N®
130®, Jaargang!
1887!
W oensdag
2 Februari.
NATIONALE MILITIE.
NATIONALE MILITIE.
8 FEUILLETON.
Hoe ie spit een bon is porden,
Middelburg 1 Februari,
Dit blad verschijnt dagelijks;
met uitzondering van Zon- en Feestdagen;
Prijs per 8/m. franco 3.50.
Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
Advertentiën 20 Cent per regel;
Geboorte-, Trouw-, Doodberichten, enz.: van 1-7 regels ƒ1.50
iedere regel meer 0.20.
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Loting.
Veemarkt te Middeburg
MIDDELBURGSS COURANT.
Agenten te Vlissingen: P. G. de Veï Mestdagh Zoon, te Goes: A. A. W. Bolland, te Kruiningen: Pvan dee Peijl, te Zierikzee: A. C. de Mooij, te TholenW. A. van Nieuwenhuijzen.
Hoofdagenten voor het Buitenland: te Parijs en Londen, de Compagnie générale de Publicité étrangère G. L. Daxtbe Cie., John F. Jones, opvolger
Vï IJ WILLIGER S.
De burgemeester en wethouders van Middelburg,
roepen bij deze al degenen op, die genegen
mochten zjjn om als vrijwilligers bij de nationale
militie in dienst te treden, om zich te dien einde
voor den 1 Maart a. ter gemeente-secretarie aan
te melden.
De bepalingen der wet van den 19 Augustus
1861 Staatsblad no. 72) betrekkelijk de nationale
militie zjjn ten aanzien van de vrijwilligers bij
de militie de volgende:
Art. 11. Om vrijwilliger bij de militie te zijn
moet men ongehuwd of kinderloos weduwnaar en
ingezeten wezen, voorts lichameljjk voor den dienst
geschikt, ten minste 1.56 meter lang, op den 1
Januari van het jaar der optreding als vrijwil
liger het 20"e jaar ingetreden zjjn en het 35,te
jaar niet volbracht hebben, tot op het tjjdstip
der optreding aan zijne verplichtingen ten aanzien
van de militie, zoover die te vervullen waren,
voldaan en een goed zedelijk gedrag hebben geleid.
Het bezit van die vereischten, met uitzondering
van de lichamelijke geschiktheid en van de ge
vorderde lengte, wordt bewezen door een getuig
schrift van den burgemeester der woonplaats.
Dat getuigschrift is ingericht in den door ons
te bepalen vorm.
Art. 12. Hij, die voor de militie is ingeschre
ven, wordt slechts als vrijwilliger toegelaten voor
de gemeente, in welke hjj ingeschreven is, tenzij
hij geene verplichtingen ten aanzien van de militie
meer te vervullen hebbe.
Art. 18. Hjj, die bjj de zeemacht, bjj het leger
bier te lande, ot bjj het krijgsvolk in 's rjjks
overz esche bezittingen heeft gediend, wordt niet
als vrijwilliger bij de militie toegelaten, tenzjj hjj
bij het verlaten van den dienst, behalve een bewjjs
van ontslag, van den bevelhebber onder wien hjj
laatstelijk heeft gediend, een getuigschrift hebbe
ontvangen, inhoudende, dat hij zich gedurende
zjju diensttjjd goed heeft gedragen.
Hjj kan, heeft hij dit ontvangen, tot dat zijn
40e jaar volbracht is, als vrijwilliger bjj de militie
worden toegelaten.
Burgemet ster en wethouders brengen voorts ter
kennis van belanghebbenden, dat tot het opmaken
van het getuigschrift, bedoeld bjj bovengemeld
artikel 11, dageljjks van 's morgens 10 tot 's na
middags 2 uren, de Zondag uitgezon erd, ter
gemeente-secretarie de gelegenheid is opengesteld.
En is hiervan afkondiging geschied waar het
behoort, heden den 1 Februari 18ö7.
