N°. 55.
131" Jaargang.1
1888.
Maandag
5 Maart.
Middelburg 3 Maart,
Onze candidates
Dit blad verschijnt d a g e 1 ij k s,
met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs per 3/m. franco 2.
Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
Advertentiën: 20 Cent per regel.
Geboorte-, Trouw-, Doodberichten, enz.van 1-7 regels ƒ1.50;
iedere regel meer ƒ0.20.
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Bij deze courant behoort een BIJVOEGSEL,
Tot welk district behoor ik?
Den kiezers ter overweging aanbevolen.
MIDDELBIIROSCHE COURANT.
Agenten te Vlissingen: P. G. de Vey Mestdagh Zoon, te Goes: A. A. W. Bolland, te Kruiningen: P. van der Peijl, te Zierikzee: A. O. tra4
Verder worden door alle postkantoren en boekhandelaren abonnementen en advertentiè'n aangenomen; en nemen ook het algemeen advertentiebtir|
TP" trt IYmav.! -v* r. a vi ttOaii rt r\ M a1 n 17-/-. nvattin m ati gnnatlaari nnvi TJ l- 1 I TY 1 1 1 JT)rtT 1 1 a* i -1
doij en te Tholen: W. A. van Nieuwenhuijzen.
van Nijgh van Ditmar te Rotterdam, en de firma B. van der
Kamp te Groningen, voor de Noordelijke provinciën, annonces aan. Hoofdagenten voor het Buitenland: te Parijs en Londen, de Compagnie générale/diyPublicité étrangère G. L. Daube Cie., John P. Jones, opvolger
De taak, om onzen lezers te ontvouwen,
waarom wij de mannen, die hieronder genoemd
worden, hun met aandrang en gerustheid dur
ven aanbevelen, is bijzonder gemakkelijk.
Elke candidatuuv van deze vijf toch kwam
tot stand na onderling overleg; en bijna alle
met de welsprekendste bewijzen van alge-
me ene sympathie.
In Middelburg en in Zierikzee deed het
eervol verleden der afgevaardigden Arie Smit en
J. J. van Kerkwijk de kiezers geen oogenblik
aarzelen om te beproeven hun mandaat te
hernieuwen.
In de districten Goes en Oostburg waren de
namen van jhr W. Six en mr P. C. J. Hen-
nequin reeds dadelijk om verschillende redenen
aan menigeen welgevallig en werd hunne
candidatuur, na eenig nader overleg, aange
nomen.
En in het district Hontenisse werd men het
spoedig eens dat de heer Jules Vogelvanger
de caudidaat moest zijn, voor wieu men zijne
krachten wil inspannen, al ware het alleen om
te protesteeren tegen de daar overheerschende
machten.
Op den ernst en het gewicht van den aan
staanden strijd wezen wij reeds. Hij is dubbele
inspanning waard; en de geringste onverschil
ligheid of lauwheid kan oorzaak zijn dat een
uitslag wordt verkregen, voor de aanstaande
vierjarige parlementaire campagne noodlottig-
Wij staan voor een nieuw leven op politiek
gebied.
De klachten van de laatste jaren over on
vruchtbaarheid van onze Tweede kamer ver
stommen thans, nu de naaste toekomst hoop
geeft op beter.
Het veelomvattend werk der grondwetsher
ziening is voorbijvoor practischer arbeid is
thans de weg gebaand, en reikhalzend ziet
men uit naar de verwezenlijking der goede
verwachting, dat politiek geharrewar zal plaats
maken voor pogingen tot oplossing van vraag
stukken van den dag. En die zijn er zoo vele
Een krachtige meerderheid is in de kamer
van honderd echter noodig, wil die hoop ver
wezenlijkt worden.
Het arbeidersvraagstuk in de eerste plaats
wordt door alle partijen op den voor
grond gesteld; en in die richting wil men
onze Tweede kamer met recht aan haar taak
van volks vertegenwoordiging doen beant
woorden.
En aan wien zal men, juist met het oog
daarop, dan het eerst en het best bij vernieu
wing een mandaat kunnen opdragen dan aan
den heer ABIE shit, die als lid der com
missie van enquête van nabij, van hooren en
van zien bekend is met de nooden en ellenden
op een veld, dat reeds veel te lang door onze
vertegenwoordiging onbearbeid werd gelaten
Maar met den heer Arie Smit brengt
het district mi»»ei.bur« tevens een
wezenlijk vertegenwoordiger van zijn belangen
in de kamer. De bloei van Vlissingen is met
Walcheren's welzijn éen. En niemand zal
durven beweren dat de heer Smit niet alle
krachten inspant om den vooruitgang van de ge
meente, waarvan hij burgemeester is, te be
vorderen. Onze afgevaardigde heeft in de
jaren dat hij in het Binnenhof een zetel innam
daarvan genoeg bewijzen geleverd. En door
zijne technische kennis kon hij tevens, in het
belang van ons land, menigen practischen wenk
geven.
