N°.5 8.
131® Jaargang.
1888.
Dinsdag
10 Januari.
Middelburg 9 Januari,
Onderwijs.
Kerknienws.
Dit blad verschijnt dagelijks,
met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs per 3/m. franco 2.
Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
Advertentiën; 20 Cent per regel.
Geboorte-, Trouw-, doodberichten, enz.: van 1-7 regelsƒ1.50;
iedere regel meer ƒ0.20.
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
t
IIIÜELKI lUiSCIIE COURANT.
Agenten te Ylissingen: P. G. de Vey Mestdagh Zoon, te Goes: A. A. W. Bolland, te Kruiningen: F. van der Peijl, te Zierikzee: A. c. de Mooij, te Tholen: W. A. van Nieuwenhuijzen, en te Terneuzen: L. van Wijck
Verder worden door alle postkantoren en boekhandelaren abonnementen en advertentiën aangenomen; en nemen ook het algemeen advertentiebureau van Nijgh van Ditmar te Rotterdam, en de firma B van der
Kamp te Groningen, voor de Noordelijke provinciën, annonces aan. Hoofdagenten voor het Buitenland: te Parijs en Londen, de Compagnie générale de Publicité étrangère G. L. Daube Cie., John F. Jones opvolger
De Amsterdammer, weekblad voor Nederland,
bevat eene beschouwing over de onbillijkheid dat
de Staat, optredende als ondernemer der posterijen,
zich zoo weinig bekommert over de belangen van
het publiek. Wij hebben dit weder kunnen zien
bij de trage bestelling in de eerste dagen van
het jaar. De geadresseerden ontvingen tot op
den vijfden Januari hetgeen, onder gewone om
standigheden, hun reeds op den eersten Januari
zou zijn ter hand gesteld.
»De Staat zoo betoogt genoemd Weekblad
is ondernemer der posterijen omdat er bezwa
ren zijn om die onderneming aan particulieren
over te laten, maar de Staat blijft niet te min
toch ondernemer en moet handelen in het belang
van het publiek. Hoe doet elke particuliere on
derneming Ze vraagt in de eerste plaatswat
eischt mijn voordeel, en erkennende dat het pu
bliek te gerieven dat voordeel bevordert, doet ze
haar uiterste best het publiek van dienst te zijn.
De Rijnspoor b. v., die zeker voor het publiek
niet vriendelijker is dan een andere onderneming,
maakte bekend dat, dewijl de dag vóór St. Nico-
laasavond op een Zondag viel, de kantoren als
dan geopend zouden blijven om het publiek ter
wille te zijn.
»Wil een spoorweg of welke andere maatschappij
aan haar ambtenaren rust gunnen, dan stelt zjj
een Zondagsploeg aan, en de gewone beambten
kunnen rust nemen, terwijl een aantal menschen
die gaarne, o zoo gaarne ook 's Zondags wat
verdienen, in de plaats der gewone beambten
treden. Zoo doet zulk een maatschappij, omdat
ze geen monopolie heeft en, door de omstandig
heden gedrongen, steeds voor oogen moet houden
dat zij voor het publiek is en niet het publiek
voor haar.
»Is de minister voorstander van Zondagsrust,
het staat hem vrij al zijn huisgenooten, zoo fa
milieleden als bedienden, geen stap te laten doen,
geen hand te laten uitsteken; hij mag zelfs zijn
Zondagsmaal den vorigen dag laten toebereiden,
en de tafel ook dan reeds van te voren laten
dekken.
»Als minister echter heeft hij op iets anders
nog dan op zijn eigen godsdienstige overtuigingen
te letten; hij moet voor allen de billijkheid be
trachten. Hij gunne aan zijn beambten rust op
den Zondag. Uitstekend. Maar niet ten nadeele
van het publiek, dat zich door niemand anders
mag laten bedienen, wil het geen gevaar loopen
van boete en gevangenisstraf.
Het is makkelijk riemen te snijden van een
andermans leer. Een minister die èn aan het
publiek èn aan de postbeambten denkt, mag niet
vergeten dat de posterijen winst genoeg afwerpen
om de kosten der Zondagsrust te betalen, m. a. w.
om Zondagsploegen aan te stellen."
