N 264.
I886J
Dinsdag
9 November.
FEUILLETON.
Middelburg 8 November.
Dit blad verschijnt dagelijks,
met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs per 3/m. franco 3.50.
Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
Advertentiën 20 Cent per regel.
Geboorte-, Trouw-, Doodberichten, enz.: van 1-7 regels ƒ1.50
iedere regel meer 0.20.
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Bij deze courant behoort een BIJVOEGSEL.
JBCet dubbele landschap.
van FRANK STOCKTON.
IDDELBUBGSCHE COURANT.
Agenten te Vlissingen: P. G. de Vet Mestdagh Zoon, te Goes: A. A. W. Bolland, te Kruiningen: P. van der Peul, te Zierikzee: A. C. de MooiJ,te TholenW. A. van Nietjwenhtjijzen.
Hoofdagenten voor het Buitenlandte Parys en Londen, de Compagnie générale de Publicité étrangère G. L. Daube Cie., John P. Jones, opvolger
Het Handelsblad gaf een resumé van ona betoog
tegen het wetsontwerp op de Zondagsrust. Dat
dit beknopt is, ligt voor de hand, maar beknopt
heid sluit juistheid nog niet uit. En nu is op
éen voornaam punt dit uittreksel niet nauwkeurig;
wy willen de redactie daarop eens wyzen, te
meer omdat juist daarbij door haar een kleine
commentaar wordt geleverd, die ons betoog in
een allerzonderlingst licht plaatst.
Wjj lezen dan in dat resumé
"In de bepaling, dat op Zondag geen van den open
baren weg zichtbaar of hoorbaar werk zal verricht mogen
worden, ziet zij (de Midd. Ct.) een bedenkelijke zijde hoe
zal het bv. moeten gaan als een dagblad een belangrijke
tijding op Zondag ontvangt en die bij bulletin wil bekend
maken Wel weerlegt zijzichzelven op dit
punt met de verwijzing naar art. 11, dat uitzondering
]n buitengewone omstandigheden, die geen uitstel gedoo-
gen, toelaat, maar zij vreest daarbij toch voor willekeur
van dezen of genen ambtenaar."
De gespatieerde woorden trokken onze aandacht;
met het oog op een voornaam punt uit ons be
toog, dat niet gemeld wordt, en waardoor die
bewering te niet gedaan wordt. Wij schreven
er toch duideljjk bp, dat de korte tijd, welke in
dergelyke gevallen rest, vooral in groote steden
soms niet toelaat en bet hoogst moeiljjk maakt
den persoon, van wien men verlof moet hebben,
te bereiken.
Door dit weg te laten gaf het blad aan onze
redeneering een zonderling karakter, terwjjl, zoo
die woorden erbij waren gelaten, voor de bewe
ring, welke onze aandacht trok, geen reden ge
weest zou zijn.
De Tijd toont zich met het bewuste ontwerp
1ngenomen.
Dit verwondert ons. Hoezeer ook hoogen prjjs
stellende op een trouwe vervulling hunner kerke
lijke plichten en op bijwoning hunner godsdienst
oefeningen, zijn de katholieken toch over het
geheel niet gesteld op stpve, vervelende Zondagen.
Men lette maar eens op zmiver katholieke landen
en gemeenten in ons vaderland.