Wie zou dan aarzelen hem opnieuw zijn
stem te schenken
Zeker niet zij, die, in beginselen met hem
éen, het welzijn van Walcheren willen be
vorderen.
Op even ronden als duidelijken toon heeft jhr
mr SIX aan de kiesvereeniging te BOES
zijn gevoelens omtrent vraagstukken van den
dag blootgelegd.
Als voorstander van een gematigd liberale
politiek, verklaarde hij het onbegrijpelijk, hoe
men er toe komen kan den godsdienst te
mengen in de staatkunde. In zijn oog is dit
de heilige dingen neertrekken tot het peil der
aardsche belangen En daarom ziet hij in het
bedrijf der anti-revolutionnairen niet dan hei
ligschennis. Een misbruiken van hetgeen niet
is van deze aarde om aardsche doeleinden te
bereiken.
Voorstander der openbare school is hij toch
bereid mee te werken om een einde te maken
aan den schoolstrijd. Op het gebied der be
lastingen is hij de leer toegedaan, dat die bij
voorkeur moeten worden gelegd op hen, bij
wie de draagkracht is; en dat de minbevoor-
rechten moeten worden ontheven. Is daartoe
een progressieve inkomstenbelasting noodig
welnu hij zal zich daarvoor verklaren.
Afschaffing der plaatsvervanging bij de natio
nale militie met behoud der loting draagt
zijne instemming weg, en wettelijke bepalingen
in het belang van den arbeider acht hij
wenschelijk.
Met deze beginselen kan zeker geen liberaal
bezwaar hebben jhr Six te stemmen, maar wat
hem ook voor velen aanbevelenswaardig maakt
is zijne bekendheid met Zeeland, zijne ge
hechtheid aan onze provincie tengevolge van
oude banden.
Als commissaris des konings liet jhr Six de
aangenaamste herinneringen achteren weder-
keerig bleef ons gewest bij hem in aller
vriendelijkst aandenken.
Jhr Six is bovendien een bekwaam en
werkzaam man, wien af te vaardigen het
district Goes tot eer zou verstrekken.
Over den heer J. J. VAX HEHHWIIH,
den afgevaardigde voor KIEBIRÏEE, be
hoeven wij niet uit te weiden. Daar ligt als
een open boek een verleden van jaren achter
ons, dat voor en tegen hem kan getuigen.
Maar wie de rekening wil opmaken van de
verplichtingen, die het district Zierikzee aan
hem heeft, van zijne verdiensten als kamerlid
en daar naa8t zijne tekortkomingen zou wil
len opsommen, zou spoedig bemerken dat zijn
creditzijde het verre wint van hetgeen hij
schuldig bleef.
En trouwens, zij die hem steeds uitverkoren,
gaven daarvan het duidelijkst bewijs doorhem
opnieuw met algemeene stemmen candidaat te
stellen.
Door het aanvaarden der candidatuur in het
district HOSTESISSE heeft de heer
JUtiES vo(iELVAN«ER het vrijzin
nig element in dat district zeer aan zich
verplicht. Sterke partijen maken zich daarop
tot de overwinning en als bijna zeker wordt
van haar beide reeds zij aangewezen, die over
winnen zal.
Zijn naam te leenen om haar te bestrijden
getuigt reeds van moed.
De landbouwers in het district vinden in
hem, den voorzitter der afdeeling Hulst van
de Zeeuwsche laudbouw-maatschappij, een
ijverig eu eerlijk voorstander hunner belangen,
die niet door allerlei kunstmiddelen maar langs
den natuurlijken weg, waarop energie, wils
kracht en kennis hen voeren moet, hun hetere
toestanden wil verschaffen.
In het district «OSTBEBG trad men voor
de eerste maal zelfstandig op en is men zoo
gelukkig geweest in mr C. J. HiflXXK»
Htrix een candidaat te vinden, op wien de
beide zoo van elkaar verschillende deelen van
het district zich ten slotte hebben vereeuigd.
Mr Hennequin behoort tot een der families,
die daar algemeen bekend en geacht -zijn en
een gunstigen naam bezitten. Door verschil
lende betrekkingen kent hij den toestand daar
van nabij; en zal hij daardoor in staat zijn
om als man van de practijk ook in Den Haag
voor te lichten, waar het betreft de belangen
van dat district. In dat district vooral staat
de kans voor dezen candidaat gunstig; en
groote waardeering verdient het dat men in
Terneuzen wel de laatste hinderpaal heeft
willen wegnemen, die dat welslagen in den
weg stond. Moge men dat vooral in het voor
malig 4e district niet vergeten.
