N° 98.
130e Jaargang.
1887.
W oensdag
27 April.
Middelburg 26 April.
Dit blad verschijnt dagelijks,
met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs per 8/m. franco 8.50.
Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
Advertentiën 20 Cent per regel.
Geboorte-, Trouw-, Doodberichten, enz.: van 1-7 regels ƒ1.50.
iedere regel meer f 0.20.
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Tricbinenziekte te Goes.
MIDDELBIRGSCHE COURANT;
Agenten te Vlissingen: P. G. de Veï Mestdagh Zoos, te Goes: A. A. W. Bolland,te Kruisingen: F. vak dek Peijl,te Zierikzee: A. C. de Moou.te TholenW. A. vas NmrwESHOUZES,
Hoofdagenten voor het Buitenlandte Parps en Londen, de Compagnie générale de Puhlicité étrangère G. L. Daube Cie., Johk F. Joses, opvolger
Het gisteren door de Tweede kamer aangeno
men amendement der heeren Verniers van der
Loeft en Van Delden luidde als volgt:
„De verantwoording van de rijksuitgaven en
ontvangsten over elk dienstjaar wordt, onder
overlegging van de door de rekenkamer goedge
keurde rekening, aan de wetgevende macht gedaan,
naar de voorschriften van de wet.'
Deze redactie van een art., ter vervanging van
art. 122 der grondwet, was veel eenvoudiger dan
die der regeeringzp toch stelde voor te lezen
»Van alle ontvangsten en uitgaven des rijks wordt
over ieder afgeloopen dienstjaar eene rekening opgemaakt,
overeenstemmende met de indeeling en omschrijving van
die ontvangsten en uitgaven in de begrootingswetten.
»De rekening wordt onderzocht en vastgesteld door de
algemeene rekenkamer en daarna van wege den koning
aan de staten-generaal medegedeeld.
»Vindt de algemeene rekenkamer bezwaar in de ver
evening van eenige ontvangst of uitgave, die geschied of
door den koning bevolen is, dan beslist de wet. Jaarlijks
geeft de algemeene rekenkamer aan den koning een
volledig verslag van hare werkzaamheden over het afge
loopen jaar dit verslag wordt van wege den koning aan
de staten-generaal medegedeeld."
De heer Van Delden, die het amendement
toelichtte, meende dat het regeerings-artikel te
veel en te weinig gaf. Te veel, omdat het in te
vele bijzonderheden afdaaltte weinig, omdat
bet geene uitdrukking geeft aan het beginsel van
verantwoording aan de wetgevende macht aangaande
de uitvoering der nitgaven en het gebrnik van
de middelen. Over dat weglaten der verantwoor
ding is dan ook vrjj algemeen geklaagd, maar toch
wil de regeering niets weten van eene rekenwet.
Voor de wetg. macht komt het echter aan op
de politieke verantwoordelijkheid, waarin de huis
houdelijke ia begrepen. De staten-gen. hebben
't recht de uitvoerende macht ter verantwoording
te roepen, over 't gebruik van 's lands gelden,
en de grondwet mag van dat recht niet zwjjgen.
Zooals men. weet is het amendement met 36
tegen 25 stemmen aangenomen.
De benoeming van den heer mr. F. baron van
Hogendorp tot hoofdredacteur van het Dagblad
noemt het Sociaal Weekblad een feit van eenige
beteekenis reeds in zóóver, als het openbaar leven
er slechts bjj winnen kan, wanneer een der groote
politieke bladen onder de leiding komt van een
zóo ongewoon begaafd man als de schrijver der
HaagtchOmtrekken.
„Doch niet zonder alle beteekenis ook uit een
maatschappelijk oogpunt. Iemand nit den eersten
De St. Ct bevat een verslag aan den minister
van binnenlandsche zaken, door den waarnemenden
geneeskundigen inspecteur voor Zeeland, over de
in de eerste maanden dezes jaars te Goes waar
genomen epidemie van trichinenziekte (trichinosis).
