N° 266.
130® Jaargang:
1887.
Vrijdag
11 November.
Middelburg 10 November.
Dit blad verschijnt dagelijks,
met uitzondering van Zon- en Feestdagen;
Prijs per 3/m, franco 2.
Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
Advertentiën 20 Cent per regel.
Geboorte-, Trouw-, Doodberichten, enz.: van 1-7 regels /1.5Ö
iedere regel meer f 0.20.
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
MIDDELBIRGSCHE
Agenten te Vlissingen: P. G. de Vet Mestdagh Zoon te Goes: A. A. W. Bolland, te Kruiningen: Ftas de» Peijl, te Zierikzee: A. C. de Mooij, te TJiolenW. A. van Nieuwenhuuzen en te Terneuzen: L. van Wijck.
Verier worden doer alle postkantoren en boekhandelaren abonnementen en advertentiën aangenomen; en nemen ook het algemeen advertentiebureau van Ni.tg-h van Ditmab, te Rotterdam, en de firma Erven B. van de»
Kami te Groningen, voor de Noordelijke provinciën, annonces aan. Hoofdagenten voor het Buitenlandte Parjjs en Londen, de Compagnie générale de Publicité étrangère G. L. Daube Cie., John F. Jones, opvolg er
Op gezag der eensluidende verslagen in de
Hollandsehe bladen van de Zaterdag door de Eerste
kamer gehouden zitting, meldden wjj in ons
nomraer van Dinsdag eene mededeeling van den
minister van financiën dat de ontvangers de
opgaven, noodig tot uitvoering der kieswet, den
49en dag na de afkondiging der nieuwe grondwet
moeten inzenden.
Ter verduidelijking hiervan en ter voorkoming
van mÏB verstand merken wij, op grond van het
heden ontvangen officie el e verslag dier zitting,
op dat de minister daarmee op het oog had de
opgaven, bedoeld bij art. 73 der kieswet, betref
fende de hoogst aangeslagenen, die verkiesbaar
zijn voor de Eerste kamer.
De kiezerslijsten voor de Tweede kamer
moeten, volgens de 2e alinea van art. VIII der
additioneele artikelen, den. Sisten dag na
de plechtige afkondiging der nieuwe grondwet
aan den voorzitter van den gemeenteraad zjjn
ingezonden en gegrond zijn op de kohieren van
den laatst afgeloopen dienst Ook voor het tjjdig
gereed zjjn daarvan is gezorgd, zeide.de minister
Bloem.
f^Reeds den 20sten October zjjn de provinciale
inspecteurs aangeschreven om de ontvangers met
de vervaardiging van de daartoe betrekkelijke
opgaven, mede alpbabetiseh ingericht, terstond te
doen aanvangen, zoodat die, na de afkondiging
der grondwet, zonder verwijl aan de burgemees
ters kunnen worden verzonden.
Met het oog op het verschil -van meening, dat
zich bij de stemming over de verschillende hoofd
stukben der grondwet bjj de Roomsch-katholieke
partij heeft geopenbaard, en de nieuwe partij
verhoudingen, die te wachten zjjn, is een kijkje in
de katholieke organen niet onaardig.
Het Centrum, 't welk meer bijzonder als het
orgaan van dr Scbaepman wordt beschouwd, is
van oordeel, dat de katholieken in Nederland op
staatkundig gebied zelfstandig moeten blijven
optreden. Zij hebben trouwens, meent bet blad,
in de laatste tjjden niet anders gehandeld. Men
behoeft slechts een blik te slaan op hun kies-
vereenigingen. Overal, zij het dan ook onder
verschillende benamingen, treden bath, kiesvere
nigingen op. Niet minder dan een 25tal van deze
hebben zich vereenigd tot een algemeenen bond
van katholieke kiesverenigingen in Nederland.
Sommige, die zich hierbij niet wenschen aan te
sluiten, weigeren toch den naam van kath.
kiezersvereenigingen niet. Welnu, welk bezwaar
blijft er dan tegen het zelfstandig optreden der
katholieken op staatkundig gebied Misschien
zal men zeggen, dat dit zelfstandig optreden
geen eenheid van meening onder de katholieke
afgevaardigden bracht. Het feit valt niet te
loochenen. Maar behoefde dit verschil van meening
een scheiding teweegbrengen Er is menigmaal
verschil van meening tusschen de katholieke
afgevaardigden geweest. Men heeft verschillende
wegen gekozen om te komen tot het éene doel
en zonder afbreuk te doen aan het éene beginsel.
