130
1887,
N° 166.
Maandag
18 Juli.
w van
angl
BEKENDMAKINGEN.
Middelburg 16 Juli,
Onderwijs.
Verspreide berichten.
e
Dit blad verschijnt dagelijks;
Uitzondering van Zon- en Feestdagen;
Prijs per 8/m, franco 2.
erlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 Cent;
Advertentie» 20 Cent per regel.
Geboorte-, Trouw-, Doodberichten, enz.: van 1-7 regels /l.BÖ
iedere regel meer f 0.20.
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte;
Bij deze conrant behooreo drie BIJVOEGSELS.
Mlm. ra leierrato Gemeeiteraai.
D&t in allen gevalle niet.
Kerknieuws.
MIDDELBURGSS C0URA1VT.
ngen: P. G. de Vet Mestdagh Zoon te Goes: A. A. W. Bolland, te Kruiningen: F. van
Hoofdagenten voor het Buitenlandte Par jjs en Londen, de Compagnie
deb Peijl, te Zierikzee: A. C. de MooiJ,te TholenW. A.
générale de Publicité étrangère G. L. Daube Cie.,
van Nieuwenhuijzen en te Temeuzen: L, van WiJck.
John F. Jones, opvolger.
v/
De burgemeester en wethouder8 van Middelburg»
maken bekend
dat de inlevering van stembriefjes ter verkie
zing van vijf leden van den gemeenteraad, ter
vervulling der plaatsen van de heeren J. J. van
der Harst Az., J. H. Snijders, M. B. G. Hoger-
waard, M. Volkrijk Liebert en P. M. de Ligny,
die met September a. aan de beurt van aftreding
zijn, zal plaats hebben op Dinsdag den 19 Juli
1887 van des voormiddags negen tot des namid
dags vijf uren in de beneden achterzaal van het
raadhuis (ingang achterdeur in den Helm), terwijl
de opening dier stembriefjes zal geschieden in
datzelfde lokaal op Woensdag den 20 Juli daar
aanvolgende, des voormiddags te 9 uren.
Middelburg, den 22 Juli 1887.
De burgemeester en wethouders voornoemd,
SCHORER
De Secretaris,
J. W. DE RAAD, L. S.
De burgemeester en wethouders van Middelburg,
gezien de artikelen 6 en 7 der wet van den 2
Juni 1875 (Staatsblad no. 95) tot regeling van
het toezicht bij het oprichten van inrichtingen,
welke gevaar, schade of hinder kunnen veroor
zaken
maken bekend:
dat ter gemeente-secretarie ter visie is gelegd
een verzoek met bijlagen van Th. J'. Peters om
op perceel sectie C no. 1665 aan de Goesche
Korenmarkt eene smederij op te richten;
dat op Vrijdag den 29 Juli a.s. ten raadhuize
dezer gemeente, des namiddags ten halt 12 ure,
gelegenheid zal worden gegeven om tegen het
verzoek bezwaren in te brengen en deze monde
ling oi schriftelijk toe te lichten.
Middelburg, den 15 Jnli 1887.
De burgemeester en wethouders van Middelburg,
SCHORER.
De Secretaris,
J. W. DE RAAD, l. s.
Onder dezen titel schrjjft het Sociaal weekblad
heden
Tot de twistvragen, waartoe het particuliere
spaarbankwezen in Nederland bijkans uitslui
tend in handen van TVw/sdepartementen aanlei
ding geeft, behoort ook deze, of een gedeelte van
het reservefonds mag worden bestemd voor andere
doeleinden dan de waarborging der ingebrachte
gelden tegen mogeljjke verliezen, door de instelling
te lijden.
Mag worden bestemd. Dat wil niet zeggen
rechtenswant dit hangt geheel af van de regle
mentaire voorwaarden, waaronder de deelneming
in de spaarbank is opengesteld. Het wil zeggen:
uit een zedelijk oogpunt, zonder dat departement
en spaarbankbestuur tegenover de inleggers in het
betrachten van hun plicht uit dè,t oogpunt te kort
schieten.
