
moesten worden gebracht.
Over onwelwillendheid onzerzijds behoeft hij zich
allerminst te beklagen. Niettegenstaande Zater
dag zijn antwoord aan mr. E. Fokker veel later
bij ons inkwam dan den voor ingezonden stukken
bestemden tijd, en wij anderen ruimte in ons
blad hadden moeten weigeren terwijl nog boven
dien, trots zijn verzoek om een ruimte van twintig
regels, zijn stuk zeventig regels plaats innam,
hebben wij geen oogenblik hoe moeilijk het
ook op zulk een dag ter drukkerij viel geaar
zeld aan zijn verlangen te voldoen.
Had de heer Littooij tegenover ons ook niet
eenige meerdere welwillendheid aan den dag
kunnen leggen, door ons de gelegenheid tot
repliek aan te bieden, welke thans voor de stem
ming ons geheel werd afgesneden?
De hitte van den verkiezingsstrijd heeft ook
zeker hem blind doen zijn op dit punt.
En waarom worden wij en natuurlijk komt
dit verwijt op het hoofd van alle liberalen
beschuldigd van insinuaties?
Omdat wij inzake de bekende kwestie in het
district Scboterland schreven>de kiesvereeniging
in Schoterland deed wat de leiders aanraadden.''
Wij schreven dit beweren niet zonder motieven
ter neeren herinnerden er immers aan hoe de
Standaard en de heer Littooij zal toch wel
den redacteur van dat blad een der leiders, zoo
niet den leider noemen dag aan dag aanraadde
nooit op een liberaal te stemmen, zonder er bij
te voegen, dat het verkeerd was op een sociaal
democraat zijn stem uit te brengen. Integendeel,
de redacteur verklaarde immers dat het geen
kwaad kon een sociaal-democraat in de kamer
te kiezen.
Heet dat niet in het gewone leven het vuurtje
aanblazen
En toen dat aan het branden was, trok de
redacteur zich terug en deed alsof hij om het
eens eenvoudig, alledaags uit te drukken van
den prins geen kwaad wist.
Maar ons onderschrift op de advertentie uit
Heerenveen was onvolledig; en dit lag in den
aard der zaak, wijl het telegram eerst laat ons
in handen kwam.
Wij schreven nog niet eens de geheele waar
heid en deze is nog verpletterender voor de
partij van den heer Littooijen ontheft ons, met
hetgeen later aan het licht is gekomen, geheel
van de blaam van insinuatie.
Wij schreven, omdat wij dit stellig ineenden,
dat de anti-revolutionnaire kiesvereeniging De
drie gemeenten te Heerenveen haar advies had ge
wijzigd. En dat is niet zoo. Zij handhaafde haar
aanbeveling van den beer Domela Nieuwenhuis.
Maar de centrale kiesvereeniging in bet district
Scboterland stelde ook eerst, en wel den 14en
Maart, met algemeene stemmen denzelfden
heer candidaatdie leiders gaven dus wel degelijk
en onomwonden den wenk, welken de Heerenveen-
sche broeders opvolgden. Doch toen daartegen
een storm opging, trok die centrale kiesvereeni
ging zicb terug, 'zeker om den schijn nog te
redden.
Het groote, het Centraal comité, met dr. Kuy-
per als president en de heer Fabius als secre
taris, neen, dat durfde zoo ver niet gaan, maar
onthield zicb van adviesalleen Heldt, den «li
beralen mijnheer", dien mochten de kiezers nooit
stemmen. Wie schoot er dan over dan de leider
der sociaal-democraten
En terwijl datzelfde centraal comité op het
laatste oogenblik in tal van bladen een gvootd
advertentie plaatste om te verklaren dat de heer
Domela Nieuwenhuis door de anti-revolutionnaire
partij niet kan worden gesteund, zoekt men die
aankondiging te vergeefs in de Leeuwarder en
Heerenveensche couranten, welke juist de kiezers
bereiken, waarvoor die annonce bestemd is.
