N» 47.
130® Jaargang.
1887.
Vrijdag
25 Februari.
Middelburg 24 Februari,
Dit blad verschijnt dagelijks;
met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs per 8/m. franco 3.50.
Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 Cent.'
Advertentiën 20 Cent per rcjrel.
Geboorte-, Trouw-, Doodberichten, enz.: van 1-7 regels /1.5U
iedere regel meer 0.20.
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Triehinose te Goes.
MIDDELBllRGSOHË €01
Agenten te Vlissingen: P. G. de Vet Mestdagh Zoon, te Goes: A. A. W. Bolland, te Kruiningen: Pvan dee Peijl, te Zierikzee: A. C. de Mooij, te TholenW. A. van Nleuwenhuijzen.
Hoofdagenten voor het Buitenlandte Parijs en Londen, de Compagnie générale de Publicité étrangère G. L. Dadbe Cie., John F. Jones, opvolger
Opnieuw heelt zich thans in onze nabjjheid
bewezen hoe gevaarlijk het is, rauw oi niet
voldoend gekookt varken svleesch te gebruiken.
Als ik mij niet vergis is dit de eerste maal in
Nederland, dat zich eene ziekte in den vorm eener
epidemie heeft vertoond, eene epidemie die in
Duitsehland meermalen voorkomt. Deze ziekte,
Triehinose geheeten, wordt veroorzaakt door een
mikroskopisch klein haarwormpje Trichina Spiralis,
niet grooter dan 1 a 2 millimeter, begiftigd met
eene buitengewone mate van vruchtbaarheid.
Het eerst is zij in. Duitsehland waargenomen,
zoowel sporadisch als in den vorm eener epidemie,
o. a. te Maagdenburg, Blankenberg, Hamburg,
Berljjn, Hettstedt en Hedersleben, in welke twee
laatste plaatsen zij o. a. het hevigst heeft gewoed.
De epidemie van Hettstedt, beschreven door dr.
Rupprecht „die Trichinen Krankheit im Spiegel der
Hettstedler Epidemie betrachtet^, had plaats van
October tot December 1863. Van de 158 zwaar
aangetasten, stierven er 26. Die van Hedersleben
bij Quedlinburg (dr. Kratz, die Trichinen Epidemie
zu Hedersleben, Leipzig 1866) bad plaats in 1865.
In zes a zeven weken werden daar van de 2000
inwoners 300 ziek en stierven er 100, d. i. 30%,
door het gebruik van rauw varkens vleesch. Na
dien tjjd hebben zich door de noodige voorzorgs
maatregelen geen epidemieën meer voorgedaan en
werden slechts alleenstaande gevallen geconstateerd.
Die voorzorgsmaatregelen bestaan in het getrouw
mikroskopisch onderzoek, dat plaats heeft bjj ieder
geslacht varken, door staatsbeambten, die bij de
slachting tegenwoordig moeten zijn.
Sinds 20 jaar wordt dit eenig propbylaktisch
middel in Brunswijk, Hessen, Mecklenburg, Hol-
stein, Saksen enz. toegepast, waardoor honderden
trichineuse varkens zijn ontdekt en onschadelijk
gemaakt. Door veeljarige ondervinding is gebleken,
dat het varken vrjj van trichinen kan worden
beschouwd als deze in het diaphragma niet
worden aangetroffen.
De Trichina Spiralis komt in het varkensvleesch
voor opgesloten in een cyste, d. i. een omhulsel
van kalk, en ligt, zooals de naam reeds aangeeft,
daarin spiraalvormig opgewonden. Soms 2 a 5
in éen kapsel bjj een. Wordt dat vleesch gegeten,
dan lost in het zure maagsap de cyste de
kalklaag op en het diertje wordt vrjj, dat
alsdan van uit de maag met het voedsel naar de
dunne darm verhuist.
Die verkalkte trichinen doen zich in het vleesch
voor als witte puntjes in een rood veld, met het
ongewapend oog nauwelijks te herkennen. Leuckart
telde in éen gram ham 12—1500 stuks,
dat is op 40 pond minstens 30 millioen; Fiedler
schat op 40 pond 94 millioen en Cobbald 100
millioen.
