Onderwijs,
Kerknieuws.
Verspreide Berichten.
en, bp de reorganisatie der K. M. academie, den
18 Aug. 1877, hoogleeraar, hoofd van onderwijs in
de geschiedenis, aardrijkskunde, land- en volken
kunde van O.-Indië en de verschillende talen, die
aan de K. M. A. worden onderwezen.
Dat zijn groote verdiensten reeds vroeg werden
gewaardeerd, bewees zijne benoeming tot ridder
der orde van den Nederlandschen Leeuw op 1
Oct. 1867.
Na den 20cn Febr. 1883 zijn veertig-jarigen werk
kring aan de K. M. A. te midden van zoovele
blijken van hooge waardeering herdacht te hebben,
achtte prof. De Hollander, hoewel nog vol werk
kracht en energie, zich verplicht zjjne veel om
vattende betrekking reeds 2§ jaar daarna neder
te leggen. Wjj zullen de reden hiervan, als
voldoende bekend, met stilzwjjgen voorbijgaan,
doch alleen maar vermelden, dat het den heer De
Hollander bjj die gelegenheid niet aan zeer vele
bewijzen van warme sympathie ontbrak.
Ook als schrjjver van vele vakwerken gunstig
bekend zal zijn overljjden algemeen met groot
leedwezen worden vernomen, maar vooral door
het groot aantal officieren, zoowel hier te lande
als in N.-Indië, die een voornaam deel hunner
opleiding aan hem hebben te danken. (Hbld.)
Bljjkens het bericht van het 2e schooljaar
1885—1886 van het conservatorium der afd. Am
sterdam van de Maatschappij tot bevordering der
Toonkunst werd in dat tijdsverloop onderwijs ont
vangen in den zang door 12 leerlingen, piano 15,
viool 9, muziektheorie en compositie 1, hospitan-
ten voor solfège en muziekgeschiedenis 2 en voor
sollège alleen door 2 leerlingen.
De toelatingsexamens hadden plaats den lsten
September. 17 candidaten hadden zich aangemeld
7 werden toegelaten. Deze, gevoegd bjj de 29
van den vorigen cursus, waarvan geen de Behool
verlieten, en later vermeerderd met éen leerlinge,
die 1 Maart werd toegelaten, deden het aantal
tot 37 klimmen.
Ten aanzien van de pakketvaart in Indië merkt
de minister van koloniën in zijn antwoord op
het voorloopig verslag nog op dat, naar zijn
meening, niet anders dan na openbare aanbeste
ding een nieuw contract voor het onderhouden
van geregelde stoomvaartdiensten in den Indischen
Archipel kan worden gesloten. Onlangs zjjn de
voorwaarden voor openbare aanbesteding door den
gouverneur-generaal vastgesteld.
Na bekendmaking dier voorwaarden zullen ge.
gadigden voor een onderhandsch contract zich
kunnen aanmelden, om aan te toonen dat hun
aanbod voor de nationale belangen voordeeliger
is. Dan zal kunnen beoordeeld worden, of hun
aanbiedingen gunstig genoeg zijn en of het ge
vorderd subsidie niet te hoog is om van den regel
van openbare aanbesteding af te wijken en het
aangaan van een door de wet goed te keuren
overeenkomst, te rechtvaardigen.
Ook de Regeering stelt er veel prijs op, dat
de pakketvaart in Indië in handen kome van een
„van huis uit'' Nederl. maatschappij, maar zij
kan niet beoordeelen, of zjj aan een zoodanige
maatschappij de voorkeur kan geven boven elke
andere, zoo lang haar de grondslagen van een
contract onbekend zijn.
Tot mededinging zullen alleen zjj worden toe
gelaten, die in werkelijkheid in Nederland of in
Ned. Indië gevestigd zijn en die, in tegenstelling
van de tegenwoordige maatschappij, voldoen aan
de wetteljjke eisehen voor het verkrijgen van
Nederlandsche zeebrieven. De toewijzing van de
openbare aanbesteding zal niet dadelijk aan den
laagsten inschrijver plaat# hebben; eerst zal zijn
na te gaan, of soms de niet laagste insehrjjver
beter 's lands belang zal bevorderen. Er zal dus
voor gezorgd worden, dat beperking van het
subsidie tot het geringst mogelijke bedrag niet
al te zeer op den voorgrond staat.
