FEUILLETON.
BALTHASAR DE GERBIER.
Verspreide Berichten.
Door F. NAÜT61AS.
Gemeenteraad van Goes.
Kantongerecht te Goes.
Ia de zitting van heden Vrijdag zijn de na*
volgende personen veroordeeld
J. C., Bergen op Zoom, A. P., Sliedrecht, J.
S. en T. F., zwervend en J. D., Wissekerke,
wegens openbare dronkenschap, ieder tot ƒ0.50
b. s. 1 d. h.; N. L, E.lewontsdijk, G. M. de H.,
P. L., Hansweert, wegens alsvoren tot 3 d. b.;
J. de L., Borssele, wegens alsvoren tot 2 X 3 d.
b.; C. B., Hansweert, wegens het openhouden van
zijn bierhuis na sluitingsuur tot ƒ3 b. s. 1. d. h.;
W. H., Wissekerke, wegens het zonder de ver-
eischte vergunning verkoopen van sterkedrank in
het klein, 2 maal gepleegd, tot 2 maal /5 b. s.
2 d. b. voor iedere b.; C. de R., Boschkapelle, J.
B., Hontenisse, wegens hst vastmaken van hunne
vaartuigen aan de steenglooiing van een water-
keerenden dijk in Zeeland, ieder tot 10 b. s. 3.
d. h-; J. L., G. L., J. L., Kapelle, wegens strooperij,
ieder tot /0.50 b. s. 1 d. h.; A. R., J. v. d. VV.,
Yerseke, wegens het bevisschen der Schelde,
zonder consent, ieder tot ƒ10 b. s. 3 d. h.; C. v-
d. P., Yerseke, wegens het bevisschen der Schelde
met een vaartuig zonder nummer in het zeil, tot
/5 b. s. 2. d. h.; W. v. I., Grauw, wegens het
bevisschen der Schelde en niet op eerste aan
vrage veitoonen van het consent aan de met
het toezicht belaste ambtenaren, tot ƒ1 b. s. 1
d. h.; A. en A. 0.,'s Heer Arendskeike, wegens
bet rapen van schelpvisch aan den voet van een
dijk in Zeeland, ieder tot 3 b. s. 1 d. h.; C. V,
's Heer Arendskerke en D. de R., Wissekerke,
wegens het aanwenden van pogingen om wild te
bemachtigen door middel van een wildstriu, ieder
tot /10 b. s. 3. d. h.; C. v. H., C. S., P. E.,
Hansweert, wegens het verblijven in een herberg
na sluitingsuur, ieder tot 3 o. s. 1 d. h.; J. K.,
C, K., Hansweert, wegens het verwekken van
rumoer waardoor de nachtrust kan worden ver
stoord, ieder tot ƒ15 b. s. 3 d. h A. V., C. V.,
J. S., Kloetinge en B, W., Terneuzen, wegens
alsvoren, ieder tot ƒ3 b. s. 1 d. h.
Allen tevens in de kosten.
Met de mailboot Willem Prtns van Oranje
kwamen heden morgen van Londen te Vlissingen
aan de prins en de prinses Christiaan van Sleeswjjk-
Holstein met gevolg. Zjj zetten met den aan-
sluitenden mailtrein hunne reis naar Berljjn voort,
alwaar zij een bezoek aan keizer Wilhelm, ter
gelegenheid van zjjn90en verjaardag, zullen brengen.
De te Vlissingen aan uen grond gevaren
Noorscbe bark Gjemle, is gisteren avond zou-
der assistentie, na het uitbrengen van een werp
anker, vlot gekomen en heeft de reis naar Gent
voortgezet.
