79
130e Jaargang.
1887.
Maandag
4 April.
i
Middelburg 2 April
Loos Alarm?
Onderwijs.
Kerknieuws.
fiscütszaJsen.
Verspreide oen enters
Dit blad verschijnt dagelijks;
met uitzondering van Zon- en Feestdagen;
Prijs per 3/m. franco 3.50.
Afzonderlijke nommers ziin verkrijgbaar a 5 Cents
Advertentiën 20 Cent per regel.
Geboorte-, Trouw-, Doodberichten, enz.: van 1-7 regels/1.50.
iedere regel meer f 0.20.
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Bij deze oourant behoort een BIJVOEGSEL,
MDDELBllGSCHE COURAiVT.
Agenten te Ylissingen: P. G. deJVey Mestdagh Zoon, te Goes: A. A. W. Bolland, te Krniningen: P. van der peijl,te Zierikzee: A. C. de Moon,te TholenW. A. van Nledwenhuuzen.
Hoofdagenten voor het Buitenlandte Parjjs en Londen, de Compagnie génerale de Publicité étrangère G. L. Dadbe Cie., John F. Jones, opvolger
Dat de regeering zich niet in onverschillige
voornaamheid onthouden, maar naar aanleiding
van bij particulieren uit Batavia ontvangen
kwade tijdingen, den gouverneur-generaal per
telegraaf om inlichtingen gevraagd heeft, is
een goed teeken.
Het bewijst, dat de regeering acht slaat op
de openbare meening dat zij het niet heneden
zich rekent die gerust te stellen en zij dus
ook niet ongeneigd kan wezen rekening te houden
met hetgeen door diezelfde openbare meening,
voor zoover het op redelijke gronden rust,
verlangd wordt. Dit alles mogen dingen zijn,
die eigenlijk van zelf sprekenvergeleken met
hetgeen tot dusver in het bestuur onzer
koloniën op te merken viel, is er vooruitgang.
Het telegram van den gouverneur-generaal
brengt de ongerustheid tot eenigszins beschei
dener verhoudingen terug. Dat de berri-berri
hevig op Atjeh is blijven heerschen, is een
bericht waarvan het tegendeel, helaas, nog niet
verondersteld kon worden. Dat er „ernstige
onlusten" op Celebes uitgebarsten zouden zijn,
was onverwacht slecht nieuws, van de ergste
soort. Sedert veertien jaren, dat de Atjeh-
oorlog onze beste strijdkrachten in beslag
neemt en bezig is de slagvaardigheid van ons
Indisch leger, zelfs tegenover eenen inlandschen
vijand van eenige beteekenis, gaandeweg te sloo-
pen, is dkt het dreigendste gevaar, waar ons
koloniaal rijk aan blootgesteld is dat elders in
den uitgestrekten Archipel verzet ontstaat, tot
demping waarvan onze weinige en verzwakte
reserve-troepen misschien niet sterk genoeg
zullen zijn. Het ontblooten van andere, onder
alle omstandigheden zorgwekkende punten zou
dan een eisch der noodzakelijkheid kunnen
worden, en, een maalop ééne plek ontvlamd,
waar is de zekerheid dat het vuur van den
opstand zich niet zal overplanten
Het telegram van den gouverneur-generaal
Bchijnt echter, ook ditmaal nog, alle ernstige
vrees te ontzenuwen. Te Batavia was van
oproerige bewegingen op Celebes evenmin iets
vernomen, als de tot dusver uit dat gewest
ontvangen berichten aanleiding konden geven
zoo iets te voorzien. De onwil van het vorstje
van Loewoe om eeu contract te vernieuwen,
is van zoo weinig beteekenis, dat het bijna
den indruk maakt alsof de landvoogd het er
alleen bijgevoegd heeft om toch iets te zeggen,
en nimmer aan het verwijt bloot te kunnen
staan van ook het onbednidendste verzwegen
te hebben.
