N° 130® Jaargang? 1887. Dinsdag 22 Februari. Middelburg 21 Februari. Dit blad verschijnt dagelijks, met uitzondering van Zon- en Feestdagen. Prijs per 8/m. franco 3.50. Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 Cent. Advertentiën 20 Cent per regels Geboorte-, Trouw-, Doodberichten, enz.: van 1-7 regels 1.50 iedere regel meer f 0.20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte. Bij deze courant behoort een BIJVOEGSEL. GEMEENTERAAD. MÜLTATÜLI. 1820—1887. De Feestviering. MIDDELBURGSCHE Agenten te Vlissingen: P. G. de Vet Mestdagh Zoon, te Goes: A. A. W. Bolland, te Kruiningen: F. van der peijl,te Zierikzee: A. C. de Mooij, te TholenW. A. van Nietjwenhuijzen. Hoofdagenten voor het Buitenlandte Parys en Londen, de Compagnie générale de Publicité étrangère G. L. Dahbe Cie., John F. Jones, opvolger De burgemeester van Middelburg maakt bekend, dat op Woensdag den 23 Februari 1887, des na middags te drie uren, eene openbare zitting van den gemeenteraad zal plaats hebben. Middelburg, den 21en Februari 1887. De burgemeester voornoemd, F. ERMERINS, L. B. Uit Nieder-Ingelheim komt de droeve tijding, dat Eduard Douwes Dekker op 67jarigen leeftijd, is overleden. Weinige maanden na elkander verloren wtj in 1886 onze groote romancière, mevrouw Bosboom Toussaint en onzen schitterenden Busken Huët en nu reeds, geen jaar na dien MultatuliIn deze nieuwe smart mengt 2ich wederom bitter zelfverwijtNederland liet een barer grootste zonen half vergeten en schandelijk miskend in een vreemd land eenzaam sterven, wantons vaderland schijnt zijn groote mannen niet langer te kunnen eeren maar hen met spot en schande in den vreemde te drijven. Begrepen Multatuli's landgenooten het aandoen lijke, het verheffende, het natuurlijke en het on- gedwoDgene in zijn werken niet Hadden zij bet oor gesloten voor het eenvoudige, het waarachtig ware, dat hij hun voorhield O neen, velen bespotten en belasterden hem, omdat hij met zoo welsprekende scherpte hun baatzucht, huu klein heid schetste, maar anderen vereerden en be wou derden zijn kracht, zijn talent, zijn oprechtheid, doch wat vermocht dit handjevol tegen de Slijmeringen en Droogstoppels, die niets onbeproefd lieten om de door hem geschilderde zoo „bekla genswaardige slachtoffers hunner lamlendigheid en baatzucht" ia hun onderdrukking te laten voort leven en met deze rampzaligen hem, dia hen uit hun ellende wilde verheffen, met smaad over laadden Met groote maar begrijpelijke bitterheid schreef Busken Huët„Multatuli's ongeluk, indien men het zoo noemen wil want personen die het kunnen weten zeggen mij dat hg in zijn Wiesba- denschs afzondering een gelukkig leven leidt zijn geluk of ongeluk is geweest Nederlander te zijn en stijl te hebben." „Stijl roept Multatuli uit bij zijn schets van Max Havelaar, den held van dat meesterlijk plei dooi, „dat een rilling door den roofstaat liet gaan", „stjjl Wat heeft zijn stijl den armen Havelaar gebaat? Hij vertaalde zijn tranen niet iu gegrijnshij spotte niethij zocht niet te treffen door bontheid van kleur, of door de grap pen van den uitroeper voor de kermistent, wat heeft het hem gebaat „Weg met gemoedelijke taall weg met zacht heid, rondborstigheid, eenvoud en gevoel. Stijl! hij had s t ij 1hij had te veel ziel om zijn gedachten te verdrinken in de Ik-heb-ue-eers- en de edeigt strengheden en de eerbiedige in over weging gevingen, die den wellust uitmaakten der kleine wereld, waarin hjj zich bewoog. Als hij schreef doordrong u iets bij het lezen, dat u be- begrijpen deed, hoe er Wolken dreven by dat