Vrijdag is te Kattendjjke de nieuwe openbare
dubbele landschappen, die hij nog in voorraad
had, zou koopen en hem nog twee honderd zeven
en veertig gulden vijftig betalen.
„De negen en negentig zijn tot uw dienst,"
zei hij verheugd. „De kunstzin zal er ongeloofe-
lijk door ontwikkeld, worden; de emballage krijgt
gij voor niets."
Toen de negen en negentig schilderijen kwamen
liet ik ze voorloopig in een magazijn bergen
Mijn vrouw, die ik de geschiedenis vertelde, vond
wel dat het zonde was om zooveel geld voor
schilderijen uit te gevenmaar ik legde haar uit
dat wij altijd nog twee honderd vijftig gulden
overhielden en dat nu ieder lid een schilderij
kreeg meer kon men toch niet verlangen
Des avonds toen de loterij zou getrokken worden
was de heelt) club voltallig en mijnheer Horter,
een man, die wel wat schroomvallig van aard was,
trok de schilderij. Hij had zich met moeite laten
overhalen om een lot te nemen en herinnerde
mij aan mijn belofte. Ik verzekerde bem dat hij
gerust kon zijn, dat ik hem de schilderij, die ik
nog in bewaring had, den volgenden dag zou zenden.
Alle leden van den club besloten echter des avonds
naar Horter te gaanzij wilden toch wel eens
zien of men hem niet zou uitlachen.
Des voormiddags liet ik mijn knecht met een
wagen rond rijden om bij ieder lid een dubbel
landschap af te geven. De heeren waren meest
allen op het kantoor en vonden 's avonds de
schilderij met een briefje, waarin stond dat er
ia deze loterij geen nieten waren en dus iedereen
een prijs had getrokken,
school ingewijd. Van menige woning wapperde
de driekleur.
Te elf uur vereenigden zich in het nieuwe ge
bouw, met de kinderen, de onderwijzers, burg. en
wethouders, leden van den raad, de districts en
de arrondissements-schoolopzieners, de architect,
de aannemer benevens enkele genoodigden.
De kleinen zongen eenige liederen, en werden
onthaaldterwijl menige hartelijke toespraak ge
tuigde van de ingenomenheid met het feit.
Het gebouw doet allen, die aan de oprichting
ervan meewerkten, eer aan. Het is, hoewel hoogst
eenvoudig, net, luchtig en zeer doelmatig ingericht.
Men schrijft ons uit Biervliet
De vorige maand had ons gemeentebestuur, ter ver
vulling van eene onderwijzersbetrekking met 450
salaris, de keuze uit een 22tal sollicitantenterwijl
heden morgen is de termijn van aangifte ge
ëindigd nog slechts 10 sollicitanten zich aan
meldden op eene jaarwedde van 400.
Voor de betrekking van onderwijzeres zijn nog
geene sollicitatiën ingekomen, tenzij de laatste
dag van aangifte heden 7 Nov., hierin voorzie.
Bjj ministerieele beschikking is bepaald, dat
de commissie, waaraan wordt opgedragen het exa-
mineeren van hen, die eene akte van bekwaamheid
voor het middelbaar onderwijs wenschen te ver
krijgen in wis- en natuurkundige wetenschappen,
Nederlandsche taal en letterkunde, geschiedenis,
aardrijkskunde, staatswetenschappen, boekhouden,
schoonschrijven of gymnastiek voor het jaar 1886,
zitting zal houden te 's Gravenhage. Verder zjjn
benoemdtot lid en voorzitter dier commissie,
dr. A. T. van Aken, te 's Gravenhagetot lid en
onder-voorzitter, dr. W. B. J. van Eyk, id.tot
leden: dr. P. van Geer, te Leiden; J. Versluys,
te Amsterdam dr. D. A. Kerkhoff, te Alkmaar
P. van der Burg en J. A. Snjjders CJz., te Delft
dr. W. F. Koppeschaar, te 's Gravenhagedr. A.
A. W. Hubrecht, te Utrecht; dr. H. de Vries, te
Amsterdamdr. K. Martin, te Leiden dr. C. J.
Vaillant, te SchiedamA. B. Meilink, id.C. D.
