N° 94.
180ê Jaargang.
1887
22 April,
Middelburg 21 April.
Dit blad verschijnt dagelijks,
met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs per 8/m, franco 8.50.
Afzonderlijke Hommers zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
Advertentiën 20 Cent per regel.
Geboorte-, Trouw-, Doodberichten, enz.: van 1-7 regels ƒ1.80
iedere regel meer f 0.20.
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Op den grondslag va,a een vergelijk.
Tentoonstelling van schilderijen.
MIDDEIBIIRGSCHE COURANT.
Agenten te Vlissingen: P. G. de Vet Mestdagb Zoon, te Goes: A. A. W. Bolland, te Krniningen: Fvan der Peijl, te Zierikzee: A. C. de Mooij, te TholenW. A. van Ndeuwenhlotzen.
Hoofdagenten voor het Buitenlandte Parps en Londen, de Compagnie générale de Publicité étrangère G. L. Dabbe Cie., John F. Jones, opvolger
„Als de kamer in hare, in deze zaak souverei-
ne, macht besluit de zaak weder aan de orde te
stellen, dan zal de regeering, na de gegeven ver
klaringen, bp leven en welzpn erbij zjjn".
Dit waren de laatste woorden, door den minister
van binnenlandscha zaken in de kamerzitting van
30 Maart gesproken over de kwestie betreffende
de Eerste kamer-leden.
En nu was gisteren de zaak weer aan de orde;
en de minister tegenwoordig. Gelukkig was de
storm over zjjn hoofd heengegaan, zonder zijn
politiek leven afgebroken te hebben.
Voordat men kwam aan de eardinale kwestie
werd nog de bepaling aangenomen, dat de leden
der Tweede kamer voor vier jaar worden gekozen
en tegeljjk aftreden benevens paragraaf 9, waarbij
het afleggen van een eed voor de kamerleden niet
meer verplichtend wordt gesteld; en zij,afgeschei
den van hunne „godsdienstige gezindheid", nu vrij
zijn om een eed of een belofte af te leggen.
Natuurljjk dat de leden der rechterzijde zich tegen
zulk een vrijzinnige bepaling verzetten, en het
land in gevaar achten, wanneer men dien weg der
gewetensvrijheid opgaat. Waar gaan wp nu heen
Het antwoord zal door de organen van die party
wel spoedig gegeven worden. Langs een hellend
vlak, zullen zp ons zeggen, zinken wjj steeds
dieper en dieper in den afgrond van goddeloos
heid, enz. enz.
Dit keurig thema zal weldra in den breede
worden uitgewerkt; en wanneer eenmaal de dagen
der verkiezingen zjjn aangebroken, zai men op dat
punt wel het volle, valsche licht der dogma's
laten' schijnen. Dan zal er nog gelegenheid genoeg
wezen om hen te bestrijden, die kleingeestig genoeg
zijn om eerlijkheid en waarheidsliefde te ontzeggen
aan hen, die zich niet inlaten met een godsdienst,
welke voor velen slechts een uiterlijk masker is.
Toch verwonderde het ons, dat reeds bjj de
behandeling van deze sensatie wekkende kwestie
de besprekingen zoo weinig en zoo kalm waren.
Daarbij reeds bemerkte men dat de pols der
kamerleden flauwtjes klopte; en het politieke
leven, al mogen minister en kamer ook welvarend
geweest zijn, over het geheel alle sporen van
opgewektheid miste.
Het was of men nog verkeerde onder den in
druk van het vroeger voorgevalleneen uiterst
voorzichtig en met beleid, evenals een zorgzame
huismoeder in de porseleinkast, zich bewoog op
een gevaarljjk terrein.
Dit bleek ook vooral bjj de behandeling van de
door de regeering ingediende nieuwe bepaling
omtrent de bevoegdheid om lid der eerste kamer
te zjjn.
Eerst werd nog, op voorstel van de heeren Yan
III.
(Slot.)