onweder, en dat ge niet het gerommel hourdet van een blikkentrommel-donder. Als hij vuur sloeg uit zijn denkbeelden, voelde men de hitte van het vnur, tenzij men geboren commies was of gouverneur-generaal, of schrijver van het walgelijkst verslag over rustige rust." Eau een andere peu beier Multatuli's karakter als schrijver en me >sch schetsen, dan hij het hier zelf zijn Max Havelaar doet Over zijn leven, hoe rijk voor hem zelf ook aan diepe teleurstelling en tegenspoed, is weinig bekend. Den 2»n Maart 1S20 te Amsterdam gebo ren, is Eduard Donwes Dekker in Juni 1838 naar Java vertrokken, waar hij te Batavia als klerk bij de Algemeene Rekenkamer werd aangesteld. In 1842 tot kontroleur 2e klasse voor den dienst der Westkust van Sumatra beiioemd, werd hij te Natal aangesteld. Van dit tijdstip af wordt hij herhaaldelijk verplaatst, tot wij hem iu Januari 1856 als assistent-resident in Bantam, afdeeling Lebak terug vinden. Zes weken later vraagt hij JJu ontslag uit 'e lands dienst en keest bi} naai Europa terug. In den Max Havelaar zette hij de redenen uiteen, welke hem bewogen zijne betrekking neer te leggen. In zijn vaderland vond hij geen voldoening voor zijn opoffering Sedert jaren woonde hij in Duitschland, eerst in Wiesbaden, later in Nieder-Ingelheim. Welk een tijdpeik van innig zieleleed ligt in deze dorre opsomming van jaartallen, tusschen den 2ec Maart 1820 en den 19 Februari 1887 Op iedere bladzijde welke Douwes Dekker schreef schitteren de paarlen van zijn gemoed, de diamanten van zijn geest. Zijn buodels Ideeën, zijn Vorstenschool, zijn Minnebrieven, zijn Versprei de stukken enz. enz. zijn gemeengoed van allen geworden, die bekrompenheid en klein burgerlijke aanmatiging en vooroordeel met hun ganscbe ziel verachten; Multatuli haatte geen geloot en geen godsdienst op zich zelf zijn roomsch- katholieke priester Jansen getuigt het, maar hij haatte met kracht en minachtte alle scheinheilige, schijn-geloovige verdorvenheid der ziel; daartegen streed hij, de oorspronkelijke denker, de hemel bestormer. Behalve zijn onvoltooide Woutergeschiedenis, het modern klein burgerlijk epos, heeft geen werk zooveel lezers gevonden als de Max Havelaar. Heeft dit geschrift van beteukenis grootse ha hervormingen uitgewerkt Neen, maar indirect heeft het vruchten gedragende dommelanrs zijn wakker geschud en waaneer zij niet opnieuw inslapen de tijdsomstandigheden wijzen er echter niet naar dan zullen de beginselen door Multatuli voorgestaan eenmaal in ons Indisch bestuur zegevieren, omdat zij goed, omdat zij rechtvaardig zijn. En vraagt iemand waarom treuren velen in Nederland Wij geven hem ten antwoord, wat Max Havelaar tot de hoofden van Lebak zeide„daar is een mensch gestorven." „Wie teas de man die gestorven is?" En men zal zeggen „Hij was goed en rechtvaardig Uit Middelburg werd door eenige vrienden en vereerders van Multatuli eeu krans naar Nieder- Ingelheim gezonden. De meeste katholieke en anti-revolutionnaire bladen, o. a. De lijd en de Noord Brabanter, trekken partjj voor dr Schaepman tegen de heereu Brouwers en Van Baar. De Standaard ziet in het gebeurde Duitschen invloed, en scbrjjft »Nu men in Duitschland Windthorst wel aandorst, moest hier ook Schaepman het ontgelden Intu8schen zal deze overloopende bitterheid kwaljjk als cement by het ljjmen van art. 194 dienst kunnen doen. De kansen op slagen der grondwetsherziening, tenzjj men op art. 76 ga, zjjn door deze brouillerie merkelijk verminderd". Aan kapt. S. Brouwer jr., thans kommandant van de mailboot Willem Prins van Oranje, is