Ingezonden stukken. Naar Amerika Winstverdeeling bij de socialisten I geheim van het geluk is getrouwe plichtsbetrach. ting, zijn levenstaak welke deze ook is goed te vervullen, en hierin slaagt men niet beter vol gens Plinius woorden dan door zich te gelegener tijde te vermaken en zijn vroolijkheid te bewaren: Studiata hilaritate proveniunt. In 't algemeen is het minder moeilijk zich bij tijd en wijle vermaak te verschaffen dan aan smart en zorgen weerstand te bieden. Er zijn gevallen, dat kommer en verdriet niet te vermij den zijn, maar dikwijls kan een verstandig man zich veel onrust en angst besparen, wanneer hij zijn voorzorgen neemt. Wat zijn bijv. niet de gevolgen van het gewone verzuim der eerste regelen der hygiëne? Ziekte, kleine ongesteld heden zijn een onuitputtelijke bron van droefheid, terwijl zij iemands denken en voelen zóó bezig houden, dat hij voor alle andere zaken onvatbaar is. In drie van de vier gevallen heeft het er veel van, of de patient zich met alle geweld een ziekte heeft willen bezorgen in plaats van zijn levenswijze zoo in te richten, dat hij er voor ge vrijwaard bleef. Simonides was verstandiger, toen hij de weldaden van het menschelijk bestaan alzoo rangschikte: in de eerste plaats gezond heid, in de tweede lichamelijke schoonheid, inde derde eerlijk verkregen rijkdom en in de laatste plaats lichaamsoefeningen en de genoegens der jeugd te deelen met vertrouwde vrienden. Weinige menschen weten, tot welke hoogte zij met hun gezondheid mogen spelen. Ieder weet zeer goed, dat hij naar eigen vrijen wil zich ziek kan maken, maar al te vaak vergeet men, dat men eveneens veel kan doen om gezond te blijven. Het spreekwoord zegt, wie op veertigjarigen leeftijd geen dwaas is meet meer of minder ge neesheer zijn. Ongelukkig zijn de meeste menschen op hun veertigste jaar in plaats van geneeshteren, patiënten. En wat had hun deze beproeving kunnen besparen? Een geregelde levenswijze, dagelijksche wandelingen in de vrije natuur, zindelijkheid. Het is overbodig te verzekeren, dat sir John Lubbock hier geen Hollandsche zin delijkheid bedoelt, die in het reinigen van huizen en meubels bestaat, terwijl aan het lichaam weinig zeep of water verspild wordt. Goede voeding, vooral matigheid in eten en drinken, zijn voorts voorbehoedsmiddelen tegen ziekte. Tien tegen een dat de menschen tegen deze voorschriften zondigen en zoo zich zelf een ziekte op den hals halen. Een andere groote voorwaarde voor geluk is de keuze van degelijke, ontwikkelende boeken. Het meerendeel der menschen laat zijn lectuur van het toeval afhangen. Welk een foutEen boek is een vriend, en het is de geheele wereld bekend, dat een slecht gekozen vriend u slechts kan vernederen, terwijl een goed gekozen vriend u opheft. Overigens boeken bevatten schatten van ge dachten wat verschaft meer geluk en brengt 'grooter genoegen aan dan deel te nemen aan goede, reine, verstandige ideeën? Men kan daarom ook niet met te groote zorg zijn gewoon geestelijk voedsel kiezen. Boeken hebben invloed op het karakter, op de handelingen, op het levensdoel, op de neigingen der menschen. Waar om dan zoo dikwijls de keuze van deze aan het toeval overgelaten, in plaats van zich door smaak en neiging en streven te laten leiden? Zou het waar zijn, wat La Bruijère gezegd heeft, dat de mensch het grootste deel zijns levens gebruikt om het andere deel ellendig te maken is de algemeene roep, maar ook de eenige hoop, van vele, ja verreweg de meeste Westkappelaars. Hier is geen werk meer, dat op den duur aan allen brood verschaffen kan. De dijk is in een beteren toestand dan vroeger, en zal, buiten zware Noord-Westelijke stormen, zeer waarschijn lijk geen groote uitgaven meer eischen. Meer dan de helft dier flinke, kracht'ge man nen kan gemist wordenmeer dan de helft leden en lijden nog de bitterste armoede. Er is een harde winter voorbij, maar voor hen nog niet, voor hen duurt die tot de maand Mei, om dan, na een zeer korten zomer, waarin zij moeten leven maar ook hunne schulden van den afgeloopen winter moeten aanzuiveren, weer tot een zelfden langen winter terug te keeren. Naar Amerika! Maar dat kost geld, en waar het aller noodigste ontbreekt, is geen gedachte om immer zulk een som bijeen te sparenen geen hoop dus voor hen, die daar geen familie leden bezitten. Zijn er die dat geluk hebben, zij krijgen kaarten voor den overtocht en komen daar terstond aan het werk, betalen in zeer kor ten tijd die voorschotten af, en na de noodige inslagen van huisraad etc. gedaan te hebben, zenden zij dikwijls, vooral tegenwoordig, hun achtergelaten betrekkingen het noodige om ook de reis te doen. Mij zijn van die lieden bekend, die dat binnen het jaar deden; ja een ken ik zelfs, die het binnen het half jaar kon doen. 