Verspreide Berichten, EEN NIEUW KIESPLAN. Onderwijs. Kerknieuws. Rechtszaken. ieuvreramstel 24.98, Schiedam 26,86, Maastricht 26.3?. Dordrecht ;k26.84, Zwolle 26.51, Utrecht 27.91, 's Hertogenbosch 30.21, Delft 30.87 en Gouda 34.86. Yolgens het laatste veertiendaagsch rapport over Atjeh in de Java Ct. „werden krachtens machtiging der regeering door den gouverneur nieuwe voeding9tarieven voor de troepen vast gesteld." Een correspondent van de Javabode voegt daar nog de volgende bijzonderheden aan toehet vleesch-ration is vermeerderd, boter, olie enz. worden niet meer uit het eigen geld van de manschappen bekostigd, terwijl twee dagen 's weeks spek des morgens verstrekt zou worden. Bij het heerschen van de beri-beri verdient deze maatregel onbeperkte goedkeuring, vooral omdat op vermeerdering van vetstof in het regime gelet is. Twee drukpers-vonnissen zjjn te vermelden. De rechtsingang tegen den uitgever van de Locomotief is geweigerd, omdat het bewijs geleverd was, dat de redacteur Scheltema de grïnerimineerde artikelen geschreven had, en dat hp, toen hij dit deed, aan de rechtsmacht van Nederlandsch Indië onder worpen was. Het hooggerechtshof heeft in de vervolging tegen den heer Daum getoond, zijn liberale opvatting in zake de drukpers wedergevonden te hebben, reeds gebleken bp de vrijspraak van het Padangsch Handelsblad. Het vonnis van een jaar tegen den heer Daum is door het hof tot een maand teruggebracht, en het hof heeft den smaad tegen den gouverneur- generaal en aanranding van zjjn gezag niet erkend Alleen de uiting der gedachte dat vreeemde over- heersching haast de eenige uitweg zou kunnen schpnen, heeft het hot gestraft als opzetting tot minachting egens de koloniale regeering. Onder den titel „Evenredige Stemwactrae levert mr P. W. A. (Jort van der Linden in de Vragen des lifds van December eene beschouwing, ter bespreking van het kiesstelsel van Hare, dat, hoe wel het denkbeeld hetwelk daaraan ten grond slag ligt, in allen deele juist is, toch in de prak- tjjk onuitvoerbaar zal wezen. In plaats van de gedwongen vereenigingen van kiezers, welke het districten-stelsel medebrengt, verlangt Hare vrjjgevormde groepen van gelijk gezinden. Zoovele leden het parlement zal be vatten, zoovele vrjje vereenigingen zullen er zjjn, die ieder hun vertegenwoordiger hebben aange wezen. Hoe gezond deze gedachte ook zijn moge, de uitkomst heeft geleerd dat het groote bezwaar in de praktjjk hierin gelegen is, dat de gelijkge zinden kiezers elkaar niet kennenzjj die eau be paalde richting in de politiek volgen weten nïet wie en evenmin hoevelen in den lande denzelfden weg zullen bewandelen. De gedachte van Hare zou daarom alleen dan volkomen kunnen worden verwezeulpkt, indien a priori de gezindheid van alle burgers bekend was en gelijken bij gelpken konden worden gesorteerd. In de practische toe passing van het systeem moet men echter altijd omgekeerd te werk gaan, nl, beginnen met een candidaat te stellen, om wien de gelijkgezinden zich vereenigen. Maar, nu het hoofddenkbeeld moet wezen dat de vertegenwoordiging zooveel mogeljjk op het geheele volk behoort te gelpken een idee dat langen tijd duurde vóór het ingang vond zal men toch op den grondslag van het stelsel van Hare een nieuw plan kunnen vormen. Verschillende voorstellen tot verbetering daarvan zijn gedaan, maar, volgens prof. Van der Linden, is geen van allen erin geslaagd de groote gebreken, die het stelsel aankleven, weg te nemen. Dit geeft den schrijver den moed een ander plan aan beter oordeel te onderwerpen. Zjjn systeem komt hierop neer. Evenals in het stelsel van Hare worden de afgevaardigden gekozen door het kiesquotient, d. w. z. door zooveel stemmen als het quotient bedraagt van het