MIDDELBURGSCHE COURANT
Middelburg 8 Noyjr^er.
BIJVGEGSBL
dinsdag 9 November 1886. N° i h.
De volksvoordracht va\ ten heer
B. H. HELDT.
VAN DE
VAN
Ofschoon Zaterdagavond de wind loeide en de
regenvlagen kletterden en dus menigeen liever
in de prettige huiskamer bleef dan een tochtje
maakte door de in beekjes herschapen straten,
bleek de volksvoordracht van den heer Heldt zeer
velen genoeg belangstelling in te boezemen om
het gemak op te offeren en zich naarihet Schut
tershof te „begeven. De grootezaal toch, waarde
lezing gehouden werd, was geheel en al bezet.
Dit is waarschijnlijk toe te schrijven, voor een
deel aan belangstelling in een der grootste vraag
stukken van den dag en voor een ander deel
misschien ook aan nieuwsgierigheid om kennis te
maken met den man, die alleen door studie, ijver
en eerlijkheid den moeilijken weg wist tebewan.
delen en teneinde te brengen, die hem van een
voudig ambachtsman tot lid van de tweede kamer
leidde en hem van de schaafbank naar de banken
der vertegenwoordiging voerde.
De heer mr E. Fokker, voorzitter van Eendracht
maakt machtopende de bijeenkomst met te zeg
gen, dat de liberale kiesvereeniging met zeer veel
genoegen de taak had op zich genomen deze bij
eenkomst voor te bereiden en te leiden. Den
spreker met vele woorden hier in te leiden achtte
de heer Fokker overbodig, in de eerste plaats,
omdat de heer Heldt alom in den lande te veel
en te goed bekend is en in de tweede plaats ook
omdat eenige jaren geleden de heer Heldt hier
reeds optrad.
Voorts merkte de heer Fokker nog op dat,
hoewel de kiesvereeniging deze bijeenkomst had
belegd, het niet eene vergadering der kiesver
eeniging was en de heer Heldt niet namens haar
maar voor eigen verantwoordelijkheid optrad.
Hierna verkreeg de heer Heldt, die met toe
juiching werd begroet, het woord.
Hjj begon met de mededeeling, dat hjj, uitge-
noodigd zijnde in Goes eene spreekbeurt te ver
vullen voor eene werkliedenvereniging, met
graagte de gelegenheid had aangegrepen om ook
in deze gemeente eene voordracht te houden.
Het onderwerp, dat hij daarvoor bad gekozen,
was, zeide hjj, een dergenen die reeds lang op de
politieke agenda staan of moesten staan, een
onderwerp dat dringend afdoening vordert, een
onderwerp waaraan in Nederland nog lang niet
genoeg gedaan wordt, nl. de arbeidswetgeving, of
zoo men het eenigszins ruimer wil opvatten
internationale arbeidswetgeving.
De heer Heldt had zjjne rede in vjjf afdeelingen
gesplitsten welin de ^eerste plaatswaarom
arbeidswetgeving? ten tweede: wat behoort eene
arbeidswetgeving te bevatten ten derdewaarom
dient zulke eene wetgeving internationaal te zijn
ten vierdehoever zijn wij in Nederland op dit
gebied gevorderd om van eene internationale
regeling heil te kunnen verwachten ?_en eindeljjk
wat mag, in afwachting dat bereikt wordt wat
wjj wenschen, niet verzuimd worden
Waarom arbeidswetgeving? wordt van verschil
lende zjjden gevraagd, door de mannen van het
laisser aller, de patroons, de kortzichtigen, de on
verschilligen, die maar alles bij bet oude willen
laten, en door hen, die er uit vooroordeel tegen
zijn, dat de wetgever ingrjjpt op de vrjjkeid van
ieder om naar willekeur over zijne kinderen te
beschikken.
Aan dezen zou spreker willen vragen of zij geen
oog ervoor hebben, dat de arbeiders van deze
eeuw in een geheel anderen toestand verkeeren
dan die van de vorige eeuw. Hij zou willen vrageD,
of zjj er blind voor zijn, dat tegenwoordig eene
groote massa arbeiders, vrouwen en kinderen
machines zjjn geworden door de machines, en dat
door toepassing van den stoom tegenwoordig veel
meer kinderen en vrouwen ten arbeid kunnen ge
steld worden dan vroeger het geval was.
Maar er is meer. Werkte vroeger elke patroon
alleen op bestelling en waren er slechts zeer
enkelen, die in voorraad fabriceerden, tegenwoordig
is juist het omgekeerde waar; het werken in
voorraad is regel, dat op bestelling uitzondering
geworden.
Dank zjj den verbeterden middelen van verkeer en
vervoer komen veel meer fabrikanten ter wereld
markt, en is de concurrentie veel grooter en
maehtiger geworden.
Werkte vroeger de kleine industrieel met eigen
kapitaal, die tijden zjjn voorbjjer is bjjna geen
enkele industrie te noemen, die niet door een of
andere maatschappjj met vreemd kapitaal wordt
gedreven. Zoo werd zelfs het schoenenpoetsen
zeker wel een der geringste broodwinningen
zjj bet ook niet met het gewenschte gevolg, te
Amsterdam door eene maatschappij geëxploiteerd.
De maatschappeljjke ondernemingen eischen
dikwjjls ontzettende kapitalen en waar hun doe
is de meest mogeljjbe rente van het kapitaal te
behalen worden dikwjjls de belangen van de ar
beiders uit het oog verloren.
