PT 240.
my
1886.
Dinsdag
12 October
FEUILLETON.
Middelburg 11 October.
Dit blad verschijnt dagelijks,
met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs per 3/m. franco 3.50.
Afzonderlijke non;roers zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
Advertentiën 20 Cent per regel.
Geboorte-, Trouw-, Doodberichten, enz.: van 1-7 regels f 1.50
iedere regel meer 0.20.
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
MEVROUW JUNI.
MIDDELBUROSOH
Agenten te Vlissingen: P. G. de Vet Mestdagh Zoon, te Goes: A. A. W. Bolland, te Kruiningen: P. van dek Peijl, te Zierikzee: A. C. de Mooij, te TholenW. A. van Niewenhdijzen, te Terneuzen: A.van dek Peijl Jz.
Hoofdagenten voor het Buitenlandte Parijs en Londen, de Compagnie générale de Publicité étrangère G. L. Dadbe Cie., John P. Jones, opvolger
GMEENTERAAD,
De burgemeester van Middelburg, maakt bekend,
dat op Woensdag den 13 October 1886des na
middags te 24 ureneen openbare zitting
van den gemeenteraad zal plaats hebben.
Middelburg, den 11 October 1886.
De burgemeester voornoemd,
P I C K
Het aantal bestrijders van het ontwerp tot
uitbreiding der wet op het recht van vereeniging
en vergadering neemt toe.
In het Paleis van justitie wijdt D. S. daaraan
een artikel, ook in ongunstigen zin; en hjj
schrjjft ten slotte
De vrees is een slechte raadgeefster en in de
ministerieele bureau's schijnt zjj al bijzonder sterk
aanwezig. Oude en verouderde strafbepalingen
werden voor den dag gehaald, wat vervolgbaar
was, werd vervolgd de eene socialist voor, de
andere socialist na werd gearresteerd en veroor
deeld; en zjj, die nog aan de wet ontsnapt zjjn,
zullen thans kunnen worden vervolgd. Heeft
men dan nooit gehoord, dat kwestiën, zooals de
ociale kwestie er een is, niet door strafbepalingen
worden opgelost? Ik voor mjj acht de denkbeel
den der socialisten reeds daarom onaannemelijk,
omdat zjj de beteekenis van het individu doen
opgaan in die van de massa, maar ik geloof, dat
die denkbeelden zullen moeten worden bestreden
door een ernstig onderzoek der maatschappelijke
toestanden, ingesteld met den oprechten wensch
om te verbeteren wat zoo dringend verbetering
behoeft. Komt tot het volk met liefde en toewjj-
diDg voor zjjn belangen, en gjj kunt uw wetten
missen, het marktgeschreeuw van enkele opge
wonden sprekers zal u niet deeren, en gij zult
den vooruitgang hebben gediend in plaats van
aan den dwang te hebben geofferd. Iedere vrij
heid leidt tot misbruiken, wie zal het ontkennen
maar ik voor mjj aarzel niet te zeggen, dat in
ons land die misbruiken niet zoodanig zjjn, dat
men het gebruik moet keeren. Heden de socia
listen, morgen de anti-revolutionnairen, overmor
gen weer anderenmet rekbare strafbepalingen
kan men iedereen, dien men wil, tijdeljjk onscha
delijk maken. En rekbaar is, zooals wjj zagen,
het voorstel der regeering in ruime mate.
Doch dat voorstel is nog geen wet. Van de
zjjde van alle partjjen mag ernstig verzet worden
verwacht, en vooral de liberale partjj, die, als de
partjj der meerderheid, de verantwoordeljjkheid
draagt, zal aan een dergeljjke voordracht haar
steun moeten weigeren. Liberale organen en
liberale kiesvereenigingen, de liberale unie bovenal?
moeten een ernstig protest doen hooren. De
vrjjheid, die de regeering wil aantasten, is een
str jjd waard. Zoo de liberalen dien strjj l mochten
Uit het Engelsch
door THOMAS KEYWORTH.
