N° 208.
130e Jaargang:
1887.
Maandag
5 September.
De vtascMeverantie aan liet laraizoea.
BEKENDMAKINGEN.
Middelburg'3 September,
Advertentien 20 Cent per regel.
Geboorte-, Trouw-, Doodberichten, enz,: van 1-7 regels /1.50
iedere regel meer f 0.20.
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dit blad verschijnt dagelijks,
met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs per S/m, franco 2.
Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
Bij deze courant behoort een BIJVOEGSEL,
GEMEENTERAAD.
MIDDELBURGSCHE COURANT.
Agenten te Vlissingen: P. G. de Veï Mestdagh Zoon te Goes: A. A. W. Bolland, te Kruiningen: F. van dee Peijl, te Zierikzee: A. C. de Mooiste TholenW. A. van Nieuwenhuijzenen te Terneuzen: L. van Wijck.
Hoofdagenten voor het Buitenland: te Farjjs en Londen, de Compagnie générale de Publicité étrangère G. L. Daübe Cie., John F. Jones, opvolger.
Als, een droeve parodie op de onlangs geuite
lofrede over de voeding der soldaten in het
garnizoen Middelburg zal menigeen de mare
omtrent de dezer dagen uitgebroken ziekte in
de ooren geklonken hebben.
En toch zou niets zoo onbillijk zijn als het
gebeurde te wijten aan mindere zorg van de
daarbij betrokken personen, zoolang het on
derzoek nog niet het volle licht heeft doen
schijnen op de oorzaken van de ziekte-ver
schijnselen.
Er kunnen zich omstandigheden hebben
voorgedaan, waartegen het meest nauwlettend
onderzoek niet heeft kunnen wakenen dit
gelooven wij vooral hierbij, omdat wij over
tuigd zijn dat zij, aan wie de zorg voor deze
belangen zijn toevertrouwd, zich geheel ge
houden hebben aan de hun voorgeschreven
bepalingen.
Men schorte dus zijn oordeel over de
houding van bijzondere personen in deze
treurige aangelegenheid op, tot tijd en wijle
het rapport is verschenen van hen, die met
het onderzoek van de zaak zijn belast.
Maar dit sluit niet uit dat wij meenen in
het algemeen over deze kwestie wel ietè in
het midden te mogen brengen, dat de aandacht
verdient.
Dat de zorg voor de menage hier en daar
te wenschen overlaat, bleek nog niet lang
geleden uit de bekende bruinen-boonen-kwestie;
ook uit de ziekte-verschijnselen, welke zich
onder de troepen in het kamp van Zeist voor
deden en waarvan de oorzaak nog niet
is opgehelderd. En wie op dat gebied eenigs-
zins bekend is, weet voldoende dat hij het
fourageeren der troepen wel eens misbruiken
plaats hebben, die met kracht moesten worden
tegengegaan. Het schijnt echter moeilijk om
die te fnuikenmaar des te meer dient de
aandacht geschonken aan die bezwaren, welke
voor de hand liggen en opgelost kunnen worden.
En juist omdat nu reeds, al blijft er nog
veel onverklaarbaars, kan worden aangenomen
dat de oorzaak der ziekte te Middelburg
gevonden moet worden in het vleesch, voor
de soep gebruikt, valt als vanzelf de aandacht
op dit onderdeel der menage, zeker wel een
dat het nauwkeurigst toezicht vereischt.
Geven de tegenwoordige voorschriften echter
wel voldoende waarborgen voor een, dringend
noodig, goede levering van dit voorname voe
dingsmiddel en voor behoorlijk toezicht daarop
Die vraag te beantwoorden is het hoofddoel
van ons opstelen daarom wenschen wij even
de aandacht te vestigen op de gebruikelijke
wijze van keuring en van aanbesteding.
In gewone omstandigheden keurt een der
leden van de voedingscommissie alleen het
levend beest, dat daarna van een gewaarmerkt
loodje aan den staart wordt voorzien. Bij het
slachten van dat dier is de militair, die het
loodje bevestigde, tegenwoordig; hij doet, nadat
het beest is opgehangen} aan ieder kwart nog
een loodje van hetzelfde merk, en bij het fou
rageeren moet op de aanwezigheid van die
loodjes worden gelet. Zoo luiden de voor
schriften maar of zij överal wel steeds met
den noodigen ernst worden nageleefd, en of
er toch niet eens knoeierij kan plaats hebben
is eene andere kwestie. Het bevestigen van
loodjes, zoowel aan levend als aan geslacht
vee, levert, dunkt ons, nog geen voldoende
waarborgen dat men werkelijk het eenmaal
gekeurde vleesch krijgt. Het valt zoo gemak
kelijk deze door andere loodjes te vervangen.