Doeleman, te 's Gravenhagedr. J. ten Brink, te
Leiden; dr. G. Penon, te Groningen dr.E. Epke-
ma, te Zaltbommeldr. Th. P. H. van Aalst, te
's GravenhageJ. Brals, te Assendr. H. Blink,
te Amsterdam; mr. C. M. J. Willeumier, id.; 0.
J. Theunisse, te RotterdamJ. C. F. Prikken, te
Amersfoort; J. van der Bruyn, te Schiedam.
Eene vriendelijke hand schrijft ons
Het was Zondag voor de Doopsgezinde gemeente
alhier een merkwaardige dag. Nadat reeds eenigen
tjjd geleden daartoe het besluit was genomen,
werd gisteren de nieuwe gezangbundel in gebruik
gesteld. Deze bundel, uitgegeven door den Nederl.
Protestantenbond, bevat 220 liederen even schoon
van inhoud, als van melodie. Trouwens de woor
den zijn van de beste dichters van vroeger en
later tjjd en de muziek van niemand minder dan
Dan. de Lange.
Met een toepasselijk woord, naar aanleiding
van Koll. III v. 16, leidde de heer Kielstra, pred. de
nieuwe gezangen in. Hjj gaf een kort overzicht
van het kerkgezang in het algemeenwees aan
hoe steeds muziek en zang een deel van den
eeredienst uitmaakten bjj alle ook niet Christe-
ljjke volkenmerkte toen op, hoe men ook in de
Doopsgezinde gemeente alhier steeds het kerkge
zang had gewjjzigd en verbeterd, wjjdde een woord
vol waardeering aan den bundel, die nu in onbruik
zal geraken en die in der tjjd groote diensten
had bewezen, en eindigde met te wjjzen op het
groote gewicht van een verbeterd en passend
kerkgezang. „Een rein, vroom, frisch lied, dat ook
de behoeften van den modernen mensch bevre
digt, noemde bjj een weldaad."
De invoering dezer gezangen, welke, hoezeer ook
begeleid door velen, toch met eenige bezorgdheid
werd te gemoet gezien, gelukte volkomen. Vol en
helder klonk het nieuwe lied, opgewekt en moe
dig werd no 170 van den bundel aangeheven
„Nieuwe liederen, nieuwe zangen, Ontvloeien als
w' uw heil erlangen, Aan 'tdiep bewogen vroom
De geheele brandweer raakte in opschudding,
de een liep naar den ander om te zien, wie dan
nog zoo'n belachelijk ding getrokken had alleen
Horter werd tot zjjn groote verbazing door nie
mand bezocht; want iedereen wist dat hij het
had. Ik kreeg ook veel bezoek. Sommige heeren
vonden de grap wel is waar niet onaardigmaar
zij lieten er zich toch met onverholen ergernis
over uit dat ik bijna al het geld, dat de veree-
niging ten goede moest komen, voor die schilde
rijen had uitgegeven. Toen ik echter op de
volgende vergadering twee honderd vijftig gulden
in de kas stortte, waarmede men de noodige
kosten kon bestrijden, kwamen de gemoederen
tot bedaren. Men wist echter niet, wat men met
die schilderijen zou beginnen, want niemand wilde
ze in huis hebben.
Eindelijk bedacht mevrouw Brownly een uitweg
en zei
„Het zou natuurlijk veel verstandiger ge
weest zijn, als ieder dadelijk vijf gulden had ge
geven, maar nu die afschuwelijke dingen eenmaal
gekocht zjjn, zou men daarmede de tochtgaten
aan de zoldering kunnen dichtmaken en zoo
doende veel timmer- en schilderwerk uitsparen^
Zij zouden een prachtig aanzien aan de zaal
geven."
Dit voorstel vond algemeen bijval. Voor de
openingen, die tot ventilatie gediend hadden, zoo
lang het lokaal een schuur was, spijkerden wij
langs alle wanden die honderd dubbele land
schappen; afwisselend met de donkere en met
de lichte zijde naar boven, zoodat de heele rjj
gemoed" enz. Het rhytmisch geeang maakte een
verheffenden, weldadigen indruk. De smakelooze
oude sleur in het kerkgezang bleek niet onver-
winneljjk.
