N°. 10.
131e Jaargang.
1888.
Donderdag
12 Januari.
BEKENDMAKINGEN.
flEMEBNTB-BElASTINGElV.
Middelburg 11 Januari
Dit blad verschijnt d a g e 1 ij k s,
met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs per 3/m. franco 2.
Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
Advertentiën; 20 Cent per regel.
Geboorte-, Trouw-, Doodberichten, enz.: van 1-7 regelsƒ1.50;
iedere regel meer ƒ0.20.
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Suppletoir kohier no 2 voor de belasting
op de honden over 1887.
HET TOONEEL.
MÏÏrnEMlUiStE (Oil It A \T.
Agenten te Vlissingen: P. G. de Vey Mestdagh Zoon, te Goes: A. A. W. Bolland, te Kruiningen: F. van der Peijl, te Zierikzee: A. C. de MooiJyte Tholen: W. A. van Nieuwenhuijzen, en te Terneuzen: L. van Wijck.
Verder worden door alle postkantoren en boekhandelaren abonnementen en advertentiën aangenomen; en nemen ook het algemeen advertentiebureau van Nijgh van Ditmar te Rotterdam, en de firma B. van der
Kamp te Groningen, voor de Noordelijke provinciën, annonces aan. Hoofdagenten voor het Buitenland.te Parijs en Londen, de Compagnie générale de Publicité étrangère G. L. Daübe Cie., John F. Jones, opvolger
De burgemeester en -wethouders van Middelburg,
maken bekend
dat het suppletoir kohier no 2 voor de belas
ting op de honden, over het jaar 1887 door hen
is opgemaakt en gedurende veertien dagen, aan
vangende Woensdag den 11 Januari a., voor een
ieder op de gemeente-secretarie zal zijn ter lezing
nedergelegd;
dat iedër, die meent daartoe reden te hebben,
gedurende boven vermelden tijd, tegen zijn aan
slag bezwaren bij den gemeenteraad kan inbrengen.
Hiervan is afkondiging geschied waar het be
hoort.
Middelburg, den lOen Januari 1888.
De burgemeester en wethouders voornoemd,
SCHOEEB.
De secretaris,
A. DE VULDER VAN NOORDEN.
In het jongste nommer van de Stemmen vooF
waarheid en vrede schrijft de heer dr A. W.
Bronsveld o. a.
Het nieuwe jaar zal nieuwe inspanning vorderen
van onze krachten. Het groot aantal nieuwe
kiezers, dat weldra voor het eerst zal mogen
opgaan ter stembus, kan er zich op verhoovaar-
digen, dat men werk van hen maakt. Ofschoon
zij eigenlijk nog niet geboren zijn, wordt over
hen gesproken en beschikt als over menschen, die
in de wereld zullen komen, om de bestaande
partijen of partijhoofden te dienen.
Hun uniformen zijn reeds in de maak, zij
hebben slechts plaats te nemen in 't gelid. Het
zou mij niet verwonderen, dat velen hunner nu
reeds weten, op wie zij stemmen moeten.
Ik hoop, dat de aanstaande kiezers begrjjpen
zullen, dat zij, die weldra de meerderheid zullen
uitmaken van ons kiezerscorps, het stemrecht
niet ontvangen, om in 't gareel zich te laten
spannen. Ik hoop, dat zij ons helpen zullen aan
de vorming van nieuwe toestanden en verhoudingen.
We hebben waarlijk genoeg verdriet beleefd aan
de bestaande partijen; en zijn hun strijd hartelijk
moede.
Of zou het inderdaad zoo geschapen staan, dat
de besturen der bestaande kiesvereenigingen, of
des noods alleen de partijleiders maar hebben te
bevelen en in te deelen?
Het zal, dunkt ons, weinig gescheeld hebben
of het zeer talrijke publiek, dat Dinsdagavond
den Middelburgschen Schouwburg vulde, zal meer
pauze dan voorstelling gehad hebben. Zij duurden
dan ook vreeselijk lang, die rustpoozen tusschen
elk tafereelen wanneer men nu bedenkt dat
er acht tafereelen moesten vertoond worden, zal
men gemakkelijk kunnen begrijpen dat het over
half twaalf was, toen men huiswaarts keerde.