Dit geschiedt bjj alle partijen, altjjd en overal.
Het is dikwjjls beter, dat een verschil van
meening zich openbareopenbaart het zich niet,
dan brengt het de scheiding, wanneer men haar
noch voorziet, noch verwacht. Wjj staan op dit
oogenblik voor een nieuwen toestand. Zij, die
dien toestand niet wilden, zjjn te goede en voor
zichtige leiders om met dien toestand geen rekening
te houden. Er bestaat dus geen punt van strijd
meer; allen zjjn overtuigd, dat men moet strjjden.
Wat anders bljjft ons dan over dan te strjjden
man aan man
Een geheel andere toon wordt aangeslagen in
een beschouwing in het laatste nommer van het
Venloosch Weelcbl., het orgaan van mr. Haffmans.
Naar aanleiding van een artikel, door hetzelfde
Centrum gericht tot het Wag. Weekbl., ter weer
legging van de bewering als zouden de roomBch-
katholieken eigenlijk weinig met de herziene
grondwet zjjn ingenomen, geeft het Venl. Weelcbl.
als haar meening te kennen, dat het Wag. Wbl.
h. i. den spjjker op den kop heeft geslagen.
Achtereenvolgens weerlegt het Venl. Weekbl,
wat het Centrum ter bestriding aanvoerde,
Het is vooreerst onjuist, dat de meerderheid
der katholieke organen haar steunde.
>Laat ons eens zien," schrjjft het blad. „Welke
katholieke orgahen hebben de grondwetsherziening
gesteand De zoogenaamd? kleine blaadjes,''
die, gelijk algemeen bekend is, door dr. Sehaep-
man geïnspireerd worden. Uit eigen beweging
zqn geen katholiek orgaan ooit op het idee gekomen
zjjn, om voor de herziening in het strijdperk te
treden. Onverschillig kon men desnoods wezen,
maar er voor te ijveren! dat zat er waarljjk
niet op. Om daartoe over te gaan, moest men
bepaald aangezet worden. Dr. Schaepman neme
het ons niet kwaljjfc, wanneer wij zjjn invloed zoo
hoog aanslaan, maar onze innigste overtuiging is
dezeware er geen dr. Sohaepman geweest, geen
enkel katholiek orgaan had zich in strjjd met
Tijd en Maasbode, die er bepaald tegen waren,
voor deze grondwetsherziening verklaard".
De verklaring van het Centrum, dat een niet
verwerpeljjke minderheid der katholieke leden in
de Tweede kamer voor eerste en tweede lezing
heeft gestemd, beantwoordt het V. W. aldus:
„Wij steken er onze hand voor in het vuur:
zonder den doctor (dr. Schaepman) had er niet
éen voor gestemd."
En het derde motief van het Centrum, dat de
katholieke kiezers in Almelo in de plaats van
den heer Oorver Hooft een anti-grondwetsman
den heer mr. W. Cremers kozen, die aan de
grondwet zjjn stem gaf, wordt door het V. W.
aldus weerlegd„Eilieve, gjj weet immers even
goed als wijde katholieke kiezers in Almelo
kozen den heer Cremers niet, omdat hij voor de
herziening, maar omdat dr. Schaepman voor hem
was."
Ook om het beroep op den bond van katho
lieke kieBvereenigingen lacbt het Venl. Weekbl.
't Is toch bekend, dat deze geheel loopt aan den
leiband van dr. S,
Het artitel wordt aldus besloten
Wanneer de grondwetsherziening hetgeen wij vurig
wenschen, maar volstrekt niet verwachten ooit heilrijke
vrachten draagt, dan zijn wij die (wat ook dr Schaepman
in het CVn(rum schrijven rioge) verschuldigd
noch aan „de meerderheid der katholieke organen, die de
herziening zouden gesteund hebben";
noch aan de „niet geheel verwerpelijke minderheid, die in
eerste en tweede lezing voor stemden";
noch aan de katholieke kiezers te Almelo, die mr Cremers,
een voorstander der herziening, kozen
noch aan den Algemeenen bond van katholieke kiesver-
eenigingen in Nederland met zijn apodictisch en geheel
ongemotiveerd decreet neen I
dan zijn wij die heilrijke vruchten verschuldigd aan dr
Schaepman en aan hem alleen.