Tot het welslagen droeg zeker veel bjj het koor
van jonge dames, dat, onder de uitnemende leiding
van den heer A. Ljjsen, zich vooraf geoefend had
in het zingen, en evenals reeds een paar Zondagen
te voren eenige drie stemmig gezette liederenten
gehoore bracht. De indruk van het geheel was
weldadig.
Zoo is deze gemeente in het bezit van een uit
nemend gezangboek, dat op de hoogte is van
dezen tjjd en een voertuig zal wezen voor de
uiting van het vrjje godsdien#tige leven.
Wjj wenschen der gemeente, die zulk een kloe
ken stap in goede richting waagde, geluk.
De heer J. v. d. Bergen, pred. bjj de Herv.
gemeente te Cortgene, heeft bedankt voor het
beroep naar Oud-Loosdrecht en is thans beroepen
te Hoek bjj Temeuzen.
Bedankt voor Doodewaard door dr C. C.
Schot Cz. te Tholen, die naar Dussen is beroepen.
Beroepen te Wadenojjen dr S. P. Heringa,
pred. te Renesse.
Volgens het jaarverslag, uitgebracht op de, de
vorige week, te Njjmegen gehouden algemeene
vergadering, was de Nederlandsche Protestantenbond
in afdeelingen en ledental toegenomen. Hjj telt
thans meer dan 14.000 leden.
In samenwerking met de Verceniging tot ver
spreiding van Stichtelijke Blaadjes zal getracht
worden een volksblad uit te geven, dat zeer goed
koop zal zjjn en nevens een stichtelijk woord,
vragen van den dag zal bespreken. De vergadering
besloot bij acclamatie, daartoe voor éen jaar een
subsidie van 2000 te verleenen. Tevens zullen
pogingen worden in het werk gesteld om het aantal
godsdienstonderwjjzers van den bond te vermeer
deren. Tot leden van het hoofdbestuur werden
gekozen prof. C. P. Tiele, ds H. P. Schim van
der Loeff en prof. W. M. Gunning, die allen hun
benoeming aannamen.
Het volgend jaar zal men te Utrecht vergaderen
Het aantal gevallen van mazelen bljjft in onze
gemeente stationair. Evenals wjj laatst meldden
telt me een vijftigtal gevallen. Ook te Arne-
muiden heerschen de mazelen.
Te Goes breidt de ziekte zich meer en meer
uit. Er zjjn nu al bjj de honderd gezinnen, die
het kenmerk daarvan dragen.
Te 's Heerenhoek komt de ziekte ook voor.
Binnen eenige weken zullen de alhier en te
Ylissingen tehuis behoorende houtvaarders van
hunne laatste reizen in dit jaar teruggekeerd zjjn
en dan tot het begin van het voorjaar in winter
kwartier bljjven. De Walcheren is reeds 25 Oct. jl.
van Kotka te Nieuwediep aangekomen, en vertrekt
van daar in winterkwartier naar een Noorsche
haven, om in het volgend jaar tjjdig ter plaatse
te zjjn en de reiskosten voor de bemanning (Skan-
dinaviërs) te sparen. De Elisabeth ligt in Riga
zeilklaar naar Dordrecht, de Lucie laadt te Gefle
hout voor Middelburg en de IAna te Kronstadt
hout voor Nederland (haven nog onbekend)de
Margretha is, na eene vlugge reis van 5 dagen,
van de Weser met eene lading cokes in Gothenburg
aangekomen.
De Eng. bark Weatherjield, van Antwerpen
naar Londen, vertrok gepasseerden Vrjjdag van de
reede'van Vlissingen gesleept door de Eng. sleep
boot Robert Bruce. Door het daarna gevolgde
zware stormweder was de sleepboot genoodzaakt
de bark te laten slippenwaarbij sleeptrossen enz.
verloren gingen.
De bark zette de zeilen bjj en keerde Zondag
te Ylissingen op de reede terug, zonder schade,
terwijl de sleepboot Robort Bruce naar Londen
doorstoomde.
De vergadering, Vrjjdag jl. te Wemeldinge
gehouden en belegd op uitnoodiging van den heer
dr. F. Leo de Leeuw en zes andere ingezetenen,
ter bespreking van een candidaat voor de a. ge
meenteraadsverkiezing, werd bjjgewoond door 15
kiezers en 4 belangstellenden (niet kiezers). Tot
candidaat werd gesteld de heer Jan Kole Cz. Van
groote belangstelling in de publieke zaak getuigde
de opkomst niet.
