N°. 61.
131* Jaargang!
1888.
Maandag
12 Maart.
Onderwijs.
Kerknieuws.
Verspreide berichten.
Dit blad verschijnt d a g e 1 ij k s
met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs per 3/m. franco 2.
Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
Advertentiën: 20 Cent per regel.
Geboorte-, Trouw-, Doodberichten, enz.: van 1-7 regelsƒ1.50;
iedere regel meer ƒ0.20.
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Bij deze oourant behoort een BIJVOEGSEL,
Middelburg 10 Maart
Brieven uit de Hofstad.
flIDDELBURGSCHË COURAMT.
Agenten te VlissingenP. G. de Vey Mestdagh Zoon, te Goes: A. A. W. Bolland, te Kruiningen: F. van des Peijl, te Zierikzee: A. C. de Mooij en te Tholen: W. A. van Nieuwenhuijzen.
Verder worden door alle postkantoren en boekhandelaren abonnementen en advertentiën aangenomen; en nemen ook het algemeen advertentiebureau van Nijgh van Ditmar te Rotterdam, en de firma B. van deb
Kamp te Groningen, voor de Noordelijke provinciën, annonces aan. Hoofdagenten voor het Buitenlandte Parijs en Londen, de Compagnie générale de Publicité étrangère G. L. Daltbe Cie., John F. Jones, opvolge r
9 Maart 1888.
Daar zitten we 1.minstens vier jaren mede
opgescheept, zoo klagen velen, doelende op de
zwarte vruchten, die het uitgebreide kiesrecht
aan het lieve vaderland te slikken geeft. En in
zekeren zin is er wel reden daarover te klagen,
want in vier jaren kan heel wat worden overhoop
gehaald en zou heel wat kunnen bedorven worden
als wij de eerste kamer niet hadden. Voor
eerst zal deze wel liberaal blijven. Dit «bolwerk,"
in de gegeven omstandigheden niet tegen een al
te snel wassenden stroom, maar tegen de reactie, zal
echter wel zorgen, dat geen ingrijpende af breek-plan-
nen tot uitvoering komende «remschoen" zal nu
dienst doen, niet om het voorthollen langs de
tegenoverliggende helling te beletten, maar om
het terugrollen van den wagen te verhinderen.
En dat zegt al veel, hoewel het te betreuren is,
dat de reis naar boven door die achterwaartsche
neiging zooveel langer zal duren. Een stilstand
van eenige jaren kan intusschen ook reeds ont
zaglijk groot nadeel teweeg brengen, juist in
dezen tijd, nu zooveel op afdoening wacht. Maar,
tu Vas voulu, Georges DandinI Van een uitbreiding
van 'kiesbevoegdheid in de nu gevolgde richting
was niet anders te voorzien. De op zich zelve
prijzenswaardige zucht om de billijkheid te be
trachten jegens zoovelen, die tot dusver nog van
het kiesrecht verstoken waren, heeft der liberale
partij haar meerderheid in het parlement gekost.
Na de herstemmingen zal vermoedelijk de ver
houding tusschen linker- en rechterzijde, op haar
gunstigst berekend, vijf en veertig tegen vijf en
vijftig zijn. De anti-liberalen zullen waarschijnlijk
zeer spoedig gedwongen worden de teugels van
de regeering in handen te nemen, want het
ministerie-Heemskerk heeft, naar men mij mede
deelde, reeds besloten bjj de opening der nieuwe
kamers de portefeuilles neer te leggen. Dit besluit
is zeer begrijpelijk, daar de tegenwoordige ministers
toch niets meer kunnen tot stand brengen, en
het dan maar beter is, dat zij de eer aan zich
houden dan dat zij zich of laten wegjagen, öf
laten dulden door de rechterzijde, zoolang deze
tot regeeren nog niet gereed mocht zijn. Laten
nu de katholieke en anti-revolutionnaire vrienden
maar eens aan het roer komen, misschien wel in
gezelschap van den conservatieven Haagschen
afgevaardigde. Wie weet of dan het verbond
wel vier jaren duurt.