Het is den fabrikanten bovendien veelal onmo-
geljjk des Zondags of des nachts de fabriek te
laten stilstaan, wijl de groote uitgaven voor ma
chinerieën enz door het stilstaan'ervan geen rente
zouden kunnen opleveren, tenzjj de producten in
prjjs rezen, waartegen de concurrentie waakt.
Dit een en ander helderde de heer Heldt door
onderscheidene voorbeelden op, waarbjj hij ook
melding maakte, dat zelfs de heer Van Marken
te Delft, de bekende modelfabrikant, die zich het
belang en de lotsverbetering van den werkman
ten levenstaak gesteld heeft, niet kan tegenhouden
dat in de fabriek 's nachts en 's Zondags geregeld
wordt doorgewerkt.
Ook een tweede goede fabrikant,1' de heer
Hovy, de directeur van de bierbrouwerij De Vallc
te Amsterdam die door zijne Christeljjke be
ginselen zoozeer gekant is tegen werken op Zondag
is, wil hjj met zjjne concurrenten gel jjken tred
houden, verplicht des Zondags een deel der werk
lieden te laten doorwerken.
Een samenloop van omstandigheden heeft den
tegenwoordigen toestand gewrocht, die tengevolge
heeft, dat in sommige artikelen overproductie
komt, dat de eene werkman, in plaats van een
dag, anderhalven dag werkt en de ander eenige,
zoo niet alle dagen per week rondloopt.
En nu zal men misschien vragenmaar nemen
de arbeiders met dien toestand genoegen, laten zjj
zich maar altijd vinden voor het werken des
nachts of op den Zondag en voor het in het werk
stellen van hunne vrouwen en kinderen
Ook hier geldt hetde een traag de ander graag.
Bovendien is er nog iets dat den werkman in
eene afhankelijke positie brengt, nl. dit dat bjj
den fabriekmatigen arbeid elk der werklieden een
bepaald gedeelte van het artikel vervaardigt,
slechts een deel van een beroep uitoefent en dus
aan zjjne werkplaats is gebonden.
Om al die redenen is het noodig, dat de wet
gever zorge, dat de werklieden minder gemak-
keljjk kunnen worden geëxploiteerd dan thans
het geval is, en dat de wetgever optreedt als be
schermer van den arbeid en de arbeiders in het
algemeen.
Wanneer men overtuigd is dat eene arbeidswet
geving noodig is,dan rijst de vraag: wat behoort
zjj te bevatten
Volgens den spreker in hoofdzaak het volgende
Verbod van kinderarbeid tot zekeren leeftjjd,
van 12 a 14 jaren.
Verbod van arbeid van kinderen en jongelieden
van 12 a 14 tot 16 a 18 jaren in ieder geval des
Zondags en des nachts.
Beperking en regeling van den arbeid van i
kinderen van 12 a 14 tot 18 jaren wat betreft
den werktjjdbovendien verbod van arbeid in
takken van industrie, die de krachten der kinderen
te boven gaan.
Regeling van den arbeid van vrouwen, met
bepaald verbod voor gehuwde vrouwen wanneer
zjj een huisgezin, d. w. z. kinderen hebben
vooral voor gehuwde vrouwen verbod buitenshuis,
terwjjl overigens bjj de regeling van den arbeid
van ongehuwde vrouwen het werken des Zondags
en des nachts behoorde verboden.
Verder is noodig toezicht op de werkplaatsen,
dat zjj ruim en luchtig zjjn, verder ook toezicht
op de zedeljjkheid en verbod om jongens en meisje*
of mannen en vrouwen in dezelfde lokalen te doen
arbeiden.
Ook dient er gezorgd dat de werktuigen be-
hoorljjk in orde en goed geplaatst zjjn, ter voor
koming van ongelukken, terwjjl bjjzondere voor
zieningen moeten genomen worden bjj die takken
van industrie, welke levensgevaarljjk zjjn voor den
arbeider wegen* de gevaarljjke grondstoffen of
vergiftige bestanddeelen die er gebruikt worden.
Eindeljjk is noodig eene verzekeringswet tegen
ongelukken en natuurljjk regeling van den arbeids
tijd voor volwassenen.
Na deze verschillende eischen toegelicht te
hebben beantwoordde de spreker de volgende
vraag: Waarom dient zulk eene wetgeving in
ternationaal te zijn
Dat eiseht de concurrentie, die op de wereld
markt wordt gevoerd, want, wordt de regeling in
het eene rjjk ingevoerd en in het andere nagela
ten, dan kunnen de fabrikanten uit het eerste
niet met het tweede concurreeren. Ook zou zon
der eene internationale regeling de wet gebrekkig
zjjn, omdat zonder die de kinderen van het land,
waar kinderarbeid verboden is, zouden gaan wer
ken in een ander land, waar die arbeid wordt
toegestaan.
Dit ziet men nu reeds gebeuren. In Duitech-
land, waar leerplicht is ingevoerd, mogen de kin
deren tot hun 14e jaar niet werken en eiken
morgen trekken kinderen van jeugdiger leeftjjd
uit Enschedé naar Gronau om daar in de fabrieken
dienst te doen.
Of er geen bezwaren zouden zjjn tegen zoodanige
internationale regeling? Waarschjjnljjk wel;
maar waren die ook niet bjj de regeling der
oorlog9wet, bjj die der posterpen en telegraphie,
bij die"ter uitlevering van misdadigers en bjj nog
zoo vele andere En die alle zjjn toch ook
internationaal geregeld.
Het is een verzuim dat er nog niet aan ge
dacht is deze sociale kwestie internationaal te
verzekeren; dat vraagstuk is dringend aan de
orde.
Hoever zjjn wjj in Nederland gevorderd om
