129® Jaargang.
1886.
Donderdag 4 November.
No. 260.
"V 1ST DE
Middelburg 3 November.
Provinciale Staten.
FEUtLLETON.
HIJ 1) II li F T NIET!
B IJ VOEGSEL
Avondzittiiig van Dinsdag 2 November.
Voorzitter jhr mr W. M. de Brauw.
Tegenwoordig 35 leden en de griffier.
Afwezig de heeren Van der Vliet, Hoogenboom,
Sipkes, Fokker, Collot d'Eecury en De Jonge met,
en de heer De Glopper zonder kennisgeving.
Na overlegging van eenige ingekomen stukken
en mededeelingen namens gedeputeerde staten, legt
de voorzitter over het voorstel van ged. staten
tot wijziging van het reglement op de wegen en
voetpaden, waarin ook wordt behandeld het voor
stel van den heer C. J. J. A. van Tejjlingen, lid
der staten, tot wijziging van dat reglement, van
het algemeen reglement voor de polders of water
schappen en van het reglement van politie voor
de polders, en deelt hierbij mede, dat door den
heer Van Lijnden eene nota van aanteekeningen
op eerstgenoemd reglement is overgelegd.
De voorzitter deelt verder mede, dat bij het
opmaken van het voorstel van gedep. staten geen
gebruik is kunnen gemaakt worden van deze
aanteekeningen, wjjl zjj te laat zijn ingediend.
Door ieder der leden is echter een exemplaar
ervan ontvangen dat zij bij de behandeling kunnen
raadplegen. De voorzitter stelt daarom voor den
brief met de aanteekeningen ter griffie neder te
leggen. Dit wordt goedgevonden.
Nog is ingekomen een adres van de Vereeniging
van burgemeesters en secretarissen in Zuid- en
Noord-Beveland, strekkende tot het aanbrengen
van enkele wijzigingen in dat reglement.
Eindeljjk is van den heer Van Lijnden een
vo;.stel ontvangen betreffende de in het reglement
te brengen wijzigingen. Dit voorstel word vol
doende ondersteund. De verschillende stukken
worden naar de afdeel ingen verzonden.
Datzelfde wordt ook gedaan met het voorstel
van ged. staten omtrent het verzoek van commis
sarissen van de stoomtrammaatschappij Breskens
Maldeghem tot verlenging van den termjjn tot
het in exploitatie brengen van den weg.
Hierbjj deelt de voorzitter nog mede, dat heden
nog een ongedagteekend adres van diezelfde
maatschappij ontvangen is, waarbij zjj verzoekt
diligent te worden gehouden voor wat den aanleg
van de lijn binnen de gemeente Sluis betreft en
uitkeering van het subsidie, nadat de lijn tot de
bebouwde kom dier gemeente zal gelegd en in
exploitatie gebracht zjjn.
Voorts dat onder dagteekening van 30 Oct. eene
mededeeling is ingekomen omtrent den stand der
werkzaamheden en leveringen.
Aan dat schrijven ontleenen wij, wat betreft den
stand der werken, het volgende:
„De leveringen van bestekken n° 1 (rails), 2
(dwarsliggers) en 3 (ballast en grint) zjjn afgeloopen,
Vit de Beiersche hooglanden
van B. R A.UCHENEGGER.
Bij den herbergier ging het een uurtje na kerk
tijd al heel vroolijktoe. De boeren zaten warmpjes
bij elkaar in de gelagkamerzij scholden op de
nieuwe verordeningen, de nieuwe wegen, de
nieuwe beiastiugen eu hadden heel veel plezier.
De jonge lieden waren boven hunne hoofden op
de danszaal aan het stampen en schuifelen, zoodat
men van de muziek niets hoorde behalve af en
toe een schellen noodkreet van de klarinet. Hartl
de smid, zat bij de boeren beneden en keek met
de pijp in den mond somber voor zich heen. Het
redeneeren en schelden en politiseeren boezemde
hem geen belang in en het dansen nu wij
weten al hoe hij daarover dacht. Zijn vader, de
smidsbaas, stootte hem een paar maal aan met
zijne ook niet te verachten vaderlijke vuisten en
duwde hem toe, dat hij daar niet zoo lam moest
blijven hokken; maar liever boven zijn genoegen
gaan zoeken, waarop Hartl zijn krullebol schudde
en een beetje harder op zijn pjjp beet.
Opeens kwam er stoornis in het regelmatige
stampen op den vloer, het leven werd sterker en
groeide tot een waar rumoer aan. De boeren
luisterden even en een hunner maakte heel bedaard
de opmerking: „Nu schijnen zij aan het vechten
te zijn!" Daarna werd het gesprek voortgezet,
van contract n° 4 zjjn twee locomotieven ter
afzending gereed, twee andere kunnen binnen 14
dagen de werkplaats verlaten, de vijfde is onder
handen.