Zou de redactie van de Tijd daarop een uit
zondering maken
Naar aanleiding van dit ontwerp rieht M. in
het Hbld de volgende vragen tot den minister
van justitie
«Indien de minister zoo zeer begaan 'is met het lo4
dergenen, op wie het een pijnlijken indruk zou maken
zoo zij des Zondags door anderen werkzaamheden zouden
zien of hooren verrichten, waarom is zijn excellentie dan
niet even begaan met het lot van hem, die boven, naast
of onder iemand woont, die des Zondags van zijn woning
een kerk maakt, door er van 's morgens vroeg tot 's avonds
9
Een Amerikaansche Humoreske
„Dan" zoo vervolgde de eigenaar van den
winkel „komen de scnilders voor den middel-
grond aan de beurt, die potten met matte kleuren
bij de hand hebben dan volgt de voorgrond en
poppetjes-schilders voegen er later de menschen
en dieren in. Die man daar ginds heeft die koe
op den voorgrond sedert 1 Augustus voortdurend
geschilderd. Hij kan het thans drie en een half
maal in de 15 minuten ea zal het misschien tegen
het einde der maand tot zestien koeien in het
nur brengen. De meisjes maken niets dan de
witte, schuimende koppen der golveo, stormachtige
zeestukken zijn thans zeer in trek. De volgende
kamer is voor portretten op bestelling. Die oude
dame met de bril in de hand wordt veel gekocht,
wij zetten er een hoofd op zoodra wij een pho
tographic krijgen. Naakte kinderen, die thans
zoo gezoent zijn, leveren wy zeer vlugeen
meisje schildert de kuiltjes zij maakt ze
engelachtig, somtijds met éen penseelstreek. Door
langdurige oefening draagt ieder tot net succes
onzer inrichting bij. In de volgende afdeeling
vindt gij slagvelden groote en kleine gevechten
al naar men verlangt.
Ons stelsel van aibeidsverdeeling bezit, behalve
|tlle andere voordeelen, ook nog een grooten waar
laat psalmen te zingen en een kamerorgel te bespelen?
"Mag de schrijver,dezer regelen, die zoo gelukkig is zulk
een bewoner onder zich te Lebben, den minister eens
vertellen, welk een pijnlijken indruk zulk een geïmpro
viseerde kerk op hem maakt
"Zou, indien men aan de eene partij bet werken op
Zondag verbiedt, de andere partij niet genoodzaakt moe
ten worden het houden van godsdienstoefeningen binnens
huis, indien die voor de buren hoorbaar zijn, achterwege
te laten?
«Hebben de liberalen en de orthodoxen niet dezelfde
rechten in Nederland?
«Welnu, beeft de regeering dan het recht den liberalen
het werken op Zondag te verbieden, enkel en alleen om
dat de orthodoxen behoefte gevoelen aan het waarnemen
hunner godsdienstoefeningen?
«Heeft de een niet even goed het recht te werken als
de ander het reebt heeft te bidden
«Zal de regeering, indien dit wetsontwerp onverhoopt
moeht worden aangenomen, de schade vergoeden aan de
duizenden huisvaders, voor wie in dezen erbarmelijk slech
ten tijd het werken op Zondag een zegen is, zoo zieh de
gelegenheid daarvoor aanbiedt
«Is het met onze vrijheid zoover gekomen dat het
Nederlandsche volk moet dansen naar de pijpen van eenige
antirevolutionnairen
«Hoe is het met' elkaar overeen te brengen, dat onze
regeering, die met kracht de sociaal-democraten bestrijdt,
wetten voorstelt, die duizenden ontevredenen zouden maken
en die er slechts toe zouden bijdragen het leger der
sociaal-demoeraten te versterken.
«Zal dit ondoordachte wetsontwerp niet door de natie
worden verworpen
Onder de ingezonden stukken in ons by voegsel
komt er een voor betreffende de rijkspostspaarbank,
dat algemeen de aandacht verdient; wy wekken
tot lezing daarvan op.
In een part. teleg. uit Berljjn aan de JV. R. Crt.
lezen wij het volgende
De Berliner Börsenzeitung schrijftNaar het
heet, zullen er nieuwe onderhandelingen piaaka
hebben, om Vlissingen tot aanlegstation te maken
voor de Duitsche postatoomnchepen, en het heet
verder, dat deze onderhandelingen uitzicht hebben
op slagen. Het van belanghebbende zjjde afkom
stige bericht zal intusschen wei nadere bevestiging
noodig hebben. Ik teeken hierbjj op, dat Vrydag
nog aan politieke personen alhier niets daar
van bekend was, toen ik hen, naar aanleiding
van de daaromtrent in Nederland in omloop ge
brachte geruchten, ondervroeg. De mededeeling
in de Börsenzeitung is dan ook misschien niets
anders dan eene weerspiegeling van de in Neder
land loopende geruchten.