De tweede, ofschoom de éerste te water gela-
tene, nieuw mailboot Engeland, bestemd voor den
dagdienst der Zeeland is zoover gereed, dat op
den 30 dezer de proeftocht bij Greenock zal
plaats hebben, waarna de boot, wanneer alles in
orde bevonden is, naar Vlissingen zal stoomen,
om aldaar later in de eerste bmnenhaveu,
evenals de Duitschland, tot 1 Juni a. opgelegd
te wordeD. De derde boot, Nederland, zal in het
laatst van April a. gereed zijn voor den proef,
tocht. De mailboot Prinsen Elisabeth, welse in
de le binnenhaven onder eigen beheer der maat
schappij Zeeland reparaties onderging en goed
nagezien werd, is heden te Middelburg aangeko
men, om in bet droogdok gezet te worden. Nadat
de bodem van het schip schoongemaakt en ge
verfd is, zal het in eenige dagen weder in dienst,
gesteld worden om de Willem Prtns van Oranje
te vervangen.
Te Yerseke zjjn gisteren twee nieuwe gevallen
van roodvonk aangegeven en wel in hetzelfde
gezin bjj moeder en kind. Het laatste heeft dezen
winter ook aan mazelen geleden.
De opnieuw ingevallen vorst heeft in die ge
meente eene groote stremming in de werkzaam
heden aan de oeaterteelt en ook by den landbouw
veroorzaakt. Het pannen afsteken en pannen
krabben is gestaakt moeten worden, zoodat vele
menschen tydeljjk zonder werk zjjn. De scherpe
en koude wind zal ongetwijfeld op de ondiepe
perceelen veel schade aan de oesters veroorzaken.
Namens 120 Hagenaars uit onderscheiden
stand is gisteren avond aan Anton Kabel aar een
geschenk aangeboden als bljjvende herinuering
aan hetgeen door hem op 19 Febr jl. is gedaan.
Het geschenk bestaat uit een fraai gouden
remontoir-horloge met het inschrift in de kast
.Aan Anton Kabelaar, 19 Februari 1887."
De wjjzers zijn eveneens van goud, met diaman
ten steentjes bezet. Een gouden ketting behoort
'Een pittige Zeeuw.
Gerbier keerde naar Holland terug en schreef
Sommier verhaal van zekere Amerikaansehe
voyagie, gedaan door den ridder B. G. baron
Dauveley, dat in 1660 het licht zag; bij dit werk
is gevoegd eene Informatie van rechtsgeleerden
gereqnireerd om bare adviezen te geven over den
moord van Cujana (Guyana), waaruit men zou
opmaken dat dit misdrijf nog andere gronden
had dan alleen persoonlijken baat.
Bij het leed over de mislukking der onderne
ming naar de Wilde kust, waren de gebeurtenissen
in Engeland voor onzen kolonist zeker een groote
vertroosting. In Sept. 1638 was Cromwell ge
storven en in Mei 1660 stak koning Karei II de
zee over en werd door Monk ontvangen. Gerbier
haatte de Engelsohe republikeinen met een
doodelijken haat, en in een zijner zonderlinge,
soms wel wat duistere Franscbe gedichten, laat hij
de Afgrond (l'Abysme) het woord richten tot de
„kettersche bloeddorstige, moorddadige, Engelsche
verraders." Dit was waarlijk niet vreemd, want
zulk een koningsvriend, bezield met een levendig
kunstgevoel, en een dichterlijk licht bewogen
hart, moest wel afkeerig zijn van kwezelende
puriteinen, die kostbare schilderijen verbrandden,
omdat er de Heilige Maagd op afgebeeld was
en wonderen van beeldhouwkunst, nimfen en
gratiën, in Griekenland en Italië opgedolven, door
by het uurwerk. Tevens is er bygevoegd een
gouden medaillon, in de achterkast waarvan het
stedeljjk wapen is gegrift. Het medaillon bevat
de portretten van H. M. de koningin en H. K. H.
prinses Wilhelmina.
Voorts werd Kabelaar verrast met de prachtig
gecalligrapheerde naamlijst van de 120 schenkers
van allen rang en stand, welk kunstwerk gevat
is in eenvoudig zwartbruine ljjst, benevens met
een keurig gecalligrapheerde opdracht.
In de gisteren gehouden zitting van den
Leidschen gemeenteraad werd een schrjjven van
de heeren A. J. Tegelaar en Sliehtenhout voor
gelezen, waarbjj zjj schadeloosstelling verzoeken
wegens de vernieling en plundering van hunne
woningen tijdens de ongeregeldheden. In dit adres
is ook een beschuldiging tegen de politie vervat.