Hoe men ook klage over den uitslag der ver
kiezingen volgens de nieuwe grondwet, in éen
opzicht zeker is er reden tot dankbaarheid over
de bepalingen van die grondwet ten aanzien van
de samenstelling der Tweede kamerin zooverre
nam. dat zij de periodieke aftreding om de vier
jaren in plaats van om de twee jaren stelt. Wel
duurt het hierdoor wat langer, eer de kans aan
breekt om de kamer weer om te zetten, maar
daartegenover staat, dat de walgelijkheden van
een verkiezingstrijd nu ook niet zoo spoedig
terugkeeren.
En dit is waarlijk een offer waard, want de nu
gehouden verkiezingen hebben bewezen hoezeer
daaraan daden en handelingen gepaard gaan,
welke niet anders dan hoogst demoraliseerend op
het volk kunnen werken. Hier in Den Haag
hebben wij daarvan voorbeelden te over.
De in verschillende bladen geplaatste adver
tentie, zoogenaamd van Israëlieten afkomstig en
ten doel hebbende de belijders van den joodschen
godsdienst over te halen om op de anti-revolution
naire en katholieke candidaten te stemmen, is be
kend. De onzin, als zouden de liberalen den Israëlie
tenhun vrijheid van onderwijs voor de kinderen van
dezen ontnemen, als zouden zij hen in hunne
ritualiën bemoeilijken, behoeft wel geen weer
legging. Het is dan ook duidelijk, dat die ad
vertentie valschelijk is onderteekend en niet door
Israëlieten gesteldzij is aan een colporteur in
advertentiën ter plaatsing gegeven door «chris
telijke" anti-liberalen, die hier in Den Haag niet
ver te zoeken zijn.
Aan een van de kiesbureau's in de residentie
had op den dag der stemming een politiek-hart-
stochtelijk jongmensch post gevat, voorzien van
een aantal stembiljetten, die hp oningevuld had
^veten meester te worden, maar die nu de namen
der door hem begeerde candidaten bevatten. Als
dan een onnoozele en schuchtere kiezer .wilde
binnentreden werd hem zijn briefje ter inzage
gevraagd, hetwelk, als het andere candidaten
vermeldde, eenvoudig werd verscheurd en ver
vangen door een van den voorraad, dien het
jongmensch bij zich had.
Bij een ander kieslokaal hield zich op een
bediende van een bekend persoon, die trachtte
en het is hem nu en dan ook werkelijk gelukt
stemmen voor zijn partijgenooten te koopen voor
klinkende schijven. In deze laatste knoeierij is
reeds de justitie gemoeid, zoodat de knecht waar
schijnlijk strafrechtelijk zal worden vervolgd, en
het zal zeer de vraag zijn of de herkomst van
het uitgedeelde geld niet ook den meester er bij
betrekken zal.
Deze minder verkwikkelijke feiten staan niet
op zich zelve. En ook buiten Den Haag zijn
zeker eveneens oneerlijke en lage middelen ge
bruikt. Zelfs hebben zich kamerleden niet ontzien
om klinkklare leugens aan de goê gemeente op
den mond te spelden, alles tot grooteren lof des
HeerenOf is het niet ergerlijk, dat bijv. een
afgevaardigde der rechterzijde in het openbaar
durft vertellen, dat alle Amsterdamsche afgevaar
digden leden zijn van de gehate vrijmetselarij,
dat spook van het liberalisme in den superlatief,
alleen maar om toch flink tegen de liberalen op
te zetten, en dat terwijl inderdaad geen van de
Amsterdamsche heeren tot eenige loge behoort
En dan vermeet zich datzelfde kamerlid te schrijven,
dat men in den verkiezingstrijd toch voor alles
waar moet zijn, zooals hij dezer dagen in een der
Haagsche bladen deed
Intusschen is het doel bereikt, en de middelen
waardoor zullen de heeren clericalen wel spoedig
zich uit het geheugen wisschen.