Wie duizelt niet bij al dat geknoei en gedraai
Maar wie zal niet met ons erkennen dat de
kiesvereeniging De drie gemeenten te Heerenveen
ten minste consequent bleef en toonde, beter dan
de leiders, die later flauwhartig zich terugtrok
ken, dat zij voor geen klein gerucht vervaard
wasen niet lichtvaardig haar aanbeveling had
gedaan
Wat blijft nu over van bet verwijt tegenover
ons door den heer Littooij geuit Immers niets.
Maar hij had nog een paar grieven tegen ons-
In het verslag van onzen eigen verslaggever
over de voordracht, door den heer Littooij te
Westkapelle gehouden, en over het daarop ge
volgd debat stond dat den beer Snijders ten slotte
tot du pliek geen gelegenheid gegeven kon worden
met het oog op het late uur.
»Hier ligt ook iets in", volgens den heer Littooij.
Maar welke slechte geest beheerschte genoem
den beer bij het schrijven van zijn stukje Was
dit niet de zucht om uit alles venijn te zuigen
In plaats van onzen verslaggever, die toch
waarlijk zijn taak onpartijdig vervulde en het
door den heer Littooij gesprokene uitvoerig en
juist weergaf, een woord van lof te brengen,
beschuldigt hij dezen zijdelings, op eene geniepige
wijze, van eene halve waarheid of eene onwaarheid.
Het feit ontkent de heer Littooij niet, maar wat
gaf hem dan recht om uit die enkele eenvoudige
mededeeling juist iets te zoeken dat er niet in lag
opgesloten?
Eveneens wordt bezwaar geopperd tegen de
mededeeling dat in Zoutelande het woord aan
een liberaal werd geweigerd niettegenstaande
de heer Littooij zelf erkent dat bij daartoe verlof
vroeg aan de «bij afzonderlijk briefje genoodigde
kiezers," bij zelf verklaarde weg te moeten om
in Westkapelle te lezen, en bij slot van rekening
de hoorders zoo onbeleefd waren om, toen de
beer Troelstra hen wilde voorlichten in bet
door dezen toen gebuurde lokaal, op te staan en
weg te gaan.
Moet dat beeten gelegenheid tot debat geven
De liberalen hebben dit steeds anders opgevat
die gelegenheid nooit geschroomd om te geve n
maar nimmer werd daarvan gebruik gemaakt d oor
de aanhangers van den heer Littooij. En waar
de vrijzinnigen op de vergadering der anti-revo-
lutionnairen of katholieken vroegen om hun
bezwaren te mogen opperen, werd bun dit niet
öf schoorvoetend slechts gegeven.
De beer Littooij heeft wij willen dit bet
liefst aannemen, zijn stukje tegen ons in een
onaangename stemming geschreven. Hij was bitter
gestemd zeker tengevolge van den verkiezings
strijd. En daaruit blijkt al weer voor de zoo-
veelste maal hoe gevaarlijk het is voor mannen
van zijn positie om zich in dien strijd te mengen.
Wie Zondags de liefde prediken moet, dient
alles te vermijden, vooral verkiezingszaken, wat
hem kan verleiden om zjjn naaste van slechte of
minder edele drijfveeren te verdenken en vooral
om daWaan uiting te geven.
Maandag, den dag vóór de herstemming, had te
Koudekerke ten huize van I. Lampert de aange
kondigde voordracht van den heer mr E. Fokker
plaats. Yelen waren opgekomen men schat
hun aantal op 190 die met belangstelling
luisterden naar des sprekers uiteenzetting van
den stand en den strijd der staatkundige partijen
in ons vaderland.
In den loop zijner rede, die anderhalf uur duurde,
las spreker verschillende stukken voor van de
band der bekende orthodoxe predikanten om de
kiezers duidelijk te doen zien, hoe op godsdien
stig gebied rechtzinnige mannen de liberale partij
steunen.
In verband hiermede wees hij op het verder
felijke van het samengaan der anti-revolution
naire partij met de Roomsch-katholieken, radi
calen, socialisten en zelfs met een republikein,
en op het feit dat een anti-revolutionnaire kies
vereeniging in Heerenveen openlijk den socialist
Domela Nieuwenhuis aanbeval tegenover den
liberaal.