VIEEDE BOEK.
Hoe een man zachter wordtdoor Ralf Redgate.
III.
Nevison was niet op zjjn gemak, hij schudde
Eppie de hand, alsof ze nooit geliefden geweest
waren. Hugo was veel harteiyker in zijn begroe
ting ran Myra. Ik kon niet nalaten mjjzelven af
te vragen, of er ook gevaar bestond dat de twee
families door dubbele banden vereenigd zouden
worden. Want als Stamford Eppie beminde,
waarom zouden Hugo en Myra elkaar dan ook
niet liefhebben
Ik sloeg de jongelieden nauwkeurig gade, maar
zag niets dat mjjn achterdocht opwekte. Eppie
scheen niet zóo vroolyk als zjj geweest was. In
een menschelyk karakter bestaat geen voortdurende
zonneBchyn. Zelfs mijn lieve vrouw met al haar
opgewektheid en vrooljjkheid had oogenblikken
van neerslachtigheid.
Wy praatten even over de zaken maar niet
lang. Thomas wist meer van alle bjjzonderheden
der fabriek dan Hugo en Stamford samen. Hjj
is een geboren werkman en voelt zich het meeste
thuis by de ovens, by de ketels en in den piet-
polen. Hugo is zeer nauwgezet, maar zjjn lief-
ontwijken, cn mee mochten willen werken, om
hen, die anders denken dan zij, den mond te
snoeren, dan zy herinnerd aan De Genestet's
geestig versje over het begrip „liberaal".
Wij zijn ontzaglijk liberaal,
Wij laten ieder vrij
In doen en denken kunst en taal,
Wjj zeggen vrij en blij
Dom volkje, dat niet denkt als wij
En wroet voor zijn partij,
Dat hen de duivel haal
Wat zijn we liberaal
Jan G. de Vos schrijft in de Lantaarn een briet
aan Smit Kleine, waarin o. a. het volgende voor
komt, naar aanleiding der veroordeeling van den
heer Domela Nieuwenhuis:
Iets anders is 't, of Domela Nieuwenhuis als
redacteur niet althans gedeelteljjk verantwoor-
delyk gesteld kan worden voor het stuk. Doch
op dien grond werd hy niet veroordeeld.
Maar op het einde der verlichte ja, elec-
trischnegentiende eeuw, zyn we nog niet zóó
ver gekomen, dat we geloots- en overtuigingsver
volgingen nalaten. In sommige landen vervolgt
men de Joden, in alle staten de sociaal-democra
ten Want, nietwaar, de zoogenaamde hoon en
smaad, den koning aangedaan, is niet anders dan
het voorwendsel, de aanleiding, om den sociaal-
democratiscben leidsman te treffen 1 Wanneer
men Domela Nieuwenhuis alleen wegens beleedi-
ging van den koning vervolgde, zou hy ten
minste dat zou een leek zoo zeggen niet meer
strat moeten hebben dan bjjv. de heer l'Ange
Huet, die ééne maand kreeg. Fantasio bezigde
beleedigender uitdrukkingen dan Boelens.
Er was eens een koning hoe hjj heette, weet
ik niet meer" en waarom zou ik zyn naam
onthouden, daar hy overigens niets bjjzonders
heett verricht
Er was eens een koning misschien w a b tij
er nooit, maar ook dat doet er evenmin iets toe
als zjjn naamwant hy had er kunnen zyn en
hy had een naam kunnen dragen
Er was eens een koning, die een verstandig
woord zei. Dat gebeurt koningen ook wel eens.
Een onderdaan van dien koning was ontevreden
over zyn bestuur, gaf dit luide te kennen, ja, ont
zag zich niet om hem te smaden en te hoonen
met vele leelyke woorden. Een dienaar van het
gerecht ontstak in woede, greep den scheldenden
onderdaan in zyn kraag en sleurde hem voor den
koningstroon, waar hy hem aanklaagde van majes
teitsschennis en een zware straf eischte.
