JN° 294,
1
Dinsdag
14 December,
1 FEUILLETON.
e
Middelburg 13 December.
D33 ENGEL.
Onderwijs.
Dit blad verschijnt dagelijks,
met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs per 3/m. franco 3.50.
Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
Advertentiën 20 Cent per regel;
Geboorte-, Trouw-, Doodberichten, enz.: van 1-7 regels ƒ1.50
iedere regel meer 0.20.
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Kulikowa antwoordde
„Ik had het al lang gezegd, dat haar leven
Agenten te Ylissingen: P. G. de Vet Mestdagh Zoon, te Goes: A. A. W. Boeland, te Krniningen: P. van dee Peijl, te Zierikzee: A. C. de Mooij, te TholenW. A. van Nieuwenhtjijzen.
Hoofdagenten voor het Buitenlandte Parijs en Londen, de Compagnie générale de Publicité étrangère G. L. Daube Cie., John F. Jones, opvolger
Bij de behandeling, Zaterdag, in de eerste kamer
van het wetsontwerp tot afwijking ten behoeve
der gemeente Yeere van de regels der gemeente
wet omtrent plaatselijke belastingen trad de heer
Yan Akerlaken in historische beschouwingen over
de regelen ten aanzien van de plaatselijke belas
tingen bij gemeentewet gesteld, speciaal over
de geschiedenis van art. 255, ten betooge dat de
gemeenten, onder dit art. vallende, niet in een
meer afhankelijke positie zouden verkeeren dan
alle andere.
Hij achtte 't in strjjd met art. 142 der grondwet
dat de tweede kamer den roggeaccijns afgeschaft
en dien op 't gedistilleerd verhoogd had.
Daardoor was de rijkswetgever getreden op het
gebied van den plaatselijken wetgever. Dit
gevoelen werd gedeeld door den heer Moolen-
burghvolgens hem kon wel de wetgever alge-
meene regelen stellen maar niet bepalen welke
plaatselijke belastingen al of niet zouden worden
geheven en tot welk bedrag.
De minister van binnenlandsche zaken bestreed
die meening. Hij meende dat het recht van
amendement, de tweede kamer toegekend, niet
beperkt kan worden. En wat de afwjjking betreft
van art. 142 der grondwet, hield hij staande dat
de wetgever, die de algemeene regels stelt, ook
bevoegd is de uitzonderingen op die regelen vast
te stellen.
Het wetsontwerp werd ten slotte met 30 tegen
2 stemmen die van de heeren Fransen van
de Putte en Yan Akerlaken aangenomen.
In den loop der discussie erkende de minister,
dat hij, zonder goed op de hoogte te zjjn, Veere
met een hooger accijns op gedistilleerd had
begiftigd om het te verlossen van een rogge-
accjjns, die opbracht... /1.85j.
Yan de vijf leden der commissie uit de Tweede
kamer, die omtrent de adressen legen het verhoogd
telegramtarief en de inlichtingen des ministers van
waterstaat enz. een uitvoerig verslag heeft uitge
bracht, was éen tegen de verhooging; de overigen
verdedigden den maatregel De meerderheid acht
het echter wecseheljjk, het tarief voor lange tele
grammen, die aanmerkelijk duurder zjjn geworden,
te verlagen, zooals in Frankrjjk en Zweden, vooral
voor de perstelegrammen, omdat het algemeen er
belang bij heeft, dat de berichten en verslagen
voor de dagbladen spoedig en volledig bekend
worden. De minderheid meende, dat de bladen
wel een middel zouden vinden om de telegrammen
te verkorten zonder onvolledig te worden, en be
weerde dat een groot telegram evenveel tjjd en
moeite kost als vele kleine, zoodat toeneming van
het telegraaf verkeer dadeljjk uitbreiding van per
soneel noodig maakt.
Het lid, dat den maatregel bestreed, deed o. a.
Naar het Poolsch,
VAN HENRYK SiENKIEWICZ.
In het Btadje Bchindershausen had men de
arme vrouw Kaiikstowa begraven. Na de be
grafenis was de Vesperdienst geweest en daarna
bleven er nug eenige vrouwen in de kerk om de
begrafenisliederen te zingen. Het was 's middags
vier uur, maar daar het winter was, üeerschte er
volslagen duisternis m de kerk. Alleen voor het
hostiekastje brandden nog een paar kaarsen, die
een flikkerend schijnsel op het verguldsel van
het deurtje en op een Chriatusoeeld, uat er boven
hing, wierpen. Een dtr spijkers, waarmede de
voeten doorboord waren, vormde een glimmende
punt op het altaar. De overige kaarsen, die pas
uitgedoofd waren, verspreidden een vettigen damp
door de kerk. Op de treden van het altaar waren
een oude man en een kleine jongen bezig. De
een veegde, de andere nam den looper op. Als
de vrouwen haar gezang staakten, hoorue men
het nijdige gefluister van den grijsaard, die den
jongen beknorde en het tikktn uer hongerige
musschen tegen de besneeuwde kerkramen.