Dat nu elke reden tot ongerustheid over den
toestand op Celebes weggenomen is, zouden
wij niet durven verzekeren. Het behoort tot
de eigenaardigheden van ons koloniaal regee-
ringsheleid, dat de verschillende deelen van ons
groote eilanden rijk niet telegraphisch onder
ling verbonden zijn. Zoo ligt ook tusschen
Java en Celebes geen onderzeesche telegraaf
kabel. Het gouvernement te Batavia kan dus
slechts beschikken over berichten, met de
laatste pakketboot, eene maand misschien ge
leden, van Makasser aangebracht.
Maar in dat geval, zal men zeggen, kunnen
particulieren geen verscher nieuws bezitten
dan de regeering. Hoe zonderling het klinken
moge, onmogelijk is dat niet. Snelvarende
prauwen kunnen tijdingen overbrengen, raad
selachtig snel. Oudgasten zullen zich herinneren,
dat tijdens de eerste Boni-expeditie, de ver
konding vap den opperbevelhebber, generaal
Steinmetz, en het overlijden van den regeerings-
commissaris, De Perez, onder de smalle gemeente
te Soerabaija bepraat werd, dagen vóór dat de
eerste oorlogsstoomboot het kwaad gerucht
bevestigen kwam. Maar bovendien bestaat
tusscher Makasser en Singapore druk handels
verkeer. De mogelijkheid is niet uitgesloten,
dat langs een dezer wegen een bericht van
Celebes eerder onder de oogen komt van
particulieren, dan ter plaatse, waar snelle
wetenschap een eisch van staatsbelang zou
zijn. En in het algemeen is de verhouding
van burgers tot regeerders in Ned. Indië niet
zoo vertrouwelijk, dat eerstgenoemden zich
haasten zullen Jobstijdingen te komen aandragen
waar die, uit den aard der zaak, met ongeloof
ontvangen zullen worden.
Wij willen echter niets liever dan gerustge
steld worden en vertrouwen dus, dat er inder
daad, huiten Atjeh, nog geene plek in Indië
is, waar de gewapende arm behoelt te worden
ingeroepen, In dat geval is het echter geene
ijdele vraag, waar de door de Haagsche bladen
gepubliceerde tijdingen haren oorsprong
genomen hebben. Praatjes zonder beteekenis,
dagblad-eenden zooals er dagelijks opvliegen,
kunnen het niet zijn. Er moet eene bedoeling,
er kan een belang liggen achter dezen toeleg
om ontsteltenis in Nederland te verspreiden,
op hetzelfde üogenblik dat eene beweging in
gang is, waarvan ongerustheid omtrent den
toestand van Indië en wantrouwen in het
koloniaal regeeringsbeleid de drijfveeren zijn.
Het komt ons voor eene vraag van algemeen
belang te wezen, uit welke bron dit alarm is
voortgekomen.
Afgescheiden hiervan, is datgene, wat in het
telegram van den gouverneur-generaal bevestigd
wordt, een onderwerp van ernstige overdenking.
„Werkelijk is de berri-berri vrij hevig onder
„de barisan van Madura in Atjeh uitgebroken,
„en machtiging verleend om de beide compag
„nieën terstond terug te zenden."