Tegen den tijd, dat de herstemmingen zjjn af-
geloopeD, zullen zij wel zorgen gereed Fe zijn met
een kabinet, waarin natuurlijk de katholieken een
even groot aandeel zullen eischen als de anti-
revolutionnairen, daar zij vermoedelijk in de kamer
nog sterker zullen vertegenwoordigd zijn dan de
laatsten. Deze mogen trouwens den katholieken
Schaepman en zijn volgelingen wel dankbaar zijn,
want van dien priester-staatsman moet worden
erkend, dat hij goed handelde voor de rechterzijde
door mede te werken tot grondwetsherziening.
Had hij zich daaraan onttrokken en was dien
tengevolge de grondwet onveranderd gebleven,
dan zou de linkerzijde nog meerderheid gebleven
zijn. De blik in de toekomst van dr Schaepman
blijkt juist te zijn geweest. Hij zelf heeft ook
aanspraak op eene belooning daarvoor, en men
zegt dat hij reeds nu bestemd is om voorzitter
van de Tweede kamer te worden. De vroegere
president Mackay zal waarschijnlijk wel minister
worden, zoodat deze hem den voorzittersstoel niet
zal betwisten.
Na een week of vier zullen wij er meer van
weten, hoe de zaken loopen zullen; de opening
der nieuwe kamers zal vermoedelijk op den derden
April, den Dinsdag na Paschen, plaats hebben,
en dan zal het lieve leventje een aanvang ne
men Arm NederlandAl zal men ook niet
dadelijk uwe wetten op clericalen grondslag kun
nen wijzigen, veel zal toch veranderen. Wie weet
hoe lang wij, als de anti-liberalen eens een jaar
of wat aan het roer blijven, ook na hun terug
treden nog zullen zuchten onder een clericaal
korps ambtenaren en rechters
Een lezer van ons blad, belangstellende in de
politieke geschiedenis van ons landgevoelde
zich opgewekt eens na te gaan hoeveel stemmen
er bij de jongste verkiezingen op de candidaten
der verschillende richtingen zijn uitgebracht.
Hij was zoo vriendelijk ons het volgende te
melden.
De verkiezingsstatistiek geeft s. e. de volgende
cijfers.
Het aantal kiezers in de 84 districten bedraagt
292.657 en door dezen zijn 237.891 geldige stem
men uitgebracht. In ronde cijfers genomen ver
kregen de liberale candidaten in de verschil
lende districten 196.500 stemmen, de anti-revo-
lutionnaire 99.000de katholieke 74.700de
radicale 10.400, de socialistische 3.700, de nationale
1.600, de conservatieve 4.700, terwijl ruim 2200
stemmen werden uitgebracht op candidaten, door
andere richtingen aanbevolen. Ware bij deze
verkiezing bijv. het proportionneele stelsel van
kracht, dan zou de verhouding der partijen in de
Tweede kamer gansch anders zjjn dan zij nu
zal worden.
Tot ridder der orde van den Nederlandschen
Leeuw zijn bonoemd mr S. van .Houten, mr U. H.
Öuber, jhr mr C. L. M. H. Ruys van Beerenbroek,
mr J. W. J. baron de Vos van Steen wijk en mr
D. de Kuiter Zylker, leden van de Tweede kamer
der staten-generaal.
Tot griffier bij het kantongerecht zijn benoemd
te Woerden mr G. Jentink, thans griffier bij het
kantong. te Terneuzen, te Terneuzen jhr mr J.
B. Coenen van 's Gravesloot, advocaat te Utrecht,
tevens beëedigd klerk ter griffie van de arr.-recht-
bank aldaar.
Verder is benoemd tot rechter in de arrondisse-
ments-rechtbahk te Heerenveen mr H. A. van
Kees, thans substituut-griffier bij de arrondisse-
ments-rechtbank te Amsterdam.
Aan B. J. van Ommeren is, op zijn verzoek,
eervol ontslag verleend als burgemeester van
Nederhemert.
De heeren W. A. Viruly Verbrugge, lid der
Tweede kamer voor Rotterdamen J. J. van
Kerkwijk, afgevaardigde voor Zierikzee, herdach
ten dezer dagen hun 25jarig lidm 'jtschap der
kamer.