Het is, na voorlezing, in handen van burg. en
weth. gesteld.
Een bewoner van de Lijnbaangracht te
Amsterdam werd eergisterenavond door zijne vrouw
met een mes zoodanig aan het hoofd verwond, dat
hij ter verpleging in het burg. gasthuis moest
worden opgenomen.
Te St. Petersburg worden de arrestaties
voortgezet. Het eerste gevolg van het ontdekte
complot zou het ontslag van den minister Tolatoi
zijn, die door een generaal zou vervangen worden.
In het binnenland van Rusland moet eene om
wenteling zjjn beproefd, welke echter dadeljjk
onderdrukt is.
De keizer en de keizerin keerden Dinsdag eenige
uren te St. Petersburg erug om een raoui bij den
grootvorst Waldimir bij te wonen. Zy vertrokken
daarop naar Gatschina.
De Italiaansche regeering heeft besloten
generaal Gené uit Massouah terug te roepen en
hem door een ander als bevelhebber over de
Italiaansche troepen te vervangen. De reden hier
voor is, dat de generaal het beslag heeft opge
heven op te Massouah aanwezige, voor Ras Aloela
bestemde geweren, en deze wapenen aan het
opperhoofd der Abyssiniërs heeft gezonden, om
daardoor de uitlevering van graaf Salembini en
diens metgezellen te verkrygen.
Naar de Temps mededeelt heeft de Duitsche
gezant bij het Italiaansche hof, de heer Keudell,
zjjn ontslag ingediend.
Professor Yirchow te Berljjn vierde gisteren
zjjn 25jarig lidmaatschap van het parlement.
In de Rue Montaigne te Parys zyn gisteren
nacht vermoord een dame, mile Regnault, haar
kamenier en de dochter van de laatste.
Het denkbeeld eener enquête naar de Boel-
gaarsche „gruwelen" is, ingevolge het besluit der
vertegenwoordigers van de mogendheden te Sofia,
opgegeven, daar dit een ongeoorloofde inmenging
in Boelgarjje's binnenlandsche aangelegenheden
zou zjjn.
Te Mandalay had een groote brand plaats.
Tal van huizen zijn in de aech gelegd. De schade
is aanzienlyk. Men weet niet ot hierbij aan boos
opzet is te denken.
Te Gent heeft een hevige brand gisterenna
middag de groote weverjj der firma Van den
Kerchove in de asch gelegd. 220 werklieden
waren aan den arbeid, doch konden zich allen
redden. De boeken en de kas zyn gered. De
schade wordt op éen milioen francs begroot.
Te Karlsbad zijn door een hevigen sneeuwval
alle verbindingen verbrokenmen kan bij de
bronnen slechts komen met behulp van sneeuw
ploegen.
Zitting van Vrijdag den 18 Maart, de3 namiddags te
2 uren.
Voorzitter de heer mr. J. G. de Witt Hamer.
Tegenwoordig 12 leden. Afwezig met kennisge
ving de heer Ramondt.
Overgelegd wordt de voor de leden ter visie
gelegde rekening van het fonds van kazerneering,
opgemaakt door den gemeente ontvanger, waaruit
bljjkt dat de ontvangsten bedroegen 429.47,
de uitgaven 320.60 en alzoo het goed slot dezer
kening was 108.87.
Van de gascommissie is het volgende schryven
tvangen
„Bjj de overname der fabriek had deze inrichting
de volgende gebreken
1°. onvoldoend productie-vermogen 2°. slechten
toestand van verschillende onderdeeleu der fabriek
3°. gebrekkige kanalisatie.
Het te geringe productie-vermogen was voor
de vroegere eigenaren der fabriek het hoofdbezwaar
tegen verlaging van den gasprjjs Had deze verlaging
vermeerdering van gebruik tengevolge, dan ware
daaraan volgens hun beweren slechts by belang-
ruwe steenhouwers uit huichelende kieschheid,
lieten bederven. Met ods Nederlandsch Gemeene-
best had Gerbier echter vrede en voor een
zijner geschriften geeft hij den goeden raad
Vivat de Heeren Staten en vivat Oragniën
Houd eendracht; maar Cromwell in Londen en Philips in
Spagniën."