aantal stemmende kiezers, ge deeld door het aantal te vervullen zetels. Gesteld er zjjn 100 vacante plaatsen en 100.000 stemmen uitgebracht, dan is ieder verkozen die 1000 stemmen op zich vereenigt. Evenals in het stelsel van Hare, wordt ook geen cumulatie toegelaten. Iedere kiezer brengt een enkele stem uit. Het land wordt verdeeld in zuiver administra tieve districten, die met de tegenwoordige districten, niets gemeen hebben dan de naam. De kiezers blij ven niet alleen vrjj om te kiezen wien zjj willen, maar de stemmen in verschillende districten op dezelfde candidaten uitgebracht, worden bijeengevoegd en kunnen alzoo te zamen het kiesquotient vormen. Aan de kiezers wordt verstrekt een biljet, be staande uit vier coupons, welke gemakkelijk een voor een kunnen worden afgescheurd. Dit getal vier is min of meer willekeurighet kan ook drie of vijf zjjn of meer. Duidelijkheidshalve houdt de schrjjver zich bp een bepaald cjjfer. De kiezer vult nu den naam van zijn candidaat in op alle vier de coupons. Op alle vier de coupons den zelfden naam. Hp brengt ten bepaalden tijde zjjn biljet naar het stembureau. Dit stembureau moet, teneinde het geheim der stemming te bewaren, eenigzins anders worden ngericht dan nu het geval is. In een eerste ver trek passeert de kiezer en ontvangt, na zich te hebben gelegitimeerd, een volgnummer. Hp komt daarna in de stemzaal. In deze zaal is de ambte naar, met de stemopneming belast, door een wand geheel van het kiezerspersoneel gescheiden. Deze ontvangt door een loket, zooals bp onze spoorwegen in gebruik is, of indien dit niet vol doende het geheim der stemming waarborgt, door een sleuf, het stembiljet der kiezers in volgorde. Hp Btempelt vervolgens de vier coupons, scheurt een coupon af en geeft de drie overige den kiezer terugj „Wanneer ik," zegt prof. V. d. Linden, „een oogenblik bp dit punt mag bljjven stilstaan dan geloof ik, dat de vrijheid van stemming en het geheim der stemming volkomen afdoende kunnen worden gewaarborgd. De ambtenaren, met de stemopneming belast, kunnen onder con- tröle zjjn van bjjzondere colleges, des noods van het publiek zonder dat zjj i-ts gewaar worden, van de personen, die hun biljetten inleveren. Dat de loketten of sleuven op allerlei wijzen tegen nieuwsgierige blikken kunnen beveiligd worden, zal wel zonder betoog mogen worden aangenomen.' Na de stemming worden alle afgescheurde cou pons opgezonden naar een centraal-bureau en daar het resultaat opgemaakt en zoo spoedig mogelijk geopenbaard. Allen, die het kiesquotient verkregen, zjjn definitief gekozen. Daarna wordt overgegaan tot eene tweede vrije stemming, waarbij gebruik wordt gemaakt van de teruggegeven en afgestempelde coupons. De kiezers schrijven weder denzelfden naam op alle drie overgebleven coupons en verder wordt in alles gehandeld zooals zooeven is omschreven. Bjj het opmaken van den uitslag der stemming gaat echter het centraalbureau volgenderwjjze te werk. Aan alle biljetten, die bij de eerste stem ming te zamen geen zetel konden doen bezetten, wordt de volle waarde toegekend. Aan alle bil jetten echter, die bjj de eerste stemming reeds tot de definitieve verkiezing van een vertegenwoodi- ger hebben medewerkt, wordt slechts een fractio- neele waarde toegekend en wel eene waarde, uit gedrukt door het geheele aantal stemmen, op den eersten candidaat uitgebracht, als noemer te ne men en het getal stemmen, dat de gekozen ver- tegenwoorder meer verkreeg dan het kiesquotient, als teller. B. v. indien het kiesquotient is 1000 en A verkreeg bjj eerste stemming 10.000, B 3000, C 1500 en D 500, dan is de waarde der stemmen op A uitgebracht bjj de tweede stem ming 9/io! hie van de stemmen op B uitgebracht die van de stemmen op