Het gaat met schilderjjen als met de men-
schen; bjj eerste ontmoeting maken zij een gun-
stigen of ongunstigen indruk helaas zeer velen
laten volstrekt geen indruk achter maar eerst
bij nadere kennismaking, by langdurigen omgang
biykt, wat zy waard zy'n. Zy behouden of ver
liezen hun aangename of onaangename vormen,
hun goede of slechte eigenschappen, welke ons
de eerste maal troffen of afstootten. En menschen
en schilderyen op den duur zy'n velen zoo ver
bazend vervelend.
Hoe weinig het sujet in hoofdzaak beteekent
op een schildery, kan men op deze tentoonstel
ling even als op iedere andere leeren.
Wie niet gaat om spannende geschiedenisjes,
prettige verhaaltjes, aardige scènetjes afgebeeld
te zien, maar ware kunst wil bewonderen, wil
genieten, behoeft onder de ingezonden landschap
pen niet lang te zoeken.
Er zyn verscheidene zeer conventioneele en
peuterig behandelde ziellooze pronkstukjes, doch
daar neven heerlijke indrukwekkende gevoelsuitin
gen, landschappen, welke die innige melancholie
uitdrukken, dat diepe gevoel, dat op den
bodem van iedere menschenziel sluimert. Wie
niet alleen kykt, of de lynen van alle steentjes
pauwkeurig, netjes zyn begrensd, of alle blaadjes
Houten, Van Kerkwpk en Sehaepman, besloten,
dat de schadeloosstelling, aan de tweede kamerle
den te verstrekken, niet wordt genoten door die
leden, welke het ambt van minister bekleeden,
noch ook, voor den tyd der zitting, door hen die
gedurende de geheele zitting afwezig bleven.
Dit laatste is niet meer dan billijk:omtrent
het eerste kan men in gevoelen verschillen maar
het staat in verband met een door dezelfde heeren
ingediend amendement, hetwelk heden behandeld
wordt, om leden der tweede kamer, die minister
worden, het lidmaatschap niet te doen verliezen.
Hierna kwam in behandeling de nieuwe bepa
ling, door de regeering voorgesteld en luidende:
«Om lid der Eerste kamer te kunnen zijn, moet men
voldoen aan de vereischten voor het lidmaatschap van de
Tweede kamer gesteld, en bovendien of behooren tot de
hoogstaangeslagenen in de rijks directe belastingen, of eene
of meer hooge en gewichtige openbare betrekkingen, by
de wet aangewezen, bekleeden of bekleed hebben en in het
aatste geval eervol daaruit zijn ontslagen.
1 «Het getal der hierboven bedoelde hoogstaangeslagenen
wordt in elke provincie bepaald tot een, die tevens de
algemeene vereischten bezit om lid der staten-generaal te
zijn, op iedere twee duizend zielen."
Hoe onvolledig en duister in enkele opzichten
dit voorstel ook mocht zyn wy meenden dat
bespreking ervan op dit oogenblik weinig nut
kon hebben.
Er lag waarheid in hetgeen de heer Yan Houten
gisteren zeide, dat men geen nieuwe verwikke
lingen in het leven moest roepen. Wie zegt ons
toch dat ook dit voorstel der regeering niet een
vrucht was van onderling overleg tusschen haar
en de linkerzjjdedat op dien grondslag een
compromis was gevonden, en beide partpen elkaar
halverwege op de brug, die nu gelegd was, waren
te gemoet getreden
Te hooge eischen kon men in deze moeiiyke
kwestie niet stellen.
De heer Sehaepman, de man der verzoening,
zooals hy in deze zaak is geweest, stelde nog een
paar wpzigicgen voorwaarvan een door den
minister werd overgenomen.
Hierdoor vervielen de woorden „en in het laatste
geval eervol daaruit zjjn ontslagen".
