1886.
Dinsdag
129
7 September.
FEUILLETON.
Middelburg 6 September.
N° 210
Dit blad verschijnt dagelijks,
met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs per 3/m. franco f 3.50.
Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
Advertentien 20 Cent per regel;
Geboorte-, Trouw-, Doodberichten, enz.: van 1-7 regels ƒ1.50
iedere regel meer 0.20.
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
ONTBEUIKBAAR
IIDDELBURGSCHK COURANT,
Agenten te Vlissingen: P. G. de Vet Mestdagh Zoon, te Goes: A. A. W. Bolland, te Kroiningen: F. van dek Peul, te Zierikzee: A. C. de Moou,te Tholen: W. A. van Nieuwenhuijzen, te Terneuzen: A.van dek Peijl Jz.
Hoofdagenten voor het Buitenlandte Parjjs en Londen, de Compagnie générale de Publicité étrangère G. L. Daube Cie., John F. Jones, opvolger
Nautilus wijst in het Hbld. op het debat in de
eerste kamer over het ongeval, de Schorpioen
overkomen. Hij verdedigt daarin dat de minis
ter van marine het onderzoek naar het gebeurde
alleen aan marine-officieren opdroeg.
Waar de zaak zooveel sensatie wekte, moest de
minister zeer voorzichtig zijn en niet afwjjken van
de regelen, waaraan ook hij bij de behandeling
gebonden is. Wanneer nu een commandant van
een oorlogschip eenig belangrijk ongeluk met
zijn schip beloopt, kunnen alle oogenblikkeljjk door
den minister te nemen maatregelen slechts ten
doel hebben zich de gegevens te verschaffen,
waaruit hjj onpartijdig kan beoordeelen niet
of de commandant schuldig is en daarvoor eene
correctioneele of crimineele straf verdient, want
daarover heeft alleen het hoog militair gerechtshof
te oordeelen maar of dien commandant, zelfs
al wordt hjj later door het H. M. gerechtshof
vrijgesprokenhandelingen kunnen worden ten
laste gelegd, die hem als ongeschikt aanwijzen
om zulk een post van vertrouwen te bljjven
bekleeden of eventueel voor hoogeren rang in
aanmerking te komen.
Een onderzoek in dien geest kan alleen opge
dragen worden aan militaire officieren van het
korps, die meer anciënniteit hebben dan bedoelde
commandant, of, zoo dit laatste niet mogelijk is,
dan althans denzelfden rang bekleeden. Deze weg
is zeer terecht door den minister gevolgdhet
was een administratieve maatregel, die door hem
moest worden genomen. Wordt evenwel de kwestie
op een ander terrein overgebracht, dikwijls als
gevolg van een administratieven maatregel;
wordt namelijk, naar aanleiding van een dergelijk
ongeval als met de Schorpioen heeft plaats gehad,
de vraag gesteld of geen maatregelen zouden te
nemen zijn, om het schip bjj aanvaring te vrij
waren voor dergelijke treurige gevolgenwel
te verstaan als het mocht gebleken zjjn, dat de
bestaande inrichtingen niet doeltreffend mochten
wezen, dan zal geen enkel minister van marine
weifelen om in eene daartoe ingestelde commissie
van onderzoek ook ingenieurs, technici, hetzjj
burgerlijke of militaire, te benoemen, teneinde
dit vraagstuk afdoende uit te maken.
Bij het debat in ons hoogerhuis werd door den
interpellant gezegd„Is de soort schepen niet
goed, dat men andere kieze," en„mijne practjjk
bjj de koopvaardij heeft mjj geleerd, dat schepen
van 20 jaren even goed zijn als nieuwe en als zjj
niet goed zjjn dan worden zij vertimmerd"; ja
zelfs: »de natie moet zeker zjjn dat zjj voor hare
grove geld ook goede waar ontvangt."
Dit laatste zou, zegt Nautilus, in het binnenland
nog meer sensatie kunnen wekken dan het on
geval zelf en daarom zeggen wjj het den minister
dadelijk na: dit ongeval bewjjst niets tegen het
materieel der marine 1
Uit het. Noors ch
door JOHN PAULSEN.
„Mjjn vader was apotheker in een klein
3je van het Westland en geljjk de meeste
lieden van zjjn vak werd hjj rjjk. Hjj was een
levendig, opgewekt, kunstlievend man, waar de
eenvoudige burgerluidjes veel op te zeggen hadden.