De eendracht is verzekerden de kans op
overwinning daardoor grooter.
Aan die zucht tot eenstemmigheid, tot sa
menwerking heeft het gelukkig in de Zeeuwsche
districten onder de liberalen niet ontbroken.
Zij hebben getoond te begrijpen dat zij
ernstig bestookt zullen worden; en dat, bij
onbekendheid met eigen macht en die dei-
tegenstanders, aaneensluiting meer dan plicht
was.
Men deed daarom afstand van hoogere
eischen, waar men eerst meende die te moeten
stellenmen sloot zich aan al ging de can
didaat in sommige opzichten soms verder dan
men wenschte, of al had men ten zijnen op
zichte meerdere gegevens verlangd.
Thans komt het nog aan op werkzaamheid,
op handelen.
De dag van Dinsdag 6 Maart getuige ook
op dit punt tot eer der Zeeuwsche liberalen
eu van allen die, slechts het oog richtend op
practische resultaten, willen meewerken om
Nederland een goede toekomst op wetgevend
gebied te doen ingaan.
Als antwoord op die vraag berinneren wij dat
behooren tot bet district
Middelburg de kiezers in de genieenten
Middelburg, Vlissingen, Veere, Oostkapelle, Dom
burg, Vrouwepolder, Serooskerke, Aagtekerke,
Grijpskerke, Westkapelle, St. Laurens, Meliskerke,
Zoutelande, Biggekerke, O. en W. Souburg, Kou-
dekerke, Ritthem en N. en St. Joosland.
Hun bevelen wij ten dringendste aan den heer
Arie Smit.
Goes de kiezers die wonen in Goes, Arne-
muiden, 's Heer Arendskerke, 's Heer Abtskerke,
Wolfaartsdijk, Heinkenszand, 's Gravenpolder,
Kattendijke, Kloetinge, Wemeldinge, Wissekerke,
Colijnsplaat, Cortgene, Cats, Tholen, OudVosmeeer,
Poortvliet, St. Annaland, Stavenisse, St. Maar
tensdijk, Scberpenisse en St. Philipsland.
Jlir Mr W. Six is de man, op wie de kiezers
in dat district bun stem met alle vertrouwen
kunnen uitbrengen.
SRieriUzee de stemgerechtigden in de ge
meenten Zierikzee, Haamstede, Noordwelle, Re-
nesse, Serooskerke, Burgh, Eikerzee, Ellemeet,
Brouwershaven, Zonnemaire, Duivendijke, Kerk-
werve, Noordgouwe, Dreiscbor, Oosterland, Nieu-
werkerk, Ouwerkerk, Bruinisse, Goedereede,
Ouddorp, Stellendam, Dirksland, Melissant, Mid-
delharnis, Sommelsdijk, Oude Tonge, Nieuwe
Tonge en Herkingen.
Den veteraan der kamer JF. J van Kerkwijk
zullen zeker de kiezers in dat district wel gaarne
bun stem willen geven.
Hontenisse zjj, wien bet kiesrecht is toege
kend in de gemeenten Hontenisse, Overslag,
Zuiddorpe. Koewacht, Boschkapelle, Hulst, Clinge,
St. Jansteen, Stoppeldijk, Hengstdijk, Grauw en
Langendam, Ossenisse, Rilland-Batb, Waarde,
Scbore, Kruiningen, Krabbendijke, Yerseke, Ka-
pelle, Borssele, Driewegen, Nisse, Ovezand, Hoede-
kenskerke, 's Heerenboek, Oudelande, Ellewouts-
dijk en Baarland.
Voor dat district bevelen wij aan den heer
Jules Vogelvanger.
Oostburg- allen die recht hebben om te
stemmen in de gemeenten Oostburg, Cadzand,
Retranchement, Zuidzande, Sluis, Aardenburg,
Eede, St. Kruis, Waterlandkerkje, IJzendijke,
Bveskens, Groede, Nieuwvliet, Schoondjjke, Hoofd
plaat, Biervliet,, Terneuzen, Hoek, Philippine,
Westdorpe, Zaamslag, Sas van Gent en Axel.
In mr I*. C. J. Hennequin zal dat district
een in vele opzichten goed vertegenwoordiger
kunnen krijgen.
In eene politieke voordracht door jhr mr J.
Roëll te Utrecht voor de kiezers gehouden ging
deze, onze afgevaardigde ter Eerste kamer, o. a.
na wat er sedert 1848 in ons land is voorgevallen.