O uitgebracht '/3 en die van de stemmen op D uitgebracht 1. Gesteld dat bjj de tweede stemming gevonden wordt, dat op D hebben gestemd 500 stemmen, die te voren ook reeds op hem waren uitgebracht 500, 500 vroegere A-stemmen a s/i0 maakt 450, 60 vroegere B-stemmen a a/3 maakt 40, 30, vroegere C-stemmen a '/3 maakt 10 dan heeft D bjj de tweede stem ming juist het kiesquotient van 1000 stemmen verkregen en is alzoo verkozen. Nadat het cen traalbureau de tweede verkiezing heeft opgemaakt en geopenbaard, wordt geheel op dezelfde wijze als vroeger tot een derde stemming overgegaan en voorzoover nog geen voldoend aantal candida ten het kiesquotient hebben bereikt, zullen de vacante zetels bezet worden door hen, die de meeste stemmen op zich vereen:gden. De kiezers, dis bjj eerste stemming zoo veel stemmen op een candidaat uitbrengen dat deze de kiesquotient verkrjjgt, zouden strikt genomen bjj tweede stemming niet behoeven mee te stem men. Evenmin zjj die een weinig meer dan het kiesquotient vormden, wanneer het surplus zoo weinig is dat het bijna geen invloed uitoefene. Men zou echter daardoor spoedig kunnen berekenen welke kiezers op een bepaalden candidaat hadden gestemd, en daarvan zou men als eenvoudig middel kunnen eischen, dat ae eerste keuze bjj de volgende stemming wordt bekrachtigd. Men roept daardoor alle kiezers opnieuw ter stembus te gaanen het geheim blijft bewaard. Bjj eene verkiezing tusschentijds stemmen alleen die kiezers, welke tot de verkiezing van het uit vallende lid hebben meegewerkt. Zij behouden daartoe hun laatsten coupon. Bjj eenvoudige meerderheid wordt in zulk een geval uitgemaakt wie verkozen is. De gedachte, welke aan dit stelsel ten grondslag ligt, is deze dat ieder kiezer steeds volkomen gelijk gerechtigd moet bljjven met alle overigen. Wan neer derhalve een candidaat meer stemmen ver krjjgt dan het kiesquotient bedraagt, moeten alle kiezers, die daartoe hebben medegewerkt, gelij kelijk worden toegelaten tot het doen eener nieuwe keuze. Zjj hebben allen echter reeds een deel hunner krachten verbruiktnameljjk dat deel, hetwelk de keuze van den candidaat ten gevolge had. Het is onjuist te beweren dat dit resultaat te danken was aan 1000 willekeurige kiezers wanneer 2000 geljjk hebben gestemd. Inderdaad hebben allen gelijkelijk van hun recht gebruik gemaakt, en heeft de stem van allen gelijkelijk effect gesorteerd. Twee duizend kiezers hebben te zamen recht op twee zetels, wanneer het kies quotient 1000 is. Men neemt aan dat, wanneer zjj aan een persoon alle 2000 stemmen geren, 1000 kiezers nog van hun recht mogen gebruik maken, omdat 1000 reeds gekozen hebben. Waartoe deze fictie, welk geen voordeel geeft en slechts verwarring sticht? De zaak is eenvoudig. Niet 1000 kiezers moeten batig worden gerangschikt, maar 1000 stemmen door 2000 kiezers uitgebracht. Met andere woorden de 2000 kiezers hebben te zamen nog 1000 stemmen uit te brengen, d. i. ieder een halve stem. Dit wat de theorie betreft. Op de vraag of dit stelsel van fractioneel stem men in de praetjjk mogeljjk is op die wjjze dat het geheim der stemming niet worde verbroken, geeft prof. Cort van der Linden een bevestigend antwoord, wat hjj nader uiteenzet. Op een andere vraag welke practische voor deelen zullen nu door de voorgestelde wjjze van kiezen worden verkregen? geeft hjj het volgend antwoord Mjj dunkt tweeërlei. Vooreerst zal worden mogeljjk gemaakt eene evenredige vertegenwoor diging. Het groote voordeel van het stelsel van Hare, dat eenige geljjkgezinde kiezers, hoe ook in den lande verspreid, telkens wanneer zjj zich op een bepaalden candidaat kunnen vereenigen, dezen een zetel kunnen verzekeren, indien hun aantal slechts het kiesquotient bereikt, dat