Betrekkelijk kort geleden werd van deze
barisaneene inlandsche strijdmacht, waarin
Madureesche prinsen als hoofd- en Madureesche
edellieden als subalterne officieren dienen, nog
niet veel verwacht. In den laatsten tijd is
echter de opleiding der manschappen met
nieuwe zorgvuldigheid ter hand genomen. (De
kapiteins G. H. R. Halewijn en H. E. Munniks
de Jongh staan in den Indischen Regeerings-
almanak als „instructeurs" vermeld). De vruchten
daarvan zijn goede geoefendheid en tucht
geweest. De trouw onzer Madureesche vrienden
is nooit betwijfeld. Met groote opgewektheid
scheepten zij, vóór enkele maanden, te Soera-
baya zich in om in het verre westen van ons
Indisch gebied, aan de zijde der onzen, tegen
den Atjeher in het gelid te treden,
Men behoeft niet te vragen, welken indruk
het maken zal, nu het overschot dezer com
pagnieën, door ziekte verzwakt en gedemora
liseerd, huiswaarts keert. Heinde en ver zal
het kwaad gerucht van de slechte kansen,
waaronder wij in Atjeh strijden, zich voort
planten. De werving van inlanders, waarvan
de laatste mail juist iets goeds deed hopen,
zal van deze invloeden den terugslag onder
vinden. Reeds zijn, naar een der vorige mails
berichtte, de bewoners van het eiland Nias,
dat bruikbare soldaten leverde, van dienstneming
afgeschrikt door het spooksel Atjeh, dat in
hunne buurt ligt. Van Madura, in Indië's
Oostelijken hoek, is nu niets meer te verwachten.
Gaat het zóo voort, dan zal de Indische
werving niet meer bij machte zijn de voort
durende leemten in het Inlandsche element
aan te vullen, evenals de Europeesche reeds
moeite heeft aan de haar gesteld wordende,
altijd stijgende eischen te beantwoorden.
Dat zijn donkere vooruitzichten, welke wij
slechts aanduiden, niet uitwerken. Maar
tegenover hen klinkt de aandrang op onze
regeering, om toch het Indische leger zoodanig
te versterken dat het opnieuw tot „agressie"
in staat zij, ais eene bittere spotternij.
De gemeenteraad van Middelburg zal Dinsdag
a., des namiddags? te half vier uren, eene verga
dering houden, ter installatie van den burgemeester,
jhr mr L. Schorer.
Met ingang van 1 April jl. zjjn tot sloeproeiers
bij het Nederlandsch loodswezen te Vlissingen
voorloopig benoemd de zeevarenden J. Jilleba,
C. A. Late, W. Burgers, J. Verboven, J. C. Kor-
teweg, P. de Jonge en J. M. Douw.
Uit Axel sehrjjft men ons
Onze gemeente vierde Vrjjdag feest. Een ach
tenswaardig ingezetene, de heer A. de Fouw, genoot
toen het voorrecht den dag te herdenken, waarop
hjj vóór 40 jaar zich alhier als genees-, heel- en
verloskundige vestigde. Groot was de belang
stelling in dit feest; getuigen de vele stoffeljjke
bewjjzen, die hij ontvangen heeft. Van vele wo
ningen wapperde de vlag en voor zjjne woning
was een fraaie eerepoort opgericht met een toe
passelijk opschrift. Als een blijk van erkentelijk
heid voor de vele en goede diensten, aan de
ingezetenen dezer gemeente gedureade dat tjjdvak
bewezen, bood de raad, welke zich daartoe en
corps, met den secretaris en ontvanger, te zjjnen
huize had begeven, den jubilaris een passend
huldeblijk aan, bestaande in een prachtig bewerkte
schrijftafel.
Het fanfarengezelschap Concordia bracht den
heer De Fouw bjj fakkellicht eene serenade.
Moge het den jubilaris gegeven zjjn nog vele
jaren tot heil der menschheid werkzaam te zjjn 1
ttit Amsterdam schrijft men ons
Een bloemen-tentoonstelling of liever van tuin-
bouw-voortbrengselen, als die, welke heden, Za
terdag, door de Nederl. M11 voor tuinbouw en
plantkunde in het fraaie gebouw der weldra alhier
te houden tentoonstelling van voedingsmiddelen
achter het rijks museum is geopend, zagen wjj na
de internationale bloemen-tentoonstelling in 1877
niet meer. Geen beter plaats kon er dan ook
voor gevonden worden, tenzjj er weder, evenals in
1877, duizenden guldens voor de inrichting van het
Volkspaleis, aan ten koste werden gelegd.