Aldus de Amsterdammer.
Eenmaal op dit gebied zich bewegende kan
men zich nog op veel grootere onrechtvaardig
heden beroepen. De staat belast zich b. v. ook
met de onderneming van het telegraafwezen en
van het loodswezen, maar ontslaat zich daarbij
eenvoudig van eene groote mate van verantwoor
delijkheid jegens het publiek. Men moet echter
te dien opzichte niet vergeten dat voor een groot
deel de wetgevende macht, de vertegenwoordi
ging, daarvan de schuld draagt. En vergissen
wjj ons niet dan is in de tweede kamer, zonder
tegenspraak, meermalen b. v. op Zondagsrust,
zonder vervanging, ten aanzien der ambtenaren
en beambten van het departement van waterstaat
enz., aangedrongen. Daarbuiten zijn overigens
Zondagsrust met drankwet nu eenmaal het voor
werp der teederste, ziekelijkste en soms vrij on-
practische zorgen eener coalitie van fractiën der
meest van elkander verschillende staatspartijen.
En wat daartegen ook wordt aangevoerd, men
schijnt hoorende doof te zijn en niet vatbaar voor
de eischen der billijkheid. Vroeger hebben wij
herhaaldelijk geschreven in denzelfden geest als
de Amsterdammer-, wij laten het nu aan anderen
over om op dit gebied water in de zee te dragen.
Nu het beschermend stelsel in ons land meer
en meer het hoofd opsteekt en bij de a. verkie
zingen de voorstanders daarvan zich zeker op
den voorgrond zullen plaatsen, verdient elke stem
daartegen dubbel de aandacht, al ligt het voor
de hand dat daardoor meermalen herhaald wordt
wat reeds eenmaal is gezegd.
Wij vestigen daarom de aandacht op het jongste
nommer van het Sociaal Weekblad, waarin de heer
J. D. Veegens de jongste uitingen van het protec
tionisme bespreekt.
In de eerste plaats behandelt hij de verslagen,
gepubliceerd volgens besluit der algemeene ver
gadering van Nederl. industrieelen, in Juni jl. te
Utrecht gehouden, en hij doet daarbij uitkomen,
dat de wijze, waarop deze zijn samengesteld, niet
veel vertrouwen inboezemt, 't Is niet veel meer
dan een klachtenboek van eenige nijverheids
mannen. Aan de Twentsche nijverheid bv. worden
slechts een dozijn regelen gewijd; de nijvere
Zaanstreek wordt nauwelijks genoemd; bloeiende
takken van nijverheid, alstabaks- en sigaren
fabrieken, bierbrouwerijen, diamantslijperijen en
drukkerijen, kaarsen- en margarine-boterfabrieken,
visscher jj en scheepsbouw schitteren door hun af
wezigheid, terwijl de landbouw behandeld wordt
alsof hij zich tot den teelt van granen bepaalde
en de veeteelt alleen in de verbeelding bestond-
Kon het oordeel over dit »klachtenboek" niet
gunstig luiden, de heer Veegens brengt daaren
tegen hulde aan de degelijke wijze, waarop de
heer Armand Diepen te Tilburg in zjjn bekende
brochure de kwestie behandelt. De heer Diepen
is, volgens den heer Veegens, een wel toegerust
en loyaal strijder en hij doet zich als een volbloed
protectionist kennen.
Actieve en passieve bescherming onderscheidt
de heer D. Actieve strekt om nieuwe bedrjjven
of onderdeelen van bedrijven in het leven te
roepenpassieve is die, welke ten doel heeft be
staande takken van nijverheid in stand te houden.
Ten opzichte van den landbouw wil hij de passieve
bescherming toepassen door de graanrechten te
verhoogen.
De heer Veegens gaat nu na wat gebeuren zal
als het stelsel van den heer Diepen ten opzichte
der graanrechten wordt gehuldigd. Stel dat een
recht van 2.40 per hectoliter wordt geheven.
Het gevolg daarvan zal zijn dat de broodprijzen
met ongeveer 33 pet. zullen worden verhoogd.