het kommando opgedragen van de eerste dagboot der Btoomvaart-maatschappjj Zeeland, de Duitsch land, nl. In zjjne plaats is getreden de eerste officier van de Prinses Marie, de heer Bol. Door den heer dr. Carsten, waarnemend inspec teur van het geneeskundig staatstoezicht in Zeeland, is heden opnieuw een bezoek aan Goes gebracht, teneinde een onderzoek in te stellen naar de meergemelde ziekte. Thans zjjn door een der doctoren, den heer A. Ise- bree Motns, bij eene ljjderes uit den voorarm drie exemplaren van trichine te voorschijn gehaald, zoodat nu met zekerheid kan geconstateerd wor. den dat in de trichine de oorzaak der ziekte gelegen is. Er zullen door het bureau van scheikundige onderzoekingen te Middelburg eenige monsters vleesch van slagers uit Goes worden onderzocht. Een blijkbaar jong en levenslustig officier schrijft uit Kotta Ranja aan de Soer. Ct. Als men te Soerabaja het nieuws hoort, dat de verliefde luitenant A. of de pretmaker B. naar Atjeh overgeplaatst is, dan komt deze van allo kanten eene condoleantie tegemoet. Maar waarljjk, het is geen regel, dat een verliefd luitenant kort na zjjne komst te Atjeh gewond wordt, evenmin als een Rigasquaestie regel mag zjjn. Overigens is het te Atjeh zoo kwaad niet, daargelaten dat ge financieel vooruitgaat. Aan genoegens ontbreekt het den pretmakers bier niet, Dansen naai hartelust, dames genoeg jongedames wel niet veel, maar er zjjn er met kopjes, zooals ge ze te Soerabaja zelden ontmoeten zult. Buiten de genoegens, die men op bals vindt, zijn er hier nog vele andere, die den tjji te Atjeh •^"•nrjpjfeelgk korten tjjd. Jammer intusschen. dat de detacheering van den eersten luitenant Matthes bjj het Nederlandsche leger hieraan spoedig een eind maken zalin zjjn werkkring een flink offi cier, noemt men hem buiten dienst »den" man van Atjeh, omdat hjj bjj iedereen evenzeer gezien is. Geen wonder, dat hjj door zijne chefs op de handen gedragen wordt en bjj de dames een streepje voor heeft. Door zijne benoeming tot kolonel en gouverneur van Atjeh heeft de overste Van Tejjn een vermeer dering van maandelijksch traktement bekomen van p. m. ƒ1400, en zich na twee jaren tijds een pensioen verzekerd van ƒ6000. (B. H.) Ter aanvulling van het verslag omtrent het in onze gemeente gebeurde meldeu wij nog ten opzichte van de feestviering in de kazerne het volgende De morgen van den 19en ving daar aan met het door de vereenigde tamboers en hoornblazers doen slaan en blazen van de reveille, en het ont slaan van alle gestraften. Om 9£ uur werden door den majoor Van Nou- huijs, in tegenwoordigheid der kapiteins, de be looningen ƒ100) a<.n de onderwijzers en leer lingen in de verschillende vakken uitgereikt, alsmede de brevetten aan de meesters en prevöts in de schermkunst. Na de parade werd aau den troep koffie, boter en kaas uitgereikt. Door de zorg van de commissie der cantine kregen de korporaals en minderen eenig geld, sigaren en extra middageten. Door den majoor Van Nouhuijs werden allen in de gelegenheid gesteld om aan de feestviering deel te nemen, door het verleenen van permissie v<5ór uen geheelen nacht. De versiering en verlichting der kazerne was opgedragen aan kap. Van Dorth, luit.