De Lijst der inzendingen omvat niet minder dan
753 nommers. (Er worden dan ook geen papieren
maar effectieve gouden, zilveren en bronzen medailles
tot een bedrag van 10.000 Ned. courant uit
geloofd).
Zjj bevat 7 hoofd af deelingen, nl. I kasplanten
en door kunst bloeiende planten II groen blij vende
boomen en heesters voor den volle grondIII
vruc'ntboomen, vruchten, groenten, zaden; IV bloem
en kamerornamenten; V werktuigen; VI vragen en
uitlovingen niet behoorende tot de vorige rubrieken
en VII inzendingen buiten mededinging.
Het zou te ver voeren om in een klein bestek
een volledige beschrijving van het schoone geheel
te geven. Genoeg te vermelden dat de 6000 vierk.
meter oppervlakte van 't gebouw een verrukkelijk
fantastisch schouwspel oplevert, dat nog door een
prachtigen hoogen waterval aan 't einde der zaal
wordt verhoogd.
Het middenschip wordt ingenomen door vier
groote perken, aan weerszijden door niet minder
fraaie doch kleine slingerpaden geflankeerd, te
midden van welk geheel een medaillon prjjkt van
hoog opgaande heesters of sierplanten, die mede
niet alle by name kunnen worden genoemd, omdat
dat getal legio is.
Door een deskundige, geen inzender maar be
vorderaar van bloemencultuur en kweekery, ver
gezeld hadden wjj het voorrecht op veel schoons
en zeldzaams te worden gewezen, en daarbjj werd
vooral onze aandacht gevestigd op de rjjke en
nitmuntende inzendingen van azalea's en rozen,
op de fraaie collectie van bol- en knolgewassen,
op zeldzame soorten van hyacinthenzonderling
zyn de bloeiende gloxinia's van den tuinbaas des
heeren Victor te Heemstede, welke klokbloem
gewoonlyk eerst in Augustus bloeit, en daarom
dan ook wel met name mag genoemd worden.
De camellea, rhododendrom, de croton dracaena,
maranta, callodia, orchidaea en onnoemelijke
andere soorten uit den schoonen hof van de natuur
voornamelijk van kweekers of liefhebbers uit
Holland en Utrecht, prjjken hier in den prachtigsten
dos en diDgen met elkander om den voorrang en
eereprys. Geen benijdenswaardige taak, die van
de jury.
Een adres van adhaesie aan het bekende request
der honderd, inzake leger en vloot in Ned. Indie,
is thans uit Rotterdam den koning gezonden,
onderteekend door 187 bekende firma's en parti
culieren.
Aan het verslag betreffende den toestand van
bet middelbaar onderwys te Middelburg gedurende
1886, ontleeoen wij, (lat io December 11. het
aantal leerlingen aan de rijks H. B. school bedroeg
96, t. w. 94 maun. en 2 vrouw. Eene vermeer
dering alzoo tedert 1885 van 12 leerlingen, toen
het 84 bedroegin 1884 was het 85;" in 1883
89in 1882, 105 en iu 1881, 113.
De leerlingen waren verdeeld als volgt;
A. Voor volledig onderwijs (dé gym
nastiek niet medegerekend)in de' lo klasse 27
2e 20, 3e 12, 4e 7 en 5e 10; totaal 76 jongens,
terwijl 1 meisje in de 3e kl. de lessen volgt.
B. Vooronderwijs in eukele lessen:
in de le klasse 3, 2e 3, 3e 5, 4e 1 en 5e 6
totaal 18 mannedjke; in de 5e ki. is eene vrou
welijke leerling.
Het to aal der leerlingen in de gymnas
tiek bedroeg 61 mannelijke, verdeeld in vier
afdeelingen, waarvan de eerste uit 15, de tweede
uit 16, de derde en vierde elk uit 15 leerlingen
besiOïiilen. Elke afdeelmg ontving twee geheele
uren les per weekvoor exerceeroefeningen is
bovendien een half uur bestemd.