Hjj ontzag zich niet om, ondanks zjjn waardigheid
als apotheker en raadslid, opgewonden gelegenheids
gedichten te schrijven in de eenige courant van
het stadje „De Waker" en zelfs zjjn naam er
voluit onder te schrijven. Hjj hield eindelooze
feestreden in de sociëteit; hjj improviseerde, zong
en declameerde, richtte ons eenvoudig huis in
tot een „salon" geljjk hjj het noemde, dat wilde
zeggen hjj noodigde iederen doortrekkenden reiziger,
die iets met.de kunst te maken had, bjj zich aan
huis, om het even of die een degeljjk tooneelspeler
was, of een acrobaat, wiens eenige behendigheid
hierin bestond dat hg zóóveel pond jjzer kon
optillen. Voor hem waren het altemaal „kunste
naars."
»Zelf was hg ontevreden met zgn beroep en
beschouwde zich zgn heele leven als een miskend
kunstenaarstalent. In zgn jeugd, toen hg arm
en eenzaam op de wereld stond, had hg gedweept
met het tooneel, maar zgn wensch om op te treden
gooit vervuld, Volgen» zgn eigen zeggen lag
Zulke woorden, door een kamerlid gesproken
naar aanleiding van het gebeurde met de Schor
pioen, zgn gevaarlgk. Toen de natie 20 jaren
geleden het ramschip Schorpioen aan de Nederl.
vloot zag toegevoegd, had zg goede waar voor
haar geld. Thans is dat schip, evenals al ons
gepanserd materieel, verouderddat wil niet
zeggen oud, versleten, maar, wat aanvals- en
verdedigingsmiddelen betreft, niet meer opgewas
sen tegen dergelgke schepen, die 20 jaren later
zgn gebouwd. En nu zouden de ministers van
marine, die allen dit zeer goed weten, wel gaarne
andere schepen willen kiezen, maar men behoeft
de debatten over de eerste begrooting van den
tegenwoordigen minister er maar op na te slaan,
om te weten aan wie de schuld ligt, dat men het
maar niet voor het kiezen heeft. En ook de zoo
genaamde vertimmeringen, die volgens dat kamer
lid op koopvaardgschepen zoo gemakkelgk zgn
toe te passen, zgn op een verouderd oorlogs
schip volstrekt niet zoo eenvoudig. Maar ook
hiervan behoeven wg niet meer te zeggen dan
dat gelden, door een minister van marine aange
vraagd om het defensief vermogen dezer schepen
te verhoogen, namelgk om het torenpantser te
verzwaren, door de vertegenwoordiging der natie
zgn geweigerd. Wat de aanhaling betreft, dat
schepen van 20 jaar even goed zgn als nieuwe,
het doet ons innig leed dat de marine niet op
dezelfde gelukkige ondervinding kan bogen, getuigen
de vele voorbeelden van oorlogsschepen, die na
12 of 14 jaren reeds moesten worden afgekeurd,
en die, op particuliere werven gebouwd, veeltgds
nog eerder dan die van marinewerven afkomstig
waren.
Wg resumeeren dus: dat de minister van marine
tot het instellen van een onderzoek naar de oor
zaak van de aanvaring der Schorpioen geen andere
commissie, wat de soort der leden aangaat, mocht
instellen dan thans is geschied
dat de min. van marine de schepen maar niet
voor het kiezen heeft, en roeiende met de riemen
die de kamers hem toestaan, de schepen van 20
jaar geleden, zoo goed en zoo kwaad ze zgn, thans
nog moet gebruiken.
Dientengevolge bezit Nederland thans eene vrg
verouderde vloot, wier waarde een ernstig man
niet mag beoordeelen naar de ongelukkige gevolgen
eener hoogst toevallige aanvaring met een sleep
boot, maar wel naar de vele stemmen, die daarover
in geschriften van zeer bevoegde zgde zgn opge
gaan
Onder den titel Politiek voor Nederland bevat
het te Chicago verschgnend blad de Nederlander
een beschouwing over het adres van antwoord
der Tweede kamer op de jongste troonrede, in
zonderheid over de 4e paragraaf, betreffende het
kiesrecht. Het levert daarin de volgende lezens
waardige opmerkingen en schrgft
«Het lust ons niet al de redekavelingen over die
paragraaf mede te deelen. Genoeg, de liberale partij,
die nu de sterkste is in de kamer, wil van algemeen
stemrecht niets weten. De heer Heldt heeft haar dat
dat alleen aan zgn familie. Anderen beweerden
dat het hem aan aanleg ontbrak maar dat
geloof ik niet. Ik was er zoo vaak getuige van
met welk een levendigheid hg geschiedenissen
kon verhalen en een heel gezelschap in spanning
houden.
„Dikwgls beklaagde hg zich tegen mg over
zgn sombere, vreugdelooze jeugd en hoe zwaar
het hem gevallen was om uit den kunstenaars
hemel neder te dalen in de onwelriekende apotheek.
