MIDDELBURGSCHE COURANT
FEUILLETON.
Be Compagnon van Harlowe.
BIJVOBOSBL
Maandag 16 Mei 1887. N° 114.
Middelburg 14 Mei.
De Nederlandsche Bank in 1886—87.
VAN DE
VAN
De Nieuwe IJselbode, het katholieke blad van
Zwolle, levert de volgende, zeer interessante be
schouwing, die ons in het Katholieke kamp een
kijkje gunt, dat, naar wij meenen, den toestand
zeer juist weergeeft.
Hoewel zjj wat uitvoerig is, meenen wij haar
toch om haar helderen betoogtrant en het belang
der daarbij behandelde kwestie, onder de oogen
onzer lezers te kunnen brengenzij is de
lezing overwaard.
Genoemd blad schrijft dan
Zooals het onzen lezers bekend is, heerscht er en
bljjft er heerschen een hoogst ongelukkige ver
deeldheid tusschen de leden der katholieke partij
in de kamer.
Het nieuwe grondwets-artikel 80 over het
kiesrecht is eigenlijk de spil, waarom al het ge
harrewar zich draait.
Van den eenen kant is men van te groote be
zorgdheid vervuld voor een ruime uitbreiding van
het kiesrecht. De heeren kamerleden, die onder
den druk eener bezorgdheid leven, zijn bekend
genoeg. Wjj behoeven bun namen niet te noemen.
Behalve over hun eigen kracht, beschikken zij
bovendien oppermachtig over een groot deel der
katholieke pers. In de kolommen van Tijd, Maas
bode en Vènl. Weekblad kan men de harten der
bezorgde heeren hooren popelen van benauwdheid
voor een ruime uitbreiding van het kiesrecht.
In haar meerderheid heeft de katholieke party
in de tweede kamer zich bij deze heeren aange
sloten. Van de 19 leden aan wie deNederland-
sche katholieken een plaats in de kamer wisten
te bezorgen, lieten er zich 12 door bovenver
melde vrees bekruipen, terwijl er zich zeven
niet bang maakten voor den duivel, die met
zulke schrikwekkende kleuren op den wand werd
afgebeeld. Om de beteekenis van genoemde
meerderheid in de kamer en van den moeilijk te
waardeeren invloed der aan de vreeze verknochte
pers te vergrooten,kwam zelfs een staatsman in rust,
een staatsraad,het gewicht van zijn naam aan depar-
tjj van de bezorgdheid leenen. En men beleefde het
eigenaardige schouwspel, dat de staatslieden, waar
over wij spreken, een poging aanwendden om de
centralisatie der katbolieke krachten in ons land
tegen te werken.
Het behoeft geen betoog, dat er onder de
katholieke kiezers in ons vaderland actie valt
waar te nemen. Men zoekt het heil waar het te
vinden is in organisatie.
Met organisatie is msn alles en kan men alles,
zonder organisatie niets. De organisatie bewaartde
eenheid en de vrijheid beide, zij is de band der
liefde en de kracht der menigte. Wat organisatie
beteekent en vermag, dat heeft de anti-revoluti-
onnaire partij aangetoond en bewezen. Deze partij
zonder veel aanhang in het land heeft aan haar
organisatie haar schitterend succes te danken.
Aan de katholieken ontbrak deze band. Noord-
Brabant alleen mocht zich in zijn kiesvereeniging
„Noord-Brabant" verheugen, maar voor 't overige
Nederland had men niets als hier en daar een
locale kiesvereeniging. Particuliere en locale
belangen werden soms goed, soms slecht behandeld,
maar voor het algemeen belang der Nederlandeche
katholieken waakte niemand.
Toen werd in Den Bosch de eerste stoot voor
eene aaneensluiting van alle locale kiesvereeni-
gingen gegeven. Die zaak is aan 't loopen en zal,
hopen we, weldra haar beslag krijgen.
Maar de partij van de vrees scheen daarbij
haar rekening niet te kunnen maken. Op eens
Uit het Engelsch door FRANK BARRETT.