Bij leven en welzijn zullen wij dan ook casn quo niet
nalaten hein daarvoor openlijk onzen oprechten dank te
betuigen.
Eere wien eere toekomt ook al wil de eerwaardige er
zelf niets van weten,
Nu zult gij vragen
Maar wanneer het tegenvalt, gelijk het zich thans (na de
„nieuwe evolutie" van de Standaardmeer dan ooit laat
aanzien, Wat dan?"
Dan zullen wij ons dat in 's Heeren naam getroosten en
denken: dr Schaepman heeft het in allen gevalle goed
gemeend. De uitkomst beantwoordt wel niet aan zijn
hooggespannen verwachtingen, maar men kan niet alles
voorzien. Vooral niet wat anderen zullen doen
Wat is het geval?
Dr Schaepman wikt,
Dr Knyper beschikt.
Geen wonder dat de boel misloopt.
Op deze aanmerkingen welke de Maasbode
„geducht" noemde antwoordde het Centrum
gisteren 't volgende
Zoodat eigenlijk, volgens het Venloosch weekblad, alle
katholieken in Nederland tegen de grondwetsherziening Waren
minus éen.
Derhalve zij, die er tegen waren en zich er toch voor
verklaarden, moeten, volgens de redeneering van het Venloosch
weekblad, bepaald aan de een of andere zielsziekte geleden
hebben.
Wij hebben er niets tegen, dat deze bewering „geducht"
wordt genoemdmaar dan enkel voor dengene, die ze uit
spreekt of als Zoodanig meent te mogen qualifleeeren.
Ook de Tijd behelste gisteren een artikel over
de staalkunde der katholieken en betoogde daarin,
dat door hen geen zuivere politieke leuze kan
worden, aangenomen, zonder rekening te houden
met het gezag der kerk. 't Blad beroept zich
hierbjj op de Encycliek van Leo XIII over de
christeljjke inrichting der staten.
Woensdag ontstond aan den oever van den
calamiteusen Eendrachtpolder onder Zaamslag tus
schen de beide oosteljjkste oeverwerken eene
afschuiving, lang ongeveer 175 M., breed ongeveer
25 M.
De afschuiving ligt tusschen de peilraaien 26
en 28.
In de betonning van de verschillende vaarwaters
der WeBter-Schelde zjjn de volgende wjjzigingen
gebracht
Bjjgelegd zjjn
lo. in het vaarwater van Everingen, tuBSchen
de witte tonnen n°". 2 en 3 een witte ton, ge-
raerkf „110. 2 E. A., in 72 d.M. wafer en de
peilingen
de toren van Baarland eene schuitslengte beoosten
een bosch
de kerk van Ellewoutsdijk in den Westberm
van de haven.
2o. een wrakton bjj een nabij Hansweert ge
zonken tjalk, in 130 d.M. water en de peilingen:
de toren van Kruiningen eene schuitslengte
beoosten den toren van Hansweert;
de molen van Schore in een kroonboom.
Verlegd is in het vaarwater van Everingen, de
ïwarte ton no. 4 E. A., 50 meters om deZ.Z.O.,
in de 81 d.M. water en de peilingen
de oostkant van een bosch eene spaakslengte
benoorden de lichtwachterswoning te Baarland
de kleine lichtopstana van den Eendrachtpolder
in eene schuur.
Opgenomen zijn de tonnen van het Schaar van
Waarde, welker ligging werd bekend gemaakt in
bet bericht aan zeevarenden van 6 Augustus jl.
Deze tonnen zullen later weder worden gelegd.
Zooals wjj nog in een deel der oplaag van ons
nommer van gisteren konden mededeelen, beeft
Z. M. de koning het verzoek van dr J. M. Smit,
om het bekende besluit van den gemeenteraad
van Apeldoorn nietig te verklaren, afgewezen.