De hoeveelheid graan, voor het verbruik van een
gezin van slechts vier personen benoodigd, kan
gemiddeld op 10 hectoliter 's jaars worden geschat.
Toepassing van het stelsel zal dus elk zoodanig
gezin reeds dadelijk met een jaarlijksche vermeer
dering van uitgaven van ƒ24 belasten; talrijker
gezinnen naar evenredigheid; een en ander natuur
lijk onafhankelijk van het draagvermogen. De
mindergegoeden gebruiken zeker niet minder
brood dan de gegoeden. Het gevolg van de
prijsverhooging zal dus zijn dat de arme in ver
houding tot den rijke veel meer zou moeten be
talen. 't Zou een progressieve belasting zijn in
omgekeerden zin: het percentage zou met groote
sprongen klimmen, naarmate de draagkracht
afnam.
»De heer Diepen gevoelt hiervan wel iets"
aldus besluit mr. Yeegens zijn beschouwing
»maar maakt er zich zeer gemakkelijk af. Hij
ziet in de stijging van den broodprijs slechts een
luttele vermeerdering der uitgaven van den ver
bruiker; is deze daartoe ongezind, zoo is dit een
ijveren voor slechtbegrepen eigenbelang, waarbij
geheel vergeten wordt, dat ook hij zelf op de
een of andere wijze voortbrenger is. Een ver
hooging der kosten van levensonderhoud van
een klein gezin met f 24 's jaars is echter vol
strekt niet zóo gering, dat daartoe lichtvaardig
mag worden overgegaan. Een dergelijke ingrij
pende maatregel ware onverantwoordelijk, zoolang
niet op volkomen onaantastbare gronden vast
stond, dat het hier voor den mingegoede slechts
een voorschot gold, waarvan de vergoeding niet
kon uitblijven. Dit wordt door den heer Diepen
wel beweerd, doch niet bewezen. Intusschen
staat en valt zijn gansche stelsel met deze be
wering. Bljjkt zij onjuist, zoo mag nu reeds
worden vastgesteld, dat de beschermende invoer
rechten op granen, die den grondslag van het
stelsel uitmaken, tot de onbillijkste belastingen
moeten worden gerekend, die ooit in het men-
seheljjk brein zijn opgekomen".
Wjj vestigen even de aandacht op de tooneel-
voorstelling, welke morgenavond (Dinsdag) in den
Schouwburg te Middelburg gegeven wordt.
Het gezelschap van den heer Alex. Faassen
heeft hier een zeer gunstigen naam; de prijzen
zjjn niet te hoog en het stukKleine Jacques
heeft, zooals wjj vroeger schreven, in Parijs, Rot
terdam en elders veel opgang gemaakt.
Wjj maken het publiek tevens opmerkzaam dat,
tengevolge van eene bjjzondere omstandigheid, er
eene verandering is gekomen in de uren van
plaatsbespreking. De gelegenheid daartoe is nu
gesteld van een tot vier uren des namiddags^
De Vliss. Crt maakt ons opmerkzaam op eene,
ons tot heden onbekend gebleven vergissing in het
Vèrs'fag van het Leo-feest, Dinsdag te Middel
burg gevierd. Op gezag van eene, voor ons zeer
vertrouwbare mededeeling, hebben wjj gemeld dat
tot bjjwoning van dit feest waren uitgenoodigd
onze commissaris des konings en de burgemeester
van Middelburg, doch dat deze verhinderd waren
tegenwoordig te zjjn.
Uit door ons thans genomen informaties is ons
gebleken dat die mededeeling op een misverstand
berustte en er van zulk eene uitnoodiging geen
sprake is geweest.
Het telephoonkantoor te Domburg verzond in
1887 1071 berichten, en ontving er 895: het
behandelde er dus in 't geheel 1966.
Door het rjjks-telegraafkantoor te Yzendjjke
werden dit jaar behandeld 4170 berichten en wel:
verzonden 820, ontvangen 870 en overgenomen
2480.
Door het telephoonkantoor te Biervliet werden
verzonden 333, ontvangen 335, samen 668; iets
meer dan in een vorige opgaaf werd gemeld.