'tGaat hun allen goed. Oostburg in den staat Wisconsin is een nieuw Westkapelle, maar vrij wat welvarender. Er zijn er in de laatste jaren vertrokken, die arm waren, die geholpen moesten worden om de reis te doen, en thans daar welgestelde boereu zijn. Gelukkigen die vertrekken kunnenmet droef heid zien de blijvendea u na. Deze week was echter Weer nieuwe hoop. Men vertelde elkander dat er een heer was, die gelden voorschoot om hen te helpen, die vertrekken wilden. Mij kwam dat bericht niet geloofwaardig voor; iets wat men graag wil, gelooft men zoo spoedig, maar toch gaf het mij de gedachte aan de hand zou het werkelijk niet een goede zaak zijn wanneer heeren kapitalisten zich vereenigden om, brave, vlijtige mannen te helpen Zou het zelfs nog niet eene goede rendeerende zaak kunnen worden om in Amerika voor rekening van zulk eene vereeniging gronden tekoopen? Er zijn nog duizenden hectaren beste prairie-grond om daar hofsteden te stichten en daar velen heen te zenden, die hier te veel en daar te weinig zijn. Moge mijn schrijven er iets toe bijdragen dat dit plan eens worde overwogen. C. Mjjnheer de redacteur 1 Vergun mij s. v. p. eenige plaatsruimte in uw blad naar aanleiding van het ingezonden stukje in het nommer van 23 Maart jl. met het opschrift Een pluimpje uit Amerika. Ik had de bestrijding van een paar dwalingen, die daarin voorkomen, liever aan een vaardiger pen overgelaten, ik heb daarop ook een paar dagen gewacht, doch te vergeefs. Het publiek schijnt de bewering van den inzender van dat stukje, dat de socialisten winstver deeling wenschen, (het zoogenaamde participatie stelsel) te hebben geslikt 1 Het is bepaald vermakelijk zoo nu en dan eens te vernemen, welk beeld sommige menschen zich van de wenschen der socialisten hebben gevormd. Hier hoort men„de socialisten willen den heelen boel deelen", daar„zij willen het familieleven opheffen", ja, nog kort geleden bij gelegenheid van de ongeregeldheden te Leiden is iemand bijna het slachtoffer geworden van de meening van een oud moedertje, dat zei: „zij willen de psalmen en gezangen verbranden" Nog krasser is de meening van den inzender dat de socialisten het participatiestelsel willen een stelsel dat juist door hen ver worpen wordt Het oordeel van den Amerikaan Richard B. Hill over de richting, waarinde heer Van Marken te Delft opzijn fabriek de oplossing van het socEle vraagstuk zoekt, komt natuurljjk geheel voor rekening van dien heer. Laat ons zien welk stelsel de heer Van Marken op zijn fabriek toepast. Het komt in 't kort hierop neerDen arbeiders wordt een zeker gel delijk bedrag boven hun gewoon loon (dat toch al vrij hoog is) toegekend, wanneer zij in zekeren tjjd uit een zeker quantum grondstoffen eene zekere hoeveelheid producten hebben voortge bracht. Daarbij worden uit de winsten pensioen fondsen gevormd, goede woningen gebouwd, die langzamerhand het eigendom van de werklieden kunnen wordenuitspanningslokalen, bibliotheek, enz., enz. En niettegenstaande dat al (de heer Van Mar ken verklaart het zelf) maakt de fabriek nog grootere winsten na de invoering van dit zooge naamde premiestelsel dan voor dien tjjd. Hoe komt dat Omdat de werklieden, door hun belang geprikkeld, veel harder werken en ook (want hierop wordt ook speciaal gelet) met de grondstoffen zuiniger omgaan, zoodat zjj uit een zelfde hoeveelheid thans meer waren produceeren. De productie-kracht (om het zoo eens te noe men) is, volgens den heer Van Marken, door in voering van dit stelsel zoodanig verhoogd, dat thans 42 werklieden in denzelfden tjjd het dubbele produceeren van hetgeen anders 39 werklieden voortbrachten. Alleen physiek zeer sterke werklieden kunnen dan ook op die fabriek gebezigd worden. Het staat vast, dat de werklieden, die lichamelijk aan dezen eisch voldoen, op de fabriek van den heer Van Marken een tamelijk goed bestaan heb ben en de heer Van Marken verdient voorzeker sympathie voor zjjn onvermoeid streven om het lot van zijn werklieden te verbeteren. Maar is door de algemeene toepassing van dat z. g. premiestelsel de sociale kwestie opgelost Immers neen 1 Want de werkeloosheid, die kwaal van onzen tijddie allengs grootere afmetingen aan neemt, wordt er niet door opgehevenintegendeel, de werkeloosheid nam bij algemeene toepassing van dat stelsel nog toe! Het is duidelijk dat men, om hetzelfde te produceeren waarvoor men vroeger 39 werklieden behoefde, dan slechts 21 noodig zou hebben. En de handelscrisis, en de zoogenaamde overproductie, zouden die door dat stelsel zoo maar in eens verdwenen zijn Ik geloof, M. d. R., dat de heer Richard Hill door zijn mededeelingen in Amerikaansche bladen over het „Agneta park" te Delft, nog niet veel licht verspreid heeft voor „menig geleerde die zich met de oplossing van dit moeielijke vraag stuk bezig houdt." Veel van de verwarring en onrust" zal hij, vrees ik, door zjjn optimistische mededeeling niet weggenomen hebben. Aanvaard, M. d. R., mijn dankvoor de opname en de betuiging van mjjn bijzondere hoogachting. üw d. w. Dr., K., 25 Maart '87. R. GEDRUKT BIJ DE GEBROEDERS ABRAHAMS, TE MIDDELBURG.

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1887 | | pagina 6