Doch afgescheiden hiervan rjjst toch de
vraagwat weet in 's Hemelsnaam een kapitein
of luitenant, die heden of morgen tot de taak
van keurmeester van levend vee wordt ge
roepen, af -van de hoedanigheden, welke een
gezond dier moeten kenmerken? Is voor hen
zei ven zulk een taak niet te zwaar; en moeten
zij, die het ernstig meenen, niet terugdeinzen
voor de verantwoordelijkheid in eene zaak,
waarbij zij als een blinde rondtastenen zelfs
trots den grootsten ijver en den hesten wil
dwaling zoo licht mogelijk is Het gebeurde te
Middelburg heeft dit opnieuw bewezen.
Het is waar: volgens het voorschrift betref
fende de voeding kan, naar wij meenen, de
commissie zich bij twijfel doen bijstaan door
een militair apotheker of paardenarts en bij
gebrek daaraan door een burger deskundige.
Maar wanneer zal er bij een niet-deskundige,
zooals een kapitein of luitenant, twijfel ontstaan
aan de hoedanigheid van een stuk levend
vee Ons dunkt alleen in geval de gebreken
van het beest al zeer in het oog loopenterwijl
tal van dieren worden goedgekeurd, waarvan
de slechte hoedanigheid, door allerlei kunst
middelen dikwerf verborgen voor het oog
van een deskundige niet geheim blijft, maar
aan de aandacht van een leek ontsnapt.
In Middelburg is het vleesch dat Zondag op
de gewone wijze werd gefourageerd, Maandag
morgen genuttigden daarop zijn de bekende
ziektegevallen gevolgd. Hij, die met de zorg
daarover is belast geweest, heeft in deze, naar
wij overtuigd zijn, volgens plicht en geweten
gehandeldbij hem is geen oogenhlik twijfel
ontstaan aan de hoedanigheid van dat vleesch,
dat,zooals nu blijkt, toch niet goed geweest is,
wat een deskundige misschien niet ontgaan zou
zijn.
Eerst later, toen voor Dinsdag moest ge
fourageerd worden, heeft men de hulp van den
rijksveearts te Middelburg ingeroepen, die aan
het ziften is gegaan en enkele stukken heeft
verwijderd.
Wij meenen daarom dat het hoogst gewenscht
zou wezen, wanneer er in de wijze van keuring
eene verandering werd gebracht; en deze werd
opgedragen aan der zake kundige personen.
Waarom zou het rpk die keuring van levend
en geslacht vee ten dienste van het leger niet
opdragen aan de rijks- of provinciale veeartsen
Omdat dit meerdere kosten na zich zou sleepen
Er wordt voor 'a lands weerbaarheid zooveel
geld uitgegeven om niet te zeggen vaak
vermorst dat waarlijk in het belang der
gezondheid van den soldaat wel wat meer
kosten mogen gemaakt worden. En al schijnt
men voor het welzijn van 's lands zonen, o. a.
door het inrichten van betere woningen, zich
liever geen uitgaven te willen getroosten, ons
dunkt dat de les, in Middelburg thans opge
daan, de oogen wel zal openen voor het gevaar
dat uit het tegenwoordige, zeer gebrekkige
stelsel van keuring dreigt, en geleerd zal hebben
hoe dringend noodig verbetering is.
Maar er is nog eene andere kwestie, wellicht
nog belangrijker dan deze, die hierbij de aan
dacht verdient. Wjj bedoelen die der aanbe
steding.
Het is van algemeeüe bekendheid, en meer
malen werd daarop reeds gewezen, dat het
vleesch meestal veel te laag wordt aanbesteed;
en er voor den aangenomen prijs onmogelijk
goed vleesch geleverd kan worden. Hoe is
het b. v. mogelijk dat een slager goed vleesch
verschaffen kan tegen een prijs van 62 cent per
kilogram, waarvoor aan particulieren 1.
wordt berekend. Al nemen wij aan dat aan
laatstgenoemden te hooge prijs in rekening
wordt gebracht, dan is het verschil tnsschen
beide noteeringen toch veel te grooten ligt
het voor de hand dat er door de leveranciers,
om nog winst te behalen, zoo veel mogelijk
getracht zal worden die te verkrijgen door
mindere kwaliteit van. beesten te nemen.
Aan wie de schuld in deze
Aan het ministerie van oorlog waar men
steeds geneigd is om het onderste uit de kan
te krijgen en eene zeer misplaatste zuinigheid
in toepassing brengt.