O m ook het woord »openbare" weg te doen
vallen hiertoe verklaarde de minister zich niet
bereid, omdat het hoogst moeiiyk zal zpn uit te
maken, wat particuliere betrekkingen zpn. Men
begrppt de bedoeling van den heer Sehaepman;
door zyn voorstel wenschte hy alle hinderpalen
weg te nemen, zoodat ook tot eerste-kamer-lid
verkiesbaar zyn zy, die een ambt bekleeden,
waartoe zy niet door de regeering zyn benoemd. Is
de minister eensdeels aan dat bezwaar te gemoet
gekomen, door de handhaving van het woord
„openbare", echter heeft hy getoond niet dien
breeden grondslag te willen, welken de heer
Sehaepman en wp met hem wenschtendoch ook
hierby was het de vrees voor eene herhaling der
verwikkelingen van 28 en 30 Maart, die den heer
Sehaepman noopte zyn amendement in te trekken.
De heer De Sarvornin Lohman, die durfde
aan den boom éen voor éen precies zyn geteekend»
zal ze dadeiyk vinden, die heeriyke kunstwerken,
die tot den bezoeker, spreken, omdat de kunste
naar zelf uit hen spreekt.
Niet de technische vaardigheid alleen geeft den
schilder recht op den naam van kunstenaar. Wie
bpv., die maar eenigszins begrip van kunst in de
volle beteekenis van het woord heeft, zal het
eclatante stuk van De HaasEzels in de Duinen
boven den hesriyken Mesdag: Het garnalenvisschen
bij zomeravond te Scheveningen stellen Zyn de
ezels niet stuk voor stuk mooi geschilderd is niet
elk detail mooi en juist van teekening en kleur
Ziet men niet dadeiyk, dat een »man van het
vak" het penseel voerde Niemand zal het bestrij
den. Een indruk geven beide schilders weer, doch
het kunstwerk van Mesdag is diep en persooniyk
gevoelden het is schoon gezien en weergegeven.
Dat wazige, dommelige op Mesdag's schildery,
door de bestryders van het impressionisme in hun
waanwysheid geklad en geflodder genoemd, dat
ineensmelten van licht en water, het opdoemen
der scheepjes in het verre verschiet dit alles
drukt stemming uit. Wy gevoelen dat de
schilder getroffen werd door het droomerige, door
het zachte van de zee op dat oogenblik. En is
het geen groote kunst ons dat met hem te doen
gevoelen? Maar een zeegezicht zus of zoo, het is
alles hetzelfde, evenals een landschap met of
zonder koeien, evenals een vruchtenstuk of bloe-
menstuk, zoo hoort men herhaaldeiyk verzekeren.
Deze bezoekers begrjjpen niet, dat de kunst van
beweren dat hp »met politieke manoeuvres zich
niet ophield" eene verklaring die terecht eenig
gedruisch veroorzaakte,—nam dit amendement echter
overnaar hp meende was hp dit aan zpne party
verplicht, omdat, werd het aangenomen, ook
Ie- aren van bpzondere universiteiten verkiesbaar
zpn voor Eerste kamerlid.
Het amendement werd echter met groote
meerderheid verworpen.
Op voorstel van den heer Yan Houten om 1
hoogst aangeslagenen op de 1500 zielen te be
palen, werd daarentegen aangenomenzoodat bot
nieuwe artikel nu luidt
»Om lid der Eerste kamer te kunnen zijn, moet men
voldoen aan de vereischten voor het lidmaatschap van de
Tweede kamer gesteld en bovendien of behooren tot de
hoogstaangeslagenen in de rijks directe belastingen of
eene of meer hooge gewichtige openbare betrekkingen,
by de wet aangewezen, bekleeden of bekleed hebben.
«Het getal der hierboven, bedoelde hoogstaangeslagenen
wordt in elke provincie bepaald tot éen, die tevens de
aigemeene vereischten bezit om lid der staten-generaal
te zijn, op iedere vijftien honderd zielen."
Ziedaar de gewichtige beslissing, gisteren door
de kamer genomen, die wel eene uitvoerige be-
schrpving verdiende.