voordeel blijft geheel behouden. Een tweede m. i. zeer gewichtig, ik zou bjjna geneigd zjjn te schrjjvenoverwegend voordeel, bestaat hierin dat iedere kiezer slechts een candidaat op zjjn biljet behoeft te schrjjven. Iedere kiezer heeft den persoon te kiezen dien hjj zelf kent en vertrouwt. Bij een volgende stemming heeft hjj een tweede keuze te doen. Later mis- Bchien nog eene derde. Maar van hem wordt niets gevergd, waartoe hjj niet in staat is. Hjj is mischien niet geheel onafhankeljjk van leiders en comités, maar toch zóo onafhankeljjk mogeljjk. De enkelvoudige persoonljjke keuze van den kiezer is het groote voordeel van het districtenstelsel. Bjj het hier ontwikkelde plan gaat dat voordeel niet verloren. Wjj voegen hierbjj eene enkele opmerking. Het nut en de mogeljjkheid der uitvoering van zulk een ingewikkeld stelsel in eens te over zien, valt moeiljjk. Maar het invullen van de coupons buiten het stembureau bljjft bjj ons altijd gevaar opleveren, dat de onafhankelijkheid van den kiezer niet voldoende gewaarborgd zjj. Welk bezwaar zou de bepaling opleveren dat die invulling door eiken kiezer op het stembureau in een afgescheiden hokje moet plaats hebben? In den laatsten tjjd zjjn van verschillende kanten stemmen opgegaan tot wijziging van het leerplan en de inrichting van het eindexamen der gymnasia. In het vooruitzicht, dat weldra de begrooting voor binnenlandsche zaken aan de orde zal komen, heeft de heer dr. M. C. Tideman te Rotterdam de adressen en verdere stukken, daarover in den laatsten tjjd verschenen, bjjeengebracht en in het licht gegeven. Wjj vestigen hierop de aandacht van belang hebbenden en belangstellenden. Over deze kwestie is nu een nieuw adres ver schenen, uitgaande van de faculteit der wis- en natuurkunde te Groningen. Dit heeft tot strekking den minister te verzoeken een voorstel te doen, om aan art. 85 der wet op het hooger onderwjjs toe te voegen de bepaling: Tot de universitaire examens in de faculteit der wis- en natuurkunde worden ook toegelaten zjj, die in het bezit zjjn van een getuigschrift van goed afgelegd eind examen der hoogere burgerschool met vijfjarigen cursus. Tot onderwijzeres aan de O. L. school te Ellemeet is uit de vroeger medegedeelde voor dracht benoemd mejufvr. L. Visser te Kapelle. Bij het examen landbouwkunde (1. o.) te Wageningen is geslaagd de heer M. W. V. Bijle- veldt te RillandBath. De minister van binnenlandsche zaken brengt ter algemeene kennis, dat op 1 Februari e. k. en volgende dagen te Leiden, te Utrecht, te Gronin gen en te Amsterdam gelegenheid zal worden gegeven tot het afleggen van de practische exa mens voor arts en tandmeester, vermeld in de artt. 2 en 8 der wet van 25 December 1878 Staatsblad no 222). Voor nadere inlichtingen verwjjzen wij naar de St. Ct. van heden. Beroepen tot predikant bjj de N. H. gemeente te Bredevoort (Gelderland) de heer J. A. van Boven, thans predikant te Oost-en West-Souburg. Langelaan, die wegens poging tot moord op den agent van politie Kortmaker door het hof veroordeeld is tot een gevangenisstraf van 8 jaren» heeft tegen dat vonnis cassatie aangeteekend. Een schipper, laatst woonachtig te Calloo, bjj Antwerpen, eigenaar van het schip Delph ne sloot in laatstgenoemde plaats met een bevrachter een overeenkomst om 110.000 kilogram tarwe, tegen een vrachtprijs van 1.90 de 2400 kg., van daar naar Goes over te brengen. Te Hans- weert met zjjn schip voor de reede liggende ruilde hjj een hoeveelheid van die tarwe met een molenaar voor tarwemeel, om brood van te bak ken, en stond aan een koopman, tevens bierhuis houder, eveneens een hoeveelheid tarwe af naar deze laatste beweerde als vergoeding voor bjj hem gekochte waren. Gemélde schipper stond Zaterdag deswege voor het gerechtshof te 's Hage terecht. Het eerste feit van ontvreemding werd ten volle door hem erkendten opzichte van het tweede ontkende hjj met de tarwe een schuld aan den koopman kastelein betaald te hebben. Besch. beweerde, dat laatstgenoemde en zjjn vrouw, toen zjj 's avonds bjj hem op het schip waren gekomen, hem zoo hun nood hadden geklaagd en hij hun toen uit medeljjden had toegestaan wat tarwe van de lading mee te nemen. De veldwachters, die dien avond surveilleerden, hadden aan den waterkant een onbeheerden kruiwagen vind.