Het geval is lastig. Heel wat is er reeds over
gesproken en geschreven, gelijk er nog genoeg
over geschreven en gesproken zal worden. Al
werden de uitnemenden des lands opgeroepen om
het geschil te beslechten, zjj zouden niet bjj
machte bljjken een uitspraak te doen, die voor
ernstige bedenking geen ruimte overliet.
Eenerzjjds toeh kan men redeneeren als volgt:
De overwinst, waaruit het reservefonds eener
spaarbank wordt gevormd dat is: hetgeen er
jaarlijks van de gekweekte rente overblijft, na
aftrek van de kosten van beheer en van hetgeen
op de boekjes, als rente voor de inlagen, wordt
tegoed geschreven die overwinst wordt gemaakt
met de penningen der deelhebbers en komt
daarom redelijkerwijze hun toe. De éenige reden,
waarom zjj niet in den vorm eener renteverhooging
onder hen wordt verdeeld, is de raadzaamheid,
gewapend te blijven tegen verliezen, die uit elke
geldbelegging, hoe omzichtig men daarbjj ook te
werk ga, kunnen voortvloeien, opdat ook dkn de
volle terugbetaling der inlagen verzekerd zij. In
dit opzicht het mogeljjke te doen, is de plicht
van wie een spaarbank beheert als instelling van
algemeen nut. En die plicht klemt temeer, waar
?en ^«/«departement, zooals gewoonlijk, zich bjj
het reglement onttrekt aan alle verantwoordelijk
heid met eigen middelen voor de verliezen, die
geleden kunnen worden. Dekt het zich in dezer
voege met de eene hancL mag het dan met de
andere, door over een deel dar behaalde winst te
beschikken, den waarborg verminderen, dien een
geleidelijk aangroeiend reservefonds den inleggers
biedt
Doch al miskent men het gewicht dezer vraag
niet, tegen het ontkennend antwoord daarop valt
toch wel een en ander aan te voeren, dat evenmin
van beteekenis is ontbloot.
Vooreerst is slechts betrekkelijk waar de bewe
ring, dat in zedelijken zin het reservefonds als het
eigendom der deelhebbers behoort te worden be
schouwd. Volkomen waar zou zij zjjn, indien
dezen steeds dezelfde bleven. Maar integendeel
wisselen zjj ia den loop des tjjds. Van degenen,
die een twintig tal jaren geleden in de boeken
der spaarbank stonden ingeschreven, hebben ver
moedelijk slecht weinigen nog iets te vorderen
van hetgeen destjjds door hen werd ingebracht;
en op het oogenblik, dat wellicht, tot dekking
van een ontstaan verlies, het reservefonds moet
worden aangesproken is al het hun verschuldigde
reeds lang terugbetaald aan ver de meesten, uit
de overwinst van wier penningen het reservefonds
werd gevormd. Welk zedeljjk recht kunnen dan
de inleggers van heden of van morgen daarop
doen gelden?
Buitendien kan men, hoe wenscheljjk en noodig
een behoorljjk reservefonds ook worde gekeurd,
bezwaarlik verlangen, dat het aangroeie tot in
het oneindige, buiten alle verhouding tot het inge
brachte kapitaal. Theoretisch moge het juist
wezen, dat de waarborg, in het reservefonds
gelegen, nooit te groot kan wezen, practisch ver
liest dit zijn reden van bestaan, voor zooveel het
zekere maat overschrjjdt. Even goed als te
rechtvaardig kan de mensch ook te voorzichtig
zjjn. In dit geval met hei gevolg dat een steeds
toenemend geldbedrag wordt vastgelegd als dood
vermogen, terwijl het vrij wat beter kon worden
aangewend ten nutte van velen.
'tls waar dat de maat, waarop wij zoo even
doelden, niet met stelligheid is aan te wjjzen.