ELFDE HOOFDSTUK.
Magda was een ware heldin een edele vrouw
niet meer het wispelturige, ijdeltuitige meisje
en zoo vei keerde het leed van Philip in groote
vreugde.
Men zond om een taxateur, die alles schatte,
wat aan Magda behoorde en een kasbriefje schreef
dat zij er voor in betaling namen. Daarop ging
Magda met Philip naar de Londen- en West-
minsterbank, waar zij haar 150.000 gulden lichtten
en begaven zich daarmede en met den wissel
van den jood naar de Throgmortonstraat, waar
zij een onderhoud hadden met den heer, die als
zaakgelastigde der schuldeischers was opgetreden.
Daar zei Magda, terwijl zij de kasbrieven in
de hand hield
„Zie hier al wat mijnheer Harlowe mij ge
geven heeft sedert ik zijn vrouw ben. Ik geef
hem alles vrijwillig terug, om er mee te handelen
zooals hij goedvindt."
Philip nam de papieren van haar aan en gaf
ze niet zonder aandoening aan den zaakgelastigde
over.
Toen ik bedacht, dat zij alles weggegeven
hadden, wat zij in de wereld bezaten en dat dit
het onvermijdelijk gevolg was van hetgeen voor-
verslingerde zjj zich op een provincialen bond van
twee provincies: Noord- en Zuid-Holland!
En het vreemdste is, dat deze twee provincies
drie katholieke afgevaardigden naar het Binnenhof
zenden, waarvan er twee de vanen van de
benauwdheid niet volgen 1
Wij twijfelen er volstrekt niet aan, dat de
heeren, wier hart zoo met vreeze vervuld is,
inderdaad helderziende koppen en groote staats
lieden zjjn, ofschoon zjj van de tot dit laatste
gevorderde eigenschappen nog geen doorslaande
bewjjzen gegeven hebben. Maar dit maenen wjj
toch tegen hun houding te mogen inbrengen
dat die houding een unicum is in de katholieke
wereld.
Nergens ter wereld omhelzen katholieke staats
lieden zoo absoluut de loer van het onveranderd
behoud als bjj ons te lande een deel onzer
katholieke kamerleden. Wjj wijzen slechts op de
belangrijke documenten van de kardinalen Gibbons
en Manning om te toonen, dat er in de katholieke
wereld een andere wind. waait, een frisschere
luchtstroom door den nieuweren tijd ruischt, dan
ons uit de vrees ademende speeches van de staats
lieden, die wjj op 't oog hebben, tegenkomt.
Van huis uit is de katholieke kerk, die met
haar eigen waardigheid en vrijheid de waardig
heid en vrijheid barer kinderen en staan deze
niet in rechtstreeksch verband handhaaft,
niet bang voor het volk. Van autocraten en
aristocraten heeft zjj meer verdrukking geleden,
dan haar waarschijnlijk ooit van democraten zal
te beurt vallen. Met onbevangen oog ziet zjj de
toekomst tegemoet en zonder angst zegt zjj bjj
monde van kardinalen als Gibbons en Manning
»reeds nu is de invloed des volks op den loop der
gebeurtenissen onmisbaar, maar in de toekomst
zal die invloed nog veel krachtiger bljjken."
Men kan dit betreuren, men kan dit met bljjd-
schap begroeten, maar staatslieden moeten den
loop der historie willen leiden, niet willen tegen
gaan. Voor het laatste schieten de beste krachten
t e kort."
De opbrengst der rijksmiddelen over April is
wederom niet onbevredigend. Er kwam ruim 3
ton meer in dan in April 1886 en over de 4
maanden zijn wij bij verleden jaar nog slechts een
kleinigheid ten achteren, een tekort, dat eigenljjk
een avans wordt, als men het personeel uitzondert,
dat tengevolge van de vermindering der buiten
gewone opcenten van 10 tot 5 pet., in de laatste
4 maanden van het dienstjaar 1886/87 drie ton
minder opbracht dan in het overeenkomstig tijdperk
van het dienstjaar 1885/86.