De levering van contract n° 5, Demerkespave
voor bestrating, is nagenoeg afgeloopen.
Yan contract no 6, levering van tramrjjtuigen
zullen 4 stuks spoedig ter afzending gereed zijn,
de overige zjjn wat de bakken betreft gereed
afzending wacht op het gereed zjjn der remise
en de aansluiting onzer sporen met die van den
spoorweg te Maldeghem.
Het leggen der sporen enz., bestek n° 8, werd
4 September aanbesteed, en het bouwen van de
remise met dienstwoningen, bestek n° 7, den 11;
Sept.beide werken worden met kracht voortge
zet, de sporen zijn reeds over 18 kilometer lengte
gelegd, de remise is tot ongeveer 3 meter boven
het maaiveld opgemetseld, een gedeelte der jjzeren
kapspanten is aangevoerd, de overige zjjn genoeg
zaam gereed.
Van het contract der goederenwagens kan de
levering spoedig worden tegemoet gezien, het
grootste gedeelte staat ter levering gereed.
Omtrent het gereed komen der werken valt
echter weinig te zeggen, eene gewijzigde richting
in Maldeghem en de weigering van den gemeente
raad van Sluis om ons, volgens het vroeger goed
gekeurde plan, toegang te geven tot de kade,
kunnen de oplevering tot exploitatie zeer ver
tragen, bovendien kan de naderende winter het
werken beletten.
Bljjft het weder werkbaar en kunnen de be
zwaren van Sluis worden opgelost, dan laat het
zich aanzien dat tegen 't einde van December de
exploitatie kan aanvangen."
Naar de afd. gaan eveneens de voorstellen tot
uitbreiding van de wisselplaats op den steigerdam
te Cortgene tot het maken van eene aanlegplaats
in de buitenhaven te Ylissingen ten behoeve van
den provincialen stoombootdiensttot aanschaffing
van eene nieuwe stoomboot in plaats van de
Zeeuwsch Vlaanderen en het maken van eene
nieuwe machine in de Wester-Scheldetot wjjziging
van de begrooting der enkel provinciale en huis-
houdeljjke inkomsten en uitgaven voor 1887.
Eindeljjk js aan de orde de splitsing der ver
gadering in afdeelingen, waarbij door loting wor
den aangewezen te behooren tot de
eerste afdeeling, de heeren Kakebeeke, A. Smit,
Van Ujje Pieterse, Walter, Berdenis van Berlekom»
Mazure, Van Lijnden, Pompe van Meerdervoort
en Wagtho, en als leden van gedeputeerde staten:
de heeren Snouck HurgroDje en Fransen van de
Putte.
tweede afdeeling, de heeren Van der Have,
Moes, Risseeuw, Van Tejjlingen, Pierssens, De
Smidt, Snjjders, Hennequin, Breveten VanWaes-
berghe Jansens, en als leden van gedeputeerde
statende heeren J. C. R. van der Bilt en Bybau.
derde afdeeling, de heeren Hammacher, Oggel,
Bolier, Stevens, Lantsheer, Dronkers, Lucasse,
Een oogenblik later stoof de waardin naar binnen
met den uitroep: „O wee! 0 wee! De jongens
van Harten berg zijn aan het vechten gegaan
Helpt toch mannen, anders loopt het mis
Dit beroep op den algemeenen zin voor orde
klonk tevergeefs in dien kring van kalme burgers.
Uit een hoek riep er een doodkalm: „Laat hen
vechten; als zjj er genoeg van hebben, znllen zij
wel weer ophouden
Hierop volgde een luid gelaeh en daarmede
was de zaak afgedaan. Boven nam het lawaai
steeds toe; kruiken en stoelen werden op den
grond en tegen de houten wanden geslingerd
daar tusschen door vernam men lnide, toornige
uitroepen. Enkele meisjes vlogen de trappen af
en het huis uitHartl zag ze onverschillig langs
de open deur snellen, totdat eensklaps Moni ver
scheen en riep:
„O Hartl! Wat ik je bidden mag, ga naar
boven en herstel de orde, anders moeten wij nu
al naar huis, de Hartenbergers geven nu eenmaal
nooit toe". Zij zag hem daarbij zoo vriendelijk
aan, dat hij het door en door voelde. „Dat zullen
we dadelijk klaar spelen", riep hij, schoof zijn
hoed, die achterover stond, in de oogen, draaide
den riDg aan zijn vinger om, sloeg met de vlakke
hand op tafel, sprong op en snelde heen. „Wil
je wel eens hier blijvenriep de oude smid
maar dat meende bij zeker niet heel ernstig, want
lachte vergenoegd voor zich heen, toen de jongen
zoo vlug de kamer uit was.