Na beschrijving van de ziekteverschijnselen, die
zich in de laatste dagen van Januari en het begin
van Februari te Goes voordeden en van het in
gesteld onderzoek, hetwelk aan het licht bracht dat
de oorzaak der ziektegevallen aan trichinen moest
worden toegeschreven, deelt de inspecteur mede
hoe het onderzoek verder geleerd heeft dat op
17 Januari jl. een varken» op de hofstede »Wel-
gelegen", buiten Goes geboren en gemest» was
geslacht, waarvan de helft aldaar, gedeeltelik
versch, was gebruikt (met de bekende nadee-
lige gevolgen) terwijl de zijden en de hammen,
welke gedurende vier weken in het zout hadden
gestaan, nog in voorraad waren.
Van dit gezouten vleesch werden een paar
monsters genomen en, met de in de winkels ver
zamelde, naar het bureel voor scheikundige en
microscopische onderzoekingen, van den genees
kundigen raad voor Zeeland, te Middelburg, ge>
zonden.
Heeds den volgenden dag werd het bericht ont<
vangen, dat het gezouten vleesch van de hofstede
seer trichinenhoudend was bevonden, terwijl de
overige monsters geen spoor dezer vertoonden.
De andere helft van dat trichinense varken was
Verkocht aan een slager te Goes, die nog den
zelfden en volgenden dag al het vleesch in con-
aumtie had gebracht,
£)en herhaald en streng onderzoek heeft (hoe
kring der residentie, behoorend tot de aristocratie
des lands, een Hogendorp nog wel, voorgoed zich
scharend onder de dagelijksche dienaren der
koningin, die een ieder wel een weinig vreest,
maar die op de hoogste hoogte der sa^Bpileving
nu juist niet in den reuk van majesteit staat.
„Of er niet zullen zjjn, wien zoo iets hindert V,"
vraagt het blad ten slotte.
Dezelfde gebeurtenis geeft de Kamper courant
tot eene niet onbelangrijke beschouwing aan
leiding over eene „Herschepping der partpen."
Daarin wordt gezegdDe anti-revolutionnaire
partjj ondergaat den invloed der kerkelpke reactie.
Wie in de zaken der kerk niet met den leider
kan samengaan, kan ook in de politiek hem niet
volgen. Dit wordt meer en meer ingezien, en
alzoo is de kracht dezer partjj gebroken. In de
katholieke partjj is mede de kunstmatige eenheid,
die trouwens nooit iets anders dan scbjjn is ge
weest, verbroken. De behoudende en de voor
uitstrevende elementen in die partjj zijn bezig
met zich af te scheiden, en in de toekomst zal
men twee katholieke partjjen zien optreden, die,
waar het zuiver politieke vraagstukken betreft,
even beslist tegenover elkander zullen staan als
vroeger de liberale en de conservatieve partjjen.
En ook de oude conservatieve partjj, voor zoover
zjj nog is overgebleven, schjjnt eene herschepping
te zullen ondergaan. Het Haagsche Dagblad, nog
altjjd het hoofdorgaan dezer kwjjnende partjj,
heeft zjjnen hoofdredacteur door den dood ver
loren en in diens plaats benoemd den heer F. van
Hogendorp, die sedert een paar jaren door zjjne
„Haagsche Omtrekken" zich naam heeft gemaakt
ais schrjjver. Onder de leiding van dezen hoofd
redacteur kan het Dagblad niet bljjven, wat het
is. Het zal eene andere richting gaan volgen.
Dat onder de leiding van den heer Yan Hogen
dorp het Dagblad zal ophouden de gedienstige
geest te zjjn van de ultramontanen, acht de
Kamp. Ct. van ondergeschikt belang. Yan meer
beteekenis zjjn de staatkundige denkbeelden van
den nieuwen leider van het blad. De heer Van
Hogendorp heeft zich doen kennen als een hater
van het parlementaire stelsel.
Het optreden van dezen politicus aan het hoofd
van het orgaan der oude conservatieve partjj be-
teekent, meent de Kamp. Ct., dat in het kamp
dezer partjj openljjker dan ooit de vaan der
reactie is geplant. De oude vervallen conserva
tieve partjj verdwjjnt van het tooneel, en in
hare plaats komt eene nieuwe, jeugdige anti-
parlementaire party.
