Onderwijs.
Verspreide Berichten,
king wilde niet gediend zijn van die weldaden.
De landheer echter dreef zpn wil door en nam
daartoe zjjne toevlucht tot twee klemschroeven
1° de heerendienst; 2° de tuin huur.
Dit gaf aanleiding tot herhaalde volksoploopen,
tot een strijd tusschen landheer en bevolking, die
weldra zulke afmetingen aannam, dat de toenma
lige assistent-resident Van Musschenbroek zieh in
Januari of Februari en laatstelijk in Juni 1869
verplicht zag, daarvan officieel kennis te geven
aan den resident van Batavia. Maar hij koos
partjj voor den landheer. En ook de resident van
Batavia riep den assistent-resident niet tot zijn
plicht, doch steunde hem en den landheer tegen
over de bevolking. De inlandsehe hoofden tee
kenden evenwel, later namens, maar tegen den wil
van de bevolking het contract. Al wie zich
daaraan niet onderwierp, werd door tuinhuur en
heerendienst genoopt het land te verlaten of zich
op den duur toch in het contract te schikken. Het
wanbestuur was van dien aard, dat duizenden
successievelijk Tjiomas ontvloden, om verlossing
te zoeken van het ondragelijke juk. Met officiële
cjjfers bewpst de Java-Bode verder dit beweren.
Dat de landheer niet aangeklaagd werd, is ver
klaarbaar uit den invloed, dien hij voorheen be
zat. Hij was vriend van de meeste landvoogden,
van hooggeplaatsten en van invloedhebbende par
ticulieren en ambtenaren, wien hp steeds van zjjne
vriendschap de tastbaarste blijken gaf; daardoor
was het voor den assistent-resident dikwijls moei-
ljjk om recht te doen. En bovendien bestaat er
op het land Tjiomas zulk een stelsel van spionnage,
worden de grenzen ervan zoo goed bewaakt, dat
het voor den inlander bij na onmogelijk was om
zich over dag te begeven naar den assistent-resi
dent om daar zijne klachten in te dienen. En
zp, die zich 's avonds onder bescherming der
duisternis begaven naar den man, üie in hunne
oogen de eenige was, die redding aanbrengen kon,
werden niet gehoord, omdat zij niet kwamen
tijdens de uren, waarop het kantoor geopend was.
Wat hun dan te Tjiomas wachtte, indien hun
tocht was ontdekt Erger mishandeling, erger
ellende en leed. Is het, vraagt de Java-Bodei
dan te verwonderen dat de bevolking zweeg? Is
het te verwonderen, dat het onderzoek v»n den
officier van justitie geene resultaten gat? Bewijst
dat meer dan dat het rechterlijk bewijs niet kon
worden geproduceerd Later sprong de assistent
resident Lautier voor de bevolking in de bres en
de zaak nam den loop dien men kent.
De kweekschool voor machinisten te Amsterdam
verkeert, blijken» het jongste jaarverslag, in bloeien-
den toestand, De cursus 188586 begon met 45
leerlingen in de eerste en 41 in dp tweede klasse.
Bp het einde van jden cursus werd door 2 leerlin
gen vpn de tweede klasse het examen onvoldoende
afgelegdzp volgen voor de 2e maal de lessen
in die klasse.
De overige hebben de schoolverlaten; 11 hunner
met de bepaling, dat zp een her-examen moeten
afleggen in jade vakken waarin zp niet geheel
voldaan hebben, wanneer zij zich het volgend jaar
voor het diploma-examen aanmelden.
Het diploma-examen werd in het afgeloopen
jaar afgelegd door 30 oud-kweekelingenaan 21
hunner kon het diploma uitgereikt worden.
Sedert de oprichting der school (1878) hebben
zich 605 jongelieden voor het admissie-examen
aangemeld, waarvan er 393 geplaatst konden
worden. Hiervan werden er 37 op verzoek ont
slagen, terwijl er 15 om verschillende redenen
verwpderd werden voordat zij den cursus geheel
doorloopen hadden, en een is overleden. 249 leer
lingen verlieten de school na den tweejarigen
cursus, om zich in verschillende werkplaatsen
verder voor het diploma-examen te bekwamen.
Van de 176 oud-kweekelingen, die een jaar of
langer in de practpk werkzaam zijn geweest, zpn
er 128 teruggekomen voor het diploma-examen
aan 112 hunner kon het diploma uitgereikt worden.
De circulaire, welke zooals in een vorig
Dommer werd gemeld, door de vereenigiug Land-
homo en veeteelt te Wolfaartsdjjk, onder de land
bouwers en landbouw-vereenigingen in Zuid-,
Noord-Beveland enWalcherén verspreid zal worden,
luidt als volgt
»Het zal wel geen uitvoerig betoog behoeven,
om te doen uitkomen, hoe de teelt van Buiker
bieten voor den landbouwersstand op verre na
niet meer die voordeelen van vroeger aanbrengt,
ja zelfs dreigt tot schade te zullen gaan uitloopen,
en dat de achteruitgang bepaaldelijk toegeschre
ven mag worden aan de willekeurige handelingen
van de heeren fabrikanten, die samenspannen,
om uitsluitend eigen voordeel te bejagen.
De dorpsvereeniging alhier hoeft dit aanbelang
in hare vergadering van den 11 dezer tot een
opzettelijk punt van bespreking gesteld, waaruit
het besluit is voortgevloeid tot het uitvaardigen
van een circulaire aan de bestaande landbouwver-
eenigingen in Zuid- en Noord-Beveland en Wal
cheren en speciaal mede aan verscheidene bekende
landbouwers aldaar, het voorstel inhoudende, om
de landbouwers, voor zooveel de suikerbietenteelt
aangaat, tot een bond te vereenigen ten einde
der fabrikanten handelwijze krachtdadig te keer
te kunnen gaan.