Splitsing in parallel-afdeeliugen is alleen voor
de eerste klasse geschied, eu wel in 2 afdeelingen
A en B voor ade vakken, behaive voor wiskunde.
De afdeelmg A bevat 15 leerlingen, waaronder
1 voor enkele lessen de afde-ling B 15 leerlin
gen, waarvan 2 voor enkele lessen.
De burgeravondschool legou de cursus 1886/87
met 95 leerlingen, tegen 93 in den cursus 1885/86
en 85 iu deu cursus 1884/85. Dit getal was op
het einde van 1886 hetzelfde. De eerste klasse
telt er 39, waarvan 19 in afdeeling A en 20 in
afdeding B; de tweede klasse heelt 38 en de
derde 15 leerlingen, terwijl bovendien in laatst
genoemde 3 leerlingen enkele lessen volgden.
Vrjjdag kwam zoo schrjjft men ons
eene commissie uit het classicaal bestuur, verge
zeld van den consulent, te Vrouwepolder, teneinde
de doleerende partij, die kerk, consis.orie en
pastorie in handen had, te bewegen tot de wettige
kerkorde terug te keeren, en, zoo niet, de sleutels
dier gebouwen over te geven aan den eenigen
kerkvoogd W. Walraven, die de synode getrouw
bleef. Dit laatste had plaats zonder eenig protest.
Er was kerkeraad belegd, maar niemand der
doleerende heeren verscheen. Een uur later was
er vergadering uitgeschreven voor kerkvoogden
en notabelen, waarop verscheen bovengenoemde
kerkvoogd met vier niet doleerende notabelen.
In die vergadering werd besloten, de ontrouwe
broeders tot ontslag voor te dragen, des Zondags
niemand meer als voorganger te doen optreden
dan de ringbroeders, gebouwen en fondsen te be
houden, de deuren van het kerkgebouw en de
consistorie van nieuwe sloten te voorzien, en de
sleutels toe te vertrouwen aan genoemden kerk
voogd.
Alles geschiedde zonder eenig verzet. De bur»
gemeestdr, de heer Wijnmalen, was den ganschen
dag op het dorp om eventueele moeilijkheden te
voorkomen.
Morgen (Zondag) middag treedt de heer Peter#
consulent, op. Men is nieuwsgierig hoe dan de
houding der doleerenden wezen zal.
Vrjjdag werden zjj wel eenigszins verrast; en
misten zy hun raadsman.
Toch gelooft men, dat alles wel, even als te
Middelburg, een rustig verloop zal hebben.
Het is zeker vrij brutaal om, ah men op puüt
staat zich naar bet gebouw der recutb nk te
begeven, om aldaar voor den recbter-commissaris
als beklaagde in een s.ratzaak te worden gehoord
nog terioops een diefstal te plegen.
Dit is door een uienstuode te *s Gravenhage
gedaan.
Deo 14en Maart gedagvaard voor de instuctie
van eeu haar teu laste geiende valschheid in een
geschrift, ontvreemdde zy ten nadeeie van een
meisje, dat mat haar iu een logement verbleef,
uit een koffer van baar medelogée verschillende
gouden en zilveren voorwerpen, benevens eenige
kleeuingstukken en keerde toen niet meer bij
uen logementhouder terug. Voor het eerste mis
drijf zijn 3 maauden, voor het laatste 2 jaar en 6
maanden gov. Btraf tegen haar geeischt
De volgende berichten zendt men ons uit
Vlissingen
De Nederl. stoombooten Mercuriu» en Minerva
vertrokken Vrjjdag namiddag van hier naar Londen
(Depttord) met ruim 3800 schapenlaatstgenoemde
had buitendien eene kleine party turfstrooisel in
balen, per lichter aangebracht, geladen. Men moet
voornemens zjjn voortaan van Londen vrachh
goederen, zooaïs wol enz, mede te neme», 5