Niet lang na de herstelling van het koning
schap schijnt Gerbier naar Engeland te zyn
teruggekeerdwij verliezen hem daar uit het oog
en weten slechts, dat hij omstreeks 1667 als een
vergeten burger te Londen gestorven is.
Als schilder wordt Gerbier door de kunstkenners
geroemd en vooral in miniatuurwerk, een eigenaar
dige kunstvorm waarin de oudeVlaamsche schilders
ot „verlichters" altijd bijzonder hebben uitgeruimd.
Onder het portret van onzen landgenoot, geschil
derd door den beroemden Antonie van Dyck,
waarnaar J. van Meyssens eene gravure vervaar
digde, leest men „tl a fait merveille en illw
minatureVoor eenige jaren werd mij te koop
aangeboden een fraai handschrift van Gerbier
afkomstig. Het werk was in drie deelen gesplitst.
Het eerste bevatte bijbelscbe voorstellingen,
prachtige uitvoerige teekeniugen in potlood, om
lijst door bevallig met goud versierd lofwerk.
Vervolgens kwamen twee en twintig bladen met
penteckeningen on bewonderenswaardig schoon
schrift, dat het werk van zijn tijdgenoot, den
vermaarden Vlissingschen calligraaf Adam Roe-
lands a° 1616 ver overtrof. Eindelijk kwamen
zeven bladzijden vol recepten, die ook weer ala
voorbeelden van kunstschrift konden gelden.
De prijs was voor het Zeeuwsch Genootschap te
hoog, zoodat het werk in Engeland is verkocht,
rjjke uitbreiding der inrichting te voldoen.
Het ia aan de gascommissie gebleken, dat dit
beweren volkomen gegrond was en dat reeds thans
de fabriek te klein vermogen heeft om by het
huidige gasverbruik te leveren voldoend bereid
gas en te exploiteeren met vereiscbte zuinigheid.
De condensor en de inrichting van het zuiver-
huis hebben een vermogen van 500 M3 gas, de
stationsmeter van omstreeks 800 M3 gas per etmaal,
terwjjl in drukke wintermaanden 1100 a. 1200 M3
in het etmaal wordt verbruikt. Ook oningewyden
zal by eene raadpleging dtzer cjjfers duidelyk
zjjn, dat het gestookte gas onvoldoend geconden
seerd (van teer ontdaan) en onvoldoend gezuiverd
naar de stad moet worden afgeleverd. Niet minder
wordt het productie-vermogen der fabriek gedrukt
door de te kleine gasberging. De drie bestaande
gashouders hebben een totalen inhoud van 560
M3. Meer dan deze hoeveelheid kan niet in voor
raad worden gemaakt, het meerder benoodigdein
de wintermaanden, ongeveer 600 M3 daags, moet
worden bereid gedurende de uren van verbruik.
Men is hierdoor verplicht te stoken met meerdere
ovens dan noodig zouden zjjn bjj grooteren gas
voorraad. Deze omstandigheid drukt zeer de
exploitatiekosten. Een zuinige exploitatie eischt
het onafgebroken werken met een beperkt aantal
retorten, overdag tot het maken van den voor
raad, '8 nachts tot het leveren van hetgeen aan
den voorraad kan te kort komen. Het tusschen-
tjjds aanleggen is steeds financieel nadeelig.
Zjjn hiermede in het kort aangeduid de gevolgen
van het te kleine vermogen der fabriek, het
brengen van verbetering in dat gebrek zal moeten
gepaard gaan met vernieuwing der toestellen. Al
ware het bestaande in den besten staat, dan nog
zoude uitbreiding der inrichting niet kunnen
plaats hebben zonder vervanging van de voor
naamste onderdeeleu. Daarbjj verkeeren thans in
het byzonder de main, waarin de retorten het
gestookte gas afvoeren, en de zuivertoestellen in
een toestand, welke dringeid voer ieaing eischt,
terwjjl behoud van de bestaande condensor wegens
hare gebrekkige inrichting onraadzaam is en éen
der kleine gashouders bepaald gebreken heeft.