Bjj een landbouwer te Vlake is een rund
langs altijd een morgenlandschap op een avond
landschap volgde.
De uitkomst overtrof aller verwachting. Van
tocht was geen sprake meer en daar de zaal vrij
hoog was, maakten de schilderijen ook geen
slecht effect.
„Het is juist de plaats voor die verheven
kunst", meende Horter.
Toen ik een paar weken daarna 's avonds thuis
kwam, zei mijn vrouw dat er een geschenk voor
mij gekomen was. Nieuwsgierig liep ik de eet
kamer in, waar ik een groot plat pak in bruin
papier gewikkeld vond. Op een kaartje stond
mijn naam met de volgende opdracht
„De leden van de club nemen de vrijheid als
bewijs hunner dankbaarheid voor zijne uitste
kende diensten den aanlegger der loterij nevens
gaand kunstvoortbrengsel aan te biedenAls
sieraad van zijn huis moge het hem steeds een
herinnering aan zijn welgeslaagd werk zijn."
„Zoo worden mijne belanglooze bemoeiingen
toch nog wel eens beloond," zei ik in mijne volle
vreugde tot mijn vrouw, „zulk een blijk van er
kentelijkheid van de zijde onzer vereeniging is
bepaald een verrassing voor mij."
Doch wie beschrijft mijn teleurstelling, toen ik
een van die ellendige dubbele landschappen uit
het pak haalde 1
Eerst dacht ik dat men voor die grap een
van die opgespijkerde schilderijen weggenomen
hadmaar toen ik zag dat het doek onbescha
digd was, begreep ik dat het een nieuwe copie
moest zjjn, terwijl de kunsthandelaar mij verze-
pJotfleling aan miltvuur gestorven. Het is door
de te Kapelle geitationneerde militairen ontsmet
en begraven.
Te Stavenisse is dit jaar de trouwlustigheid
zoo groot geweest, dat het oorspronkelijk register
voor huwelijksvoltrekkingen is volgeschreven, zoo
dat men verplicht was een suppletoir-register aan
te leggen, iets wat in tal van jaren in die gemeente
niet is voorgekomen.
En dat niettegenstaande de slechte tjjden
Ten aanzien van schipper M. v. d. B. van
Brninisse, die de vorige week te Dordrecht zulk
een noodlottigen val deed, kan thans worden
bericht, dat het vermoeden als zou zijn borstbeen
gebroken zijn, bij een tweede geneeskundig onder
zoek niet is bevestigd. Wel is geconstateerd dat
hij inwendig erg gekneusd is.
De val bljjkt dus toch van zeer ernstigen aard.
Vrij dagavond had te Burgh op Schouwen
het vijfjarig zoontje van een landbouwersknecht
het ongeluk onder de paarden van een geladen
wagen te geraken, waardoor het eenige wonden
bekwam en in bewusteloozen toeBtand naar huis
werd gedragen.
De geroepen geneesheer verklaarde den toestand
van het kind zeer ernstig.
Men schrijft ons
Behalve de door B. in de Lantaarn gegeven, in
uw bladvan 4 dezer overgenomen ontcijfering van
het Beest uit de Openbaring van Johannes (Hoofd
stuk 13, vers 18) bestaat er nog een op den
grondslag der cjjfers uit het Romeinsch alphabet.
Zooals bekend is, noemt een paus zich Vicarius
filii dei, in Rom. letterschrift F/CAR/FS 'SIIJl
DEI. Telt men de cursief gedrukte letters, die
een getal voorstellen, bij elkaar, dan is de som 666.
De aangekondigde uitgave van de geschriften
over sociale vragen, verspreid wordende van wege
de Liberale Unie, vindt reeds zooveel belangstel
ling dat daarvan nog dit jaar een serie van zes
nummers het licht zal zien.
In het Volkspark te Amsterdam had gisteren
weer eene socialistische bijeenkomst plaats, waarbjj
de heer Domela Nieuwenhuis als spreker optrad
en de onbekwaamheid der regeering besprak. Het
was zoo vol, dat zeer velen buiten stonden.