Volledigheidshalve dienen wp nog wel te
melden, dat aangenomen werd het voorstel der
regeering om de leden der Eerste kamer voor
negen jaar te doen kiezen, met aftreding van een
derde gedeelte om de drie jaren, dat dan dade
Ipk herkiesbaar is; maar de vruchten van het
gevoerde overleg waren voor ons het belangrpkst
van het geheel.
Is nog wel niet verkregen al wat wp wenschten;
wp dienen, bp de langzaamheid, die er in ons
land eenmaal is waar te nemen bp het verkrpgen
van hervormingen, erkentelpk te wezen voor de
verbetering, die ons verloste van de Plutocratie
bp de verkiezingen voor leden van ons hoogerhuis.
Bp kon. besluit van 1 Maart 1887 is, met
intrekking van vorige besluiten, vastgesteld een
nieuw reglement op het baggeren, graven en vis-
schen van voorwerpen enz. in rivieren en langs
de zeekusten. Daarbp is o. a. bepaald dat voor
het baggeren, graven enz. binnen 500 M. afstand
vergunning van den minister van waterstaat noo-
dig is en niet van ged. staten, zooals tot dusverre.
De kamer van koophandel en fabrieken alhier
zal eene openbare vergadering houden op Zaterdag,
den 23 dezer te 3 uren precies.
Naar wp vernemen is door de politie te
Vrouwepolder proces-verbaal opgemaakt tegen de
hoofden der doleerende party aldaar, wegens het
zonder verlof inrichten van een schuur tot uitoe
fening van den openbaren godsdienst, binnen den
afstand van 200 meter der hervormde kerk. Dit
is geschied ingevolge art. 7 der wet van 10Sept.
1853 (Stbl. n° 102).
schilderen niet bestaat in het juiste copieeren van
de natuur j zp weten niet, dat de eene mensch
een landschap zoo en een ander het zus zietdat
de een kunstenaar en de ander een prozaïst is.
De laatste ziet alleen de oppervlakte, een boom
hier, een buisje daar, een kronkelend beekje nog
misschien op den koop toe, maar de ander ziet
er nog wat meer in, en niet op ieder oogenblik
ziet hp 'thetzelfde. »Der Maler soil nicht
allein malen, was er vor sich sieht,
sondern auch was er in sich sieht",
heeft wp weten niet meer welke Duitseher ge
zegd. Het is het moment der opvatting, i. at zpn
werk tot een kunstwerk zal maken. De artist
geeft de dingen weer, zooals ze hem op d a
oogenblik verschpnen.
Bp den een zullen de lpnen en vormen met
ppnlpke nauwkeurigheid volgens de regelen van
het perspectief op het doek gebracht zpn, licht
en schaduw voorgesteld, zooals hp het in de
natuur zag, doch bp den ander zullen deze lpnen
en kleuren en schakeeringen vol uitdrukking zpn,
een harmonisch geheel vormenuit zpn werk
zal dat spreken, wat zich niet door woorden laat
omschrp ven, maar wat men stemming noemt.
Wat wp hier bedoelen, is zoo juist uitgedrukt
in den Winteravond van Wpsmuller, om welks
bezit wp den kooper benpden. Woorden zpn zoo
miserabel koud en onvolledig van beteekenis om
ten volle te omschrpven, hoe het den schilder
gelukt is zpn natuurgetrouw beeld te idealiseeren
door er de stemming van zpn kunstenaarsgemoed
Uit Colpnsplaat meldt men ons:
De heer J. Vink, sedert meer dan veertig jaren
secretarie onzer gemeente, heeft, wegens langdurige
ongesteldheid, eervol ontslag uit zpne betrekking
aangevraagd.
Bp de Dinsdag te' Noördgouwe gehouden ver
kiezing voor een lid van den gemeenteraad, in
de plaats van wplen den heer G. van Ree, werden
dertig biljetten ingeleverd. Op de heeren A. A-
Vis en F. van den Bout Az. werden respectievelpk
twaalf en elf stemmen uitgebracht, terwpl nog
zes personen ieder éene stem verkregen en éen
biljet oningevuld was. Er moet dus tusschen
beide genoemden eene herstemming plaats hebben.