Werd aanvankelyk geoordeeld, dat de gebreken
der kanalisatie hoofdzakeljjk te verbeteren waren
door het aanbrengen van een nieuwen zinker in
de kade, waardoor »9n belangrjjk deel der gemeente
op ruimer schaal van gas zoude voorzien worden,
bjj nadere overweging bljjkt, dat de buisleiding
zeer onoordeelkundig verdeeld is, zoodat vaak
ruimere leidingen door kleinere worden gevoed.
De toestand der kanalisatie eischt hooger gas
druk, hetgeen zoowel gasverlies bjj lekkage als
gasvetlies bjj het branden ten gevolge heeft.
Ook in dit opzicht derhalve financieel nadeel bij
de exploitatie.
Het voorgaande heeft de gascommissie, in over
leg met den directeur en den gemeente-bouw
meester, geleid tot het ontwerpen eener verbou
wing waarby de verschillende bezwaren worden
opgelost.
Het ontwerp bestaat uit:
éen nieuwe gashouder, groot 900 M3 13.600,
vier zuiveringskisten f 2704, éen wasscber scrubber
ƒ762, éen condensor 1290, éen main met be-
hooren 650, buisleiding op de fabriek 1000,
éen stationsmeter 875, afsluiters ƒ480, nieuwe
toestellen totaaL ƒ21.361. Fundeering, gashouder,
nieuwe kolenloods, nieuw zuiverhuis, ondermetse-
ling, nieuwe toestellen, afsluiting en afwatering
van het terrein, alles een noodzakeljjk gevolg van
de vernieuwde inrichting, globaal geraamd door
den gemeente-bouwmeester op ƒ13.000.
Plaatselijke verbetering der kanalisatie met in
begrip van den nieuwen zinker geraamd op ƒ4127.
Alzoo een totaal van ƒ38.488.
Het is dit belangrjjk bedrag, waarvan de gas
commissie de beschikbaarstelling noodig acht in
het belang der exploitatie van de fabriek. Met
dit bedrag zal niet alleen de fabriek in elk op
zicht in goeden staat worden gebracht, doch de
inrichting zal na deze verbetering kunnen voldoen
aan vermeerdering van het gasverbruik met 40
a 50 der tegenwoordige productie.
Bjj vergelyking van het thans noodig geoordeelde
met het vroeger geraamde bedrag ad 25.000
bljjkt dat het verschil hoofdzakeljjk moet gezocht
worden in de meerdere kosten voor den nieuwen
gashouder en in de verbetering der kanalisatie.
Werd aanvankeljjk ontworpen eene nieuwe
gashouder met behoud van de drie bestaande,
nadere overweging deed de voorkeur geven aan
het doen vervallen der twee kleinste, samen
slechts groot 280 M3, waarvan éen, geljjk is ge
zegd, in gebrekkigen staat verkeert, en aan het
bouwen van een geheel nieuwen gashouder, groot
900 M*. Buiten de meerdere kosten, vereischt
voor deze grootere inrichting, moest ook voor de
waar zeker nog meer schilderwerk van dezen
vaardigen kunstenaar wordt bewaard.
Als ingenieur en vestingbouwkundige was
Gerbier zeker riet minder scherpzinnig en be
kwaam. Jaren geleden vond ik onder een stapel
onuitgezochte, meest waardelooze papieren van
het Zeeuwsch Gen., een zeer uitvoerige teekening
en beschrijving van een ontplofbaar toestel tot
vernieling van vijandelijke steden en schepen. De
verklaring dezer „dangereuse machine" was op.