De burgemeester en wethouders voornoemd,
P I C K
De secretaris,
A. DE VULDER VAN NOORDEN.
De burgemeester en wethouders van Middelburg,
gelet op art. 28 en volgende der wet van den
19 Augustus 186i Slaadsblad no 72); brengen bjj
deze ter kennis van belanghebbenden
dat de loting der in het vorige jaar voor de
militie ingeschrevenen zal plaats hebben op de
bovenvoorzaal van het raadhuis, Maandag den 7
Februari 1887, te beginnen des voormiddags te
10 uren
DOOE
F. NAGTGLAS.
Naarmate het getal Engelschen in de kolonie
toenam, werd, gelijk de Auierikaansche schrijver
opmerkt, de taal van Willem den Zwijger en
Grotius verdrongen door die van Milton en Hoo
ker. In het nog bewaarde wijkooekje van ds.
Henr. Seleijns (16811701) staat geschreven van
de Breedeweg (nu de wereldberoemde Broadway);
de Beverstraat, de fleereugracht en het Diakonie-
huis, allen nu reeds laug vergeten namen. De
verhouding tot de Episcopalen bleet tot dien tijd
zeer vriendschappelijk, zoodat men wel eens van
elkanders kerkgebouwen gebruik maakte. Gaande
weg kwam er ook hier, evenals op staatkundig
gebied, verscnii van richting en ontstond er?
gelijk overal een partij van vooruitgang en van
behoud. De eerste streefde er naar om de kerk
•n Amerika een zelfstandig bestaan te verzekeren,
wat in de achttiende eeuw tot veel kibbelen en
teleurstellingen aanleiding gat, maar toch in 1771
tot stand kwam, waarna in het volgend jaar de
(Jlassicale Vergadering van Amsterdam de onaf
hankelijkheid erkende. Deze gebeurtenis, hoe be
langrijk ook, werd betrekkelijk weinig opgemerkt
door den geweldigen storm, die omstreeks dien
Jijd reeds tegen Engeland begon op te steken, iu
dat gedurande vjjf dagen, te rekenen van den
dag waarop de loting heeft plaats gehad, tegen
de wijze waarop zij is geschied, bjj gedeputeerde
staten bezwaren kunnen worden ingebracht door
belanghebbende lotelingen, of door hun vader ot
voogd
dat de bezwaren moeten worden ingediend door
middel van ?en door de noodige bewjjsstukken
gestaafd verzoekschrift, op ongezegeld papier,
onderteekend door hem, die ze inbrengt, welk
verzoekschrift bjj den burgemeester moet worden
overgebracht, tegen bewijs van omvang
dat op Maandag den 14 Februari 1887, des
voormiddags van 10 tot 12 uren, in de beneden-
achterzaal van het raadhuis zitting zal worden
gehouden, tot het opmaken van de getuigschriften
ter bekoming van vrijstelling wegens broederdienri
op grond van te zjjn eenige wettige zoon, bedoeld
in de 2e en 3e zinsnede van art. 53 der boven
genoemde wet
dat zjj, die op zoodanige vrjjstellingen aanspraak
maken, op gemelden tijd ten raadhuize zullen
moeten verschjjnen, vergezeld van twee bij den
burgemeester bekende meerderjarige ingezetenen.
Middelburg, den 1 Februari 1887.
De burgemeester en wethouders voornoemd,
P I C I E,
De secretaris
A. DE VULDER VAN NOORDEN.
Donderdag den 3 Februari a. s. van des voor
middags 8 tot des namiddags 4 uren.
De burgemeester en wethouders voornoemd,
P I C K
De secretaris,
A. DE VULDER VAN NOORDEN.
Jggfe
Welk een gunstigen invloed vrjjheid van handel
uitoefent bewjjst wel de toenemende bloei onzer
haringvisscherjj, vooral wanneer men dezen tak
van njjverheid, zooals die nu uitgebreid is, verge
lekt bij dien van voor een 25tal jaren, toen aan
deze industrie de vrjjheid van handelen, haar
eeuwen lang onthouden, werd teruggegeven.
In 1856—60 waren er 88 kielschepen en 166
bomschuiten, dus 254 in het geheel. Thans
't laatste verslag is van 1884 bestaat de haring
vloot uit 154 kielschepen en 255 bomschuiten, dus
409 in het geheel. In de eerste jaren na de in
voering der nieuwe wetgeving was er bljjkbaar
stilstand, eer achteruitgang, doch na verloop van
10 jaar hield die onzekere toestand op en ontstond
er een steeds klimmende ontwikkeling.