In de cysten van versch geslacht, dus nog war mi
varkensvleesch kan men ze onder den mikros-
koop zien bewegen; dikwijls is hetzelfde waar te
nemen door het vleesch, al is het ook vele maan
den eud, eerst met warm water te overgieten»
In oude ham en oude worst zjjn vaak nog levende
trichinen aangetroffen. Tegen volkomen uitdro
ging en hooge temperatuur zjjn zjj, in weerwi^
van hun weerstandbiedend vermogen, niet bestand^
daar vandaan dat het steeds is af te kturen
rauwe ham of niet voldoende gerookte worst te
gebruiken en het zeer aan te raden i3 het var
kensvleesch vóór de consumptie tot in het bin
nenste toe gaar te koken»
De vraag, hoe het varken trichineus wordt, is
nog niet voldoende-beantwoord. Een varken is niet
zuiver plantetend, gebruikt met graagte vleesch,
zelfs ratten, en wat zou het beletten om deze
op te peuzelen als zjj te dicht in zijne nabijheid
komen? Yele ratten zjjn trichineus bevonden,
al weet men daarvan de oorzaak nog niet op te
geven; en wanneer men nu nagaat, hoe doode
ratten door hunne eigene familieleden vaak wor
den geconsumeerd, kan het ons niet verwonderen
dat onder die dieren de triehinose enorm sterk
gevonden wordt. Een trichineuse rat loopt
traag en is dus door een varken gemakkelijk te
vangen. Is het nu niet waarschijnlijk, dat langs
dezen weg het varken trichineus worden kan
Leuckart vond vossen, katten en wezels even
eens trichineus, vermoedelijk door het eten van
muizen en ratten; en toch tegenover deze theorie,
door Virchow en Leuckart voorgestaan en door
Zenker de rattentheorie genoemd, staat eene
pees waarwhjjaljjke» de theorie van Zeaker zelve.
Zenker gelooft niet aan het noodzakeljj k
bestaan van trichineuse ratten om varkens trichi
neus te maken. D&ar, waar trichineuse ratten
gevonden worden, moeten eerst trichineuse var
kens of andere vleescheters geweest zijn. Het varken
is de eigenlijke en oorspronkelijke trichinendrager;
in hem loopt de geheele ontwikkeling der tri
chinen ten einde, in hem planten zich de trichinen
Van geslacht tot geslacht voort, van hem krjjgen
muizen, ratten, katten enz. in den regel de tri
chinen.
Het varken zelf zou dan trichineus worden
primo door het gebruik der faeces van tri
chine zieke menschen en varkens, waarin nog,
niet de ontwikkelde darmtrichinen
want deze worden door het maagsap gedood, maar
in de cyste nog o p g e s 1 o t e n s p i e r t r i-
c h i n e n aanwezig moeten geweest zjjn
s e c u n d o door het gebruik van trichineus
vleesch van andere varkens, dat voor den mensch
onbruikbaar, maar hoe domvoor het var
ken als wel consumabel wordt beschouwd en
tertio door het afval van slachterijen, dat
in den regel den varkens wordt voorgeworpen en
het spoelwater dier inrichtingen, dat in de trog
als drinkwater geworpen wordt.
Zenker loochent echter niet de mogelijkheid, dat
triehinose bp het varken wordt opgewekt door
ratten, die reeds trichineus zijn.
Zoolang de trichine in de spieren als spier-
trichinen, d. i. in de cysten, zjjn opgesloten,
bljjft hunne ontwikkeling stilstaan.
Klopsch vond ze nog na 20 en 24 jaren onver
anderd. In dien toestand zjjn ze nog volkomen
geslachtloos en is het uiterst moeiljjk uit te maken,
wat een wijfje en wat een mannetje worden zal.
Dat bezwaar houdt op te bestaan, zoodra de spier-
trichinen in darmtrichinen zijn omgezet,d.
w. z. zoodra de spiertrichinen, uit het varkens
vleesch in de maag uit de cyste vrijgekomen, in
het darmkanaal zijn overgegaan om zich aldaar
in korten tijd tot geslachtrijpe dieren te ontwik
kelen. Gewoonljjk is hier 30 a 40 uur voor noodig
doch er zjjn voorbeelden, dat reeds 24 uur na het
gebruik van trichineus vleesch geslachtrjjpe dieren
tusschen niet geslachtrjjpe dieren werden gevon
den. Het vrjjworden der trichinen uit de cysten
grijpt vrij snel plaats; zoo vond o. a. Leuckart
reeds 3 a 4 uur na het gebruik van trichineus
vleesch een onnoemlijk aantal zich vrjj bewegende
trichinen. Na afloop van den 2en dag, wanneer
de mannetjes 1.2 tot 1.5 en de wjjfjes
1.5 tot 1.8 m. m. groot zjjn, begint de bevruch
ting reeds vóór zij volwassen zjjn. Het aantal
mannetjes op het aantal wjjfjes is zeer verschil
lend en geheel afhankelijk van den tjjd van on
derzoek.