Aan de heden alhier gehouden verkiezing voor
een lid van den raad namen 499 van de 851 kie
zers deel.
Bp de periodieke verkiezing in 1885 stemden
er 298 van de 842 kiezers; en werden de aftre
dende leden met 274 tot 261 stemmen herkozen.
moeiiyk het ook zp in dezen achter de waarheid
te komen) ten slotte, van genoegzaam alle lijders,
in het licht gesteld, dat zp meestal rauw of niet
gaar vleesch of worst van dit varken hadden
gegeten.
De in den hevigsten graad aangetasten vertoon
den reeds de verschjjnselen der ziekte enkele dagen
na het gebrnik van het trichineuse vleesch, bp
de lichtere gevallen bleven deze wel 14 dagen uit.
Het op de hofstede nog aanwezige trichineuse
varkenvleesch werd onmiddelljjk in beslag geno
men en, nadat eenige monsters aan de hygiëni
sche laboratoria der universiteiten en de rjjks-
veeartsenjjsehool de gezondheidscommissie te
Goes en andere belangstellende deskundigen waren
afgestaan, door tusschenkomst van de politie
verbrand. Te Amsterdam zjjn door professor For-
ster met dit vleesch 5 ratten gevoed, die alle
zjjn gestorven. Bp een dezer werden trichinen
gevonden. Daaruit blpkt, dat gezouten vleesch
nog 2 maanden na het slachten van het varken
levende trichinen kan bevatten.
Intnsschen had zich eene algemeene vrees voor
het gebruik van varkenvleesch van de inwoners
van Goes en van Zeeland meester gemaakt, zoo-
dat de handel in varkenvleesch met stilstand
werd bedreigd.
Nadat evenwel de gezondheidscommissie te
Goes en het bureel voor scheikundige en micros
copische onderzoekingen te Middelburg zich be
schikbaar hadden gesteld het vleesch van de
geslachte varken# te onderzoeken, en dit onder
zoek steeds negatieve resultaten opleverde, keerde
het vertrouwen langzamerhand terug.
Toen de trichinenziekte bp het varken was
geconstateerd, bleef nog over de beantwoording
Bp de verkiezing op 12 Jan. 1886 brachten 394
kiezers geldige stemmen uit. Toen werd de heer
mr E. P. Schorer gekozen met 212 stemmen,
terwp'l op den heer mr F. N. van der Bilt 164
stemmen uitgebracht werden.
In de heden gehouden algemeene vergadering
van stemgerechtigde deelgenooten der Commercie-
Compagnie alhier zijn de balans met de winst- en
verliesrekening over 1886 goedgekeurd. Over
genoemd boekjaar zal geene uitdeeling geschieden.
De St. Crt. bevat de statuten van de naamlooze
vennootschapDe Vlissingsche Duinwaterleiding-
Maatschappij, te Vlissingen.
De vennootschap is gevestigd te Vlissingen en
heeft ten doel de exploitatie der waterleiding uit
duinen tusschen Vlissingen en Zoutelande tot en
in de gemeente Vlissingen, volgens de daartoe
aan den heer A. H. J. Diemont door den raad
der gemeente Vlissingen verleende concessie, met
inachtneming van alle daarbp voorgeschreven
bepalingen.
De vennootschap wordt aangegaan voor den
tpd van vpf en veertig en een half jaar, welke
gerekend worden een aanvang te hebben genomen
1 Januari 1887 en te zullen eindigen den 30 Juni
1932, tenzp tot eene ontbinding tusschentpds of
eene verlenging der concessie door het gemeente
bestuur van Vlissingen en behoudens koninklpke
bewilliging.
Het kapitaal der vennootschap wordt vastge
steld op 170.000, verdeeld in 80 prioriteits-
aandeelen, elk van 1000 en 90 gewone aan-
deelen, elk 1000.