-n staan en arg waan gekregen. Toen de kastelein en diens vrouw tegen 11 uur met een bootje van het schip af kwamen en een paar zakken op dien kruiwagen laadden, hadden de veldwachters dien aangehou den en zoodoende was de zaak ontdekt. Besch. had toen vruchteloos beide veldwachters elk 15 aangeboden als zjj de zaak er bij lieten. Het O. M. requireerde voor beide feiten te zamen een gevangenisstraf van 6 maanden. Als verdediger trad op mr. Vaillant die het eerste feit voldoende bewezen achtte maar meende dat aanhet tweede het element ontbrak om art. 321 Nieuw W. v. Str. daarop te kunnen toepassen. Fl. vroeg dus voor dat laatste punt vrjjspraak en beval besch. wat het eerste feit betrof, op grond van diens vroeger onbesproken gedrag en het geringe van het toegebrachte nadeel, in 's hofs clementie aan. De uitspraak is bepaald op Donderdag a, s. {DUd.) Op verzoek zjjn in den nacht van Zaterdag op Zondag tusscben 1§ en 2 uur alhier twee koffie huizen door de politie ontruimd en gesloten, wegens mondeling ongenoegen tusschen de be zoekers. —Enkele ingezetenen toonden Zaterdag weder dat, waar zjj een aangenamen dag doorbrachten ajj ook de minder bedeelden niet vergaten menig arm gezin werd verblijd met een goed maal eten, wat brandstof enz.terwjjl sommige kleinen ook reden hadden de navolgers van den goeden Sint dankbaar te zjjn. Heden avond is het St. Nicolaasfeest voor kin deren in de Werkmansvereeniging alhier. Uit Vlissingen schrjjft men ons Zaterdagavond had er in de cantine der kazerne Koning Willem III alhier een zeer aardig feest plaats. Eenige officieren van het garnizoen hadden zich vereenigd om bjj gelegenheid van Sint Nico- laas den kinderen van de gehuwde mindere mili tairen een prettigen avond te bezorgen. De, ter bereiking van dit edel streven, aan de officieren aangeboden inteekenljjst, getuigde van eene algemeene deelneming. Een drietal sergeant-majoors werden verzocht de feestelijkheid te regelen, die boven verwachting goed geslaagd mag genoemd worden. Er waren in het geheel 93 kinderen, die voor het feest in aanmerking kwamen, maar de commissie had eenmaal besloten alleen die boven den leeftjjd van 4 jaren toe te laten, zoodat er toch nog 64 tegen woordig waren. Om 6uren zaten die kleinen in de groote can- tinezaal, die schitterend verlicht was, aan lange tafels bijeen en werden toen op chocolade, koekjes en Sint Nicolaas getracteerd. Om 7 uren kwam Sint Nicolaas, in gala tenue gezeten op een ezel, begeleid door een zwart knechtje, de zaal binnen. Onbeschrjjfelijk was de vreugde der kinderen, men danste, men zong, maar ook menigeen kroop stilletjes in een hoekje weg, want o, die vrees voor den goeden bisschop! Maar Sint Nicolaas stelde hen gerust en gaf aan ieder der kle nen een geteekende bon, waarop een nummer geschreven stond. Toen reed hjj verder, begeleid door de zingende kinderen, naar de zaal der onderofficiers-cantine, alwaar een prachtig verlichte mastboom stond, met eene menigte doelmatige prijzen eraan. Alvorens de uitreiking plaats had, nam de majoor Hackstroh het woord om den kinderen mee te deelen dat zjj dit feest te danken hadden aan de officieren van het garnizoen. Hjj bedankte