Vermeenende, dat dit middel door de landbouwers
in hup belang gretig behoort aangegrepen te t
worden, verlangt de vereeniging alhier, bp vrien-
delpke uitnoodiging hiertoe, een bewps van
instemming voor haar plan te mogen ontvangen
vóór den len December e. k. aan het adres van
den secretaris der vereeniging (den heer J.
van der Baan) om, zoo daaruit de genegenheid
bljjkt tot eene eendrachtige samenwerking, alsdan
nader tpd en plaats te bepalen tot het bespreken
en vaststellen van de vereischte maatregelen voor
het beoogde doel. Bij onverhoopte mislukking
van het plan, zal door een6 advertentie in een
of meer dagbladen daarvan kennis gegeven worden.1'
Te Ovezand hebben de mazelen zich gedu
rende de laatste dagen in erge mate uitgebreid
dientengevolge is de openbare school tpdelpk
gesloten.
In de vaargeul vóór de »Vereenigde polders
van Ossenisse" is sedert het vorige jaar aan de
plaatzpde eene enorme massa mosselzaad gevallen,
dat thans door een groot aantal vaartuigjes wordt
opgekord. Meer dan 1000 tonnen dezer schelp
dieren zijn op deze wijze reeds naar de mossel-
banken gebracht.
Naar men hoort zou er plan bestaan om aldaar
geregeld mosselbanken aan te leggen.
In Sept. werd te Doesburg bp den ontvanger
der registratie f 3500 successierecht in goud-geld
betaald. Bjj zoo'n liefhebberij om goud-geld te
bewaren, moet er wel gebrek aan gouden tientjes
komen.
Bp een hevig onweder werden Zondagavond
onder Alkmaar een watermolen en de nieuwe
celgevangenis getroffen. De eerste brandde geheel af.
De bekende geschiedschrijver en aardrijks
kundige, V. H. Witkamp te Amsterdam, viert
30 dezer zpn zeventigsten verjaardag. Er heeft
zich een comité gevormd met prof. Mathijs de
Vries tot eere-voorzit ter, om hem bij die gelegen
heid een bljjk van hulde aan te bieden, o. a.
bestaande in een vriendenrol. Opdat geene hand-
teekening door onwillekeurig verzuim daarin
ontbrekeworden belangstellendendie nog
geen mededeeling ontvingen, uitgenoodigd zich
schriftelijk te wenden tot een der leden van de
commissie van uitvoering, de heeren A. C. Wert-
heim, C. Dyserinck en Martin Kalff.
De heer mr. J. W. Spin, de anti-revolution-
naire sociaal-democraat, die nu en dan in de
Standaard zjjne meeningen openbaarde en als
verkiezingsredenaar in het district Sneek is opge
treden, heeft in de laatste vergadering, welke hp
met de anti-revolutionnairen in dit district hield,
dezen heeren aangekondigd, dat hp die gelegen
heid aangreep, om plechtig afscheid te nemen van
de anti-revolutionnaire zaak.
Te Edam is een vierjarig kind in een waterton
achter de woning gevallen. De menschen,
die het zagen, begingen weer de onvergefelijke
domheid, het arme kind in 't water te laten liggen
tot de politie was gehaald. Maar inmiddels was
't kind dood! Te Zwolle is een wissel wachter,
bezig zijnde met het rangeeren op het goederen
emplacement, tusschen de buffers van een loco
motief en wagen geraakt en onmiddellijk gedood.
De oppassende man laat eene weduwe en drie
kinderen na.
Naar gemeldt wordt is door het dames-comité
voor de oprichting van een monument voor mevr.
Bosboom-Toussaint, de vervaardiging daarvan aan
Bart van Hove opgedragen.
De zeeroof door Engelsche visschers is aan
de orde van den dag. Zoo is nu weer schipper
Van Kempen, voerende den Maassluischen logger
Jacob, op 3 Oct. jl., des nachts op 54° NB. door
den Engelschen kotter Wild Flower Hull 1480,
beroofd van zijn halve vleet, die door den Engel
schen visscher werd afgekapt.
Te Hoshiarpoer in het Pundjak gebied hebben
Mohammedanen een Hindoesohen wijk aangevallen,
geplunderd en de huizen vernield. Een detache
ment troepen is door de autoriteiten aangevraagd
om de orde te bewaren.
De Anchoria is terecht; zp heeft met veel
tegenspoed te kampen gehad en is eindelijk door
de Favourite naar de haven van St John (N.
Brunswijk) gesleept. Alle passagiers en de equi
page zpn gezond en ongedeerd.
Door Nekliadoff zijn drie nota's aan het
Boelgaarsch gouvernement gezonden. In da eerste
protesteert hij tegen het werpen van steenen in
den tuin van het Russisch consultaat door het
volk; hp beklaagt zich verder over de slechte
behandeling door de boeren ondervonden. De
tweede nota bevat een protest tegen de verkiezin
gen, en in de derde komt de Russische consul op
tegen de circulaire, door het gouvernement aan
de vreemde consuls gezonden, waarin vreemdelingen
bedreigd werden met uitzetting in geval van be
moeiing met de verkiezingen.
De nota is in naam van generaal Kaulbars ge-
teekend.
De regeering zou de drie nota's gisteren be
antwoorden.
Maandag had te Sofia eene groote volksbetooging
plaats om den gekozenen te gaan gelukwenschen.
Voor het Russische consulaat riep men: »Leve
de Czaar" en „Leve het vrije Boelgarpe 1"
aSDEUKT BIJ BE ÖEBB.OEDER3 ABEAHAKS,
IE MIDMJJMIEO.