Uit Goes schrijft men ons:
De gisteren, Zondag, avond, door den heer Heldt
in het slot Oostende alhier gehouden voordracht
werd door een zeer talryk publiek bijgewoond.
Zelfs uit omliggende gemeenten was men opge
komen om naar hem te luisterenen men zag
onder zjjn gehoor personen van verschillenden stand
en godsdienst.
borg tegen vervabching, daar elke arbeider slechts
zijn gedeelte, niemand een heele schilderij kan
maken. Daar de schilderijen der Munchener kunst
galerij thans zoo gezocht zijn, heb ik kunstschilders
daar van daan laten komen, die mijne werklieden
les geven, zoodat thans alles naar het Munchener
systeem gemaakt wordt. Ik denk er sterk over
om een groot gebouw op te richten, waarin de
schilderyen met stoom, door werktuigen vervaar
digd worden. Evenals het papier sans fin, bij
het drukken der groote couranten, wordt het
linnen op reusachtige cylindtrs gerold; de machine
doen alles; zij brengen depenseelen in bewegingj
snijden het voltooide stuk af; rollen het doek
voor een nieuw op, spannen het op en trekken
het in een wip door de vloeibare verf. Maar dat
alles ligt nog in een ver verschiet! Voor bet
oogenblik is het my slechts te doen en daar
voor roep ik uwe hulp in dat het publiek
verneme welke voordeelen ik kan aanbieden. Dat
is ook van veel belang voor de kunstenaars op
dat zij dien langdurigen eenzamen arbeid opgeven
waarmede zy toch nooit eer, roem of geluk
kunnen verwerven 1 En kom nu weer mede in
myn galerij, mijnheer, ik weet nu al wat gij
zoekt".
„Hier!" zei bij en plaatste een schilderij
van ongeveer drie voet lang en twee voet hoog,
in een gunstig licht voor mij „dit is als voor
u gemaaktHet is een copie van de eenige schil
derij van dien aard, die op de heele wereld bestaat.
Wij noemen baar bet dubbele landschap, daar
De voorzitter van de werklieden-vereeniging
Eigen Hulp, L. Sampon, van wie de bijeenkomst
uitging, heette de aanwezigen en den spreker
welkom, en gaf daarna het woord aan den heer
Heldt, die tot onderwerp had gekozen: „Wat
moeten de arbeiders in de eerste plaats zelve
doen om hun toestand te verbeteren en te ver
zekeren
Hy begon met op duidelyke. wijze uiteen te
zetten de oorzaken van het ontstaan van de
grieven der arbeiders. Die grieven dagteekenen
niet van onzen tijd, ze zyn zoo oud als de
arbeid zelf.
Wat daartegen te doen? In de eerste en voor
naamste plaats moeten de arbeiders streven naar
vereenigingcoöperatie, samenwerking zal hen
sterk maken.
Die vereeniging zal ook gunstigen invloed op
de zedelijkheid der werklieden uitoefenen. Een
dronkaard komt allicht door 't goede voorbeeld
van anderen tot inzicht van zyne verkeerdheden.
Velerlei doeltreffende middelen tot wegneming
der grieven werden besproken maar een werd
verzwegen het voorbeeld nl. van den heer
Heldt, den self-made-man by uitnemendheid.
Van de gelegenheid tot debat, door den voor
zitter, na dankzegging aan den spreker gegeven,
werd geen gebruik gemaakt. Alleen de heer Z.
D. van der Bilt La Motthe voerde het woord
om den heer Heldt een warme hulde te brengen,
wat luide toejuiching vond.