de commissie voor het welslagen van dit feest, zoomede de uitvoerders en vooral Sint Nicolaas en zjjn knechtje, dat hij dit jaar voor het eerst de Vlissingsche militaire jeugd zoo goed bedacht had. Hij hoopte dat die goede Sint het volgende jaar wederom zou verschijnen en dat de kinderen, even gehoorzaam als zjj het afgeloopen jaar hun ouders en onderwijzers geweest waren, ook dit jaar wederom zouden zijn zij konden dan zeker wezen dat hun het volgende jaar nog meer vreugde wachtte. De kleinen hieven toen het Wien Neerlandsch bloed aan, dat door alle aanwezigen werd mede- gezongeD; en hiermede liep het feest af. De kinderen, die een broertje of zusje beneden de 4 jaren hadden moeten te huis laten, kregen nog een zakje lekkers, waarin een aardige surprise geborgen was, mede. In het kort, het feest liep uitmuntend af en ieder kind ging welgemoed naar huis, dank baar terug denkende aan het ondervonden genot. Uit dezelfde gemeente schrijft men ons Gisteren(Zondag) herdacht de heer A. F. Krahmer den dag, waarop hjj voor 40 jaar op het kan toor van den heer F. Wibaut in dienst trad. Als jongen van 9 jaar oud, begon hij zjjne loop baan om vervolgens tot boekhouder en eindelijk bij de latere firma F. Wibaut en zoon tot chef de bureau op te klimmen. Gedurende het genoemde 40jarig tijdvak onderscheidde hij zich door eene nauwgezette plichtsbetrachting en buitengewonen jjver en toewjjdmg voor de aan hem toevertrouwde zaken. Op dezen feestdag werden hem van zijn patroons en diens familie verschillende stoffelijke bljjken van sympathievereerd en werden hem ook van zjjne vele vrienden en bekenden, bewijzen van deelne ming in dezen dag betoond. Zaterdag avond derailleerde op het lokaal station te Vlissingen een gedeelte van den sneltrein van 9 uren, doordien een wissel tengevolge van den sneeuwstorm onklaar was geworden. Persoonlijke ongelukken hadden nift plaats. Zondag morgen kwam het gerecht uit Zierik- zee te Stavenisse om een onderzoek in te stellen naar het lijk, dat Vrjjdag aldaar is aangespoeld. Als deskundigen fungeerden bij dit onderzoek de heeren J. de Visser, geneesheer te Stavenisse en A. J. Geluk, arts te St Maartensdijk. Op eene hofstede onder 'sHeerenhoek heett eene koe drie levende kalveren ter wereld ge bracht. Toevallig zjjn zjj alle van het vrouwe lijke geslacht. Toen ZaterJag morgen een huurrjjtuig van Yerseke den opril bij het station Kruiningen opreed, liep een der wielen van het rjjtuig af en raakte daarbij het paard. Dit ging verschrikt op hol en sleepte het rijtuig zoolang mede, tot dit laatste van den djjk rolde, waarbij het paard neerstortte. De koetsier en een postbode, die op den bok zaten, hadden den tijd om on gedeerd er af te springen, maar de eenige passa gier, binnen het rijtuig, maakte de reis naar beneden mede, doch kwam gelukkig met eene lichte kwetsuur en den schrik vrij. Zaterdagmiddag is door schipper C. Schot Sz,, nabij Tholen in de Eendracht, het lijk opgevischt van een tot nogtoe onbekend persoon. Als eene bijzonderheid meldt men uit Brui- nisse dat in de maand November, op eene be volking van ruim 2200 zielen, geen enkel sterf geval is voorgekomen. De mazelen vertoonden zich slechts sporadisch. Te Ooltgensplaat heeft Let burg. armbe stuur een aardige buitenkans. In de bus voor de collecten ten behoeve der algemeene armen vond men 25.000 aan bankpapier, afkomstig van wjjlen den oud-burgemeester mr D. van W^el AzE. Die som moet ingeschreven worden op het groot boek. Alweer eene waarschuwing; de hoeveelste? Te Amsterdam plaatste een manufacturier een aangestoken petroleumlamp in de daarvoor bestem de vaas, toen de lamp kantelde en in een oogen-

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1886 | | pagina 2