Afgezien nog van de omstandigheid dat een
spaarbankbestuur het in zjjne macht heeft, door
de balans op te maken naar hooge beursnotee-
ringen van het oogenblik, de overwinst bóoger
te doen schijnen dan een bedachtzaam beheerder
haar stellen zou afgezien hiervan, is het niet
wetenschappelijk uit te maken in welke verhou
ding tot het bedrag der inlagen het reservefonds
onverbiddelijk moet staan om toereikend te mogen
heeten. 't Is nu eenmaal niet anders, dat er
knoopen zjjn die de rede niet ontwarren kan en
die ten slotte moeten worden doorgehakt.
(Slot volgt).
Zonder door ons stilzwijgen over andere punten te
willen te kennen geven dat wij instemmen met al hetgeen
voorkomt in dit opstel, dat wij om verschillende redenen
nuttig vonden onder de oogen van onzen lezerskring te
brengen, vragen wij toch: kan iemand te rechtwaardig zijn?
Ons dunkt van niet. Bed.
Naar aanleiding van de gisteren meegedeelde
opmerking van de Gelderlander omtrent de tegen-
strjjdigheid tusschen al. 2 van art. 82 en art. 90
der nieuwe grondwet, betreffende de vereiscbten
voor het lidmaatschap der Eerste kamer, merkt
het Vad. op dat de bedoelde al. 2 van artikel 82
vervallen is.
In sommige edities van die grondwet o. a.
van de firma Van Druten, die wjj ook raadpleeg
den komen fouten voor.
De maand Juni was voor de opbrengst der rijks
middelen niet ongunstigzjj gaf 9.141.000 tegen
8.490,000 verleden jaar. De vermeerdering ver
deelt zieh vrjj geljjkelijk over de verschillende
middelen zonder onderscheiddirecte belastingen
69.000 meer, invoerrechten 22.000 meer,
accjjnBen 334.000 meer, waarborg 2000 meer,
indirecte belastingen 158.000 meer, domeinen
ƒ7000 meer, postergen 21.000 meer, telegrafen
7000 meer, staatsloterij 3000 meer, jacht en
vischakten 4000 meer, loodsgelden /'16.000 meer.
Van de accjjnsen is het vooral de suiker, die
evenals de vorige maand een mime opbrengst gaf,
nl. 872.000 bjj een raming van 666.000 en
bjj 609.000 verleden jaar. Van de indirecte be
lastingen ging het met de registratierechten weer
iets beteral werd de raming van '625.000 niet
bereikt, de opbrengst was toch $76.000 tegen
534.000 verleden jaar.
Aan het eind van het halfjaar tfjjn wjj nog bjj
het vorige ja&r ten achteren met 766.000, De
uitkomst is echter niet ongunstig, wanneer men
in aanmerking neemt, dat de achteruitgang van
het personeel met f 236.000 aan mindere opcenten
is en dat hét vooral het successierecht
was, dat, 1.447.000 bjj de zeer ruime opbrengst
van 1886 achterbljjvende, schuld is aan het lagere
totaalcjjfer. Bljjft de opbrengst van 50.543.000
belangrjjk onder de raming van 53.480.000, dit
verscbjjnsel is in de eerste helft des jaars niet
ongewoon en behoeft nog niet ongerust te maken
ten opzichte der einduitkomst. De invoerrechten
zjjn reeds een ton boven de raming, de accijnsen
slechts ƒ1.135.000 en de indirecte belastingen
slechts ƒ576.000 daaronder, terwjjl de overige
middelen geen stof tot klagen geven. (Vad.)
Sedert geruimen tjjd bestond bjj eenige inge
zetenen van Middelburg het voornemen een
liefhebberijgezelschap op te richten voor harmo-
nie-muziek. Thans meldt men ons, dat eene
vergadering ter bespreking dezer zaak heeft plaats
gehad en er eene voorloopige commissie is ge
vormd teneinde dit plan verder nit te werken.
Een gunstig bekend muziek-directeur heeft zich
bjj voldoende deelneming bereid verklaard de
leiding belangeloos op zich te nemen.
De kamer van koophandel en fabrieken zal op
Maandag den 18 dezer te 3 uren precies eene
openbare vergadering houden, ter installatie van
den heer Borsius.