Grondbelasting, invoerrechten, accjjnzen, indi
recte belastingen, posterijen en telegrafie, loods
gelden en waarborg gaven alle in meerdere of
mindere mate ruimer opbrengst dan in 1886. Bij
de accjjnzen valt op te merken, dat voor de eerste
maal de suiker met een flink cijfer voorkomt, nl.
889.000 bij een raming van 666.000 en een
opbrengst van f 714.000 verleden jaar. Van de
overige accijnzen gingen wijn en zout vooruit, de
andere, daaronder gedistilleerd niet onbelangrijk,
achteruit. De vier maanden samengenomen, zjjn
het echter alleen suiker en geslacht, die achterlijk
zijn. Bij de indirecte belastingen is de goede
uitkomst hoofdzakelijk aan het successierecht te
danken, dat totnogtoe matig had gevloeid. De
registratierechten daarentegen, die het beter
maakten, waren nu f 30.000 beneden verleden
jaar, maar toch 93.000 boven de raming. De
zegelrechten brachten 249.000 op of 30.000
meer dan verleden jaar, ongeveer dezelfde uitkomst
als de maand Maart, die 251.000 gaf of 35.000
meer dan in 1886 gaat het zoo door, dan is bij
de raming van 262.500 per maand de opbrengst
van het effectenzegel te hoog geschat.
Niet onaardig is het, dat de opbrengst van het
patentrecht over de 4 maanden bjjna volkomen
gelijk is aan die van het vorige jaar het verschil
bedraagt 20 en een halve cent. Vad
De afdeeling Middelburg van de schippersver-
vereeniging Schuttevaer hield gisteren avond in
het café van den heer Verseput alhier eene buiten
gewone bjjeenkomst, ter bespreking van de vraag
afgegaan was, verwonderde ik mij dat mijnheer
Motley met zijn buitengewone scherpzinnigheid
en menscbenkennis dit niet voorzien had.
TWAALFDE HOOFDSTUK.
„Don Quichotachtige dwaasheid 1" noemde
mijnheer Motley het offer, dat Magda en Philip
gebracht hadden.
„Waarom hebt gij er mij niet over gespro
ken Ik zou alles in het werk gesteld hebben
om u voor zoo'n misslag te bewaren."
j/Wij hadden in dit geval geen raad noodig,"
zei Philip „het berouwt ons niet, wat wij gedaan
hebben en wij beschouwen het niet als een
misslag."
„Maar het is een misslag en een heel
noodlottige ook. Gij ziet de gevolgen niet, zooals
ik. Gij ziet niet vooruit zooals een man van
zaken moet doen. Gij denkt alleen aan het
tegenwoordige. Wat beoogdet gij Uw naam
te zuiveren van een blaam, die door een troep
honden, aangehitst door dien schavuit Thornton,
opgeworpen was. Is u dat gelukt? Neen. Hebt
gij die verwenschte Zweep tot zwijgen gebracht?
Neen. Ik zeg u dat het honden zijn die geen
dankbaarheid kennen. Zij nemen net zooveel
notitie van uw offer, alsof gij het niet gebracht
hadt. Gij moest hen laten bassen: over een paar
weken zouden zij u de handen komen lekken,
wanneer zij zagen dat wij door ons flink beheer
in staat zijn om alles terug te geven, wat zij
verloren hebben.'/
of voor de binnenschipper;] al of niet vervulling
der bestaande vacature van een havenmeester
gewenscht is.