Al te laat voor eene gewone voorstelling. Er
wordt op die wijze te veel gevergd vaniemand's
geduld.
Wij maken die opmerking, in de hoop dat de
heer Faassen en zijn gezelschap daaraan de
noodige "aandacht schenken zal. Wij weten dat
het werken op een vreemd tooneel, en vooral op
het Middelburgsche, lastig is, te meer wanneer tal
van kleinigheden moeten gereed gemaakt worden.
Maar bij de voorstelling van Nathan der Weise,
waarbij ook dikwijls van tooneel veranderd moest
worden, ging alles veel vlugger; een bewijs dus
dat men wel iets minder van het geduld der
toeschouwers behoeft te vergen. Mocht echter dit
goede voorbeeld door andere gezelschappen niet
kunnen gevolgd worden, laat men dan bij de
keuze der stukken hierop bedacht zjjn, en een
kiezen dat minder hooge eischen op dit punt
stelt.
Een voordeel zjj het ook van weinig gewicht
hadden de lange tusschenpoozen, n. 1. dat men
bekomen kon van de verbazing over de onmoge
lijkheden, die men had gehoord en gezien. Want
wij kunnen ons niet voorstellen dat Kleine Jacques
op het grootste deel van ons publiek een anderen
indruk heeft gemaakt, dan van onvoldaanheid
Men zou het bijna gaan denken, als men leest,
hoe onvermoeid de Standaard en de roomsche
bladen aan het schikken zijn, en aan het beschik
ken over de kiezers. De Standaard heeft zelfs
nu reeds voorgerekend, hoe veel van de toekom
stige afgevaardigden der hoofdstad, tot de room
sche, anti-revolutionnaire, liberalistische en radi
cale partijen zullen behooren mogen. Alsof op
het bureel van dat blad de plaatsen in de kamer
vergeven worden, noodigt het de partijen uit,
zich tijdig aan te melden anders geeft de
Standaard de plaatsen aan een ander.
Dat ieder, die het Evangelie belijden wil in
ons land, zich moet aansluiten bij de anti-revo-
lutionnairen, schijnt voor velen nog een axioma
te zijn. Wjj vertrouwen, dat, eer wij aan de
verkiezing van kamerleden toe zijn, velen nog de
oogen zullen opengaan. Wie lid wordt van de
anti-revolutionnaire kamerclub houdt op vrij man
te zijn, al heet hij jhr mr Beelaerts of mr Huber.
Wie is een vrij man? Men kan het blijven,
ook al behoort men tot een kring van mannen,
die dezelfde beginselen zijn toegedaan en dezelfde
richting volgen. Maar men houdt op het te zijn,
wanneer men zich verbindt met mannen, die
tegenstrijdige staatkundige en kerkelijke doeleinden
met elkander in zulk een nauw verband brengen,
dat men op den duur niet tot hun kring kan
blijven behooren, zonder in het een of het ander
met zijn geweten te transigeeren.
"Van waar komt het, dat bijna al de anti-revo
lutionaire kamerleden tegenwoordig zijn geweest
bij de opening der Vrije Universiteit en velen hunner
aan die inrichting contribueeren, ofschoon zij het
kerkelijk standpunt van de «gereformeerden" ver-
oordeelen? Yan waar het verschil in toon en
strekking hunner uitlatingen in bijzondere ge
sprekken en in 't openbaar? Immers alleen,
omdat men sommige grootheden moet ontzien.
En is hij, die dat moet doen, een vrij man? Wjj
ontkennen het ten sterkste.
Aan het buréau voor scheikundige onderzoo-
kingen alhier werden in het laatste kwartaal van
1887 onderzocht 14 monsters regenwater, waarvan
8 zuiver waren, 1 onrein en 5 loodhoudend. Van
9 monsters welwater waren 7 zuiver, 2 onrein.