-aiij adant Breeman en met de uitvoering was belast de ser geant H. T. R. Cuijpers, die zich zeer verdienstelijk heett gemaakt, ook door de versiering van 't Schuttersboflokaal. Goes was natuurlijk niet minder in feestdos Des morgens had in de Chr. gereformeerde kerk een bidstond plaats terwijl bij de ontvangst van het harmontegezelschap Constantia uit Borgerhout aan het station een talrjjke menigte tegenwoordig was. Na het spelen van het volkslied begaf men zich naar de Markt. Te 10 uren hal de optocht der leerlingen van de lagere scholen ongeveer 900 in getal plaats. Vele banieren ga»en levendigheid aan den stoeten vooral die der weezen, waarop stond Hulde van de Goesche toeezen, muntte uit. Met muziek trok men de voornaamste straten door; men bracht een ovatie aan den voorzitter der feestcommissie, den heer Z. D. v. d. Bilt La Motthe, die een kort woord tot de kinderen richtte. Te 11 uren keerde men in de scholen terug, waar den deelnemers een zakje lekkers werd aangeboden. De parade der dd. schutterjj werd, niettegen staande de commandant ongesteld was, bjjgewoond door den heer M. J. Soutendam, die de man schappen inspecteerde en zjjn mede-oudstrjjders een tiental waren er tegenwoordig, onder wie 6 uit Goes en 4 van buiten de gemeente toe sprak. Te half éen uur was de Groote kerk overvol en werd door den heer R. A. S. Piccardt een feestrede gehouden. Hierin werd natuurlijk herinnerd aan de regee ring van Willem III en het feit van den dag terwjjl ten slotte door den begaafden redenaar er op gewezen werd, dat een heilige band volk en dynastie samen moet binden. Na- afloop daarvan had de uitvoering der feest cantate van Fiore della Neve, muziek van C. Coenen, plaats. Zjj slaagde zeer goed vooral de baryton-solo van den heer G. H, Kakebeeke vol deed uitstekend. De voorzitter der feestcommissie dankte den heer C. Samans, die de directie van dit moeiljjk werk op zich genomen had, en allen die hadden meegewerkt aaD het welslagen van dit voorname nommer van het programma Den dames, die den zang hadden geaccompagneerd, werd elk een bouquet aangeboden. Met het zingen, door al de aanwezigen, van twee coupletten van het volkslied eindigde deze plechtigheid. Onder eene zonneschijntje stelde de optocht zich in beweging. Hjj was zeer net. Vooral de voorstelling van het doel der Veree- niging voor Volksvermaken, weergegeven door gecostumeerde personen, Melpomene, Terpsichore, St. Nikolaas, Orpheus en Apotlo voorstellende en gezeten in een gedecoreerden wagen, trok, zoo wel als de veraietde wagen der stoommeeltabnek, de boot met schippersgezellen, de triomfwagen met leden der vereeniging Hercules iu oostuum, het meest de Aandacht, In den stoet merkte men nog een zotskap op in Oranje getooid en op een ezel gezeten. Des avonds werd in de Prins van Oranje door de sociëteit de Unie een soirée gegeven door de zangvereeniging Excelsior en de gymnastiek-ver- eeniging Hercules-, zjj werd geopend door het mu ziekkorps de Hoop uit Ossendrecht. De zangver eeniging voerde een 9 tal nummers uitalle toepasselijke liederen voorden feestdag, die werden afgewisseld door 5 nummers der gymnastiek-ver- eeniging en 2 tableau's vivants, te wetenDe Germaansche Priesteressen of de Profede van Vetlada en De 1 oëzie met de zeven Kunsten. Aan de beide dames, die aan de tableau's hadden meegewerkt, werd een bouquet aangeboden, den beiden vereenigingen als aandenken een verguld zilveren medaille, waarop aan de eene zijde ge graveerd staat70"® verjaardag van Z. M. Willem III 19 Febr. 1817—1887 en aan de keerzjjde Zangvereeniging Excelsior, Hercules, Sociëteit de Unie. De zangvereeniging zong als slotnummer het volkslied, waarbjj het publiek een transparant te zien kreeg, voorstellende een portret van den koning en door een vlaggcn-trophee omgeven. Het dave rend applaus van het in grooten getale aanwezige publiek bewees wel zjjne ingenomenheid met dit laatste nommer, terwijl