Leuckart vond nu eens éen mannetje op 20 h
30 wijfjes, dan weer éen mannetje op 2, 3 4
wjjfjesdenkeljjk te verklaren door dat de man.
netjes spoediger sterven dan de wjjfjes. Zoowel
de mannelijke als vrouweljjke exemplaren zjjn aan
het kopeinde zeer dun; naald vormig; aan het
achterljjf dikker en stomp, waarop zich bjj de
eerste twee chitine hoorntjes ontwikkelen, die bjj
de vrouweljjke exemplaren steeds worden gemist.
Deze laatste brengen, 5 if 6 weken oud, levende
jongen ter wereld waarvan het aantal, door éen
vrouwelijk individu voortgebracht, geschat wordt
op 1500 h 2000.
In het darmkanaal geboren, nestelen deze
jongen zich tusschen de darmvlokken, perforeeren
den darmwand en komen zoo reeds den 7e* öf 8ett dag
na de infectie in de buikholte, van waar zjj zich
naar de verschillende spieren van het lichaam
begeven. Door het buikweefsel van de opening
en in het middenrif, dat buikholte van borstholte
scheidt en waardoor slokdarm en groote bloed
vaten gaan, landen zjj in de borstholte aan om
zich naar de tusschenribspieren te begeven of
langs den slokdarm naar de spieren van den hals
enz. Eenmaal in de spieren aangekomen, dringen
zjj zich tusschen de spier vezeltjes in om aldaar
in tjjd van 1214 dagen hunne volle wasdom te
bereiken, rollen zich op tot een spiraal waar zjj
in 5 a 6 maanden tjjd door een kalkcyste, geheel
buiten het dier om, omgeven worden om als
zoodanig door het levende individu tot aan den
dood toe te worden rondgedragen.
Te verwonderen is het dan ook niet, dat de
trichinen tot de gevaarlijkste ingewandswormen
behooren, Zjj veroorzaken niet, zooals andere
dergeljjke dieren, ziekten met langdurig chronisch
ljjden, maar eene snel verloopende acute krank
heid, die gepaard gaat met de hevigste smarten
ouder allerlei uiteenloopende verschijnselen, In
de epidemiën van Hettstedt en Hedersleben deden
sich ziekteverschijnselen voor, die aan rheumatisme,
gastro-rheumatische koortsen, typhus, vergiftiging,
z. g. worstvergif, ja zelfs aan cholera deden
denken. Dr Renz spreekt o. a. van cholera trichi-
nolica.
Prof. dr C. Claus geeft ongeveer de volgende
beschrjjving van het ziekte-proces Zoodra de
spiertrichinen uit het spek, door het maagzuur,
vas. hunne cyste zijn bevrjjd en in het darmka
naal zjjn aangeland, kunnen zjj daar eene vrij
ernstige irritatie te voorschjjn roepen. In de
eerste week zjjn de gewone verschijnselen gebrek
aan eetlust, gepaard met hoofdpijn en matheid,
lichte gastrische aanvallen, die Blechts eenige
dagen aanhouden om vooral bp Bterke infectie
door steeds heviger wordende aanvallen te worden
opgevolgd, brakingen en pjjn in het lijf met
hevige koortsverschjjnselen die, zooals bij de
Hederslebener-epidemie, soms met een plotselingen
dood eindigden. In de tweede week, die samen
valt met den groei den jongen in de spiermassa's,
begint het tweede stadium der triehinose, dat
zich kenmerkt door eene uitgebreide spieront-
steking.
Opmerkeljjk is het vreemde uiterljjk dat de
lyder alsdan verkrjjgt doordat de gezichtshuid
opzwelt. Dit begint met de oogledenbreidt zich
over het voorhoofd uit en dikwjjls over het ge
heele gezicht, de beweging der oogen is moeilijk
en pjjnljjk, de intensiteit der koorts neemt toe,
de huid transpireert Bterk en het gevoel van
matheid, door gebrek aan slaap en door opeen
volgende duizelingen, dwingt den patiënt het bed
te houden. De Bpieren van nek, rug en armen
zwellen op en worden zoo pijnlijk, dat bjj de
minste beweging of aanraking de hevigste smarten
zich doen gevoelen. De patiënt is gedwongen in
eenig8zins gebogen houding te bljjven liggen.