Het bestuur van Burgerpligt te Amsterdam
heeft afwjjzend beschikt op het verzoek van 20
leden dier vereeniging, om een vergadering te
beleggen ter bespreking van het ontslag, verleend
aan dr Smit. Het bestuur grondt deze beschik
king op de bepalingen der statuten, dat alleen
de openbare zaak mag worden besproken en dat
de zaak-Smit in de eerste plaats is een zaak van
individueel recht en eerst in.de tweede plaats
een openbare zaak.
Te 's Hertogenboscb is Dinsdag avond op 39ja-
rigen leeftjjd overleden de heer mr P. H. Maas,
lid der provinciale staten voor het hoofd kiesdis
trict Bergen op Zoom en lid van het college van
gedeputeerde staten.
De Bsrlijnsche academie van wetenschappen
heeft tot correspondeerend lid benoemd prof.
Buys Ballot te Utrecht.
In het dagblad de Wereld vestigt de beer G. J.
A. Cocq van Delwjjnen te Amsterdam de aan
dacht op het groote belang, dat Nederland heeft
bjj een rechtstreeksch verkeer met Spanje, dat
onze artikelen thans door tusschenkomst van
buitenlanders trekt. Met het oog hierop kan de
internationale tentoonstelling, welke in April te
Barcelona geopend wordt, ook voor onzen handel
en onze nijverheid groote voordeelen afwerpen. Hjj
stelt zich beschikbaar voor het geven van in
lichtingen.
De minister van oorlog heeft een belangrjjk
besluit genomen.
Uit bjj het departement van oorlog ontvangen
aanvragen is gebleken dat de lust tot het houden
van vrijwillige oefeningen in den wapenhandel
zich meer en meer ontwikkelde, en dat inzon
derheid aan inrichtingen van hooger en middelbaar
onderwijs die oefeningen met vrucht worden
gehouden.
De minister acht het wensehelijk dien lust aan
te wakkeren en tevens te bevorderen, dat die
vrjjwillige oefeningen ten bate komen van hen,
die den militieplicht persoonlijk willen vervullen
en zich hetzjj enkel daartoe, hetzjj mede tot het
spoedig erlangen van een graad in het leger
wenschen voor te bereiden, ten einde ook daardoor
in aanmerking te kunnen komen voorde gunstige
bepalingen, welke jaarlijks worden getroffen ten
aanzien van miliciens, die binnen eenen bepaalden
termjjn bljjken geven eenen zekeren graad van
geoefendheid te bezitten of tot milicien-korporaal
of milicien-sergeant zjjn bevorderd.
Meer in het bjjzonder wil hjj de meergevorderde
leerlingen van inrichtingen van onderwjjs aan
moedigen om zich in den wapenhandel te bekwamen
en hun daarbij steun verleenen, ten einde langs
dien weg zooveel mogeljjk te verkrjjgen dat vol
doende stof in bet leger aanwezig kome om in
de toekomst over een talrijk reservekader te kun
nen bessüikken.
In afwachting eener meer uitgebreide regeling,
waarin alsdan zullen worden begrepen de plaatsen,
waarin inrichtingen van middelbaar en hooger
onderwjjs gevestigd zjjn, doch alwaar geen garni
zoen ligt, en aan welke regeling zoo mogeljjk ook
het verkrjjgen in de toekomst vgiH reserve-officieren
ten grondslag zal liggen, is thans voorloopig
bepaald
1°. In pfaatsen, waar infanterie of vesting
artillerie in garnizoen ligt, zal aan jongelingen
van 17 jaren tot aan den militieplichtigen leeftjjd,
die zich daartoe bjj den commandeerenden officier
aanmelden, gelegenheid worden gegeven om bjj
de korpsen infanterie en vesting-artillerie kosteloos
onderwijs te ontvangen in den wapenhandel en,
voor zooveel de vesting-artillerie betreft, ook in
de bediening van het geschut.
Voor dezen practisehen cursus zullen vanwege
het korps de noodige wapens en munitiën worden
verstrekt.