Het spreekt van zelf dat ik door zulk een vader
van mgn geboorte af bestemd werd voor die
loopbaan, die hg zelf zoo zeer bemind had en
nooit had mogen volgen de kunstenaarsloopbaan.
Ik was immers zgn eenige zoon en natuurlgk een
genie. Mgn eerste kreet was daarvan voor hem
het bewgs geweestgeen ander kind had zoo'n
stem als ik. Nu moest ik al het grootsche, waar
van hg gedroomd had ten uitvoer brengen en zgn
naam beroemd maken. Mgn zachtmoedige, lieve
moeder, die geheel opging in haar huishouden en
de zorg voor man en kind, versterkte hem na
tuurlgk in al zgne illusies. En zg hadden ver
mogen genoeg om die te voedenzg bedierven
en vertroetelden mg op alle mogelgke wgzen.
„Dat begon reeds met mgn eerste schooljaar.
Ik werd sierlgker gekleed dan de meeste jongens,
ik speibelde in de uren die mg verveelden, ik
mocht niet met straatjongens spelen, die mgne
ouders te „simpel" vonden om met zulk een
wonderkind als ik was om te gaan. Wanneer ik
met de kieskeurigheid van een verwend kind
krachtig en klaar verweten en hij had gelijk. Maar
geen gelijk heeft hij als hij meent dat hier in onze unie
het algemeen stemrecht schade doet.
VooreerstOnze constitutie zegt bepaald niets over
het stemrecht. Zij laat het maken van besluiten dien
aangaande over aan de staten, welke haar samenstellen.
VervolgensHet algemeen stemrecht heerscht niet
in alle staten der Unie.
"Eindelijk: Waar het heerscht heeft het zich altoos
machtig genoeg betoond om de wonden, die het sloeg,
te genezen. Meer nog; het is een der voornaamste
bronnen van onze volkswelvaart.
Sedert wij hier wonen en zelf zien wat het algemeen
stemrecht is en doet, komen ons de daartegen aangevoerde
bezwaren onuitsprekelijk kinderachtig voor.
«Van deze kamer heeft Nederland geen algemeen
stemrecht te verwachten.
«En toch ligt daarin en daarin alleen het eenige
vreedzame middel om paal en perk te stellen aan socia
listische woelingen als die van Domela Nieuwenhuis en
consorten.
«Wij herinneren ons klaar genoeg, hoe wij, toen wij
de eer hadden in Nederland een courant te redigeeren,
van een andere opinie waren, hoe ook wij verstrikt lagen
in de handen der politieke wetenschap Sedert zijn ons
hier de oogen open gegaan, hebben wij die leerstellige
banden verbroken en zijn wij pleitbezorgers geworden
voor een recht, dat uit den aard der zaak, aan geen burger
mag worden ontzegd. Gebeurt dat toch, dan bereide men
zich op tumulten voor, nog heviger en van grooteren
omvang, dan die welke thans ons vaderland beroeren."
De Werkmansbode, die bovenstaande beschou
wing overneemt, wijst er terecht op, dat de heer
Heldt niets kwaads heeft gezegd van het alge
meen stemrecht in Amerika, maar dat hjj de
tegenstanders van algemeen stemrecht heeft aan
gespoord niet alleen op Frankrjjk en Amerika,
maar ook naar Zwitserland den blik te slaan,
om zich te overtuigen hoe voortreffeljjk daar de
resultaten zjjn.
Zaterdag 18 Sept. zal op de gebruikelijke wijze
door den minister van binnenlandsche zaken de
tegenwoordige vergadering der staten-generaal
worden gesloten.
Zooals wjj in de tweede editie van ons vorig
nommer meldden, is tot voorzitter van de eerste
kamer der staten-generaal, gedurende de vergade
ring, die zal aanvangen op den derden Maandag
van September 1886, benoemd jhrmr Van Evsinga,
lid van die kamer.
De kapt. G. I. Bomberg, van het 3e reg inf.
te Bergen op Zoom, zal, om gezondheidsredenen,
het leger verlaten.
De kapt. J. N. Bergman, van het 4e bat. 3e
reg. inf. te Vlissingen, heeft pensioen aangevraagd.