Toen Jijj uitgesproken had, glimlachte de koning
en zeide
»Gy beiden zjjt al even dwaas! De een wierp
met drek naar de zon en meende haren glans
daarmede te verduisterende ander waande, dat
het licht der zon in waarheid was verduisterd.
Verblinden, die gjj beiden zyt. Ei, zietde zon
schjjnt met gelijken luister als voorheen. Dwaas
hy, die meent myne majesteit te kunnen treffen,
hebbery voor letterkunde is zoo sterk, dat hy
zich nooit met hart en ziel aan het werk zal
kunnen wjjden.
IV.
Het bezoek der jongelui werd elke week her
haald. Ofschoon tengevolge eener onhandigheid
van dr. Wells, Stamford den eersten keer mede
kwam, zei ik hem dat het my aangenaam sou
zyn hem iederen Zaterdag te zien, als hy lust
had. Hy is telkens gekomen, dus denk ik dat
het' hem nog al aanstond.
Hy en Eppie gaan vaak samen als wy wandelen.
Hugo en Myra sluiten zich ook meer en meer aan en
Thomas houdt my gezelschap. Wat zal het einde
van dit alles zyn?
De eerste Juni was de verjaardag van Eppie
en die viel dit jaar op een Zaterdag. Sedert dien
dag is er bepaald minder gedwongenheid tusschen
haar en Stamford. Zy zong het liedje van haar
moeder en scheen vroolyker dan ik haar sedert
die moeielykheden in April gezien had. Ik voel
my nu weer heel wel en hoop dat myn luie
leven spoedig uit zal zyn. Wells zegt dat ik,
ala er niets tusschenbeiden komt, een week of
veertien dagen naar huis mag.
Myn eigen overtuiging is dat ik nu zoo wel
ben als ik ooit in myn leven geweest ben.
Toen Stamford den laatsten keer hier was vertelde
ik hem, wat de dokter gezegd had. Wjj wandelden
samende rest van het gezelschap was vooruit.
nog dwazer hij, die meent dat zij getroffen werd.
Gaat beiden been en zondigt niet weer
Eene „wreede straf" noemt terecht een inzender
in het Handelsblad de voltrekking van het vonnis
over den heer l'Ange Huet, redacteur van het
Dagblad van Nederlandsch Indië uitgesproken.
Wegens bet artikel van Cd. Busken Huet, onder
het pseudoniem Fantasio hem toegezonden, werd
hij tot eene maand gevangenisstraf veroordeeld.
Het was bekend, dat hij de schrijver niet was
en dat hy door zijne betrekking was gehouden,
al wat zijn neef zond, te plaatsen.
Dat de rechter zich door deze omstandigheid
niet moest laten leiden om het misdryf ongestraft
te laten, kan nog verdedigd worden. Maar toen
kort daarop de dood van Busken Huet werd ver
meld, kon toch, al ware het slechts uit achting -
niet voor Fantasio maar voor een der grootste
Nederlandsche letterkundigen van onzen tijd, de
gouverneur-generaal gratie hebben verleend. Hij
die het feit gepleegd had was dood, en de dood
onttrekt ieder aan de straf. Slechts het verblijf
buiten Indië was oorzaak, dat een ander die voor
hem dragen moest.
Ook dit had op den gouverneur-generaal geen
invloed. L'Ange Huet's verzoek om gratie werd
geweigerd.
Maar hem, den onschuldige, die voor de schuld
van een ander moest boeteD, werd de gevangenis
straf zoo hard mogelijk gemaakt. Hij werd vol
komen gelijkgesteld met andere misdadigers en
gevoed als zij, en het werd hem verboden zich
met den arbeid bezig te houden, waaraan bjj ge
woon is. Hij, de letterkundige, moest acht uren
daags zich met handenarbeid bezighouden.
In Nederland zou hij nog alleen in een cel
worden geplaatst 5 in Indië moet hjj zjjne cel met
anderen deelen.
