N° 226.
Jaargang
Zaterdag
25 September.
FEUILLETON.
Middelburg 24 September.
Advertentiën 20 Cent per regel.'
Geboorte-, Trouw-, Doodberichten, enz.: van 1-7 regels ƒ1.50
iedere regel meer 0.20.
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dit blad verschijnt dagelijks;
met uitzondering van Zon- en Feestdagen;
Prijs per 3/m. franco 3.50.
Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
Nederlandsclie landbouwbank.
MBVEOUW JUNI.
{Wordt vervolgd.^
«ga - i
IIDDELBIRGSCIË COURANT
Agenten te'Ylissingen: P. G. de Yet Mestdagh Zoon, te Goes: A. A. W. Bolland,te Krainingen; P. van dee Peijl,te Zierikzee: A. C. de Moou,te TholenW. A. van nieuwenhuuzen.te Terneuzen: A.van dee Peul Jz.
Hoofdagenten voor het Buitenland: te Parijs en Londen, de Compagnie générale de Publicité étrangère G. L. Datjbe Cie., John P. Jones, opvolger
De poging tot het oprichten van een Ned.
Landbouwbank geschiedt niet met het oog op de
te 'wachten landbouw-enquête maar in ver
band met een vroeger gehouden enquête
inzake het landbouw-credietDe bank heeft ten
doel: „kapitaal beschikbaar te stellen voor den
landbouw in Nederland en tot meerdere bloei
daarvan mede te werken."
Haar werkkring zal bestaan in:
a. Het geven van voorschotten of openen van credieten
onder zakelijken of persoonlijk <n waarborg.
b. Het opnemen van gelden a deposito met of zonder
vergoeding van rente.
C. Het bevorderen in de provinciën der oprichting, of
het geldelijk steunen van maatschappijen (naamlooze
vennootschappen), coöperatieve vereenigingen, lokaal- of
buurtspoorwegen, trams of andere plattelands communi
catie-middelen, crediet- of verhrniksvereenigingen enz.,
welke zich ten doel stellen de landbouwbelangen in het
bijzonder te bevorderen.
d. Het in consignatie ontvangen en verkoopen van
landbouwproducten met of zonder voorschotten. Het
verschaffen van werkgelden aan soliede landbouw-onderne-
mingen onder behoorlijken waarborg en zoo noodig tegen
consignatie van 't produkt.
e. Het aankoopen van landbouw-werktuigen, mest
stoffen, zaaizaden enz. voor rekening en ten behoeve van
solide personen of vereenigingen ten plattelande.
f. Alle bank- en geldoperatiën in den ruimsten zin,
die kunnen strekken ter bevordering van den landbouw
in Nederland en tot vermeerdering van het daarvoor be
schikbaar kapitaal.
g. Tijdelijke belegging ook. op andere soliede wijze der
eventueel beschikbare fondsen.
De directie wordt gevoerd door een president
en een of twee directeuren. De heer C. Prins
wordt directeur der handelsafdeeling. Het land
bouw comité benoemt uit elke provincie een
commissaris, die te zamen drie leden eener com
missie van toezicht benoemen, waarin voor de
eerste maal de heeren Bultman en mr D. Jose-
phus Jitta optreden.
De uitvoerige stukken liggen aan ons bureau
voor belangstellenden ter lezing, terwijl ook de
heeren H. J. E. Gerlach te Middelburg, J, M.
Kakebeeke te Goes en mr Jacob Moolenburgh te
Zierikzee zeker volgaarne bereid zullen zijn nadere
inlichtingen te verstrekken. Zij toch behooren
ook tot de onderteekenaars van een circulaire,
waarin doel en strekking van de bank nader
wordt toegelicht en die in haar geheel luidt als
volgt
»De ondergeteekenden zijn doordrongen van de
noodzakelijkheid om den Nederlandschen landbouw
te steunen in den grooten strjjd om het bestaan
tegenover de veelvuldige en machtige concurrentie,
die hem van alle kanten met vernietiging dreigt.