In 1856 werden verkregen 25.000 vaten gekaakte
haring en 28.2 millioen steurharing, en in 1883
235.336 vaten gekaakte haring en 47.6 millioen
stuks steurharing.
De uitvoer van gekaakte haring is in de laatste
25 jaar gestegen van 16.830 tot 158.294 vaten,
dus ongeveer het tienvoudige.
Welke beteekenis ds Oostzeehavens voor onzen
welke worsteling de vrijheidlievende geest der oude
kolonisten duidelijk te merken is. Toen de snijd
gestreden was en de kolonie zich had vrijge
vochten, brak ook voor de Hervormde Kerk een
nieuw tijdperk aan en kwam langzamerhand de
regeling tot stand, die nog heden voortduuit.
Het belangrijke boek, dat ik hier bespreek,
wordt besloten door korte levensschetsen der pre
dikanten, waaronder ook enkele Zeeuwsche namen,
zooals Van (den) Abeele, Van de Kreeke enz.,
voorkomen. Uit die biographieën blijkt dat onze
voorvaderen niet bet uitschot de kerk, gelijk wet j
eens beweerd is, naar de overzeesche bezittingen
zonden, maar dat mea zich juist beijverde om in
die verre gewesten vrome, kundige en verlichte
mannen werkzaam te doen zijn. De baud, die
leeraar en gemeente in Nieuw-Nederland verbond,
was doorgaans zeer sterk, en er is een roerend
verhaal in het boek van een der predikauten,
naar wiens kalm sterfbed schier de gansche ge
meente toestroomde, zoodat het buis en de kamer
vol menschen waren. Het uiteinde van dien edelen
grijsaard was zoo zalig, zegt de echrjjver, dat het
terecht de treffendste leerrede werd genoemd, die
de brave man ooit had gehouden.
Het laatste hoofdstuk handelt over de kerkge
bouwen, is met een tal van afbeeldingen versierd
en vol van echt Amerikaansche praktische wenken
over inrichting, verwarming, ventilatie, verfraaiing
enz. De gothische stijl met een hooge torenspits
Bchijnt tegenwoordig ook aldaar de meest ge
zochte vorm te zjjn. Een ander boekwerk, door
haringhandel verkregen, kan bljjken uit de om
standigheid, dat de 5 Oostzeehavens Hamburg,
Stettin, Koningsbergen, Bremen en Dantzig reeds
in 1884 pi. m. 60.000 vaten ontvingen, dus een
derde gedeelte van onzen geheelen uitvoer, in
welK, jayo de gezamenlijke productie van onze
haringvisscherjj in de Noordzee een waarde be
liep van bjjna 5 millioen gulden.
Het Dbld meent op goede gronden te kunnen
verzekeren, dat er bij onze regeering niets bekend
is van het voornemen van den gouverneur-generaal
van Ned.-Indië om tegen April a. a. af te treden.
Mocht de heer Van Rees plan hebben dit zoo
spoedig reeds te doen, dan zou hij toch zeker wel
nu reeds het opperbestuur daarvan kennis gegeven
hebben.
Onze koning moet trouwens het lag wel
eenigszins opgesloten in het bericht dat de vorste
lijke familie weêr naar Wildungen gaat in de
laatste weken weêr niet al te goed zijn. De ken-
teekenen zjjner nierkwaal openbaren zich meer dan
ooit, zoodat de koning dan ook zjjne vertrekken
niet verlaat en bijna niemand ontvangt.
De St. Crt bevat een kon. besluit van den 20,te»
Januari 1887, houdende vaststelling van een regle
ment van tucht voor de rjjkswerkinrichtingen
Veenhuizen no. 1, 2 en 3.
Bij herstemming is te Yerseke tot lid van den
gemeenteraad gekozen de heer C. A. E. Sauer
met 71 van de 122 geldige stemmen.
Uit Terneuzen schrijft men ons
Moge de uitslag der jongste verkiezing voor
een raadslid buiten onze gemeente wellicht eenige
verwondering hebben gewekt, wij, die den toe
stand van nabjj kennen, hebben niet veel reden
tot verbazing.