Bevorderd bjj de zeemacht tot dirig. off. van
gez. 2e kl., de off. van gez. Ie kl. M. C. Bujjze
De off. van admin. Ie kl. E. H. W„ Wjjnmalen,
is ter zake van in doch niet door den dienst
ontstane lichaamsgebreken, op pensioen gesteld,
onder toekenning van een jaarlijksch pensioen
van 1248, en van eene verhooging van dat
pensioen ter somma van 900 's jaars,
Het ledental van het doofstommen-instituut te
Groningen bedraagt thans 2077, of 81 minder
dan in 1886. Gisteren werden ontslagen 5 meisjes
en 17 jongens, waarvaD de meesten met vrucht
op een gewone werkplaats kunnen arbeiden, ter
wjjl de meisjes in de handwerken bedreven zjjn.
Tot hoofddirecteur is herbenoemd de heer H. R.
Roelfsema.
Prof. Pekelharing en dr. Winkler zullen 6 Aug.
uit Indië naar Europa terugkeeren.
Het Ned. onderwijzers genootschap telt,
blijkens het openbaar gemaakt verslag, 3304 ge
wone leden, verdeeld over 149 afdeelingen; 466
algemeene leden, 4 leden van verdienste, 154
honoraire leden en 124 voorstanders.
In de spaarbank werd ingebracht door 631
deelnemers. In het afgeloopen jaar werd inge
bracht ƒ285.001.92 en uitgehaald 133.705:02^.
Op het einde van het jaar was in de bank een
kapitaal geplaatst van 2.075.438.90.
De rente bedroeg 4.42
Het aantal deelnemers in de levensverzekering
maatschappij klom tot 1910. Het maatschappelijk
kapitaal bedroeg ƒ3.039.597, de jaarlijksche
premiën beliepen f 77.830.49j.
Het vaste kapitaal van het Ondersteuningsfonds
klom tot 32.767.97j. De verloting bracht netto
ƒ30.015 op.
Schoolmuseum en paedagogische bibliotheek
verkeeren in uitmuntenden staat. Een der stichters
van het genootschap, wijlen de heer Buddingh,
heeft zijne geheele bibliotheek aan laatstgenoemde
instelling gelegateerd.
Uit Axel schrijft men ons
Vrijdag bracht Z. D. fl. Monseigneur de bis
schop van Breda, op zijn rondreis, een bezoek
aan deze gemeente en werd op de grens verwel
komd door eene eerewacht te paard, welker leden
keurig waren uitgedost. Aan de Drie Schouwen
was eene eerepoort met toepasseljjk opschrift
opgericht. Na bjj den pastoor te zijn afgestapt,
alwaar Z. D. H. zal logeeren is hij Zaterdag naar
Koewacht vertrokken teneinde aldaar de kinde
ren uit de gemeenten uit den omtrek het Heilig
Vormsel toe te dienen. Die van Axel zjjn daar
heen vertrokken in rijtuigen daartoe door land
lieden afgestaan. De kerk en pastorie alhier
zijn bij deze gelegedheid in-en uitwendig prachtig
versierd, terwijl gisteren avond eene fraaie illumi
natie werd ontstoken; van de kerk en nit de
woningen der R. K. wappert de vaderlandeche
driekleur.
Men verzoekt ons de burgerij uit te noodigen
a, Maandag, den dag van het festival, door het
uitsteken der vlag tot het feesteljjk aanzien onzer
stad bjj te dragen. Zjj, die aan de hoofdstraten
wonen, waar de stoet voorbjjtrekt, zullen waar-
schjjnljjk wel aan dien wensch willen voldoen.
Mogeljjk dat ook werkgevers en patroons hunne
ondergeschikten wel eens in de gelegenheid zullen
willen stellen den optocht te zien en een deel
van het festival bjj te wonen.
Nog verzoekt men ons te wjjzen op eene ver
gissing in het officieel programma. Directeur van
het gezelschap Cowlantia vau Leur is niet de heer
Van Aert maar de heer J. L. Kroes; eerstgenoemde
is president van dat gezelschap.