Zjj willen eene poging wagen om tegemoet te
Uit Ji e t Engelsch
door THOMAS KEYWORTH.
EERSTE BOEK.
Hoe een man hard wordt door Ralph Redgateg
Thomas Fry was een man, die mij leek, dat
zag ik terstond. Hp zei dat hp niets met een
commissie te maken wilde hebben. Als hp geen
betrekking kon krpgen zonder commissie, dan zou
hp liever in een achterhoekje gaan wonen en
sterven. Ik hield van den man en zei dat, als
hp zpn werk goed deed, niemand zich met hem
zou bemoeien.
Af en toe vond ik tpd om de school te be
zoeken; niet om te bedillen maar om te kijken.
Menscben van mpn karakter weten vrpheid te
laten zoowel als te bevelen. Er kwam spoedig
eene verandering in de kinderen en ik wist dat
wp een onderwijzer hadden, met wien zich geen
een in Swarston kon meten. Helena Fry, de
dochter, had veel invloed op de kleinen.
Ik bezocht haar afdeeling even vaak als die
van haar vader, misschien nog meer. Helena was
eenige jaren jonger dan ik en scheen alles te zpn
wat ik voor een vrouw kon wenschen. Maar ik
zei tot niemand iets over haar. Eensklaps braken
er zware koortsen onder ons uit. Er bad iemand
pipeten gehangen worden ter zake van slechte
bomen aan eenige groote bezwaren, die de land
bouwers hier te lande in hun bedrijf ontmoeten.
Zij zpn van meening dat de geheele Nederland-
sche natie daarbij groot belang heeft, en dat de
bloei van de meeste andere takken van handel
en npverheid ten nauwste samenhangt met dien
van landbouw.
Op algemeene sympathie en medewerking voor
hun plan durven de ondergeteekenden dan ook
vast vertrouwen.
En in dat vertrouwen bieden zp u ter kennis
name aan de statuten voor eene op te richten
Nederlandsche landbouwbank, met dringend ver
zoek om in uwe omgeving de belangstelling daar
voor te willen opwekken en tot deelneming aan
te sporen, zoodra de gelegenheid tot inschrijving
voor het kapitaal wordt geopend.
Men zou wenschen het kapitaal in kleine aan-
deelen gesplitst te zien, teneinde een ieder in de
gelegenheid te stellen bet voorgenomen doel te
bevorderen en de belangstelling in de latere goede
werking der zaak levendig te houden.
Gesteund door de sympathie van het geheele
land en de pverige medewerking harer oprichters,
bovendien op soliede wijze bestuurd, kan deze
bank spoedig het algemeen vertrouwen verwerven.
Zij zal daardoor, ook buiten haren specialen werk
kring, genoegzaam gelegenheid vinden, een deel
van haar eigen kapitaal zoowel als van de haar
toevertrouwde deposito- en andere vreemde gelden
in algemeene bankzaken op soliede, winstgevende
wpze te bezigen.
Het veld der operatiën is groot en de behoefte
aan zoodanige instelling wordt dagelpks dringender
gevoeld.
De bepalingen der statuten behoeven voor het
meerendeel geen bijzondere toelichting. Dat de
nieuwe bank zich hoofdzakelijk moet toeleggen op
het in het leven roepen van, het handelen met
en het steunen van nieuwe of reeds bestaande
kleinere instellingen in de provinciën ligt
voor de hand. Het doel is niet om aan deze
laatstgenoemden concurrentie aan te doen, doch
integendeel hen zoo krachtig mogelijk te helpen,
overal waar zp zelve in de richting der Neder
landsche Landbouwbank werkzaam zpn.
Aan al deze instellingen in de provinciën moet
worden overgelaten, ieder in haar kring voor eigen
rekening de landbouwers met voorschotten en
anderszins te gerieven, betgeen dan ook door haar
met goeden uitslag kan worden gedaan wegens
bekendheid met personen en locale toestanden,
waardoor goede controle mogelpk wordteene
controle die voor een centraal lichaam, te Amster
dam gevestigd, ten eenemale zou ontbreken of
althans zeer gebrekkig zou blpven. Op die centrale
instelling moet de plicht rusten om de provinciale
medewerkers zoo talrpk en krachtig mogelpk te
maken.