Door den voorzitter, den heer mr. G. N. de
Stoppelaar, werd in de eerste plaats hulde gebracht
aan de nagedachtenis van het onlangs plotse
ling ontslapen bestuurslid der afdeeling, wijlen
den heer H. J. Domenie. Hij herinnerde eraan
hoe deze aller leden vriend en raadsman was en
vele jaren in het belang der schipperjj in Schut
tevaer werkzaam is geweest. Door zjjn heengaan
is er in het bestuur dezer afdeeling eene plaats
opengevallen, die niet gemakkeljjk te vervullen
zjjn zal. Domenie gaf zijne adviezen met kalmte
en wjjsheid en waar hij een of anderen stap aan
raadde, kon men er zeker van zjjn dat hjj dien
goed, rjjpeljjk overwogen had. Zjjne nagedach
tenis zal èn daarom èn ook om hetgeen hjj was
als mensch, vriend en burger lang in dankbare
herinnering bljjven.
Hierna deelde de heer De Stoppelaar mede,
dat deze buitengewone bijeenkomst was bjjeenge-
roepen naar aanleiding van het aan den gemeen
teraad ingediend adres van eenige belanghebbenden
bjj de scheepvaart, strekkende om de betrekking
van havenmeester niet te vervullen op de wjjze
als tot heden plaats had, waardoor der schipperjj
ook financieel ontlast worden zon.
'Hei denkbeeld van adressanten bleek in deze
vergadering bitter weinig sympathie te vinden.
Verlaging van lasten zou natuurljjk ieder welkom
wezen, doch de lasten voor de binnenschipper^
werden te Middelburg niet zoo hoog geacht, dat
die, in vergeljjking bjj andere plaatsen, erg
drukken, integendeel.
Algemeen een enkele, onderteekenaar van het
adres, uitgezonderd was men van oordeel dat
onmogeljjk de functie van havenmeester door een
zoo nu en dan op de kade komenden politieagent
of werkman kunnen uitgeoefend worden. In het
belang der schipperjj moet dat iemand zjjn, die,
onafhankelijk, onpartijdig en met kennis van
zaken bevelen geven kan niet alleen, maar ook
weten of ze goed uitgevoerd zjjn. Tevens moet
het iemand zjjn, die zeker overwicht op de schippers
heeft, iemand die hun volkomen vertrouwen ver
dient en die zich geheel aan die betrekking
wjj den kan.
Na nog enkele besprekingen van huishoudeljjken
aard ging de vergadering, die door een 17tal
personen werd bijgewoond, uiteen.
Donderdag hield de liberale kiesvereeniging
Goes eene vergadering, die door 30 leden werd
bjjgewoond. Na goedkeuring der rekening, die
een batig slot heeft van 51.14$, werd lang ge
discussieerd over de vaststelling van het regle
ment, waarin nog eenige wjjzigingen werden ge
bracht, o. a. de uitbreiding van het bestuur tot
7 leden, waarvan 4 buiten Goes. Als zoodanig
werden benoemd de heeren jhr Pompe van Meer-
dervoort en baron Clifford te Bergen op Zoom, I.
Wagtho te Tholen en mr L. A. Bybau te Coljjns-
plaai. In de plaats van het aftredend lid, den
heer Ph. van der Mandere, die niet wenschte
herkozen te worden, werd benoemd de heer J. J.
Ochtman te Goes. De behandeling van de cir
culaire van de Liberale Unie bleef achterwege
wegens het late uur; de aanwezigen echter ver
klaarden in te stemmen met de denkbeelden
daarin geuit. (G. Crt.)
Het IVwisdepartement Noord-Bevel and droeg zijn
afgevaardigde ter algemeene vergadering op te
stemmen voor het voorstel van 't hoofdbestuur in
zake de kweekschool te Utrecht en tegen het
voorstel aangaande 't Soc. Weekblad, 't Voorstel
van Rotterdam (uitgaven van kleine geschriften)
vond instemming.
Uit het verslag der Stoomvaart-Maatsch. Neder
land over 1886 bljjkt, dat de reizen der stoom
schepen een saldo hebben opgeleverd van
424.888 .38$de diverse baten en het saldo
Ao Po beliepen daarenboven 25.516.26.
De assurantie, eigen risico, leverde geen baten,
daar de aanvaring der Prins Hendrik geene uit-
keering van verdiende assurantie-premie toelaat.
Voor rente was netto noodig 123.057, voor
„Het doet er niet toe, ons geweten is ge-
rustgesteld."