Op den laten December 1876 werd het fonds
tot ondersteuning der weduwen en weezen van
vrpwillig dienende militairen beneden den rang
van officier opgericht met een getal van 111 leden,
Blpkens het verslag der algemeene vergadering,
gehouden op den 26 Februari 1887, is het getal
leden op 1 Januari jl. geklommen tot 2156. Op
dat tpdstip werd aan 123 weduwen onderstand
verleend. Bp de oprichting bezat het fonds geen
kapitaal. Op den 26 Februari jl. bestonden de
eigendommen uit 148 000 aan inschrpvingen
op het grootboek der 2§ Nationale werke-
Ipke schuld en 977.05j aan contanten.
Gedurende het tienjarig tpdvak werd 37609.97
uitgekeerd.
Men meldt uit 's Gravenhage aan de Haar-
lemsche Crt:
Sinds geruimen tpd is, gelpk bekend is, de
regeering met het bestuurder Nederlandsche bank
in onderhandeling geweest over het verlengen van
het octroui der bank, hetwelk in 1889 eindigt.
De voorwaarden der regeering ondervonden veel
bezwaar van de zpde der bank, zoodat de regee
ring reeds maatregelen -overwoog, waarbp het
bankwezen in ons land op anderen voet geregeld
zou worden. In de vergadering van de directie
en de commissarissen der Nederlandsche bank,
den 184ea April jl. te Amsterdam gehouden, is
thans besloten, de voorwaarden der regeering aan
te nemen.
Door een groot aantal schippers, ondersteund
door de schippersvereeniging bckuttevaêr en een
paar kamers van koophandel, werd in September
1885 een verzoek gericht aan den minister van
waterstaat ter verkrpgicg van een gasboei voor
het Hellegat.
De motieven, vervat in het hierop ontvangen
afwpzend antwoord van den voormahgen minister
van marine, waren van dien aard, dat adressanten
hebben gemeend deze te moeten Wtêrleggen en
zich opnieuw tot den minister van waterstaat te
moeten wenden, te meer daar de toestand van
bedoeld vaarwater steeds meer en meer verergert
en dringend verbetering eischt in het belang van
de binnenlandsche scheepvaart.
in neer te leggen. Bp stemmingsvolle stukjes
als van Wpsmuller gevoelt men, hoe na hier de
schilderkunst aan de muziek verwant is. Voor
zulk een kunstwerk worden evenals in de natuur
stemmingen in ons opgewekt, welke niet in
woorden, alleen in tonen zijn uit te drukken.
Deze Winteravond van Wpsmuller, evenals het
door eenvoud en natuur waarheid uitmuntende
Landschap en het Strand te Scheveningen van
Weissenbruch, als de Morgen van Tholen, ook
Bauffe's Leidschendam, drukken dat semiment
nit, waardoor deze schilders zoo verre verheven
staan boven die andere, welke in het copieeren
der natuur, in het weergeven der kleinste details,
van zekere lichteffecten de hoogste kunst zien,
maar niet begrppen dat het geheel in harmonie
moet zpn, dat de hoofdzaak bp het uitdrukken
van een moment moet wezen het juiste weerge
ven der verschillende tonen onderling, het samen
voegen der verschillende deelen in hun juiste
kleur en kracht. Yeel van deze goede richting
in de kunst merken wp ook op in het Landschap
van mej. Robertson.
Van de landschappen hadden we in de eerste
plaats niet alleen wegens de afmeting maar ook
om de vele goede en schoone eigenschappen, welke
het bezit, In den Kamperpolder van Gabriël moeten
noemen. Dit is een stuk, dat nimmer verveelt.
Hetzelfde zouden wjj niet durven verzekeren van
den Zomerschen dag van denzelfden schilder. Dit
is, dunkt ons, wat al te scherp van omtrekken.
Het wazige, het vlottende van de omtrekken ij}