bet volkslied door allen werd herhaald. Een geanimeerd bal besloot de soirée. In de sociëteit Van Ongenuchten Vrij gaf de Vereeniging voor Volksvermaken eeD soirée die door de muziek van Borgerhout werd geopend. De heeren Z. D. van der Bilt La Motthe en M. C. J. Pilaar voerden 2 fragmenten uit het drama Joan Woutersz. door H. J. Schimmel op. De rederijkerskamer Eloquen'ia gaf 2 bljjspelen te zien, nl. Op het Postkantoor door G. Kei ler, bljjspel in een bedrjjf, en Dat heeft mijn commensaal gedaan, blüspel in 3 bedrjjven door J. H. Jansen. Het publiek, dat ook daar in grooten getale aanwezig was, was niet minder gul met zjjn bij valsbetuigingen en ook daar besloot een geani meerd bal de feeBtelykheid. Op sommige plaatsen had men geïllumineerd. Zaterdagmorgen werd door den gemeenteraad van SKierikxee eene buitengewone zitting ge houden, waaiin besloten werd Z. M. per t°legraaf geluk te weuectun met zijn feestdag en Hem de verzekering te geven van 's raads blijvende gehechtheid a>n den kouing en Zijn Huis. Nadat in diezelfde gemeente de tee tviering des morgens met saluutschoten geopend was, weer klonken van den toren de volksliederen èn op biaasiiiSirumei.ten èn door het carrillon. Te halt lien werd in de Nieuwe kerk door een mannenkoor het Oraijeiied en de feestcantate van Coenen op verdienstelijke wijze ten gehoore ge- braont, nadat de organist, de heer D. H. Ezer- man, door prachtig orgelspel de huorders in eene plechtige stemming had gebracht. De ie.strede aiuaar, voor een zeer talrijk gehoor ge houden door den heer J. A. de Brurjne, werd by het einde levendig toegtjuicht. Spreker her dacht iu sierlijke taal wai gedurende Z. M. regetriag groots en goeds is tot stand g,bracht en ook de rampen, die den koning hadden ge troffen. Vervolgens somde bij de redenen op, uie de vret.gde en feestviering van dezen dag wettigden en anai.de met een opwekkend woord en deze woorden „dan zal het waar zijn wat de dichter zingt: Dan weeft dei' natie bede Een onverwelkbre kroon Een kroon van liefde en Vrede Om Koning Willems kroon. Al de schoolleerliugen der lagere scholen werden onthaald en al de armen werden bedeeld Na de parade maakte de dienstd.schutterij, ver gezeld van het muziekko,ps, eene promenade door de stad, en te drie uren ving de optocht aan die uit 22 nummers bestond en 'waaraan ook ongeveer ten 70ul ruiters onder kommando van den heer F. C. van der Vliet deelnamen. Vooral muntten bij dien stoet uit de zegewagens, handei en scheepvaart en die van de vereeniging Talma, voorstellende de kuust onder bescherming van Z. M. den koning. Des avonds te 6 uren werden eenige groepen levende bietden in de zaal van den heer G. L. Veimunt vertoond, o. a. Z. M. Willem III op don Waaldijk oij Brakel. Het muziekkorps der dienstd. schutterij trad om 8 uren op in de muziektent op het Havenplein, dat tot leestterrein was gekozen, terwijl het gekeele teesiteireiu, benevens de woningen van vele particulieren en neringdoenden fraai verlicht waren. Dit een schitterend vuurwerk en 't ontsteken van bengaalsch vuur wekte de alge meene geestdrift op en maakte de prachtigste effecten. In de Lange St. Jansstraat hadden de bewoners een nette eerepoort opgericht welke 's avonds was geïllumineerd. Ook in het Visch- slup was eene uoelmutige verlichting aangebracht. Het feest werd besioteu met esn bai in de concertzaal, dat zeer geanimeerd was. Natuurlijk wapperde uit bijna -ike woning de vlag eu was ieder met een Oranje strik of Iiat versierd,

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1887 | | pagina 1