Het spijt mij voor de liberale kiesvereeniging,
dat zjj een echec heeft geleden, maar de keuze
van haar candidaat was ditmaal niet gelukkig.
Men moet nu eenmaal rekening houden met den
feitelijken toestand en ook bij het stellen van
candidaten voor raadsverkiezingen met overleg,
met takt te werk gaan.
De kiezers, en allerminst de liberale, laten zich
niet dwingen. Het bewjjs daarvan is ditmaal
zeer duideljjk geleverd. Slechts dertig stemmen
verkreeg de candidaat der kiesvereeniging. Wat
daarvan de reden is Och, er is meer dan een.
Aan den eenen kant stond een groot deel der
burgerjj, die vreesde voor den toenemenden invloed
der z. g. aristocratie; ja wel, die hebben wij
hier ook! Eenvoudige menschen, al zjjn zij nog
zoogoed, eerlijk, tatsoenljjk en bekwaam, moeten
onderdoen voor de hoogeren in rang. Dat wordt
elders meer vertoond; en nu wilde men, zoo be
weerden sommige burgers, dat kunstje ook hier
uithalen.
Aan de andere zjjde vroeg men: waarom nu
weêr een vreemdeling, een man die betrekkeljjk
kort in ons midden woonten niet een Terneuze-
naar, die onze behoeften beter kent?
dhr. Planten aan het Zeeuwsche genootschap ge
schonken, draagt tot titelCentennial of the
Theological Seminary of the Reformed Church in
America, (17841884); een feest in Oct. '84 te
New Brunswick, waar het groote en prachtige
gebouw van het Seminarium staat, plechtig ge
vierd, bij welke gelegenheid talrijke blijken van
deelneming werden omvangen. Ook de theolo
gische faculteit der Utrechtsche Hoogeschool, prof.
Nicolaaa Beets en andere zonden brieven van
belangstelling, waarin gewezen werd op de bij
zonderheid, dat de vermaarde Joh. Henry Li
vingston, de eerste Hoogleeraar in de godgeleerd -
heid aldaar, in de vorige eeuw aan de Utrechtsche
akademie was gevormd. In dit boek is het titel
vignet strselend voor ons nationaal gevoel, en ik
vermoed, dat het de zinnebeelden vertoont, die
tot versiering der feestzaal dienden, waarbij ook
onze driekleur werd gebruikt. Op deze plaat is
de bekende medaille te zien op de Synode te
Dordrecht van 1619, voorstellende bedevaart
gangers naar den Tempel op den door stormen
aangeblazen berg Sion. Daaronder leest men
Eendracht maakt macht, welke spreuk ook in het
Nederlandbch voorkomt op het volle wapenschild
der Vereeüigde Staten. Hieronder is geplaatst
bet wapen van Willem den Zwijger en den naam
zijner vrome moeder Juliana van Stolberg. Op
een gedeukplaat, in den vorm van een Maltheser
kruis, is het oude kerksymbool voorgesteld, als
een lelie onder de doornenen daar overheen
staat iu donkers letters gedrukt „100,000 martyrs"
Dit waren de hoofdredenen waarom reeds dade
lijk tegenover den heer De Man de candidatuur
van den heer A. Visser bij vele liberalen warme
ondersteuning vond, met het gevolg dat laatst
genoemde zelfs 91 stemmen verwierf.
Maar ook een kijkje bjj de anti-revolutiennairen
is niet onaardig. Aan die zjjde had men ook
twee candidaten, waarvan een, de heer Jan van
de Ree, zich een candidatuur liet aanleunen, in de
meening dat de heer G. Wieland geen lust had
om ditmaal zich op den voorgrond te stellen.
Trouwens de heer Wieland gaf zelf bjj advertentie
kennis, dat hjj voor lid van den raad niet in aan
merking wilde komen. En toch, trots die ver
klaring, verkreeg hjj 84 stemmen, terwjjl de heer
Van Ree zich tevreden stellen moest met het
droeve getal van 16 kiezers, die hem trouw bleven.
Het valt licht te begrjjpen, dat de heer Van Ree
en zjjne aanhangers alles behalve gesticht zjjn over
hun neerlaag.