Van 7 monsters boter waren 4 vervalscht met oleo
margarine boter; 3 bestonden uit zuiver botervet.
1 ijzeren pan bevatte geen schadelijk glazuursel
en 1 monster crétonne was eveneens vrij van
schadelijke kleurstoffen. 9 monsters vijverwater
van eene suikerfabriek bleken alle ongeschikt
voor visch-, drink- of huishoudwater.
Betreffende den loop der bevolking van Mid
delburg wordt ons het volgende medegedeeld:
Op 1 Januari 1887 waren in de gemeente aan
wezig 7413 mannen en 8965 vrouwen, samen alzoo
en ergernis.
Zulk een samenraapsel van onbegrijpelijke toe
standen zagen wij in geruimen tijd niet als erin
die Kleine Jacques, een grooten draak, voorkomen.
Wij missen den lust en den moed om een over
zicht te geven van dit stuk, waaraan een bekend
en in de tegenwoordige Fransche drama's zeer
geliefd thema: een misstap van eene gehuwde
vrouw ten grondslag ligt. Daaruit ontstaat
de grootste ellende voor een zeer gelukkig werk
mansgezin, waarvan Kleine Jacques deel uitmaakt.
Verder werden wij nog onthaald op een moord,
onder de allerzonderlingste omstandigheden; op
een onschuldig veroordeelde; een misdadig rechter
in wiens handen het recht alles behalve goed
beveiligd is; op een berouwhebbend zondaar en
ten slotte zooals alle echte, goede drama's en
romans ons te aanschouwen en te lezen geven
op de zegepraal der onschuld.
En al dat fraais werd ons aanschouwelijk ge
maakt door nog onmogelijker figuren dan de toe
standen waren.
De slechte waren in en in slecht, de goede al
te onnoozel; terwijl het vroolijk element verte
genwoordigd werd door Polyte Louchon, een man
met een hazenhart, die zelfs bij een moord den
lust niet kon bedwingen om gekheden te verkoopen.
En de held van het stuk scheen als medium
zeer geschikt. Het ventje wist in zijn slaap te
zeggen wat er eenige oogenblikken later met zijn
vader zou gebeuren, en dat voor hem en zijne
moeder diep geheim werd gehouden.
De kroon op al die dwaasheden werd gezet aan
het slot van het stuk toen de Kleine Jacques zijn
vader een brevet van braafheid schonk. Op den uit
roep van Pierre Girard»Kom, in mjjn armen, mjjn
jongen, ik kan je nu weer omhelzen, want ik
16378 personen. In den loop van het jaar ver
meerderde de bevolking met 988 personen, 444
m. en 544 v., die zich vestigden en met 422 personen,
dof -dien 209 kinderen van het m. en 213 van
het vt. geslacht werden geboren.
De bevolking verminderde met 1332 personen
wegens het vertrek naar elders van 466 m. en
492 vr. en door het overlijden van 172 m. en 202 vr.
In het geheel nam alzoo het zielental dezer
gemeente toe met 78 personen, 15 m. en 63 vr., en
bedroeg het aantal inwoners op 1 Januari 1888
16456 personen, 7428 mannen en 9028 vrouwen.
De liberale kiesvereeniging Goes, tot welker
voortbestaan men onlangs besloot, hield Dinsdag
avond in de Prins van Oranje aldaar eene verga
dering.
De voorzitter deelde mee, dat, ingevolge de
opdracht der vorige vergadering, het bestuur zich
in contact had gesteld met het bestuur der
kiesvereenigingen te Tholen en op Noord-Beveland
om, door onderling overleg met de verschillende
vereenigingen, te bevorderen dat over het geheele
district dezelfde candidaat of candidaten werden
aanbevolen.
Bij de behandeling der statuten werd daarom
voorgesteld een nieuw artikel in te voegen, dat
door de vereeniging te Tholen reeds in het
reglement is en op Noord-Beveland waarschijnlijk
Donderdag wordt opgenomen.