„Geweten mallepraatZou dat ook niet
tot rust gekomen zijn, als gij het ontbrekende
langs een verstandigen weg betaald hadtIk
zeg u, Philip, dat gij in deze meer te laken zijt
dan gij denkt. Ik begrijp dat het voor iemand
met uwe eigenaardige opvattingen hard was om
verdacht te worden, maar gij wist dat gij eerlijk
en onschuldig waart en dat moest u genoeg ge
weest zijn. Gij hadt dit moeten dragen ter wille
van uw vrouw. Gij hebt haar een 'groot onrecht
gedaan en ik zie niet, hoe gij dat kunt herstel
len. Wat hebt gij voor de schuldeischers gedaan?
Gij hebt hen benadeeld. Met dit geld zouden
wij opnieuw hebben kunnen beginnen en alles
afbetalen; nu moeten zij zich in het verlies
schikkenwant ik zie geen kans om een zaak
te beginnen zonder kapitaal. Ziet gij in wat gij
gedaan hebt? Gij hebt het fortuin van uw vreuw
weggeworpen en indirect de schuldeischers bena
deeld, alles om uw geweten tot rust te brengen'
Gij hebt verkeerd gehandeld, Phil."
„Dat geloof ik niet."
Motley zat met zijne vette vingers op de tafel
te trommelen en zei na een poos
„Het is niet waarschijnlijk, dat mevrouw
Motley ons een cent van baar geld zal geven
die feeks geen cent en zonder kapitaal zie
ik geen kans om te beginnen. Gij
„Ik heb geen plan om te beginnen. Onze
vennootschap heeft opgehouden."
afschrijving wordt 310.517.14 besteed, waarna
2845.33 op nieuwe rekening wordt overgebracht.
In zijn verslag zegt de president dezer inrich
ting o. a. het volgende
De credietopeiatiën waren belangrijk minder
dan in het vorige jaar. De gezamenlijke discon
teeringen en beleeningen hebben ƒ271,383,680
bedragen tegen f 300,630,638 in het vorige jaar.
In de laatste tien jaren was het gemiddeld bedrag
van het opereerend kapitaal (som der op disconto
en beleeuing uitstaande gelden) j 92,637,903. In
het afgeloopen boekjaar bedroeg het slechts
72,624,372, waaronder Middelburg met ƒ2,102,272.
De vermindering bepaalde zich niet, gelijk ten
vorig en jare, tot de Hoofdbank en de Bijbank,
zij was algemeen.
Wat de disconteeringen betreft, deze bedroegen
in het afgeloopen jaar 221,638,080 tegen
f 255,306,088 in het vorige jaar, en het gemiddeld
bedrag der loopende disconto's was f 35,918,646
tegen f 44 394,050 in 1885/86. Middelburg dis
conteerde f4,254,233,58.
Evenals ten vorigen jare en op den voet, in
het vorige verslag vermeld, is ook ditmaal veel
buitenland&ch papier in disconto genomen. Vooral
in dea afgeloopen winter, toen op vele plaatsen
buitenslands de rente aanmerkelijk hooger was
dan hier, zijn belangrijke posten aangeboden,
louter papier van den eersten rang. Later, toen
de buitenlandsche rentekoersen zijn gedaald, is
dit deel der portefeuille sterk verminderd en bij
het einde van het boekjaar was het gering.
De som der op de gezamenlijke disconteeringen
ontvangen rente is f 1,011,859.36 geweest, waar
van 363,325.911 bij de Hoofdbauk, 107,918.74
bij de Bijbank, f 540,614.70$ bij de agentschap
pen, waaronder Middelburg met 28,438.40.
Telt men daarbij wat reeds in het vorige
boekjaar van tot dit jaar behoorende rente was
ontvangen, en vermindert men de som met de
ontvangen rente, die tot het volgende jaar be
hoort, dau erlangt men een bedrag van ƒ1,009,950.27,
zijnde f 329,546.91$ minder dan in het vorige jaar.