Gisteren morgen is onder de gemeente Zou-
telande, de arbeider P. S., die op het veld bezig
was boonen te wieden, plotseling dood gebleven.
Toen men, verontrust over zjjn lang uitbljjven
op den akker kwam, vond men zjjn ljjk. Hoogst-
waarschjjnljjk is de man door een beroerte
getroffen.
Gisterenavond te half elf ontstond op de
bovenwoning van den heer D. op de Zuidzjjde
van den Dam alhier een begin van brand dat
zich ernstig liet aanzien, doch door de energieke
handelwijs van den bewoner spoedig gebluseht
werd.
De jutte gordjjnen voor de ramen waren in
aanraking gekomen met de vlam eener petroleum
lamp en direct in laaie gevlogende vlam deelde
zich mede aan het plafond, blaakte het houtwerk
en veroorzaakte vrjj wat schade aan tapjjten,
plafond enz. De schade is door verzekering gedekt.
Naar aanleiding van het bericht omtrent
eene kolossale treurroos te Roosteren werd ons
medegedeeld, dat in de boomkweekerjj van den
heer W. van de Putte alhier een dergeljjk exem
plaar in vollen bloei stond.
Wjj hebben ons daarvan overtuigd en willen,
zonder ons in eene berekening te verdiepen, gaarne
constateeren dat die prachtige Empereur de Chine
prjjkt met duizenden rozen en niet minder rozen
knoppen, en dat, zoo de takken werden uitge
spreid, een groot gezelschap daaronder plaats zou
kunnen vinden.
Hieruit bljjkt alweder dat in den regel mede-
deelingen uit meer ver wjj derde streken, opwekkends
tot een kjjkje in onze onmiddeljjke nabjjheid, het
bewjjs leveren dat ook in eigen omgeving nog wel
het een en ander te zien is dat vermelding ver
dient.
Morgen (Zondag)middag zal het muziekkorps
der dd. schutterjj alhier, op het Molenwater, het
volgend programma uitvoerenMarsch, Boudonk.
OuvertureJosef in EgypteMehul. Wals,
Kin8bergen. Fantaisie: Un Jour de Fête, m!
Krein. Polka voor piston, Curth. Lied am
Meer, Pr. Schubert. Souvenir de -jOampine
fantaisie, M. Krein - en Finale.
De uitvoering begint te twee uur.
Uit Amsterdam schrijft men ons:
Na 16 maanden van rust, waarin zeker heel
wat jjzer van de te bouwen stalen bekapping in
t Centraal-station alhier is verroest, is er heden
eindeljjk weder een weinig leven en beweging op
het terrein gekomen. De aannemer Pot van
Buiksloot zal nameijjk beproeven een zeker aantal
masten van 25 M. lang, dat is 87i voet ge
makkelijker neer te schrijven, dan zieh die lengte
voor te stellen in den grond te slaan. Yoor
dat heiwerk nu is men bezig een reusachtig
toestel te maken, waarvan het zware jjzeren hei
blok door middel van stoom op en neer wordt
bewogen. Zjjn eenige palen in den grond dan
worden ze alle op den kop zwaar belast en
onderling met elkander door observatie-toestellen
in verband gebracht, om bjj de minste alwjj king
de kentering te constateeren. Yan deze proef
neming zal het afhangen of met den bouw zal
voortgegaan dan of andere maatregelen zullen
genomen worden. In den loop der volgende week
denkt men met het heiwerk een reuzenwerk
aan te vangen.
Yorst Bismarck heeft zich naar zijn landgoed
Yarzin begeven. Op het laatst dezer maand wordt
hjj te KiBsingen verwacht.
Keizer Wilhelm is op het eiland Main an aan
gekomen, waar Hij door den groothertog van
Baden en diens zoon werd ontvangen. Zjjn aankomst
te Gastein is bepaald op 19 Juli.
In het Engelech lagerhuis wederlegde
Fergusson de beschuldiging van Bryce, dat door
de verlenging van sir Drummond Wolff's verblijf
te Konstantinopel Engelands eer aangetast zou
zijn. Aan de ratificatie der conventie twijfeld®