Laatstgenoemde werd voor het eerst gekozen
27 Februari 1863, beëdigd op 4 Maart en had
sedert onafgebroken zitting in ons lagerhuis.
De bij het 3e reg. inf. nieuw benoemde kapitein
D. Cheriex is ingedeeld bij het 2e bat. te Middelburg.
Kapt. L. Ballentijn, van het 3e reg. inf. te
Vlissingen, is overgeplaatst bij het 8e reg. en
bestemd om bij een der bataljons te Arnhem te
worden ingedeeld.
De regeering heeft het Berkel-ontwerp inge
trokken.
Door den heer mr J. A van Hoek alhier is
ontslag genomen als lid van den Middelburgschen
raad.
Aanleiding daartoe is dat de heer Van Hoek
de nieuwe kiezers reeds nu in de gelegenheid wil
stellen van hun kiesrecht ook voor den gemeente
raad gebruik te maken.
Omtrent de feestelijkheid in de stadsgehoorzaal
te Leiden, gehouden naar aanleiding van de ver
kiezing van den liberalen candidaat, den heer
H. J. Bool, schrijft men aan de N. R. Ct.
De zaal was met vlaggen versierd en prijkte
met een borstbeeld van Z. M. den koning. De
muziek der schutterij opende de talrijk bezochte
vergadering.
Kapitein Lelyveld heette de aanwezigen welkom
en vermaande hun bij alle feestbetoon niet te
vergeten, dat hunne tegenstanders eveneens hunne
stem naar beste weten en in het belang van het
vaderland, zooals zij dat begrepen, hadden uit
gebracht.
Toen de heer Bool onder luide toejuichingen
binnen was geleid, wees prof. Buys in eene
welsprekende rede de beteekenis aan van deze
overwinning voor het liberale Leiden, dat aan
overwinningen zoo weinig gewend was, en bracht
warme hulde aan de persoonlijkheid van den
heer Bool.
Na hem voerden nog velen, o. a. de heeren
Van Eek en Van der Kaay, het woord, allen met
geestdrift bezield over de zegepraal der Leidsche
liberalen, vooral nu in zoovele streken van het
land de vrijzinnige partij in de minderheid was
gebleven.
Aan het bestuur der Vrijzinnige kiesvereeniging
en zijne helpers werd dank gebracht door prof.
Kuenen, prof. Treub, den heer V. d. Horst. De
laatste spreker gaf blijk van buitengewone be
kendheid met de kiezers. Hij wist te noemen
hoevele liberalen niet gestemd hadden, hoevelen
niet op de lijsten voorkwamen en daartoe toch
wel het recht hadden, enz.
Uit naam der studenten, die door verschillende
sprekers waren aangehaald, sprak de heer H.
Burger een geestig woord, dat veel bravo's uit
lokte. Daarover had trouwens geen der sprekers
te klagen. Het geheel was eene opgewekte en
vroolijke viering van de moeilijke en schoone
overwinning, te Leiden behaald.
Te Enschede, de zoogenaamde achterhoek,
heeft dan eindelijk weder eens een victorie voor
de liberale partij geklonken. Na een hevigen
strijd werd daar de heer W. J. Geertsema met 5
stemmen boven de volstrekte meerderheid tot lid
der Tweede kamer gekozen. Zoodra de bljjde mare
bekend was, ging dan ook een juichkreet op en
werd de heer Geertsema per telegram uitgenoo-
digd uit Amsterdam over te komen. Aan dit ver
zoek werd terstond gevolg gegeven. Een talrijk»'
schare kiezers en belangstellenden uit het geheet»
hoofdkiesdistrict was in de groote sociëteit bijeen
om hem luide hun volledige instemming te
betuigen met den goeden uitslag. Al werd de
vreugde eenigszins getemperd door den treuri-
gen' uitslag in vele andere districten, dit ver
hinderde niet dat men eenige uren in de opge-
wektste stemming bijeen bleef.