Van zware verliezen is de bank ditmaal ver
schoond gebleven. Toch heeft zij door den val van
enkele huizen eenige schade geleden. De afschrijving
op disconto bedraagt ditmaal 29,970.57$.
De gesloten beleeningposten op effecten, nieuwe
en geprolongeerde te zamen,bedroegen f144,127,7 !0,
waaronder Middelburg met 5,506,900. Het
middelcijfer was 31,526,352, 3,543,001 minder
dan in het vorige jaar.
De gesloten goederenbeleeningen, nieuwe en
geprolongeerde te zamen, bedroegen f 25,404,585,
waaronder Middelburg met f 8000.
De van de gezamenlijke beleeningen genoten
rente is 1,160,128.95$ geweest,waarvan ƒ320,847,58
bij de Hoofdbank, f 102,778.75 bij de Bijbank,
f 736,502.62$ bij de agentschappen, waaronder
Middelburg f 37,149.34.
Telt men daarbij hetgeen tot dit jaar behoo
rende eerst in het volgende jaar zal ontvangen
worden, en vermindert men de som met hetgeen
gedurende dit jaar ontvangen is, maar tot het
vorige behoorde, dan wordt het cijfer1,166,725.14$
dat is f 209,091.89 minder dan in het vorigejaar.
Van de open bewaargevingen waren bij de
Hoofd- en bij de Bij bank op 31 Maart 1887 in de
kelders bewaard 491 posten ter waarde van
32,250,560 en aan geslotene bewaarnemingen
445 pakketten ter waarde van f 31,487,000.
De bewegingen in het muntmateriaal zijn ook
dit jaar belangrijk geweest. In het vorige ver
slag is vermeld, dat in de maanden Februari
en Maart 1886 voor /T7,6r0,000 aan goud was
gekocht. In de vier volgende maanden bleven
de toevoeren aanhoudenvan begin April tot
einde Juli werd nog voor 14,300,000 gekocht,
zoodat de geheele goudvoorraad, het Nederland
sche goud daaronder begrepen, weder het cijfer
van ruim 80,000,000 heeft bereikt, waartoe het
in Juli 1880 was geklommen. Maar nu kwam er
een wending. Van begin Augustus tot einde
Maart werden slechts 67 kilo's aangekocht, daar
entegen 13776 verkocht, zoodat de voorraad in
- „Nog niet. Als de schuldeischers een ac-
coord aannemen."
„Ik wil in alle geval de vennootschap
opheffen."
„Waarom
„Ik ben niet gesc hikt voor den handel
Als de firma er boveuop komt, zal het alleen uw
werk zijn en daar wil ik niet van profiteeren.
Gij zegt dat de crediteuren alles zullen krijgen,
wat huo toekomt, als de zaak weer geopend
wordt. Dat is goed. Maar zij zullen zich ge
makkelijker laten vinden, als ik mij terug trek
Zij vertrouwen u en wantrouwen mij."
Mot! y trachtte dit denkbeeld ver weg te gooien,
maar scheen er toch niet verwonderd van te zijn.
Philip zette nog dienzelfden dag een advocaat
aan het werk om de vennootschap te ontbinden.
Motley had gelijk. Niemand betuigde eenige
ingenomenheid met de handelwijze vaa Harlowe.
Sommigen waren zelfs laag genoeg van te bewe
ren dat hij het geld terug gegeven had uit angst
van voor bedriegerij vervolgd te worden.
Den volgenden dag gaf De Zweep een spijtig,
humoristisch verslag van de vergadering, vooraf
gegaan door een opmerking van den uitgever
„ik voorspelde dat wij aardige onthullingen over
mijnheer Harlowe zouden krijgen. Nu is er aan
het licht gekomen, dat in Juni, toen de firma
reeds begon te wankelen, mijnheer Harlowe
anderhalve ton op zijn vrouw had vastgezet. Tot
nog toe had ik hem voor een dwaas gehou
den; maar daarmede deed ik hem onrecht. Hjj