De vrouwen zaten in de bannen, dicht bij de
deur. Daar was het nog donkerder dan bij het
altaarmaar om te kunnen lezen, wat zij zingen
pigesten, hadden^zij een paar vetkaarsen apnge-
uitkomen, dat posterp en telegrafie door elkaar
moeten worden gerekend, wat de geldeljjke uit
komsten betreft.
De meerderheid wees er harerzijds op, dat 't
onbillijk is, al de belastingschuldigen te laten
betalen voor een instelling, waarvan slechts een
deel des volks gebruik maakt, te Amsterdam bv.
slechts 4 per duizend.
De minister had echter eerst behooren na te
gaan of op de exploitatie was te bezuinigen, daar
de kosten hier hooger zijn dan schier overal
elders. Een reorganisatie van het personeel, ge
heel samengesmolten met de posterijen, werd
daartoe aanbevolen.
De conclusie der commissie luidt: dat hetwen-
schelijk is, evenals het briefport, ook het telegraaf-
tarief vast te stellen bjj de wet. Dan kunnen de
verschillende betrokken belangen grondiger over
wogen worden. De kamer zegt de commissie
heeft meer waarborgen, dat een goede beslissing
zal worden genomen bij een wet, dan door haar
gevoelen uit te spreken op voorstel eener com
missie.
Bjj het onderzoek in de afdeelingen van het
desbetreffende wetsontwerp heeft de groote meer
derheid der eerste kamer zich bereid verklaard
de definitieve verhooging van den accjjns op het
gedistilleerd in de tegenwoordige omstandigheid
toe te staan. Enkele leden beschouwden den
maatregel, die ook voor handel en industrie na-
deelig werd geacht, als een bewjjs, dat een belas
ting op het vermogen in portefeuille niet van
deze regeering kan worden verwacht, daar toch
verhooging indertijd alleen werd vastgesteld om
in de behoeften der schatkist te voorzien na
verwerping der toen aanhangige belasting-voor
stellen.
Ook onze minister van oorlog zit niet op rozen.
Trouwens welk Nederlandsch minister doet dit
tegenwoordig 1
In de Standaard en de lijd heeft zekere Clau
dius de vorige week een zeer uitvoerig stuk ge
schreven, waarin bij betoogt dat zoowel de
legerorganisatie als garnizoensindeeling zelfs aan
bescheiden eischen niet voldoen. Komt Nederland
eens in de noodzakeljjkheid, zich tegen een bui-
tenlandschen vjjand te verdedigen, dan zou alles
aankomen op het snel bezetten der posten in de
linie van verdediging. Bjj de tegenwoordige
indeeling is die snelle bezetting onmogelijk. Toch
zouden wjj, voor hetzelfde geld, dat nu aan het
leger wordt besteed, indien een verstandig, ener
giek man aan het hoofd van het departement van
oorlog stond, de kans kunnen erlangen, met
gegronde hoop op den goeden uitslag de verde
diging van het vaderland te aanvaarden.
Scherp keurt Claidius het beleid af van den
tegenwoordigen minister van oorlog, „die nu
weder bjjna vier jaren aan het hoofd van het
departement staat en in al dien tjjd geene enkele
ernstige verbetering voorstelde."
stoken. Een daarvan verlichtte duidelijk een
schilderij, waarop een menigte zondaren te midden
van duivels en een helsch vnur afgebeeld waren.
De andere schilderijen waren «iet te onderscheiden,
Het gezang der vrouwen was een slaperig
sleepend gedreun; en aanhoudend herhaalden zij
de woorden
»En als wij staan voor Godestroon,
Dan bid, o bid voor ons bjj uwen Zoon,"
Die in het duister gehulde kerk, die spook
achtig verlichte schilderij, die oude vrouwen met
hare gerimpelde gezichteu, die flauwe lichtjes, dit
alles bij elkaar was verschrikkelijk treurig, bijna
angstverwekkend en vormde een geschikten acti-
tergrond voor de woorden van het begrafenislied.
Van tijd tot tijd verstomde het gezang een der
vrouwen stond op, en begon met een triiiende stem
„Gegroet zjjt gij Maria, gij zijt vol van genade"
waarop de anderen invielen: „De Heer is met
u, enz." en daar het heaen de begrafenis van
Kaiikstowa was werd er telkens bijgevoegd;
„Heer, geef haar de eeuwige rust, dat het
eeuwige licht haar verlichte. 1"
Marysia, de dochter van Kaiikstowa, zat in de
bank naast een der oude zangvrouwen. Op het
versch gedolven graf harer moeder viel thans dichte,
zachte sneeuw, maar het kind was eerst rien
jaren en begreep niets van haar verlies, noch van
het medelijden dat zjj opwekte. Op haar jeugdig
gezichtje lag kinderlijke rust, ja een zekere on
bewuste vroolijkheid en uit hare groote blauwe
oogen spiak een weinig nieuwsgierigheid, weer
Naar wjj vernemen heeft de heer A. Koppejan
zijne benoeming tot lid van den gemeenteraad
te Vlissingen aangenomen.