Verder besprak de heer Fokker nog het ont
werp van wet op den kinderarbeid, waarbij hij
aantoonde, dat kinderen van tien tot twaalf jaren
wel degelijk veldarbeid zouden mogen verrichten
met verlof van de gedeputeerde staten, te verlee-
nen op verzoek van den gemeenteraad, en dat
dus niet de ouders naar den burgemeester zouden
behoeven te loopen om telkens verlof te vragen
voor 't geval zij die kinderen eens -»bessen wilden
laten plukken of boontjes inleggenzooals door den
heer Littooij des middags in een even druk be
zochte vergadering te Koudekerke was beweerd.
Aan 'tslot zijner rede beval de heer Fokker
den beer A. Smit aan en bestreed het beweren,
dat het maar goed zou zijn om dezen in Vlissingen
te laten, als zijnde daar beter op zijn plaats. Hij
toonde aan, dat men op zulk een wijze iederen
candidaat wel op zijn plaats en buiten de kamer
kon laten.
Hierna verklaarde spreker zicb bereid tot debat,
waarvan de heeren Littooij en De Rijcke uit
Middelburg gebruik maakten. De laatste be
weerde, dat de anti-revolutionnairen in 't district
Middelburg niet afhingen van de Roomsch Katho
lieken, wat mr Fokker hem met cijfers aantoonde
dat wel degelijk het geval was.
De heer Littooij merkte op dat de liberalen
vroeger in 1848 en volgende jaren ook met de
Ro$mschen waren medegegaan, wat de beer
Fokker tegensprak. De liberalen hadden wel
geijverd voor vrijheid van godsdienst voor alle
burgers en dus ook voor de Roomscben maar
diens aansluiten bij de liberalen was een vrijwil
lige zaak der Katholieken zeiven geweest.
De beer Littooij beweerde verder, dat er geen
bond was gesloten met de socialisten en trachtte
dat aan te toonen uit eene circulaire, die bij bij
zicb bad. Dit gaf aanleiding tot een incident.
De beer Fokker vroeg den beer Littooij of
dat de circulaire was, waarboven geheim stond,
en toen dit bevestigd werd, zeide de heer Fokker
«Welnu meneer Littooy, die circulaire was ook
in m ij n bezit, maar ik heb daarvan geen ge
bruik willen maken, omdat zij mij door eene
indiscretie van een ander gewerd, en omdat er
geheim boven stond, maar wees nu zoo goed eens
voor te lezen wat daarin staat."
Toen de beer Littooij slechts eenige regels las,
drong de beer Fokker erop aan dat bij zou
voortgaan, wat deze weigerde, waarop de heer
Fokker zelf meedeelde dat in die circulaire van
wege het centraal comité van anti-revolutionnaire
kiesvereeniging en den kiezers vrijheid werd gelaten
in de districten Schoterland en Wolvega; maar
toch aangeraden: «kiest nooit Van Diggelen, den
vrijmetselaar, en nooit Heldt, want die is in de
kamer heelemaal «een liberale meneer" gewor
den." «Ziet gij, kiezers, merkte de beer Fokker
naar aanleiding daarvan op, over den socialist
Domela Nieuwenhuis zegt bet comité geen woord
Na dit incident ging de vergadering uiteen.
Zij liet zulk een gunstigen indruk achter dat
velen den wensch koesteren dat meermalen van
liberale zijde dergelijke voordrachten mochten
gehouden worden. Zij zouden zeker kunnen mee
werken om de kiezers beter in te lichten dan
tot nu toe geschiedde.
Bij koninklijk besluit van 20 Febr. jl. is o. a.
aan de volgende gemeenten ter behoorlijke in
richting van het lager onderwijB, boven en behalve
de vergoeding van 30 pCt., bedoeld bij art. 45
der w® van 17 Aug. 1878, subsidie toegekend»
als aan: Burgh ƒ150, Clinge 2945, Ellewouts-
dijk 700, Beinkenszand 600, Nisse 550,
Philippine 750, St. Philipsland ƒ500, Wemel-
dinge ƒ600, Westkapelle1125 en Zuiddorpe f400.
Wegens ongesteldheid van den heer Alex. Fa,as
sen gaat de tegen morgen (Woensdag) avond in
den Schouwburg te Middelburg aangekondigde
voorstelling van de Weezen van s Gravephage
door de tooneelisten van de Nieuwen Rotter-
damsche Schouwburgmaatschappij, niet door.