Dit gemeenschappelijk artikel bepaalt, geheel in
den geest van een bepaling der vroegere Centrale
liberale kiesvereeniging, dat iedere liberale kies
vereeniging als zelfstandige vereeniging zijn eigen
candidaten kiest. De namen dier candidaten,
met opgaaf van het verkregen aantal stemmen,
worden opgegeven aan de kiesvereeniging Goes,
die uit de verschillende opgaven éen lijst van
alle candidaten en van de door hen verkregen
stemmen opmaakt.
Deze ljjst wordt aan de betrokken vereenigingen
gezonden, die daarop andermaal vergaderen en een
keuze uit de candidatenlijst doen. De uitslag van
verschillende stemmingen onderling bepaalt den
candidaat voor het geheele district. Indien een
der candidaten reeds bij eerste stemming 2/3 der
stemmen op zich vereenigt, wordt hjj dadelijk
als candidaat aangenomen.
Het idéé om de contributie van f 1.50 op 1
te brengen vond nog al bestrijding. Terwijl de
voorstanders daarvan het verdedigden met het
oog op het verkrijgen van meerdere leden, meen
den anderen dat zij, die de zaak genegen waren,
tegen het betalen van 50 cent meer of minder
niet opzien, terwijl er toch altijd nog al onkosten
te bestrijden zijn.
Ten slotte werd toch het voorstel aangenomen
en de contributie op /I bepaald.
ben een eerlijk man", antwoordde het ventje zeer
wijsneuzig»Dat weet ik, vaderanders had ik
niet zooveel van u kunnen houden." Wij zeggen
niet dat die woorden letterlijk zijn weergegeven;
maar ze luiden toch in dien geest. En daarop
zakte het scherm voor het laatst, onder de oor-
verdoovende toejuichingen van een deel van het
publiek dat het zevende en achtste tafereel ver
rukkelijk schoon en aangrijpend vond.
Meermalen zagen wij onder de opvoering het
programma in; want wij twijfelden nu en dan
of wij wel goed hadden gelezen. Maar het stond
er toch duidelijk, dat het stuk te Parijs meer dan
honderd en te Rotterdam meer dan vijf en twintig
malen met grooten bijval en voor stampvolle
zalen werd opgevoerd. Bovendien schreef een
Rotterdamsch blad dat de directie met dit stuk
eene goede keuze had gedaanen het zich gunstig
onderscheidde van zoovele andere stukken, als bijv.
Twee weezen, die van het begin tot het einde op
effectbejag zijn gegrond.
Over den smaak, vooral op kunstgebied, valt
moeilijk te twisten; maar als zelfs de critiek op
zulk een wijze haar taak opvat, valt er nog meer
te wanhopen aan de verbetering van ons tooneel,
dan menigeen nu reeds doet.
Over de Twee weezen schreven wij vroeger; wij
stellen dit honderd percent boven Kleine Jacques
een draak van de ergste en slechtste soort. En
wie beweren durft dat de schrijver van dat stuk
niet naar effect jaagde heeft dit öf niet gezien
öf willens en wetens de waarheid verbloemd.
Dat de directie een goede keuze deed, willen
wij uit het oogpunt van haar financieel belang
toestemmen. Maar dan bewijst dit voor de zoo-
veelste maal dat de veredeling van ons tooneel
nog lang tot de vrome wenschen zal behooren.
Tot leden van het bestuur werden bij eerste
stemming gekozen de heeren J. J. Ochtman en
C. L. M. Lambrechtsen beiden bestuursleden
der vroegere vereeniging en de heeren J. P.
S. Jonquièreen D. Stigter, resp. met 26, 26, 17
en 16 stemmen. Daar voor het vijfde lid nie
mand de meerderheid verkreeg, had eene nieuwe
vrije stemming plaats, waarbij de heer J. J. Ra-
mondt met 18 stemmen werd gekozen.
Het aftredend bestuur had op de dorpen in
Zuid-Beveland pogingen aangewend tot oprichting
van liberale kiesvereenigingen, maar zonder goeden
uitslag. Te Wemeldinge en Kattendijke alleen
bestaat eenige kans daartoe.