Handelaar en producent kunnen door bemidde
ling der bank voorschotten erlangen op veldvruch
ten, granen of zaden eet. eet., hetgeen voor rekening
van de belanghebbenden, door zaakkundige be
middeling kan worden bewaard en gezolderd
of wel aan de hoofdmarkt verkocht, tegen bere
kening der minst mogelijke onkosten en tegen
vergoeding van billpke provisie en rente.
Inkoopen van veevoeder, meststoffen, werktuigen,
zaaizaden, kunnen voor vereenigingen ten platte
lande voor marktprijzen en op krediet geschieden,
om zoodoende door hoogere opbrengsten en ver
minderde uitgaven den Nederlandschen landbouw
te steunen.
Geldeljjke hulp en steun, vermeerdering van
opbrengst en vermindering van uitgaaf, ziedaar
het programma dat wij wenschen te verwezenlij
ken ten behoeve van den Nederlandschen land
bouw, en tot welks vervulling wp uwe hulp
inroepen".
In haar antwoord op de algemeene beschouwin
gen der tweede kamer over de grondwetsherzie
ning verklaart de regeering de hoop niet te laten
varen, dat welmeenende mannen van verschillende
zienswijze ten slotte, uit vaderlandsliefde, de
handen ineen zullen slaan. Nu billijke verwach
tingen zpn opgewekt is het inderdaad onmogelijk,
het werk in den Bteek te laten.
Door een inkomstenbelasting zou zeker een
aantal nieuwe kiezers kunnen worden voortgebracht,
doch alleen als ook de kleine inkomens werden
getroffen. Is dat echter de bedoeling der meeste
voorstanders
De regeering acht het wenschelpk, over elk
ontwerp na de beraadslaging te beslissen, ten
ware het onmiddellijk samenhange met een ander
ontwerp.
Ten aanzien van art. 194 blpft de regeering
van oordeel, dat het blijkbaar gebreken van
redactie heeft; maar een verandering is practisch
niet noodzakelijk voor de behartiging der belan
gen van het openbaar onderwijs, noch tot verze
kering van de vrpheid van onderwijs zooals de
grondwet van 1848 die bedoelde. Maar de her
ziening is wel wenschelpk zoo zp het uitgangs
punt vormt voor een verzoening tusschen vaderlands
lievende burgersdie in andere zaken van
staatsbeleid gaarne zouden samengaan,maar alleen
door het onderwijsvraagstuk zijn gescheiden. Zal
de verzoening tot stand komen, dan moet aan
het bijzonder onderwijs eenige meerdere waarborg
worden toegekend. Zoo werd het ook wederzijds
begrepen, en de veranderingen, door de regeering
voorgesteld, zouden „de bekende grieven", im
mers grootendeels hebben weggenomen. Maar
de tegenstanders der schoolwet, versterkt met 13
voorstanders van het onveranderd behoud, beslisten
ongunstig. Besloot de reg. nu een nieuw ver
zoenend voorstel te doen, dan zou dit of gelijk
luidend moeten zijn met of weinig verschillen van
dat verworpene; en op dien grondslag wil zij
thans harerzijds het debat niet heropenen, bedacht
op het gevaar om meer strjjd dan verzoening uit
te lokken. Of de kamer harerzijds een stap heeft
te doen, kan de regeering niet beslissen.
De minder urgente voorstellen thans te laten
rusten, ware een verminking zonder reden-
Bekwame spoed is zeker wenschelpk. Maar de
rioleering; maar in plaats daarvan gingen er
inteekeningslpsten rond ten behoeve der lijders,
Thomas Fry was een van de eerste slachtoffers
en in hem verloren wp den besten schoolmeester,
dien ik ooit gekend heb. Helena behield haar
betrekking en ik vernam dat zp volstrekt geen
bloedverwanten had. Toen haar vader eenigen
tpd dood was, vroeg ik haar of zp mpn vrouw
wilde worden. Zij was verrastwant zp had
nooit aan mp gedacht als minnaar of een echt
genoot en ik liet haar tpd om zich te bedenken.