Doordat de jonge trichinen tot in tong, mond,
keel, hals en kaakspieren zjjn doorgedrongen is
het spreken en slikken uiterst pjjnljjk; heesch-
heid, kramphoesten, doofheid aan een of beide
ooren, zelfs de z. g. mondklem gaat er dikwjjls
mede gepaard. Die toestand van afmatting, ver
magering, die volkomene hulpbehoevendheid, dat
onbeweeglijke liggen tot de dood een einde aan
het ljjden maakt, is, zegt dr. Claus, onbesohrjjfeljjk,
„In de vierde week is de ziekte in den regel op
haar hoogstdan hebben de meeste trichinen in
de spieren hunne grootte bereikt en is de spier-
ontsteking het hevigst. Bjj hevige triehinose treedt
dan ook in dien tjjd de dood in. Is de crisis tegen
het einde der vierde of in het begin der vjjfde
week voorbij, dan treedt spoedig merkbare ver.
betering in, de koorts wordt minder, de adem
haling kalmer, de lichaamstemperatuur daalt en
de pjjn in de spieren vermindert, zoodat de patiënt
weer op zjjde kan liggen; slaap en eetlust keeren
weer en het afgetobde en vermagerde lichaam
krjjgt het gebruik der ledematen terug. In de
achtste, negende of tiende week is de genezing
in den regel zoover, dat de arbeid weer zou kunnen
worden hervat."
Zoo leven wjj voort onbewust van de vele ge
varen die ons omringen maar zal nu die epidemie
te Goes ons leeren voorzichtig te zjjn en voor
zorgen te nemen tegen die met recht zoo zeer
gevreesde ziekte Zal voortaan het varkensvleesch
en al wat daarvan wordt bereid aan eene voldoende
hooge temperatuur worden blootgesteld vóór het
op tafel wordt opgedischt? Het ware te hopen,
want al moge het waar zjjn, dat er niet vele
trichineuse varkens aangetroffen worden en dat
tot nog toe in ons land geen trichinen in inlandsch
varkensvleesch gevonden zijn, even waar is het
toch dat éen trichineus varken, al komt het in
stukken uit Amerika als z. g. Amerikaansch var
kensvleesch, voldoende is eene geheele epidemie te
voorschjjn te roepen met al de gevolgen, die
daaraan verbonden zjjn.
Te Amsterdam bestaan sinds eenige jaren door
burg» en weth. aangestelde inspecteurs en keur
meesters van voedingsmiddelen, t. w. drie inspec.
teurs (éen natuurkundige, éen scheikundige en
éen veearts) wier werkkring nader bjj instructie
door burgemeester en wethouders is vastgesteld.
Hun zjjn toegevoegd:
De schrijver, wien vrjj zeer erkentelijk zijn voor zijn
belangrjjke beschouwing, veroorlove ons hierbij de op
merking dat, naar ons bij genomen informatie bleek, he'
stuk varkensvleesch, hetwelk door het Bureau van schei
kundige en microscopische onderzoekingen te Middelburg
is onderzocht eü waarin trichinen zijn gevonden, afkomstig
zou zijn van een varken, dat te Kloetinge is geboren, opgevoed
en geslacht. Is dit zoo, dan had men hierbij dus wel
degeljjk met inlandsch vleesch te doen en, is nu de
theorie van Zenker waar, dan mag men wel streng toe
zicht houden op de andere, daar rondloopende varkens.
(Red.)
1° drie keurmeesters van vee, vleesch en ge
vogelte, waarvan éen tevens onbezoldigd inspecteur
van politie is
2° twee keurmeesters van visch, week- en
schaaldieren, tevens onbezoldigd inspecteurs van
politie, en
3» twee keurmeesters van alle overige voe
dingsmiddelen.
Een der inspecteurs is in 't bjjzonder belast met
het botanisch en mikroscopisch gedeelte der
onderzoekingen, bjjv. van varkensvleesch, brood
enz.; de tweede inspecteur in 't bijzonder met het
scheikundig gedeelte der onderzoekingen, zoowel
van levensmiddelen als utensiliën, zooals vaatwerk
enz., terwjjl de derde inspecteur in 't bjjzonder
belast is met het zoölogisch gedeelte der onder
zoekingen, o. a. van vee enz. enz.