Teneinde op de andere gemeenten een band
te hebben met de liberale kiezers, verzocht het
bestuur toestemming om uit elke gemeente zich
een persoon als bestuurslid te mogen toevoegen.
Hieraan werd volgaarne voldaan.
De opkomst der vergadering was niet groot
slechts 28 personen, waaronder eenige van om
liggende dorpen, waren aanwezig, zijnde een
vierde deel der tegenwoordige leden.
Het koloniale contingent O.-Indië is voor 1888
vastgesteld op 2000 man suppletietroepen.
Hieronder zullen moeten zijn 115 onderofficieren,
50 korporaals, 4 sergeanten-stafhoornblazer, en
30 soldaten-schrijver.
Naar Suriname zullen in 1888 moeten worden
uitgezonden 85, en naar Cura9ao 47 man.
Vrijdag geen audiëntie bij de ministers van
marine en koloniën.
De pensioenwet voor weduwen en weezen van
rijksambtenaren en beambten, niet behoorende
tot de departementen van algemeen bestuur is,
zooals reeds werd gemeld, zoo goed als gereed»
De hoofdstrekking is om ook de nagelaten be
trekkingen der niet leges-trekkende ambtenaren
niet geheel onverzorgd achter te laten.
De pensioenregeling zou voor de nieuwe catego
rie van weduwen nog al afwijken van de thans
geldende voor de ambtenaren bij het hoofdbestuur.
Het toe te kennen weduwenpensioen zou minder
bedragen dan de helft van het tractement van
den overleden ambtenaar, gelijk thans aan de
weduwen gewaarborgd is, voor wie de nieuwe
regeling niet zal terugwerken.
De ambtenaren, die voor het in werking treden
der nieuwe wet leges trokken, zouden in het
genot daarvan blijven.
Maar voor alle ambtenaren, na invoering der
nieuwe wet in 's rijks dienst getreden, zouden de
leges worden afgeschaft.
Dit moeten de hoofdtrekken zijn van de nieuwe
regeling, welke evenwel door de verdere behan
deling bjj den ministerraad en den raad van state,
Bij een degelijk stuk speelt eene directie voor
leege zalen, bij prullen als Kleine Jacques ver
dringt het publiek zichalthans in de groote
steden. Heeft eene f gezelschap, waarvan de leden
spelen »om den broode", dan ongelijk wanneer
het bij voorkeur zulke stukken geeft? Niemand
mag dit beweren. Zoo lang er geen goed gesub
sidieerd gezelschap in ons land bestaat, zal de
strijd tusschen het huldigen van den wansmaak
ter wille van het bestaan en het bevorderen van
eene andere richting op kunstgebied blijven voort
duren.
Voor ons, provincialen, is de voorstelling van
gisterenavond echter een les te meer geweest om
niet altijd af te gaan op het succes dat met
tooneelstukken in hoofdplaatsen wordt verkregen.
Of onze smaak dan beter is? Misschien wel. Wij
zijn niet zoo blasé, dat wij door allerlei gepeperde
en onmogelijke toestanden moeten geprikkeld
worden. Wij betwijfelen tenminste of bij eene
tweede voorstelling van Kleine Jacques de schouw
burg wel vol zou zijn.
Het spel der hoofdpersonen was zeer goed; en
den jongeheer De la Mar mag een woord van lof
niet worden onthouden voor zijn lief en kinder
lijk spel.
Bij het gezelschap hernieuwden wij de kennis
making met een paar elementen, die, dunkt ons,
geen winst mogen heeten.
Onze totale indruk van de voorstelling van
Dinsdag is, dat wij door het Rotterdamsche gezel
schap wel eens aangenamer zijn bezig gehouden.
Moge het eens spoedig revanche nemen, en ons
vergasten op een tooneelspel, dat degelijker van
inhoud is, al behaalde het dan ook te Rotterdam
geen vjjf en twintig voorstellingen.