Hij herinnerde er, volgens de Utrechtsche Ct,
aan boe die grondwet van 1848 uit onrustigen
grond ontsproten is en met angst en vrees werd
te gemoet gezien. In boever zijn die angst en
vrees verwezenlijkt vroeg bij.
Wat beeft zij opgeleverd voor de organische
onderdeelen van den staat Voor provinciën,
waterschappen en gemeenten Allen, die bevoegd
zijn daarover te oordeelen, zullen met erkente
lijkheid op bet afgelegde tijdvak terugzien. Welke
werken hebben onze provinciën, de een meer de
ander minder, niet tot stand gebracht! Hoe heb
ben zij in bet wezen der waterschappen eene
regeling volvoerd, die eeuwen lang onmogelijk
was geblekenHoe hebben zij door kanalen en
wegen bloei en welvaart bevorderd
Een staatkundig tegenstander, maar overigens
veeljarig vriend van jhr Roëll zeide onlangs, dat
bet gemeenteleven sedert 1848 achteruit was ge
gaan. Daartegenover wees bij op betgeen, evenals
elders, ook in Utrecht op onderscheiden gebied
in bet algemeen belang juist sedert 1848 meer
dan ooit te voren is gewrocht.
De zelfstandigheid, die ten gevolge der bepa
lingen van de grondwet van 1848, geschonken is
aan provinciën, gemeenten en waterschappen,
was oorzaak van een groote vastheid van ons
staatswezen. Eenige jaren geleden maakte de
vertegenwoordiger eener vreemde mogendheid
jhr Roëll de opmerking, dat, ofschoon de koning
eenige maanden buiten 's lands vertoefde, eene
ministerieele crisis 3 maanden duurde, en de
residentie een geruimen tijd geen burgemeester
bad, toch alles even goed bleef gaan in ons land.
De oplossing is eenvoudig, was jhr RoëlPs ant
woord 't is omdat niet bij ons de impulsie alleen
komt uit de hoofd- of residentiestad, maar onze
provinciale, gemeente- en waterschapsbesturen
een zelfstandig bestaan hebben, en aldus de
pilaren vormen, waarop ons staatsgebouw stevig
rust. Daardoor is bier mogelijk wat in elk
ander land onmogelijk zou zijn.
Wat beeft de grondwet in '48 opgeleverd voor
de moreele belangen des volks Jhr Roëll
vestigde in de eerste plaats de aandacht op bet
onderwijs (niet liet onderwijs-vraagstuk). Hoe is
dat verspreid Gaat men den toestand vóór en
na 1848 na, dan komt men tot verrassende resul
taten. In 18061858 bedroeg bet aantal militiens,
die noch lezen noch schrijven konden, gemiddeld
22.82 pet. en in 1886 8 pet. Zegt men, dat dit
een gevolg is van vrijheid van onderwijs,
dan erkende bij dankbaar, wat in deze gedaan
werdmaar wie beeft ons de vrijheid van onder
wijs gegeven? De grondwetgever van 1848.
Spreker behandelde verder bet armwezen en
toonde met cijfers aan, dat bet aantal bedeelden
belangrijk, ongeveer met 2/3, is verminderd. Dat
is voor een goed deel toe te schrijven aan de
vermeerdering der bronnen van welvaart, maar
ook daaraan, dat boe langer boe meer bet besef
veld wint, dat bedeeling van valide armen een
schande is voor ben, die ze ontvangen, en dat
alleen, zij, die buiten eigen schuld behoeftig zijn
geworden, 'op ondersteuning aanspraak kunnen
maken. Ook dat moet men in de weegschaal
leggen, als men over de grondwet van 1848 oor
deelen wil.
Wat is gedaan tot verbetering der wetgeving
Op dat gebied is de oogst niet groot geweeBt.
Ten deele komt dat daaruit voort, dat in 1838
onze burgerlijke wetgeving pas was ingevoerd en
die dus bij de invoering der grondwet van 1848
nog niet oud was. Eéne zaak is echter tot stand
gekomen, die te voren niet te verwezenlijken
scheende hervorming van ons strafrecht. Tot
onvergankelijke eer van den te vroeg ontslapen
minister Modderman zijn we sedert 1886 verlost
van een strafwetboek, dat om zjjn vreemde af
komst een schande was voor ons nationaal ge
voel, en wij hebben daarvoor een nationaal wet
boek in de plaats gekregen, dat de bewondering
opwekt van alle bevoegde beoordeelaars.
Meent men, dat de zachtere straffen bet aantal
misdaden zouden doen toenemen, dan dwaalt