Is dit geene noodelooze wreedheid, die voor den
beschaafden man de straf tienmaal zwaarder
maakt? Waarom zulk een straf opgelegd aan het
slachtoffer van een contract, aan een f e i t e 1 ij k
onschuldige, en dat hjj dit is, wisten zoowel
de rechters als de gouverneur-generaal.
Die gouverneur-generaal heet Y an Rees, dia
gouverneur-generaal is liberaal, die gouverneur-
generaal, die zóó rechtvaardig, zóó billijk, zóó
humaan handelt, regeert het goddeljjk ryk van
Insulinde 1
En de regeering hier te lande gedoogt dat, cn
de minister van koloniën keurt dat niet af, en
Z. M. de koning, Willem III, roept zulk een on
waardig plaatsvervanger niet terug, en de leden
der tweede kamer wagen 'tniet eenmaal althans
hunne afkeuring uit te spreken I
Waarljjk, het is gelukkig, dat er uitbreiding
van kiesrecht komt. Er zal onder de nieuwe afge
vaardigden dan misschien een man zjjn, die recht
recht en krom krom zal durven heeten.
Men schryft ons
Men hoort wel eens beweren dat zich gedurende
de laatste jaren in Nederland op elk gebied feiten
Ik had gemerkt dat hjj zyn best deed om met
mjj alleen te zijn en was benieuwd, wat hjj in
zijn schild voerde.
„ZaL hy iets over Eppie zeggen?" dacht ik
en voelde mjjn oude veroordeel terugkeeren.
Maar in plaats van over mjjn dochter te praten
begon hy over het onaangenaamste onderwerp
van alles, den diefstal.
„Denkt gjj, dat gij wel genoeg zijt om over
die gestolen bankbiljetten te spreken vroeg hjj.
„Praat my niet van die bankbiljetten en
die brandkast", antwoordde ik, „zy zyn al dien
tijd ala een nachtmerrie voor mij geweest en ik
doe alles, wat ik kan om ze te vergeten."
„Denkt gjj niet dat het beter zou zjjn om
de zaak grondig te onderzoeken? Het is niet
uwe gewone manier om iets halverwege te laten
steken."
„Ik heb er genoeg over gedacht," zei ik
„en begrijp niet, wat wjj kunnen doen. DieBartle
moet iets byzonders aan mjj gezien hebben en
daarom met den buit op den loop gegaan zjjn. Ik
geloof, dat hjj naar Amerika is en daar zal hjj
de bankbiljetten wel van de hand gedaan hebben."
„Zjj beginnen nu in de wandeling te komen"
zei Stamford.
„Ik zou liever tienmaal het verlies willen
ljjden dan aan iedereen te vertellen dat ik
krankzinnig genoeg ben geweest om mjj zelf
te bestelen en mjj daarna weer door een dom-
men arbeider te laten bestelen,
„Maar Bartle is zoo dom niet. Hjj was wat
en verschijnselen voordoen die van diep verval
getuigen. Niet fin de laatste plaats wjjst men
daarbjj op het systeem dat aan de drankwet ten
grondslag ligt, aan welk toonbeeld van vaderlijke
regeeringszorg zoovelen hebben meêgeholpen, en
komt men tot de slotsom dat wjj een toestand te
gemoet gaanwaarbjj aan elk Nederlander een
sociaal-valhoedje zal worden opgezet. Zeer be-
twjjfeld wordt daarbjj overigens of al die vader
zorg van regeeringswege wel zal bijdragen tot de
handhaving van het vrijheidsgevoel, de energie
en de persoonlijke onafhankelijkheid die wjj nog
bezitten, eigenschappen, die toch niet zoo geheel
verwerpelijk zyn.
Er heerscht voorzeker overdryving in deze be
weringen, maar het mag toch gevraagd worden
of de richting waarin Nederland in de laatste
jaren in stad en land geregeerd wordt wel
behoort te worden voortgezet. Zoo bepeinst thans
het Amsterdamsch gemeentebestuur Donato's
voorstellingen en schijnt het plan te hebben deze
voortaan eenvoudig te verbieden", omdat zjj
nadeelig zyn voor 'b menschen zenuwgestel.