Tot directeur is aangesteld de heer J. L. Grüber,
en tot commissarissen de heeren J. van Baalte,
directeur van de Kon. M# de Schelde, te Vlissingen,
C. L. Van Woelderen, directeur der Stoomvaartm'
Zeeland, Kon. Ned. Postvaart te Vlissingen, J. A. E.
*Musquetier, ingenieur van den rpks waterstaat te
Vlissingen, M. C. W urfbain, bankier, lid der firma
Van Ransow en O te Arnhem en J. G. W.
Sieger, directeur der Amsterdamsche Chininefa-
briek te Amsterdam.
Uit Domburg scbrpft men ons:
Als de kikkers in de slooten en de vogels in
het bosch het verkondigen, zal 't wel waar zpn, dat
de lente gekomen is. Wp, gewone mensehen-
kinderen, zpn niet fijngevoelig genoeg om die
kleine atmosferische invloeden, waarvoor zulke
dieren zoo gevoelig zpn, waar te nemenen zoo
lang geen groen en bloemen het veld tooien,
uiten wp onze hoezee's voor mejuffrouw Lente
op zeer gedempten toon.
De regenbuiën der laatste dagen zullen zeker
verandering brengenen als dan moeder Natuur
weer haar schoonste kleed heeft aangetrokken, is
er een reden te meer om een bezoek te brengen
aan Domburg, dat, zoo 't schpnt, een tpdperk van
der vraag, langs welken weg dit de ziekte heeft
opgedaan.
Voor eenigen tyd nu werden op de bewuste
hofstede buitengewoon vele ratten aangetroffen.
Het is daarom niet onwaarschpnlpk, dat ratten
in dezen de verspreiders van trichinen zpn geweest.
Op welke wpze zpn deze echter trichineus ge
worden Ziedaar eene vraag, welke niet zoo
dadelpk is te beantwoorden, te minder omdat de
infectie der varkens, zooals later zal blpken, reeds
vÓor maanden moet hebben plaats gegrepen, en
de bronnen van die besmetting allicht niet meer
kunnen worden opgespoord.
Eene eigenaardigheid van het rattengeslacht is
gelegen in eene groote emigratie-zucht, vooral
kenbaar bp het soort in Duitschland: „Wander-
ratten" genoemd.
Het zonde daarom kunnen zjjn, dat een trichi
neuse rat uit het buitenland langs den spoorweg
of per schip Zuid-Beveland had bereikt.
Eene tweede bron van besmetting kan gelegen
zpn in het Amerikaanscb varkensvleesch, dat in
groote massa's op het platteland van Zuid-Beveland
wordt gebruikt. Het is bekend dat dit vleesch
soms trichinen bevat.
Maar meer grond bestaat nog voor het aannemen
van de volgende infectie-bron.
In de maand September van het jaar 1883
werden namelpk te Yerseke een 40tal personen
plotseling ongesteld, lpdende aan dezelfde ver-
scbpnselen, welke onlangs te Goes zpn waargenomen.
Volgens den arts Van Selms en dr. Isebree
Moens, die destpds deze personen behandelden,
lpdt het geen twpfel, of deze ziekte moest als
trichinosis worden beschouwd.
Het is toen echter niet gelukt de trichine bjj
groote ontwikkeling te gemoet gaat. De drukte
en bedrjjvigheid, die er heerschen door 't bouwen
van nieuwe en 't verfraaien en verbeteren van
bestaande woningen, zpn beduidend. Dat nog
grootere uitbreiding wordt verwacht, blpkt uit de
wpze, waarop de verkoop van bouwterrein wordt
in de hand gewerkt. Een 10 meters breede weg
is nitgebakend, die de Noordstraat met de Bad-
straat zal verbinden en, verder door het duin
loopende, achter het badhotel de manteling zal
kruisen, om zoo, langs de weilanden van den heer
Tak van Poortvliet, aan te sluiten aan den Noord
straatweg bp den DomburgschOostkapelschen
grenspaal. De terreinen, die aan dezen nieuwen
weg znllen grenzen, worden als 't ware de aan
gewezen plekjes voor den bouw van nieuwe villa's
en de weg zelf wordt een aangename wandeling voor
vreemdeling en inwoner. Toch behoeft de richting
van dien weg zeer ernstige overweging, omdat in
de manteling een open ruimte van aanzienlpke
grootte zal ontstaan, die aan den guren noord
westen wind vrp spel geven zal. Ongetwpfeld zal
dat tochtgat zjjn verderfelijken invloed uitoefenen
op het aangrenzende houtgewas. Wpziging van
de geprojecteerde richting, die het aangename met
het nuttigs vereenigen zou, verdiende misschien
wel aanbeveling.