2». Tevens zal in bedoelde plaatsen aan jonge
lingen van voorbedoelden leeftjjd, die daartoe bjj
den commandeerenden officier van het korps
aanzoek doen, gelegenheid worden gegeven om.
kosteloos deel te nemen aan eenen theoretischen
cursus, strekkende tot voorbereiding voor den
graad van milicien-korporaal en milicien-sergeant
bjj de infanterie of bjj de vesting-artillerie
3'. De sub 1* en 2° bedoelde cursussen sullen,
wanneer zich deelnemers daartoe aanmelden,
aanvangen voor de eerste maal tusschen 1 December
van dit jaar en 1 Januari 1888 en in de volgende
jaren op 1 October. De theoretische cursus eindigt
op 30 April.
De uren, bestemd voor het practiseh en theore
tisch onderwjjs, zullen zoodanig moeten worden
gekozen, dat daar bjj zooveel mogeljjk rekening
wordt gehouden niet de werkzaamheden der
deelnemers, en tevens met de omstandigheid, dat
aan denzelfden persoon gelegenheid behoort ge
geven te worden om zoowei den practisehen als
den theoretischen cursus te volgen.
In verband met het vorenstaande kan het prac-
tiech en het theoretisch onderwjjs aan jongelieden,
dis schoolonderwijs genieten, in afzonderlijke klas
sen worden gegeven aan inrichtingen, waar laatst
bedoeld onderwjjs door hen wordt genoten. De
regeling hiervan geschiedt in overleg met de
hoofden dier inrichtingen van onderwjjs, of met
de gemeentebesturen, waaronder die inrichtingen
ressorteeren
Na afloop zoowel van den sub. lo. bedoelden
practisehen cursus als van den sub. 2o. bedoelden
theoretischen cursus zal door den commandeerenden
officier aan ieder, die daaraan met voldoenden
uitslag heeft deelgenomen, een getuigschrift wor
den uitgereikt.
Hjj, die bljjken geeft niet genoeg ontwikkeld
te zjjn tot het volgen van den theoretischen
cursus, wordt daarvan verwijderd.
In het Handelsblad deelt Mars het volgende
mee omtrent de „brisante springmiddelen", mite=
liet en andere, nieuwe vorderingen op het gebied
der krijgskunde.
Eenige jaren geleden zoo zegt hjj zoti
men vreemd opgezien hebben, door te vernemen
dat het buskruit gerekend wordt tot de niet-
brisante wjj zouden haast zeggen tot de goe
dige ontploffingsmiddelen. Toch is zulks thans
het geval.
In het algemeen is de ontploffing heviger^
naar mate de lading enger is opgesloten. Wan
neer men bjjv. buskruit in de open lucht tegen
een brugpeiler doet ontploffen, behoeft men niet
te vreezen, of als men wil niet te hopen,
dat die peiler zal springen. Maar zulks is wel
het geval, wanneer men bjjv. dynamiet op dezelfde
wijze aanwendt.
Dit verschil van uitwerking is daaraan toe ie
schrjjven, dat het dynamiet zeer plotseling ont
brandt, en niet betrekkelijk langzaam, zooals het
buskruit. De spanning der gassen is bjj het eerste
terstond zoo hoog, dat de omringende luchtlagen
niet snel genoeg kunnen uitwjjken en als het
ware de ontploffende gassen opstuiten. Brisante
stoffen nu noemt men die, welke zóo snel ont
ploffen dat zjj voldoende uitwerking teweeg
brengen, ook zonder opsluiting tusschen vaste
wandenhetgeen evenwel niet wegneemt, dat
ook bjj deze stoffen door opsluiting de uitwerking
nog sterk wordt verhoogd, zooals het geval is bjj
springladingen in granaten.
Wanneer dergeljjke ladingen bjj bet springen
van bruggen niet onmiddellijk tegen het te ver
nielen gedeelte worden gelegd, doch op eenigen
afstand daarvan verwjjderd, neemt de uitwerking
zeer sterk af.
Opgesloten in metselwerk, is de uitwerking van
schietkatoen ongeveer gelijk aan die eener vier
dubbele hoeveelheid buskruit. De uitwerking van
schietkatoen en dynamiet wordt vrjj wel geljjk
geacht, hoewel sommigen de uitwerking van he^
schietkatoen hooger stelle».