Zou men nu toch niet beter doen om aan 't
Nederlandsch publiek zelf niet alle gezond ver
stand te ontzeggen en daaraan over te laten of
het zich aan Donato's proeven al dan niet wil
onderwerpen Heeft men er wel aan gedacht
wat die zucht tot bescherming van het zenuw
stelsel onzer goede Nederlanders dan zoo al meer
vorderen zal De geneesheeren zouden u ver
schillende spijzen en dranken kunnen opnoemen,
uiterst sehadeljjk voor dat zenuwstelsel. Moet de
regeering daarvan dan het gebruik eenvoudig
gaan verbieden" De statistiek leert dat de
meeste geestesverstoringen het gevolg zyn van
godsdienstige of kerkeljjke mjjmerjjen. Moet de
regeering de verbodstheorie dan ook op dat ge
bied gaan toepassen? Wel bekome het haar!
Ook voor regeeringsstelselg geldt de spreuk S
het is beter ten halve gekeerd dan ten heel»
gedwaald.
In de Hollandsche bladen komt de volgende
mededeeling voor:
Het onderzoek van de staatsbegrooting is nog
niet in alle afdeelingen van de tweede kamer afga»
loopen en zal (heden), Maandag, zoo noodig Dins
dag worden voortgezet. Na behandeling der voor
de openbare zitting aan de orde gestelde aange
legenheden, zjjn er geen wetsvoordrachten iu
staat van wjjzen en zal de kamer alzoo eenigen
tijd reces moeten nemen, tenzjj het antwoord op
het verslag over het enquête-voorstel omtrent den
arbeid de volgende week mocht uitkomen, in welk
geval de kamer zich met deze zaak zou kunnen
bezighouden.
De Indische begrooting voor 1887, waaromtrent
het sectie-onderzoek vrjj spoedig ten einde liep,
heeft in den boezem der commissie van rapporteurs,
waarvan voorzitter is de heer W. K. van Dedem,
tot zulk een uitvoerige nadere gedachtenwisseling
aanleiding gegeven, dat verslag en regeerings-
de anderen noemen een knappe vent. Parsby
zegt, dat hjj zjjn best deed om onbeschaafder ta
schijnen dan hy was. Somtijds sprak hjj met een
platten tongval, maar als hy er niet aan daeht
sprak hij even zuiver Engelsch, als ze in he£
weeshuis ieeren, zegt Parsby en dat is de hoogste
lof, dien hij iemand geven kan."
Ik zei dat alles wat dien diefstal betrof ïnfj
even onaangenaam wat en dat ik liever niet meer
in bijzonderheden daarover wilde treden.
„Is het u nooit opgevallen hoe leeljjk dia
zaak er voor mij uitzag vroeg hjj na eenigen tijd.
„Als wjj haar niet kunnen ophelderen, ben ik
nooit zeker dat men mij niet verdenkt."
„Denkt gjj dat ik u verdacht heb of ver
beeldt ge u dat ik u nog verdenk
Hjj zweeg een oogenblik en zei toen
»Nu gjj het mjj vraagt, moet ik u ant
woorden, ofschoon het mjj terugvoert tot de pijn
lijkste oogenblikten van mjjn leven. Ik schaam
my over de voorstellingen, die ik mjj gemaakt
heb. In het eerst daeht ik dat gjj vermoeden op
mjj hadt."
„En later
„Ik wil de zaak liever laten rusten dan tl
al de dwaze dingen vertellen, die ik mjj verbeeld
heb," sprak hjj aangedaan.
Maar daar wjj nu eenmaal dit akelige onder
werp aangeroerd hadden, vond ik maar beter om
alles te zeggen, wat er van te zeggen viel. Ik
vertelde hem dus openhartig, dat ik hem wel
degeljjk verdacht had, Toen ik het bericht zqq