gedragen aan „d'honorable, hoogwijze, burge
meesters, schepen en raden der stad Flissinghe'
en eindigt „Tot d'effecte van dien presenteere
ick ondergeschreven mijne effectueele en alle mo
gelijks dienst als een getronwhertig en ingheboren
patriot. B. Gerbier, ridder." Hoewel dergelijke
werktuigen, de voorloopers der tegenwoordige
torpedo's, reeds vroeger bekend waren en in 1585
door Gianibelli werden toegepast om de schip
brug voor Antwerpen te doen springen, schijnt
mij de toestel van onzen ingenieur toch bijzonder
vernoftig bedacht. Later vond ik de beschrijving
terug in een ander, zeer zeldzaam jwerk, dat tot
titel heeft: „Cryghsarchitectnre en de fortificatie
gestelt in de Franscbe en Engelsche tale bjj den
Heer Balthasar Gerbier, ridder. Delft bij Arnold
Bon, boekvercooper op het Marktveld in de
Vinder der drukkonst. A° 1652. 4" 91 bl. „Over
de waarde dezer zeker verouderde versterkings
kunst mag ik niet oordeelen. Men vindt er
afbeeldingen in van gebastioneerde Zes en Acht
hoeken en het tracé van vele onregelmatig
versterkte plaatsen, zooals Breda, Bergopson,
H'antwerp, L'Escluse (Sluys), Manheim, Genéve,
Stevensweert enzj
fundeering een belangrjjker bedrag worden ge
raamd, dan bjj het avant-project kon worden
verondersteld.
Uitstel der verbetering leidt niet tot vermin
dering van kosten, doeh bestendigt slechts de
technisch onvoldoende en financieel minder voor-
deelige exploitatie, terwjjl de mogeljjkheid bestaat,
dat elk oogenblik éen of meer der gebrekkige
toestellen aan den dienst ontvallen. Bene zeer
bespoedigde beslissing is dringend noodzakeljjk om
nog dit jaar het werk uit te voeren, daar het
geheel moet voltooid zjjn in den loop der maand
Augustus, wil de exploitatie ondanks de verbou
wing geregeld verzekerd zjjn. En het is der
gascommissie gebleken, dat op meerdere technische
gronden de beschikbare tjjd reeds krap te achten
is.
Dit voorstel wordt door burg. en weth. in een
uitgebreid voorstel zeer ondersteund, enkele punten
worden nog nader toegelicht, terwyl in dat ra
port nog betrekkeljjk de geldkwestie de volgende
vragen worden behandeld als
a Hoe zal de gemeente aan het kapitaal komen
b Is de opname van geld, door de rente en
aflossing, niet te drukkend voor de gemeente
Sub a Van het tengevolge der onlangs gesloten
geldleening verkregen kapitaal is nog een bedrag
van ruim 14 600 overig, zoodat voor de uitvoe
ring der aangegeven verbetering en uitbreiding
(waarvan de bosten geraamd zjjn op p. m. ƒ38.500)
ongeveer 24.000 te kort komt. De twee armen-
instellingen der gemeente (burgerljjk armbestuur
en gasthuis) hebben door de conversie der vroegere
leeningen dat bedrag ruim beschikbaar, en bur g
en weth. hebben de zekerheid, dat niet alleen de
besturen dier instellingen bereid zuilen zjjn, de
gelden ad 4 te verstrekken, maar vertrouwen
dat ook gedeputeerde staten hunne goedke u rin
daaraan zullen schenken.
Sub b. Waar de vroegere eigenaren der gas
fabriek, wel is waar met een gasprjjs van 14 ets
per stère, de winst der fabriek per jaar gemiddeld
op ruim 8500 durfden berekenen (en dat nog
wel, terwijl door een onvoorzien en ook niet meer
te wachten ongeval, een vorig jaar een gevoelig ver
lies geleden werd) daar twjjfelen zy geen oogenblik,
of het vermeerderd gebruik van gas, gevoegd bjj
zuiniger beheer en betere werking der fabriek,
zal de gemeente in staat stellen, de rente en
aflossingen ook van deze leening te dragen.