Bij de worstelenden aangekomen bedacht Hartl
Van der Beke Callenfels, Van Deinse en B. V.
van der Bilt, en als leden van gedeputeerde staten
de heeren Buteux en Heyse.
De voorzitter verzoekt den ledm zich naar de
afdeelingen te begeven, doch vraagt, wjjl het met
het oog op den stand van zaken niet mogelijk is
den dag te bepalen voor de volgende vergadering,
machtiging om de staten weder bjjeen te roepen,
wanneer de verslagen der afdeelingen zijn ver
schenen.
Die machtiging wordt verleend, waarna de
voorzitter de vergadering sluit.
De Amst., D. v. N., zegt o. a. zeer aardig:
»Daar trad Du Tour op, als ware hij een ortho
doxe ouderling; met een Zondagswetje tot vulling
van de ochtendkerk
Ook te Vlissingen zal de heer B. H. Heldt op
treden en wel Maandag a. in de zaal van den
heer Kujjpers. De voordracht zal uitgaan van de
Vereeniging voor Volksvoordrachten, waarvan de
leden dien -avond vrjjen toegang hebben, terwijl
het publiek de voordracht tegen een matige entree
van 10 cent kan bjjwonen.
De SI. Ct. van Dinsdag bevat de opgaven
bedoeld in art. 12 der drankwet nopens ver
leende en ingetrokken vergunningen. Daaruit
bljjfet dat in de verschillende provinciën op zeer
uiteenloopende wjjze in deze materie wordt ge
handeld.
Noord-Brabant verleend 232 ingetrokken 13
Gelderland 110 13
Zuid-Holland 492 47
Noord-Holland 13 270
Zeeland 54 u 14
Utrecht 3 71
Friesland 92 111
Overijssel 75 5
Groningen 162 22
Drenthe 60 20
Limburg 3 324
Tengevolge der benoeming van den beer P. W.
van der Sleijden tot ingenieur der eerste klasse
van 's rijks waterstaat, zal in het kiesdistrict
Arnhem eerlang eene verkiezing voor de tweede
kamer moeten plaats hebben.
Tevens wordt, naar men zegt, spoedig de be
vordering van den heer Fabius, kamerlid voor
Delft, tot kapitein verwacht. Ook dan moet in
dat district eene verkiezing plaats hebben.
Z. M. de koning heeft den heer Schaepman de
gisteren meegedeelde onderscheiding geschonken
als bljjk van Zr. Ms. hooge waardeering van dr
Schaepmans werken op het gebied van letteren
en kunst.
De staatscommissie tot onderzoek van den toe
stand van den landbouw heeft zich in drie sub-
zich niet langhij deed een greep in den groep,
die het dichtst bij de deur was en rukte dien
met zijne sterke vuisten uit elkaar, daarop viel
hij de meest verwoede vechters aan, nam hen als
ballen in zijne gespierde armen en droeg hen
naar de trap, waar zij heel ving den weg naar
beneden vonden. Zijn verschijnen had terstond
een bekoelende uitwerkingde handtastelijkheden
werden gestaakt en de dringende vermaning van
Hartl om den vrede niet verder te verstoren vond,
met het oog op de kraehtige armen van den niet
zachtzinnigen vredestichter, gemakkelijk gehoor.
Scbieiijk, net als verjaagde vliegen kwamen de
meisjes weer terug, de viool werd gestemd en
na een paar minuten was het onweder voorbij en
alles weer even genoegelijk als te voren; zelfs
de Hartenbergers kwamen terug en namen hunne
oude plaatsen weer in, zonder eenige lust tot
voortzetting van den strijd te verraden. De
schoone Moni ging naar Hartl toe, reikte hem
vriendelijk de hand en zei
„Gij zijt toch een flinke kerel, Hartl", ter
wijl zij een rij schitterend witte tanden tusschen
de roode lippen liet zien „Maar nu moet gij
ook eens met mij dansen".
„Wat, dansen Verlang dat niet, meisje",
antwoordde hij bijna angstig.
„Gij moet, Hartl gij zult mij toch de
schande niet aandoen van mij een dans te wei
geren. Wij dansen maar een Landler".
„Mij goed", zei de jongeling en nam het
meisje in zijne armen. Zoo heel gemakkelijk was
commissiën gesplitst, die tot hunne voorzitters
hebben gekozen de heeren Visser van Hazers-
woude, Van der Breggen en Hofman. De voorzitter
en onder-voorzitter der commissie maken geen
deel uit van eene der sub-commis9iën.