Donderdag geen audiëntie bjj den minister van
oorlog.
De minister van financiën had onlangs bepaald
dat van gaspjjpen en buizen voor waterleiding,
die eene middelljjn hebben van 5 centimeter
(binnenwerks) of daarbeneden, het invoerrecht van
5 pet. der waarde verschuldigd is.
Enkele handelaren hadden daarover bjj den
minister hunne bezwaren ingebracht, op grond
dat die aangegeven grens van belastbaarheid niet
strookt met de wet. Op hun adres is echter
afwijzend beschikt.
Naar men verneemt, zullen zjj zich thans wen
den tot de tweede kamer.
Het jongste nommer van Eigen Haard bevat
het eerste gedeelte van een opstel van den heer
E. J. W. Koch over het huis Ten Bosch nabjj Den
Haag met een afbeelding van dat huis en een
tweetal schilderstukken uit de beroemde Oranjezaal,
het merkwaardigste vertrek van dat gebouw.
De nieuwe jaargang van dat tijdschrift zal ge
opend worden met een romantisch verhaal van
H. J. Schimmel, „Daags voor de revolutie," met
illustraties van Rochussen, terwijl de eerste nom
mers, naar aanleiding van 's konings aanstaanden
70 geboortedag, een levensschets van Z. M. koning
Willem III zullen geven van W. J. Hofdjjk met
tal van illustraties en portretten.
In 1885 hebben te Nisse op een schoolbe
volking van plus minus 100 leerlingen drie meisjes
vóór hun twaalfjarigen leeftjjd de school voor goed
verlaten, jongens geen enkele. Sedert de invoe
ring der gemeenteverordening op den veldarbeid is
van aanhoudend^chool verzuim beneden denlOjarigen
leeftjjd geen sprake meer, boven dien leeftjjd echter
wel in uen zomer.
Te Aardenburg zoo schrjjft men ons van
daar had Vrijdag 11. vanwege de openbare
school en de volkszangschool de jaarljjksche prjjs-
uitdeeling plaats voor getrouw schoolbezoek.
Des namiddags van 24 uur werd in het
schoollokaal, in tegenwoordigheid van het ge
meentebestuur en vele belangstellenden, eeDe
openbare les gehouden, terwjjl des avonds op de
groote zaal van het raadhuis de prjjzen aan de
leerlingen werden uitgereikt. Allerliefst werd
door eenige der beste leerlingen een drietal met
zorg gekozen tooneelstukjes voor kinderen opge
voerd, terwjjl de leerlingen der hoogste klas van
de volkszangschool, onder leiding van hunnen
onderwjjzer H. Dietro, eenige zangstukjes uit
voerden.
Uit de openingsrede, door den voorzitter der
schoolcommissie, bleek wederom hoe gunstig deze
niet. Met open mond staarde zij naar de schilderij
met de hel en de zondaars. Daarna doolde haar
blik door de donkere keik en bleef eindelijk aan
een venster hangen waartegen de musstheu nog
altijd zaten te pikken.
Voor de tiende maal begonnen de vrouwen haar
eentonig gezang;
„En als wij staan voor Godes troon.
Het meisje trok aan haar licht haar, dat als
twee rottestaartjas in dunne vlechtjes in haar
hals hing. Zij verveelde zich bljjkbaarmaar
weidra trok de kerkeknecht haar aandacht tot
zich.
Die ging namelijk middeu in de kerk staan en
fcegoa aan een touw met een menigte knoopen
er in, dat van het gewelf neerhing, te trekken.
Hij luidde voor de ziel vau Kaiikstowa.
Doch hij deed dit geheel werktuigelijk en daeut
stellig aan iets anders. Dat gelui was tevens het
teeken, dat de dienst afgeloopen was. Yoor het
laatst zongen de vrouwen haar lied en vorlieteu
de kerk. Een harer nam Marysia bjj de hand.
„Kulikowa", vroeg een andere „wat wilt
gij met dat kind beginnen
„Wat zou ik er mee beginnen Wojtek
Margula, die altijd met de post komt, rijdt im
mers naar Lcszezyne, die kan haar meenemen.
Wat wilt gij meer?"
- „En wat moet zij in Leazezyne doen
„Hoor mjj die eens aanNet als hier.
Waar ze vau daau komt, mag zij weer heengaan.