Zjj ontkennen niet, dat, tengevolge van den
grooteren gashouder en van de voorgestelde ver
andering in de kanalisatie, de kosten van uitbrei
ding en vernieuwing hooger worden dau aanvan
kelijk geraamd was, doch zjj hebben de overtuiging,
dat zjj leiden zullen tot besparing in de exploita
tiekosten en dat de fabriek dan in een toestand
zal verkeeren waarin de toekomst met vertrouwen
kan worden tegemoet gegaan.
Zjj stellen daarom voor:
a voor de gascommissie beschikbaar te stellen
een bedrag van 38,500 tot verbetering en uit
breiding der fabri k, op de wjjze als in haar
rapport is aangegeven,
b die gelden te vinden door hen te machtigen
tot het aangaan eener leening bjj de besturen
van de gemeente instellingen (het gasthuis en het
burg. armbestuur) te zamen tot een bedrag van
ƒ24.000, tegen eene rente van 4 en aflossing
500 's jaars aan elk der instellingen of 1000
te zamen, tot dekking van welke rente en af
lossing de middelen en inkomsten der gemeente
worden aangewezen
c tot aanvulling van die som tot 38.500 te
beschikken over 14.500 van het eventueel batig
saldo der rekening van ontvangsten en uitgaven
der gemeente over 1886, zjjnde het nog uit de
eerste leening beschikbare bedrag;
d dienovereenkomstig de begrooting van ont
vangsten en uitgaven over 1887 te wyzigen en
aan te vullen.
De financiëele commissie, in wier handen een
en ander gesteld is, adviseert de raad tot goed
keuring der voorstellen van burg. en weth.
Algemeen waren de leden voor uitbreiding der
fabriek, doch eerst nadat op voorstel van het
college van burg. en weth. was bepaald dat de
geldleening eerst zal worden afgelost na de af
lossing der eerste leening. Alleen de heer Lam-
brechtsen was ertegen.
Door ged. Btaten zyn eenige bedenkingen ge
maakt tegen enkele bepalingen der vastgestelde
verordening op de honden, waarom zij verzoeken
die ter kennis van den raad te brengen teneinde
de verordening daarna te wyzigen.
Dienovereenkomstig wordt besloten.
Tengevolge van de invoering van het nieuwe
wetboek van strafrecht hebben burg. en weth.
de verordening in het belang der openbare ge
zondheid herzien en daarin eenige bepalingen
Belangrijker dan die schets schijnt mij een
„Memorandum nopens de oprichting van een
pnblieke constleerplaats in de stad Middelburg."
De merkwaardigheid van dit tot heden zeker
weinig bekende voorstel, komt vooral uit,
wanneer men bedenkt dat er in dien tijd van
polytechnische leervakken nergens sprake was en
dat aan de bestaande akademiën het onderwijs
zieh meest bepaalde bij afgetrokken studie. At
doen enkele der vakken ons thans glimlachen;
nit alles blijkt toch de heldere blik van den
voorsteller als van een scherpzinnig man, die zjjn
tijd ver vooruit was. Het stuk is, dunkt mij, ge
wichtig genoeg om in zyn geheel te worden
medegedeeld.
De Heer Raedtpensionaris, schrijft Gerbier, van
fl. Ed. Mog. (<le Staten van Zeeland; heeft eene
requeste om met bequame gelegenheid te presen
teren, en daardoor condtbaar te maken 't ootmoe
dig verzoek dat d'Ove heid in de provincie van
Zeeland gelieve te patroniceereu eene publieke
conatleerplaatsoin dewelke arme jongelingen en
anderen, (gerecommandeerd zijnde door de res
pectieve (stemhebbende) steden) geinstitueerd zui
len worden gratis, en die van middelen voor het
derde part van de onkosten, die ouders gewoon
zijn te doen, als zij hun zouen buiten 's lands
zenden om talen, wetenschappen, txercitiën en
experientiën te verkrijgen, en menigmalen (God
beter 't) met perikel van ziel en licbaam.
De wetenschappen, die aan de Constlievenden
geleerd zullen worden, bestaan in zoodanige als
strekken tot 's landsdienst in tijden van oorlog
en vrede en tot avantage der inwoners. Als
namelijk: 1° Handeling van alle wapenen, 2°