Te Amsterdam zal Maandag door den Neder-
landschen schildersbond een, zooals het bestuur
daarvan dit noemt, nationale vergadering
gehouden worden, waarop het volgend programma
ter tafel zal komen
1. Zullen de Nederl. schilders zich aan den
bond en zijn hoofdbestuur aansluiten, om met
vereende krachten, eendrachtig saam te werken
tot bereiking van het groote doelde belangen
van de schilders worden door henzelvon bestuurd
en verdedigd
2. Zullen zjj zelf uit hun midden mannen
kiezen, die hunne belangen ook bij de Volksver
tegenwoordiging voordragen en bepleiten
3. Zullen zjj uit hun midden commissiën be
noemen, om de gemeente-instellingen of inrich
tingen van onderwijs te bezoeken, het daar gege
ven onderwijs nauwkeurig te volgen, en van hunne
bevinding een uitvoerig verslag uit te brengen
ter plaatse waar zulks behoort?
4. Zullen de practische mannen zelf een ontwerp
maken voor een practisch onderwjjs, ten einde
langs dien weg krachten te kweeken, die in de
practjjk bruikbaar zijn
5. Zullen zij met alle hun ten dienste staande
middelen deugdelijk goed onderwijs steunen, en
voor het onpractische waarschuwen
6. Zullen zjj verder, door alle onder hun bereik
liggende middelen, de beoefening en kennis van
het schoone schildersvak in al zijne onderdeelen
trachten te bevorderen
Omtrent punt 3 merken wjj alleen op, dat de
heeren op die vraag maar ontkennend moeten ant
woorden, omdat de uitvoering zou afstuiten op
het onoverkomeljjk bezwaar, dat niet ieder het
recht heeft die instellingen en inrichtingen te be
zoeken, e.u nauwkeurig te volgen.
In een brief uit Indië over de zaak van Tjiomaa
aan De Amst., leest men
„Na kennisneming van alles, wat er over deze
zaak geschreven is door voor- en tegenstanders
van den heer De Sturler, kom ik, die de bjj
vroegere gelegenheden door den heer Lautier
aangenomen houding steeds verdedigd heb, tot de
conclusie: dat er te Tjiomas, evenals op alle
particuliere landerijen, verkeerde dingen gebeuren;
dat de regeering geljjk had, met die tegen te
gaan dat dit echter door de heeren Lautier en
Van Rees jr. op hoogst onberaden, hartstochtelijke
wjjze is geschied o. a. ontzag de heer L. zich
niet, den opgezetenen van Tjiomas toe te voegen:
zijt gjj mannendoe een sarong aan en gaat
met de vrouwen rijst stampen dat dienten
gevolge de bevolking, daarbjj tevens bewerkt door
fanatieke invloeden, haar toevlucht heeft genomen
tot geweld, iets dat juist door den tact der amb
tenaren had vermeden moeten worden, en dat
ten slotte de uitzetting der heeren Sol en De
het echter niet en als hij zijne danseres bij de
heupen pakte en in de hoogte tilde, bukte zij
van angst dat zij met het hoofd tegen de zolde
ring zou stootea. Na het dansen zaten zij naast
elkaar. De galante danser tracteerde zijn dame
op een glas zoeteD, warmen wijn en praatte heel
druk met haar. Zij scheen echter niet heel te
vreden over zjjn gesprekwant het liep alleen
over koeieu, weideD, slederijden en alle mogelijke
dingen, alleen niet over datgene, waarvan zij
gaarne gehoord had er kwam geen teeder
woordje over zijne lippen!
Toen de vetweider aan de deur van de dans
zaal verscheen en kortaf: „Moni, naar huis gaan
riep, stond de gehoorzame dochter op, reikte
Hartl de hand en zei„Goede avond, Hartl
ik dank u wel, al kan ik verder niets voor u
doen
Hartl wilde blijkbaar iets zeggen, maar waar
schijnlijk was het zooveel dat het niet in eens
over zijne lippen kon; terwijl hij naar een ant-
woordzocht, knikte het meisje hem bijna onmerk
baar toe en snelde haar vader achterna, die
langzaam de herberg verliet.
Hartl keek een oogenblik peinzend voor zich,
mompelde iets van „Sapperlooten ging met
groote stappen tusschen de dansenden door de
zaal uit, om weer zijn oude plaats beneden in te
nemen. Kort daarna begaf hij zich met zijn
vader naar huis.
Deze scheen erg goed geluimd, hij neuriede
zacht voor zich heen, lachte nu en dan hardop