Als ze maar eerst op het heerengced is, zal ma
prjjsuitdeeling werkt op het getrouw bezoeken
der school.
Terwjjl toch in zoovele gemeenten voortdurend
geklaagd wordt over het groote schoolverzuim,
toonen de navolgende cjjfers genoegzaam aan dat
dit verzuim aan de openbare school te Aardenburg
al zeer gering is.
94 leerlingen werden bekroond en daarbjj be
vond zich geen enkele, die meer dan 5 schooltijden
willekeurig verzuimd had, terwjjl er in het geheel
slechts 5 leerlingen waren die meer dan 11 school
tijden verzuimden.
Het hoofd der school, de heer G. A. Vorsterman
van Oijen, sloot de bjjeenkomst met een toespraak,
waarin hjj o. a. wees op het nuttige van bet
herhalingsonderwjjs, waarvan naar zjjne meening
veel te weinig gebruik werd gemaakt.
De laatste kwartaalsvergadering der veree-
niging van onderwijzers in het arrondissement
Zierikzee, jl. Zaterdag gehouden, was, naar men
ons schrjjft, buitengewoon druk bezochteen
veertigtal onderwijzers en éen voorstander woon
den haar bjj. Die drukke opkomst in dit seizoen
had evenwel eene bjjzondere redende leden
zouden kennis maken met den nieuwen school
opziener, mr. J. P. Cau, terwijl zjj den afgetreden,
mr. Schneijders van Greiffenswerth, een souvenir
zouden aanbieden.
Het eerste deel der vergadering werd geleid
door den heer Bastmeijer, op wiens voorstel bjj
acclamatie de heer Cau tot voorzitter en de heer
Schneijders tot eere-voorzitter der vereeniging
benoemd werd, welke benoeming door beiden werd
aanvaard.
Bjj de bespreking van het le vraagpunt„Is er
in ons land werkeljjk overvloed van onderwjjzers
achtte men dien overvloed slechts schjjnbaar
en werd het betreurd, dat de gemeentebesturen
niet gedwongen werden tot geleicieljjke aanvulling
van het benoodigd personeel volgens de vret van
1878, aangezien er nu reeds velen huiverig bleken
om zich aan het onderwjjs te wjjden. Vanzelf
kwam ook bet verschil in aantal leerlingen des
zomers en des winters en dus ook het schoolver
zuim ter sprake.
Toen door den heer M, W. van de Garde de
vrees werd uitgedrukt, dat door de commissie van
enquête uit de tweede kamer hieromtrent een te
gunstig en dus valsch oordeel zou worden geveld,
nu die alleen maar eene opgave had gevraagd
van het aantal leerlingen, die in 85 vóór het 12°
jaar de school voor goed verlieten en dit cijfer
vrjj gunstig kon zijn, terwjjl toch het. verzuim
verbazend groot was, werd besloten om namens
de vereeniging genoemde commissie in een schrijven
daarop te wjjzen.
In de nu volgende pauze kwam de heer Sehnejjdera
ter vergadering en kort daarna ook de heer Cau.
De heer Bastmejjer begroette dezen, zjjn oud
leerling, thans met ingenomenheid als superieur,
heette hem namens de aanwezigen harteljjk wel
kom en beval hem de belangen van het onderwjjs
en de onderwjjzers ten zeerste aan. De heer Cau
zich het weeskind wel aantrekken en haat' eeö
hoekje geven om uit te slapen."
Ouder dergeljjke gesprekken staken de vrouwen
de markt over en begaven zich naar de herberg
het werd hoe langer hoe donkerder. Alom
heerschte de diepste stilte, de hemel was bewolkt
en de lucht voi van vecht en natte sneeuw. Het
water droop van de daken neer, op de mariifc
lag mouder met sneeuw en stroo vermengd. Het
stadje met zijn oude vervallen huizen zag er al
even treurig uit als de kerk. Hier ea daar scheen
een licht door de veusters; de straten waien
verlaten en uit de herberg klonken de tonen
van een draaiorgel.
Die muziek moest zeker de gasten lokken, want
er was nog niemand in de gelagkamer. De vrou
wen gingen binnen en versterkten zich met een
glas brandewijn. De kleine Marysia kreeg ook
een half glaasje.
„Drink," zei Kulikowa, „want gij zijt een
wees. Er staat u niet veel goeds te wachten.",
Toen de andere vrouwen het woord, „wees"hoorden,
kwam de dood van vrouw Kaiikstowa haar weer
in de gedachte en Kapusciuska zei, terwijl zij
met Kulikowa aanstiet;
„Uw welzijn, Kulikowa 1 Ach, mijne dier»
bare! Toen baar ue paralus (beroerte) trot beeft
ze ook verder geen woord meer gesproken. Eer
de weldoener (pastoor) bij haar kwam was ze
al koud."