De heer Goeman Borgesius is benoemd tot
onder-voorzitter der commissie van enquête be
treffende den arbeid.
De door de commissie opgestelde vraagpunten
zyn toegezonden aan de kamers van koophandel,
de werkliedenvereenigingen en verschillende andere
maatschappijen, genootschappen en vereenigingen
op nijverheids- en onderwijsgebied. In een by de
schets gezonden brief wordt verzocht om zakelijke
inlichtingen, waartoe de werkkring dier vereeni
gingen ze in staat stelt, en om mededeelingen
van daarin niet vermelde onderwerpen, zoo zy
binnen den kring van het onderzoek vallen. Ook
wordt eene opgave der personen gevraagd, die
naar het oordeel der vereenigingen in aanmerking
komen, om te worden gehoord. Antwoorden worden
ingewacht liefst voor 20, uiterljjk voor 30 No
vember.
De Haagsche correspondent van de Zaanl. Ct
wijst op de herziening, die de verordeningen der
gemeenten, waarin strafbepalingen voorkomen,
zullen moeten ondergaan in verband met het
nieuwe wetboek van strafrecht. Hy geeft in
overweging, dat gemeenten, die in elkanders on
middellijke nabijheid liggen, zich zullen beijveren,
zooveel mogelijk eenheid in die verordeningen te
brengen, opdat niet hier is verboden, wat weinig
schreden verder geoorloofd iB. Ook zouden de
gemeenten in haar gemeenschappelijk belang
handelen, indien zy elkaar haar politie-agenten,
die toch in den regel onbezoldigde ryksveldwach.
het even goed voor twee schilderyen kan doorgaan.
Zooals gij het thans ziet is bet een landschap bij
ochtendverlichting in het midden boomen, huizen
en menschen, die in het donkere meer beneden
weerkaatst worden, en boven dat alles een helderen
hemel. Keert gij het om dan hebt gy een avond
landschap; een donkeren hemel boven, beneden
het heldere water; en de morgenster, die op het
andere tafereel met matten glans prijkte, wordt
thans als avondster weerkaatst".
Het grappige van dit idee lachte mij toe.
„Hoeveel kost die schilderij, vroeg ik?''
daar ik meende dat het wel aan myn doel zou
beantwoorden.
„Het is een copie van een betrekkelyk onbe
kende schildery van den grooten kapitein Pous-
sin", zei de kunsthandelaar „en daar ik uw
clandisie op prijs stel zal ik haar u voor tien
gulden geven".
Ik had op een paar honderd gulden gerekend,
doch daar ik als koopman weet wat afdingen is,
zei ik
„Voor vijf gulden neem ik haar".
„Heel goed 1" riep hij, „waar moet ik baar
zenden
Ik gaf mijn adres op en terwijl hij mij uitliet
zei hy
„Als ge een dozijn van die schilderijen wilt
hebben dan krijgt gij ze voor vier gulden; en den
heelen vooiraad, die thans gereed is honderd
stuks dan laat ik verder geen exemplaren meer
maken kunt gij voor twee honderd vijftig
ters zijn, by voorkomende gelegenheden tjjdelyk
konden afstaan.
In de Vragen des lijds geeft dr Vitus Bruinsma
te Leeuwarden een belangrjjke beschouwing over
„Suiker beschouwd uit het oogpunt van volks
voeding." De schrijver betoogt, dat het geloof
alsof suiker de tanden zwart zou maken en de
maag bederven, een vooroordeel is, maar dat
suiker integendeel een zeer hooge voedingswaarde
heeft. Wat de hoeveelheid voedingsstof be
treft, staan 2 KG. suiker gelyk met ongeveer 74
KG. vleesch of 140 eieren, of als men gelijksoor
tige voedingsmiddelen neemt (koolhydraten) met
2.4 KG. rjjst, 3.3 KG, tarwebrood of 10 KG. aard
appelen.