Mijn hofmakerp was vrp kalm, doch welgemeend
en oprecht. Ik beminde Helena Frp en nadat zp
mijn vrouw was, beminde ik haar elk jaar meer.
Ik zal maar niet in bijzonderheden treden over
onzen verlovingstijd en ook niet veel van mpn
huwelijksleven zeggen. Ik weet dat er menschen
zpn, die uren lang over hun persoonljjk lief en
leed kunnen pratenmaar dat kan ik niet.
Toen Helena stierf, hadden wp drie kinderen;
het oudste was een meisje, Eppie. De twee anderen
waren jongens, Hugo en Thomas.
Eppie lpkt sprekend op haar moeder en zp
heeft dezelfde prettige, vriendelijke manieren.
Wanneer zp zingt: „mevrouw Juni," dan keeren
mpne gedachten alljjd terug tot mpn kortstondig
huwelijksgeluk.
Na mpn verlies legde ik mp meer dan ooit op
mjjjne zaken toe en ik slaagde in alles, wat ik
ondernam. Boudewpn Neyison was nog altpd bp
mpmaar hp ging steeds op den ouden voet
voort en trachtte nooit het een beetje verder te
brengen in de wereld.
Toen Stamford de Bchool verliet, stelde ik voor
om hem de praktijk onzer zaak te leerenmaar
dat scheen noch vader noch zoon aan te staan
en dus kwam de jongen op het kantoor.
Stamford had meer handelsgeest dan zpn vader
en ik vond hem zeer bruikbaar. Hjj was een
knappe, fatsoenlijke jongen, maar ik geloof niet
dat hjj van zpn werk hield. Ik bood ten tweede
male aan om hem de practische zijde van ons
vak te leeren; maar hp sloeg dit beleefd, doch
vastberaden af.
Misschien deed ik niet goed met mpne eigen
jongens te vroeg in de fabriek te brengen. Maar
mpn gevoelen is dat een jongen van veertien
jaar een ambacht moet gaan leeren en ik vind
het niet billjjk uwe stelregens alleen te houden
om er over te praten en de uitzonderingen om
er naar te handelen en dus moesten mpn jongens
op den gewonen tpd hun vak gaan leeren. HugOi
de oudste, heet naar Hugo Bramley en Thomas
naar don vader mjjner vrouw, Thomas Frp.
Ik was slechts zes jaar getrouwd geweest toen
Helena stierf. Eppie was vjjf jaar en de jongens
natuurlpk jongerzoodat zp geen van allen een
duidelpke herinnering hebben van de moeder, die
zp zoo jong moesten missen.
VI.
Nu moest ik vertellen hoe het kwam dat er
een wederzpdsche genegenheid ontstond tusschen
Stamford en mpn dochter,
kamer gelieve op te merken dat thans weder
eenig oponthoud ontstond uit haar verlangen
naar een voorloopig kiesreglement. Dat wordt
thans behoorlijk voorbereid, zoo spoedig mogelpk,
maar men zal er toch nog eenigen tpd op moeten
wachten.
Bij het opmaken der nominatie voor een lid
van den Hoogen raad heeft het gisteren in de
Tweede kamer nog al gespannen.
Eerst bjj vierde stemming werd mr Eyssell
als eerste candidaat gekozen.
Er waren uitgebracht 65 stemmen. Bjj de eerste
stemming verkregen de heer Van Swinderen 26 en
Eyssell 15bjj de tweede eerstgenoemde 28, de
laatste 19terwjjl bp beide stemmingen op den
heer Mom Visch 9 stemmen waren uitgebracht.
Bjj de derde stemming verloor de heer Mom
Visch 5, en verkregen de heeren Eyssell 29 en
Van Swinderen 27 stemmen.
Bjj de daaropvolgende herstemming had de
eerste 34 en de tweede 31 stemmen op zich ver-
eenigd.