Men lette eens op die aanbestedingen voor
de^garnizoenenen men zal bemerken dat er
vaafK 'wordt „gescharreld" om het wat
minder parlementair maar meer verstaanbaar
uit te drukken met herbestedingen enz.
totdat de minimumprijs overal is gevonden.
Bovendien zijn er nog een paar bepalingen,
die in deze haar invloed doen gelden.
Eerstens heeft de slager leverancier van
het garnizoen het recht ook aan burgers
te verkoopen van het beest dat voor de soldaten
bestemd is en gekeurd. Het ligt voor de hand
dat particulieren niet het slechtste deel zullen
krijgeneen slager, hoe eerlijk ook, zal natuur
lijk zijn burgerklanten wel het best bedienen.
In groote garnizoenen nu gaat de levering
met een kwart of een half beest gemakkelijk,
maar hij weinig gebruik wordt de uitgifte van
een kwart wel eens over twee dagen verdeeld
en daardoor een goede controle gemist; wat,
in verband met bovengenoemde bepaling, een
minder gunstigen invloed kan uitoefenen op
hetgeen de soldaat krijgt.
Het recht van leverantie aan particulieren
zooals dit nu bestaat moest daarom in het
belang van een goede levering aan het garnizoen
den aannemer worden ontnomen, maar evenzeer
moest een tweede bepaling Worden opgeheven,
waarbij hem een zeker gewicht voor de te
leveren beesten is voorgeschreven. De koeien
of ossen moeten thans 225 kilogram schoon
aan de haak wegenhoe goed een dier ook
zijn moge, het wordt niet aangenomen, wanneer
het dit gewicht niet haalt.
Die bepaling is, dunkt ons, noodeloos belem
merend voor den leverancier en strekt niet ter
bevordering eener levering van goed vleesch.
Haar opheffen of het bepaalde gewicht
verminderen zon bepaald nuttig kunnen werken
maar daartegenover zon strenger keuring
moeten plaats hebben, op de wijze, zooals
wij aangaven.
Wij twijfelen geen oogenblik of de jongste
gebeurtenissen te Middelburg die, naar wij
hopen, voor de betrokken personen geen
ernstige gevolgen mogen hebben zullen de
aandacht opnieuw vestigen op de gebreken,
die de leveranties voor de garnizoenen aan
kleven.
Als dit de hoogere autoriteiten aanspoort
om de handen aan het werk te slaan ter
verandering van wat dringend verbetering
behoeft, dan kan er uit dit kwaad iets goeds
voortkomen.
De les is, dunkt ons, hard genoeg geweest
om gevoeld te worden.
De burgemeester van Middelburg maakt békend,
dat op Dinsdag den 6 September 1887, des namid
dags te drie ureneene openbare zitting
van den gemeenteraad zal plaats hebben.
Middelburgs den 3en September 1887.
De burgemeester voornoemd,
SCHORER.
Kijkjes op de tentoonstelling van Voe
dingsmiddelen te Amsterdam.
ÏIL
Amsterdam, 2 Sept. '87.
Verschillende lieden hebben hun afkeuring
uitgesproken over het toelaten op deze tentoon
stelling van zooveel dat men nu juist niet „voe
dingsmiddel" noemen kanm. i. ten onrechte, daar
toch vooral op het gebied der voeding, dus ook
öp dat van tentoonstellen van voedsel, afwisseling
zeer gewenscht is, en het tamelijk eentonig zou
zijn niets dan eetbare waren voor zich te zien.
Dat voorbeeld der hoofdcommissie wensch ik
na te volgen, en na de vele vaste en vloeibare
spijzen, die ik u reeds, als tentoongesteld, heb
medegedeeld, u iets te doen weten van die geëx
poseerde artikelen, welke als onverteerbaar voor het
menschelijk digestie-apparaat te beschouwen zijn.
Ferko Sipkes te Haarlem zond een reusachtige
citroenpers, van eigen vinding; Fredrich Brand
alhier heeft, nevens zijn reeds in een vorig schrijven
vermelde machines tot vleesch bereiding, een
nieuw geconstrueerde vleesch-snijmachine voor
stoomworstfabrieken, geheel van ijzer, met zeer
gemakkelijk toestel voor het links en rechts
draaien der vleeschkom tijdens de' werking,
geplaatst.
C. W. Pfaffenberger te Brussel zond een uitge
breide collectie instrumenten voor bereiding en
bewaring van biersoorten, wijn enz., welke artikelen
eveneens ;rijn tentoongesteld door Flament Jr.
alhier, die daarenboven een nieuw soort capsuber-
machine, ter vervanging van het ouderwetsche
touw, laat zien. Peck en Co. te Amsterdam heb
ben uit hunne ruim voorziene magazijnen inleg-
potten, boterpotten en ander keukengereedschap,
gaskookfornuizen en gaskomforen, waterfilters,
systeem Cheavin, ingezonden; J. Wolterbeek,
mede alhier heeft talrijke Boorten van den
Maignen's filter in werking gesteld waarvan het
gefiltreerde w&ter door Budenberg uit Dortmund
gebruikt wordt in zijn in volle werking zijnde spuit-
waterfabriek, waar vloeibaar koolzuur wordt
gebezigd.