Hij komt tot de volgende besluiten:
lo Suiker is een zeer gemakkeijjk verteerbaar
voedsel, dat vooral geschikt is aan het menschelyk
lichaam spoedig een zekere hoeveelheid arbeids
vermogen te leveren.
2o Suiker bevat een grooter gehalte aan voe
dingsstoffen dan de meeste andere voedingsmid
delen en komt in dit opzicht met zuiver vet
overeen.
3o Zoo de prys niet kunstmatig door belasting
verhoogd wordt, is de suiker, ten minste tegen
woordig, een der goedkoopste voedingsmiddelen
die in den handel voorkomen.
4o De aangename zoete smaak maakt suiker
bovendien tot een genotmiddel, dat, in vereeni
ging met koffie en thee, veel zou kunnen bydra-
gen om het gebruik van minder onschuldige
genotsmiddelen, zooals Bterken drank, tegen te
gaan.
5o Suiker kan by na niet vervalscht worden,
is zeer weinig aan bederf onderhevig en kan zon
der vooatgegane bewerking bij zeer veie spy zen
en dranken worden gebruikt.
Uit deze stellingen trekt de schry ver de slotsom s
de h.ooge suikeraccijns moet worden afgeschaft (zoo
als de heer mr J. L. de Bruyn Kops reeds voor
10 jaren heeft voorgesteld). De aceyns brengt
wel 8 millioen in de schatkist, maar die belasting
wordt getrokken „uit het levenssap, uit het bloed
der natie."
Hier te lande wordt per gezin van 5 personen
gemiddeld nog niet 1 kilo suiker 's weeks gebruikt;
in Engeland, waar de aceyns is afgeschaft 3 kilo*
Een waardig man, wiens geheele leven is geweest
een leven van nuttige en onverdeelde werkzaam
heid, is den lande ontvallen. Professor J. J. de
Hollander, oud-hoogleeraar aan de K. M. academie,
is gisteren na eene betrekkelyk korte ongesteld
heid te Breda overleden.
Geboren den 28 Augustus 1817, promoveerde hy
tot doctor in de letteren en bespiegelende wysbe-
geerte te Leiden, 27 Febr. 1840. Benoemd tob
leeraar in de Oostersehe talen en de taal- eis
letterkunde van een der Europeesehe staten by de
M. A., 20 Febr. 1843, werd hij 15 Oct. 1845
lector in die vakken, hoogleeraar 14 Sept. 1861
gulden krijgen".
Ik zei dat ik er maar een noodig had en gingf
been.
's Avonds stelde ik de schildery in de club'
ten tuon en zette myn plan uiteen, om aan geld
te komen. Wij zouden een loterij van honderd
loten tegen vijf gulden maken. Het dubbele land
schap werd dan eens naar boven, dan eens naar
eeneden gekeerd en gaf veel stof tot discours.
„Het is een grappig ding", zei onze presi
dent, mijnheer Brownly, „maar als kunstwerk
heeft het. geloof ik, niet veel waards, het zou
wel kunnen gebeuren dat de leden van de club
den winner uitlachten, en dat zou mij, als het
mij betrof, al zeer onaangenaam zijn".
Dat waren de anderen met hem eens. Niemand
verlangde die vreemdsoortige schilderij te bezitten
en in zijn huis op te hangen. Ik was daar eerst
een weinig door ontstemd, maar na eenig beraad
gaf ik den heeren de verzekering dat, als de
loterij tot stand kwam, ik er voor instond dat
geen der leden den winner zou uitlachen. Voor
het geval, dat dit gebeurde, verbond ik mij om
al de loten zelf te betalen.
Mijn voorstel baarde opzienmen was nieuws
gierig, hoe ik mijn woord zou houden en de
meesten dachten dat ik dat dubbele landschap
wel in ten enkel zou laten veranderen. Men besloot
de loterij te houden en de verkoop der loten
vlotte beter dan men gedacht had.
Den volgenden dag begaf ik my naar den
kuustfabrikant en deelde hem mede dat ik al de