Zou het niet wenscheljjk zjjn dat zulke ambte
naren, als het maar eenigszins mogeljjk is, ook
in kleine steden werden aangetroffen
Zoo men te Goes personen met zulk een onder
zoek had belast, zou dan die epidemie daar wel
voorgekomen zjjn
Dr. CouviE.
------
Er is gisteren in onze tweede kamer eene be
langrijke beslissing genomen en wanneer op onze
grondwetsherziening van toepassing is het bekende!
waar een begin is, daar is ook een einddan
gaan wjj met eenigen meerderen moed de toekomst
te gemoet.
De motiën-Keuchenius en De Geer zjjn beide
verworpen; de eerste, wat te verwachten was, met
groote meerderheid. Er voor stemden slechts de
tien heeren Lohman, Schimmelpenninck v. Nijen-
beek, Seret, Haffmans, HeucheniuB, Van Alphen,
Van der Borch, Van Baar, Bahlmann en De Geer.
Tegen de motie-De Geer, betreffende het kies
recht, stemden al de liberalen, benevens de ka
tholieke leden Van der Schrieck, Lambrechts, Van
Baar, Van Berckel, Ruland, Ruys, Reekers, Eeu-
ther, Borrefc en Clercx.
27 leden der rechterzijde stemden er voor.
De heer Keuehenius was in diezelfde zitting
weêr eenigszins buiten de ordemaar zjjn be
schouwing verdient wel de aandacht, juist omdat
hjj daarbjj als pleitbezorger optrad voor den heer
Domela Nieuwenhuis.
Door den heer Gleichman was beweerd, dat op
eene vergadering van Patrimonium, te 's Graven-
hage gehouden, die ook door socialisten is bjj ge
woond, deze zich met de leden der christelijke
werkliedenvereeniging verbonden hadden tegen de
liberalenen er toen het vrijheidslied heeft weer
klonken. Hierin vond de heer Keuehenius aan
leiding om den heer Domela Nieuwenhuis ter
sprake te brengen. Hij herinnerde dat genoemde
heer op die vergadering zjjn partjjgenooten heeft
teruggehouden van bet zingen van dat lied. Hjj
bewees daardoor, volgens den heer Keuehenius
zjjne kieschheid en eerbied voor anderer over
tuiging,
Hierop liet de heer Keuehenius, volgens het
verslag der groote bladen, ongeveer deze woorden
volgen t
s>Ik treed niet op als verdediger der socialisten,
al zou men dit uit de verwantschap tusschen
Patrimonium en de socialisten kannen afleiden.
»Ik veroordeel het drjjven van Domela Nieuwen
huis ten sterkste. Ik heb hem gezegd en geschre
ven, dat hjj met Christelijke beginselen zoodanige
leer als hp predikt niet kan verkrjjgen.
»Maar toch met den heer Domela Nieuwenhuis
zitting gehad hebbende in het prostitutie-congres
waaraan ook de heer Schimmelpenninck v. d. Oye
deelnam, heb ik den heer Nieuwenhuis leeren
kennen als een man, die zich van hoog zedeljjke
beginselen bewust is en tegeljjk voorstaat da
dwalingen die hjj verkondigt.
sik grijp daarom deze gelegenheid aan, om der
regeering de belangen van dezen man op het hart
te drukken,
»Ik sehaam mjj niet te zeggen, bp de lezing van
het artikel waarvoor hjj vervolgd is, dat, hadde
ik gezeten als rechter, ik den moed niet gehad
zou hebben, hem deswege te veroordeelen, en ben
daarin bevestigd door hooge magistraatspersonen,
die van hetzelfde gevoelen waren.
»Dit zal niets afdoen aan de waarde van het
vonnis over Domela Nieuwenhuis geveld. Ik ben
overtuigd dat de rechter en dat is de Neder-
lancsche rechter - naar overtuiging en recht de
wet heeft toegepast, maar bjj de verschillende
opvattingen, die nog bestaan, meen ik, in verband
met de straf in Iniiië den redacteur l'Ange Huet
opgelegd, voor een artikel veel heviger dan dat
van den heer Domela Nieuwenhuis, te mogen be
weren dat hjj zeer zwaar gestraft is."
Het spreekt vaa zelf dat de voorzitter den hee&