Zij is nu voorloopig bepaald op Woensdag 18
April.
Om dezelfde reden trad het gezelschap ook
heden (Dinsdag) avond niet te Goes op.
Naar men ons meldt is de heer J. W. de Raad,
griffier ter gemeente-secretarie alhier, heden als
waarnemend gemeente-ontvanger opgetreden.
Zooals men weet is de heer M. Fokker wegen*
ongesteldheid sedert eenigen tijd afwezig.
Naar men aan de G. Ct mededeelt heeft wijlen
mevrouw Paardekooper OvermanDe Marees van
Swinderen aan de Vereeniging voor iveezenverpleging
op Noord- en Zuid-Beveland een legaat van 200
geschonken.
Voorts heeft het kerkbestuur der Ned. Herv.
kerk te 's Heer Abtskerke besloten jaarlijks op
zijne begrooting een post van 25 uit te trekken
tot ondersteuning van bovengenoemde vereenigingt
Ingelanden van den polder Hengstdijk hebben,
naar aanleiding der vernietiging door Ged. staten
van eene vroegere benoeming van den beer K.
J. A. G. baron Collot d'Escury, burgemeester van
Stoppeldijk, tot ontvanger-griffier, eene nieuwe
keuze gedaan en thans met 13 van de 25 stemmen
als zoodanig benoemd den heer P. F. Fruytier.
De beer Collot d'Escury verkreeg 12 stemmen.
Naar men ons meldt heeft de beer J. M. de
Smidt te Schoondijke zijn ontslag aangevraagd
als ontvanger-griffier van den generalen Prin»
Willempolder.
De heer mr L. W. C. Keuchenius zal zitting
nemen voor het district Eede.
Bij kon. besluit is
aan Z. S. de Haan, op zijn daartoe gedaan
verzoek, eervol ontslag verleend als notaris te
Leeuwarden;
A. J. Montens, te Zevenbergen, benoemd tot
districts-veearts, met toekenning van eervol ont
slag als plaatsvervangend districts-veearts;
de luitenant-kolonel der cavalerie G. J. IJssel
de Schepper, thans op non-activiteit, op zijne
aanvrage op pensioen gesteld en het bedrag van
bet pensioen bepaald op ƒ1800 'sjaars;
bij het personeel van den geneeskundigen dienst
der landmacht benoemd tot officier van gezond
heid 2e kl., de student in de geneeskunde (arts)
J. G. Fijan; en
de heer J. G. G. Oudegeest, laatstelijk predikant
in Nederlandsch-Indië, thans met verlof hier te
lande, op zijn verzoek, eervol uit 's lands dienst
ontslagen, met toekenning van pensioen.
Verder zijn bij kon. besluit benoemd tot com
missarissen van afmonstering van uit de koloniën
teruggekeerde militairen, te Rotterdam de gepen
sioneerde kapitein der infanterie van het leger
in Nederlandsch-Indië G. Lamers, en te Amsterdam
de gepensioneerde le luitenant der infanterie van
gemeld leger G. P. Wijnmalen.
Volgens het Dagblad zal de kolonel J. H. H.
Dommers, plaatselijk kommandant en waarnemend
bevelhebber in de 3e mil. afd. te Breda, op pen
sioen gesteld en vervangen worden door den kolonel
H. F. Alings, thans non-actief.
De schilder J. J. Destrée is Zaterdag te 's Hage
in den ouderdom van ruim 60 jaar overleden.
De opening van de nationale tentoonstelling
van oude en nieuwe kunstnijverheid in den Koe
kamp te 'sHage is thans bepaald op Dinsdag
15 Mei aanstaande, en als de omstandigheden
eenigszins meewerken de ongunstige weersge
steldheid bevordert de werkzaamheden op het
terrein natuurlijk niet hoopt het uitvoerend
comité aan dien termijn te kunnen vasthouden.
Tengevolge van deze termijns-bepalingen kunnen
nog inzendingen worden aangenomen tot 15 April
van omvangrijken aard en tot 30 April van klei
ner afmeting.