Deze uitslag geeft het Vad. de volgende opmer
king in de pen
„De uitkomst is van dien aard, dat de wensch
in ons verlevendigd wordt, om deze bemoeiing
der Tweede kamer met de grondwetsherziening
te zien verdwijnen. De kamer toch heeft den
man, die n° 1 stond op de aanbevelingslijst van
den Hoogen raad, geen plaats op de voordracht
gegeven en overigens de volgorde geheel gewjjzigd.
De aanbevelingslijst luidde 1. mr P. J. van Swin
deren, 2. mr D. J. Mom Visch, 3. mr A. P. Th.
Eyssell, 4. mr P. van Bemmelen, 5. mr H. W. de
Graaf, 6. mr A. Telders. Op de voordracht is de
heer Eyssell van no 3 no 1 geworden, en mr
Telders van no 6 op no 2, de heer Mom Visch
is een plaats achteruit gegaan, de heer De Graaf
een plaats vooruit, terwjjl de heer Van Bemmelen
no 5 is geworden. De bevoegdheid der kamer
om dus te handelen wordt niet in twjjfel getrok
ken, en bepaaldelijk misgunnen wp den hoogst
bekwamen, in de praktijk ervaren rechtsgeleerde,
die de eereplaats heeft erlangd, die onderschei
ding niet, maar toch mag gevraagd worden, of
het goed is zoo weinig te rekenen met den wensch
van den Hoogen raad zelf, dat men den man,
door hem als de uitverkoren aangewezen, volstrekt
buiten aanmerking laat. Dit is te vreemder,
omdat de heer Van Swinderen door de kamer
zelf eenmaal als derde en bjj de volgende vacature
als tweede candidaat op de voordracht is geplaatst,
terwjjl het de laatste maal zelfs alleen aan het
lot was te wjjten, dat hjj niet da eerste plaats
heeft verkregen. De redenen, waarom ds heer
Van Swinderen thans onbekwaam of onwaardig
is, liggen buiten de mogeljjkheid van onderzoek."
Toch is, dunkt ons, de reden zoo ver niet te
zoekende politiek zal in deze wel een rol ge
speeld hebben.
De heer dr J. L'Ange Huet, uitgever-redacteur
fan het Alg. Dagblad van Ned. Indië, die wegens
den bekenden brief van Fantasio tot een maand
Dit is de oorzaak van groot verdriet voor mjf
geweest. Ik wensch te dat mpne kinderen zouden
huwen met menschen zooals zjj zelf zpn arbeiders,
afstammelingen van arbeiders. Voorspoedige ar
beiders zou ik natuurlijk verkiezen boven onge
lukkige arbeiders. Indien Stamford het schootsvel
in de fabriek verkozen had boven het fijne laken
van het kantoor zou het iets anders geweest zpn.
Ik had de overtuiging dat hjj het werk, waar
mede ik mpn geld verdiend had, minachtte, en
toch stak hp de hand naar dat geld uit. Ik heb
nog heel weinig over mevrouw Nevïson gezegd.
Ik zag haar zelden, doch op zekeren dag ont lekte
ik bjj toeval dat zjj hare dochters zelf les gaf,
in plaats van haar naar school te zenden. Eppie
was toen tien jaar en de gouvernante, die ik bp
haar had, zou juist gaan trouwen. Op eens kwam
ik op de gedachte dat mevrouw Nevison Eppie
met hare eigen dochters kon onderwjjzen. Het
geld dat mp een gouvernante kostte zou voor de
familie Nevison een aanzienlijke bjjdrage zjjn.
Ik sprak er met Boudewpn over en zjjne oogea
schitterden van bljjdscbap. Ik zei dat ik den
volgenden dag met mevrouw Nevison zou komen
spreken.
Toen zag ik eigenlpk voor het eerst de vrouw,
die zooveel voor baar man opgeofferd had. Zjj
zag er vervallen uit, maar zjj was opgewekt en
volstrekt niet kruipend of vleiend. Als zjj krui
pend was geweest, zou ik mpn dochter niet
gezonden en qpoit meer met haar gesproken hebben,