Een drietal woningen, welke de Noordstraat tot
kleine eere verstrekken", zjjn in 't bezit gekomen
van personen, die stellig het maken van veran
deringen op het oog hebben, zoodat ook in het
bebouwde deel van het dorp een werkzaamheid
in goeden geest valt op te merken.
Intusschen ondervindt de arbeidende klasse meer
en meer boe lastig het is om geschikte woningen
te verkrpgen. De huizen voor den werkenden
stand komen langzamerhand in handen van per
sonen, die ze aan hunne oorspronkelpke bestemming
onttrekken en de prps van bouwterrein is te hoog
in verhouding van de huur, die voor arbeiders
woningen in den regel betaald wordt. Wanneer
zp, die over goedkoop terrein te beschikken hebben,
in deze richting wilden werkzaam zpn, zou het
dorp in uiterlpk aanzien stellig veel kunnen winnen
en een nieuw gedeelte ontstaan, dat evenzeer zou
kunnen bpdragen tot verfraaiing als de woningen
der meergegoeden dit doen.
In de gisteren avond voortgezette raadsverga
dering te Zierikzee is het kohier van den hootde-
lpken omslag voor 1887 vastgesteld op ƒ21.882.
Donderdag verleent de minister van financiën
geen audiëntie.
Tot ridder in de orde van den Nederlandschen
Leeuw zpn benoemd mr P. S. Noyon, vies-presi
dent van bet gerechtshof; mr M. J. Ppnappel,
advocaat, en mr H. L. M. Luden, lid van den
gemeenteraad, allen te Amsterdam.
den mensch, noch bp het dier, aan te toonen.
In verband met de waarnemingen te Goes is
het echter niet te gewaagd als een feit aan te
nemen, dat zich reeds in 1883 te Yerseke op
Zuid-Beveland, niet ver van Goes, trichinen hebben
vertoond, die allicht, op ratten voortgeplant»
oorzaak kunnen zpn van de ziekte bp bet varken»
onlangs op bovengenoemde hofstede waargenomen»
De trichinosis heeft zich echter niet tot éen
varken bepaald.
Bp een voortgezet onderzoek toch is gebleken»
dat, behalve dit, nog 3 varkens in 1886 op de
bewuste hofstede zpn gemest. Van deze zpn twee
op den 30"e* September te Krabbendjjbe geslacht
en in consumtie gebracht.
Dientengevolge hebben aldaar, zooals latera
onderzoekingen hebben geleerd, in October a. p.
een tiental vrouwen, die van dat varkenvleesch
hadden gegeten, aan trichinosis geleden.
Hieruit bljjkt, dat reeds in September 1886
trichinen op de hofstede „Welgelegen" moeten
geweest zpn.
Waarschpnlpk zpn toen de 3 varkens te gelpk
geïnfecteerd en is het 4e vrp gebleven. Dit varken
werd in November voor eigen gebruik van den
kastelein der hofstede (zetboer) geslacht.
De gezouten ham en zpden waren in Februari
jl. nog gedeeltelpk aanwezig. Deze zpn, aan een
onderzoek op trichinen onderworpen, evenwel
daarvan vrp bevonden.
De zetboer, hoofd van een groot gezin, leed wel
zelf, in Februari, te gelpk met het bovengenoemde
personeel der hofstede, aan trichinosis, doch hef
vermoeden ligt voor de hand, dat hp, bp het
slachten of inzouten van het eerstgenoemde tri-
ob ineuse varken, dat gedeeltelpk in zjjne woning