Hoe nu de afloop der a. herstemming wezen
zal, durf ik niet voorspellen.
Wel heb ik alle hoop, dat de heer A. Visser
zal overwinnen; maar men weet, hoe het bij
dergeljjke gelegenheden gaat. Zulke verkiezings
beroeringen laten nog geruimen tijd hun invloed
gevoelen; omdat, vooral in zoo'n kleinen kring,
zoo dikwjjls personenkwesties daar bjj betrokken
zijn.
Het verschil tusschen de stemmen, op de heeren
Visser en Wieland uitgebracht, is geringhet
bedraagt slechts zeven.
Alles hangt nu af van hetgeen de dertig kiezers,
die den heer De Man stemden, zullen doen, maar
ik hoop dat zij verstandig zullen handelen, en,
vergetende alle veeten, hun stem zullen uitbren
gen op den heer A. Visser, een eenvoudig, eerlijk
man, aan wiens vrijzinnigheid niemand twjjfelt
en die Terneuzen kent met al zjjne behoeften en
met al zjjne eigenaardigheden. Zulk een man
behoort in den raad. En om dit doel te bereiken
moet deze en gene ditmaal maar eens heenstappen
over zaken,die zijne gevoeligheid hebben opgewekt.
De liberalen kunnen er zeker van zjjn, dat van
anti-revolutionnaire zjjde veel gewerkt zal worden
voor den heer Wieland zelfs al bljjft hjj bjj zjjn
idee om geen lid van den raad te willen worden-
Uit zjjn bedanken, stel dat hjj gekozen werd,
zou een nieuwe vrjje verkiezing volgen.
Door den koning is agreatie verleend aan de
optreding van F. M. baron van der Duyn, coad
jutor dei ridderljjke Duitsche orde Balye van
Utrecht, als landcommandeur dier orde; aan de
onderlinge opklimming van de commandeurs dier
orde O. baron van Dedem, G. F. W. baron van
Neukirchen genaamd Njjvenheim, F. J. W. baron
van Pallandt van Keppel, R. J. C. baron van
Pallandt van Rosendael, A. baron Sloet van 01-
druitenborgh, T. M. W. baron Collot d'Escury,
E. J. baron van Pallandt en A. E. L. C. baron
von Bodelschwingh Plettenbergaan de opklim
ming van den eersten kapittelridder J. A. Z. graaf
van Rechteren Limpurg tot jongsten commandeur.
(martelaren) 1555 -1573. Daaronder stiet men de
geuzenpenning met den bedelzak, thans ook op
het zegel van de HollantDsociety overgenomen,
en de niet minder vermaarde medaille, waarop de
pelikaan harejungen met eigen bloed drenkende
en de spreuk Divino favore (met goddelijke gunst)*
Andere gedenkplaten diageu den naam van den
admiraal Boisot, die met zijn Zeeuwsche matrozen
bet benarde Leiden in 1574 kwam omzetten; van
Nieuw-Ncderland; van Dordiecht; van de Clas
sis van Amsterdam van de Puritan-Fathers, die
in 1620 uit Delftshaven de zee overstaken, en
van den eersten prediaaat ds. Michaeliusterwijl
op het laatste maar niet het minste schild, in
groote letters, de naam Holland prijkt.
Het omstandig verslag dezer.gedachtenisviering
en een niet minder prachtig uitgevoerd boekwerk,
waarin toespraken bij gelegenheid der Algemeene
Synode van de Hervormde kerk in Amerika in
1876, is minder geschikt om hier uitvoerig te
bespreken. Velen dier verhandelingen schijnen
mij echter fcougst merkwaardig, want ai stemt men
niet geheel in met de kerkelijke richting, wasrin
zij zich bewegen, toch moet ieder Nederlander
sympathie gevoelen voor den frieschen, gezonden,
krachiigeu zin, die van alien den grondtoon vormt*
Memgeen zal met genoegen kennismaken met de
verhandelingen over de betrekking tusschen gods
dienst en burgerlijke vrijheid; over den invloed der
Hugenoten in Amerika; ovsr de noodzakelijk
heid om den uistorischeu geest levend te houden
enz. Een dier toespraken wordt met de volgend^