Yoor het kantoor te Hoofdplaat bedroegen die
ejjfers resp. 597, 518 en 1115, en voor dat te
Philippine 321, 650 en 971.
Ter aanvulling van eene vroegere mededeeling
omtrent de bevolking der gemeente Zierikzee,
meldt men ons nog, dat deze, vergeleken bjj
de bevolking op 31 December 1886, in 1887 met
63 personen vermeerderd is. Er waren 80 personen
meer vertrokken dan ingekomen doch 143 meer
geboren dan overleden.
Op 31 Dec. 1887 bedroeg de bevolking 3363
mann., 3799 vrouw., totaal 7162 zielen.
Naar men ons meldt zal in den loop der volgende
week in een der gemeenten van Noord-Beveland
eene vergadering worden gehouden van liberale
kiezers tot het oprichten eener liberale kiesver-
eeniging.
Te Tholen is voor het eiland Tholen en St.
Philipsland eene anti-revolutionnaire kiesvereeni-
ging opgericht. Het bestuur bestaat uit de heeren
ds Yan Dijk, voorzitter, H. Kuiper Boone, secre
taris en A. Hollestelle, penningmeester.
Terwijl vroeger het aantal kiezers voor de
Tweede kamer te Haamstede 49 bedroeg, is dit
thans tot 94 gestegen.
Te Burgh is dit getal kiezers van 23 vermeer
derd tot 61.
Men meldt ons uit Koewacht
Tengevolge der aanvraag om eervol ontslag
als gemeente-docter, in 't begin van 1887 door
den heer dr De Fouw te Axel bjj den raad inge
diend, moest er een ander in diens plaats benoemd
worden. Op de voordracht daartoe stonden de
hh. dr De Buck van Stekene en dr Fabry van
Moerbeke. Dr Mujjshoudt van Stekene had zich
teruggetrokken, omdat dr De Buck hem verklaard
had, dat hjj (dr De Buck) als armendocter reeds
door den pastoor en den burgemeester benoemd
was. Deze laatsten hadden echter buiten den raad
gerekend, immers dr Fabry werd met 4 tegen 3
stemmen armendocter.
Dr Fabry aanvaardde zjjne benoeming en deed
zijn. plicht, zoo dat er slechts één woord van lof
is over de zorg en de liefderijke behandeling, die
zjjne patiënten van hem ondervonden. Hjj is
echter liberaal, en dus niet welgevallig in de
oogen van pastoor en burgemeester; hij geloofde
niet aan het wonder dat verleden jaar te Lourdes
met een meisje uit Koewacht plaats had, terwjjl
de heer De Buck verklaarde dat hare genezing
aan eene bovennatuurljjke oorzaak moest toege
schreven worden.
Terwjjl dr Fabry met lust en liefde zjjne taak
vervulde, trachtten zjjne tegenstanders eene om
keering in den raad teweeg te brengen; wat hun
al te wel gelukt is.
Toen nu in de laatste zitting van 1887 de be
noeming van een armendocter voor 1888 aan de
beurt was, werd dan ook dr De Buck als zoodanig
benoemd.
Yele ingezetenen van Koewacht zjjn veront
waardigd over deze handelwjjze, en hopen dat
het verzoekschrift van dr Fabry, tot hh. Gede
puteerde staten gericht, een gunstig gehoor zal
vinden.
Naar men meldt zou er bjj de regeering in
bewerking zjjn eene herziening van het tarief
van reis- en verbljjfkosten ten behoeve van het
rijk. Geljjk men weet heeft de jongste regeling
herhaaldelijk aanleiding gegeven tot verschil van
meening tusschen de regeering en de rekenkamer,
tot opheffing waarvan bedoelde regeling zou
•trekken.