Na afloop der voordracht sprak de voorzitter
een goed woord, toen hjj de aanwezigen aan
maande om geen sterke dranken meer te drinken,
omdat van eiken borrel van 5 centen, drie aan
de schatkist komen. Hij deelde verder mede dat
mevrouw Douwes Dekker ter vergadering was, en
op zijn uitnoodiging hief de menigte een »leve
Douwes Dekker" aan. Hij verzocht de hulde en
dank der bijeenkomst aan hem over te brengen,
voor hetgeen haar man voor de volkszaak had
gedaan.
Op de groote Ned. stoombranderij en distil
leerderij van den heer E. Kiderlen te Rotterdam
(vroeger Delfshaven) is al het werkvolk, op een
enkele na, ontslagen.
George Ebers heeft weer een nieuwen roman
geschreven, welke weldra te Stuttgard zal ver
schijnen. De titel van dezen roman is Die Nilbraul
en het verhaal speelt in Soedan, het zuidelijk deel
vau Egypte, dat nu in de macht der Arabieren is.
Een tweeduizend tal personen zijn gisteren
uit Rome ^vertrokken om te Mentana den herin
neringsdag van den veldslag te vieren. Uit naam
der nog levenden, die aan den veldslag deel namen,
zal de afgevaardigde SeismithDoda, oud-Garil-
baldiaan en oud-minister van financiën, het woord
voeren.
Vorst Bismarck wordt binnenkort te Berljjn
terug verwacht. Men brengt zjjn vervroegde
terugkeer van Varzin met den ernstigen politieken
toestand in verband.
Te Philippopolis hebben twee Russische on
derdanen, die getracht hadden de bevolking der
omstreken op te ruien, de wijk genomen in de
woning van den tolk bjj het Russische consulaat.
De prefect vroeg instruction om hen te vervolgen,
en hem werd geantwoord dat hjj den Ruasischen
consul verzoeken moest hem in de bedoelde
woniDg te begeleiden, teneinde die personen te
vatten.
Naar men verneemt zal de Belgische rogee-
ring bij de kamer een wetsontwerp betreffende
algemeenen dienstplicht indienen.
Het gerucht, dat de mogendheden aan
Engeland een nota, betrekking hebbend op Egypte
en het Suez-kanaal, zouden gezonden hebben, ver
klaart Havas voor valsch.
Uit Bayonne wordt gemeld, dat de Carlisten
aan de Spaansch-Fransche grenzen groote bedrjj-
vigheid aan den dag leggen.
Zaterdag heeft te Weimar de kerkeljjke
inzegening plaats gehad van het huwelijk tusschen
hertog Johann Albresht van Mecklenburg en
prinses Elisabeth van Saksen Weimar.
De Londensche politie is besloten op den
9«n November ook geen socialistische demonstratie
kerd had, dat zij niet meer vermenigvuldigd zou
den worden. Het is mij altijd onaangenaam als
ik in zaken beet genomen word en dus was ik
minder geraakt over de grap, die de leden
met mij gehad hadden, dan boos op den trouwe,
loozen fabrikant.
Den volgenden morgen begaf ik mij naar den
winkel en zag reeds van verre een van de dub
bele landschappen uitgestald. „Morgenlandschap"
stond er onder, en terwijl ik er nog naar keek
om my te overtuigen dat het bepaald hetzelfde
was, werd het plotseling door een onzichtbaar me
chaniek omgedraaid en veranderde in een avond
landschap. Er hing een groot papier boven met
het opschrift: „Het dubbele landschap, nieuwste
uitvinding der kunst!"
Die schandeiyke koopman dacht er dus vol
strekt niet aan om de vermenigvuldiging der
schilderij te staken. Buiten mij zei ven van woede
stoof ik den winkel binnen.
„Zeg eens!" begon ik. „Wat moet dat be
duiden? Hadt gij mij niet beloofd dat gij die
schilderij niet meer zoudt laten copiëeren
„Maar wat denkt gij dan, mijnheer," hernam
hy, „het is volstrekt niet dezelfde schildery
Kom, wat ik u bidden mag, even met mij naar
'buiten, en ik zal u dadelijk overtuigen. Ziet ge,
op het stuk dat ik u verkocht heb, is Venus de mor
genster en hier is het Jupiter! Hoe kunt gij nog
denken dat het dezelfde schilderij isZou ik een
klant bedriegen Zoo iets gebeurt bij ons nooit1"
«B X W JD K.