Als een staaltje welk een eigenaardig be
grip sommige der nieuwe kiezers van hunne pas
verkregen rechten hebben, meldt men het navol
gende dat Dinsdag jl. in een der gemeenten van
Overijssel plaats vond.'
Even voor vieren komt nog een boertje de zaal
met groot geweld binnen, krijgt een stoel, gaat
bij den voorzitter van het stembureau zitten en
wil de heeren vertellen, dat hij «zoo'n gedrukten
breef" hèf ontvangen. Na lang zoeken komt de
oproepingsbrief met stembiljet te voorschijn. De
voorzitter maakt er hem intusschen opmerkzaam
op dat hij het stembiljet moet invullen en in de
bus doen. Een partijgenoot van hem, mede ter
stembus tegenwoordig, vult het briefje gauw in,
geeft het den boer en vertrekt. Ook ons boertje
wil vertrekken en zijn stembriefje in de bus doen
van hetpostkantoor. Na lang praten brengt
men hem eindelijk aan 't verstand, dat de bus op
tafel staat. »En dat ding zit digte" zegt de stem
mer. Hij werpt nu op aanwjjzing van den voor
zitter zijn briefje door de gleuf. Kost dat ook wat?
En op het ontkennend antwoord verklaarde ons
boertje, dat hij toch niet weer kwam, omdat het
hem om 't even was wie den grond schatte.
Tableau! (Zie. Crt
Het hoofdbestuur der Maatschappij tot nut
van V Algemeen heeft, gevolg gevende aan een be
sluit der algemeene vergadering, de aandacht van
de besturen der verschillende departementen ge
vestigd op het teekenonderwjjs, gelijk dat o. a.
te Leeuwarden wordt gegeven, met het doel voor
volwassen ambachtslieden de gelegenheid te openen
om zich onder goede leiding te oefenen in het
teekenen voor hun ambacht, of het onderwijs,
daarin reeds ontvangen, voort te zetten.
Bij kon. besluit is de heer J. P. M. Reijers,
met ingang van 1 April e. k., benoemd tot leeraar
aan de R. H. B. S. met öjarigen cursus te Mid
delburg en hem tevens machtiging verleend die
betrekking gelijktijdig te bekleeden met die van
leeraar aan het gymnasium aldaar.
Bedankt voor Dreischor door ds H. C. Oude
geest te Engelen.
—Bedankt voor het beroep naar de Chr. ger.
gemeente te Heinkenszand door ds J. Gunst, te
Brouwershaven.
Donderdagavond werd, op de maatschappij
de Schelde, tusschendeks op de Bromo een nagel
jongen vermist, die bij het onderzoek bleek in
1t tusschendek te zijn gevallen alwaar hij bewus
teloos werd gevonden. Uitwendig waren geene
verwondingen te ontdekken, doch men vreest
zeer dat hij zich inwendig zal bezeerd hebben.
Niemand weet hoe zich 'tongeval heeft toege
dragen, zelfs de jongen niet.
Wegens het flink optreden der bemanning
van de brandspuiten der kanonneerboot Fos en
van het algemeen depot van discipline bij den
brand der stoomwaschinrichting te Vlissingen is
door de assurantie-maatschappij aan de beman
ning van elk dier spuiten 25 toegekend, terwijl
A. Kwekkeboom, die de meubelen uit het gebouw
der directrice had verwijderd, eene belooning van
10 is geschonken.
Volgens de G. Crt zijn o. a. te Nieuwdorp
(gemeente 'sHeer Arendskerke) kiezers voor een
kwartje omgekocht om op jhr Lohuian te gaan
stemmen.
Op een door de gymnastiek- en schermver-
eeniging de Schelde te Kruiningen ingediend ver
zoekschrift aan den minister van oorlog, om van
het rijk geweren in bruikleen te ontvangen, tot
oefening in den wapenhandel, is afwijzend be
schikt, aangezien van rijkswege alleen medewer
king wordt verleend aan weerbaarbeidsvereeni-
gingen, die zich in den wapenhandel, bjjzonder
in het schieten, wenschen te oefenen, en als
zoodanig vanZ. M. toestemming tot oprichting heb»
ben verkregen.