Daar naast ziet gij een stapel leege vaten; het
zijn botertonnen door C. A. W. de Groot te
Apeldoorn, in twee modellen, éeu voor natuur-
en éen voor kunstboter, vervaardigd.
Een eindweegs verder treffen wij de, als hoofd
prijs voor de verloting aangekochte, kostbare
expositie van Vos en Legrand alhier aan, een volle
dig gemeubelde eetkamer, waarvan de couverts
door de Societê des Alfénides te Parijs, het servies
en kristal door Herman te Parijs, het tafelgoed
door de wed. L. F. S. Muller te Amsterdam
verstrekt zijn. William Povel étaleert „gezond-
heidsblik" ter vervaardiging van inlegbussen, blik
dat aan de binnenzijde met cellulose bedekt is
en waar dus het metaal niet met den inhoud in
aanraking komt.
Een ander soort omhulsel maakt W. F. van
Vliet te 's Gravenhage, nl. vlecht- en mandwerk
van bout, vischmanden, vieeschmanden, groenten-
manden, broodmanden, siermanden en vele andere
manden.
Neitzert en Co (Dusseldorfer Emaillewerk)
zonden geëmailleerd ijzeren keukengereedschappen
en de wed. J. F. Huncki en Zoon alhier vele
modellen van haarden, kachels en fornuizen,
waaronder die, eenmaal gevuld, 24 uren branden*
De Emmeriksche machinefabriek en ijzergieterij
te Emmerik toont de sedert kort gebruikelijke
bolvormige kofiiebranders, welk systeem echter
reeds weder door C. E. Hoff en Co te Straats-
burg verbeterd is, wier „sterbrander" geheel
automatisch de koifie tot op het verlangde gehalte
inbrandt.
Bijzonder uitgebreid en sierlijk is de expositie
van Möhlman en Drieman te Amsterdam, die,
behalve een zeer groote verscheidenheid in keuken
en koksgereedschappen, een geheel complete
keuken hebben ingericht.
Het ministerie van financiën zond de toestellen
die gebezigd worden tot het onderzoek van
suiker, gedistilleerd, bier en azijn; en A.
Muller alhier toonen een schoone collectie glas
en kristal io verschillende qualiteiten, Becker en
Buddingh te Arnhem weegwerktuigen, waaronder
een van 500 KG, vermogen, voor de algemeëne
slachtplaats alhier bestemd. D. Justus, reeder
te Amsterdam, fabriceert alles wat het koper- en
blikslagerawerk betreft, Boers en Co te Delft
vervaardigen flesschen met en zonder beugelslui
ting. Iets geheel anders kan men bezichtigen
bij B. Fadderjahn te Berlijn en S. Som-
merlatte te Dresden, nl. fijne papieren voor koks,
confiseurs enz. en bjj Jos. van Diks Go alhier
die steendrukwerk voor etiquetten enz. hebben
uitgestald, naast de fraaie vitrine met tafelzilver
van C. J. Begeer te Utrecht, en naast de beziens
waardige verzameling bierglazen, bierkannen enz.
met tin beslagen, die L. Bauernfreund en Co te
München hebben ingezonden. Van Gelder Co
alhier hebben groote verscheidenheid in aardewerk,
porselein, glas enz. geëtaleerdW. G. Muyderman
en zoon te Zutphen kachels en fornuizen; I. B.
Deluis en Co alhier stopflesschen en andere glas
waren, waarbij die tot onderzoek van voedings
middelen bestemd De Nesuaher Eisenhütte
und Emaülirwerk te Neusalz zond hak-, snij- en
worststopma chinespapiniaansche potten, presen
teerbladen enz.; Sampson Bridgewood te Londen
aardewerkW. Reyerga Tz. alhier winkelbnssen,
presenteerbladen enz., in zijn kunstlakwerkfabrlek
gemaakt; B. J. van Assen te Amsterdam stelt
houten vormen voor St. Nicolaasgebak, benevens
suikervormen ten toon J. W. Haalmeijer, mede
aldaar, fornuizen, waaronder-van zeer sierlijke en
practische inrichtingI. I. Fliegel te Schwedt a/d.
Oder broodsnijmachines; de maatschappij voor
weldadigheid te Frederiksoord rieten tuinmeubelen,