Op eene vraag, dezer dagen dooi feen
gemeentebestuur in Overijssel aan den minister
gericht wat verstaan moet worden onder de
woorden: laatst verloopen dienstjaar en dien aan
slag ten volle hebben voldaan, voorkomende in
art. 1, sub a der kieswet, werd het volgend ant
woord ontvangen: »Naar art. 1, sub ader
kieswet, moet de toestand op 15 Mei, op grond
waarvan de aanslag, geschiedt, voor het geheele
jaar beslissend zjjn. Alleen hjj, die een huis op
dat tijdstip bewoond heeft, daarvoor is aangeslagen,
dien aanslag ten volle heeft betaald, ook al be
woonde hij het huis maar voor een gedeelte van
het jaar en ontving hjj daardoor teruggave van
betaalde belasting, alleen die persoon behoort op
de kiezersljjsten geplaatst te worden; niet hjj,
die na hem in hetzelfde jaar het huis huurt,
bewoont en daarvoor zijnen aanslag ten volle
betaalt."
Door den minister van Binnenlandsche Zaken
is aan Gedep. Staten der verschillende provin
ciën verzocht, de lijst der hoogstaangeslagenen
verkiesbaar tot leden van de Eerste kamer der
Staten-Generaal, voortaan alphabetisch in te richten
en van den laagsten aanslag, die daarop voor
komt, aan den voet uitdrukkeljjk melding te
maken.
Als datum voor de a. verkiezingen wordt in
Den Haag genoemd 20 of 21 Maart; sommigen
zeggen een week vroeger.
Donderdag geen audiëntie bjj de ministers van
waterstaat en oorlog.
Volgens bekendmaking van den minister van
oorlog zullen er dit jaar geene studenten in de
geneeskunde aan de universiteiten hier te lande
worden toegelaten tot de verbintenis, bedoeld bjj
artikel 18 der wet van 2 Augustus 1880 (Staats
blad no 145om, na het verkrjjgen van den titel
van arts, eene benoeming tot officier van gezond
heid bij het personeel van den geneeskundigen
dienst der landmacht aan te nemen.
Uit Baarle-Nassau wordt bericht, dat de onder
handelingen betreffende de grensregeling tusschen
België en Nederland zjjn afgesprongen.
De Nederlandsche gedelegeerde had eene
nieuwe grens getrokken, die klaarbljjkeljjk geheel
en al in het voordeel van Nederland bleek te
zijn. Daarop antwoordde de Belgische regeering,
dat zjj met de nieuwe grensregeling genoegen
nam, mits Nederland eene vergoeding aanbood
van drie millioen. Hiertoe kon echter niet over»
gegaan worden en het gevolg was, dat de
onderhandelingen werden afgebroken.
Het Geïllustreerd Volksblad van den heer D. van
Sjjn Zoon te Rotterdam is zjjn tweeden jaargang
ingetreden. De uitgevers zien niet zonder tevre
denheid op den afgeloopen jaargang terug zjj
hebben thans 3000 abonné's maar wjjzen er
op dat nog meer steun noodig is willen zjj het
hoofd boven water houden.
De platen, die het Volksblad geeft, zjjn flink
geteekend.
Te Amsterdam hebben, naar aanleiding
eener circulaire, gezonden en geteekend door de
heeren dr Kuyper, W. Ilovy en J. A. Wormser,
800 kinderen de diaconiescholen der Ned. herv.
gemeente verlaten, vermoedeljjk om de scholen
der doleerenden te bezoeken.
Te Rimburg (Limburg) heeft zich voor de
vacante betrekking van hoofd der school, waar
aan eene jaarwedde van 700 met genot van
vrjje woning en tuin is verbonden, geen enkel
sollicitant opgedaan.
Ter herinnering aan het 50-jarig jubilé van
Z. H. Paus Leo XIII werd Zondag in de zeer net
versierde R. K. kerk te Oostburg een plechtig
lof gehouden. Behalve eenige kerkliederen werd
de Leo-cantate, met begeleiding van fanfaren,
uitgevoerd, terwjjl een talrjjke schare tegenwoor
dig was, die met aandacht een en ander volgde.
Eenige ingezetenen van Bath, leden der
Ned. Herv. gemeente, hebben zich bjj adres tot
het college van kerkvoogden en notabelen gewend,
met bezwaren tegen het heffen van hoofdeljjken
omslag. Zjj vermeenen dat het college geen recht
tot eenige heffing heeft, zoolang er eene vacature