Door de loodskweekelingen der 2e klasse bjj het
Nederlandsche loodswezen J. Beneker, Jac. Lems,
G. J. Mejjnderts en K. Zuidema, is met gunstig
gevolg examen afgelegd als zeeloods voor de zee
gaten der Ooster- en Wester-Schelde. Vl.Crt
Door den majoor-kommandant der dd. schutterjj
geen gewone spijzen wilde gebruiken, kreeg ik
in plaats daarvan koekjes en lekkers. Men
weigerde mjj niets. Mijne grillen waren een wet
voor allen. Een onzer dienstmeiden, die mjj de
waarheid had gezegd, omdat ik ongehoorzaam
was geweest, kreeg terstond haar afscheid. Ik
werd stelselmatig opgevoed om met minachting
neder te zien, op ieder, die geen kunstenaar was
Dat waren altemaal ploerten en bekrompen lieden.
„Mgn vader kende slechts een zorg en dat was
de veelzijdigheid van mjjn aanleg, welke hij ter
stond met zjjn kennersoog ontwaard had. Hjj had
liever gezien dat de natuur voor hem gekozen
had, door een bepaald talent bjj mij op den
voorgrond te plaatsen. Nu was het aan hem om
te kiezen tusschen al die meest uiteenloopende
talenten. Quel embarras de richesseWanneer
ik een liedje neuriede vouwde hjj ook vol be
wondering de handen en meende dat er een groot
operazanger uit mjj zou groeienkrabbelde ik,
geljjk alle schooljongens teekeningen op de om
slagen mjjner boeken, dan was ik natuurljjk een
Rafaël of een Michel Angelo. De cjjfers, die ik
op school voor declameeren kreeg, bewezen hem
echter heel spoedig dat ik bestemd was om een
sieraad van het tooneel te wordendoch ook
die overtuiging raakte weer aan het wankelen,
toen hjj mjjne versjes naar aanleiding van zjjn
verjaardag las. Toen stelde hjj het als een ge
loofsartikel vast dat ik dichter zou zjjn en wel op
één ljjn kon gesteld worden met zgn aangebeden
Wergsland, Mjjn schooltjjd was afgeloopen. Ik
alhier is de heer A. de Jong als kapelmeester
bjj het muziekkorps dier schutterjj ontslagen.
Uit Vlissingen schrjjft men ons:
Onder begunstiging van een prachtigen zomer
avond met een frisch doch niet te luchtig koeltje
had Zaterdagavond het concert der stafmuziek
van het 3e regiment uit Bergen op Zoom, onder
directie van den heer N. A. Bouwman, onder de
veranda van het Grand Hotel plaats. De opkomst
van het publiek was vrjj aanzienlek, vooral wanneer
men in aanmerking neemt dat de avond minder
voor uitgaan geschikt is, dat 's middags door het
korps in den tuin der sociëteit de Unie eene
matinée was gegeven, en reeds twee dagen te voren
door ditzelfde korps te Middelburg concerten
waren uitgevoerd.
Hoewel de meeste nommers van het programma
ons oude bekenden toeschenen, werd hun om
hunne voortreffeljjke uitvoering alle aandacht ge
schonken en oogstte het korps een welverdiend
applaus in. Een dankbaar publiek bevond zich
niet alleen op het terras en onder de veranda
van het hotel, maar ook daarbuiten stond een
groot aantal toehoorders met aandacht te luisteren.
Er heerschte gedurende de uitvoering de diepste
stilte.
Na afloop van het concert werd in de kurzaal
een bal gegeven, dat zeer geanimeerd was en tot
middernacht heeft voortgeduurd.
Zondag kwamen als gewoonljjk weder verschil
lende booten met Belgische naburen ons een bezoek
brengen, doch geen der plezierbooten bracht dit
maal een muziekkorps mede. Door de zorg der
Kurzaalvereeniging werd door het fanfaren-muziek
gezelschap Eendragt maakt magt uit Groede te 2
uren aan het Grand Hotel een matinée gegeven,
waaraan geen druk bezoek ten deel is gevallen
Zeker liet zich menigeen door de dreigende
onweerswolken afschrikkenen niet ten onrechte,
want te 3 uren ontlastte zich boven het duin een
vreeseljjke regenbui, gepaard met onweder. De
uitvoering had evenwel met zorg plaats, vooral
wanneer men in aanmerking neemt dat eerst in
1881 dit gezelschap werd opgericht.
Des avonds van dien dag waren reeds vroegtjjdig
vele plaatsen in en rond de kurzaal van het
Grand Hotel bezet om de eerste uitvoering van
de Hongaarsche kapel bjj te wonen.
De verwachting, die men na de beoordeeling van
den heer D. de Lange daarvan koesterde, was zeer
groot, doch zjj werd verre overtroffen. 'tWa«
dadeljjk te zien dat de uitvoerders meesters op
hunne instrumenten zjjn; en de vaardigheid, waar
mede zjj die bespelen, gaat alle beschrjjving te
boven. Er waren 2 eerste en 2 tweede violen, 2
alten, 1 fluit, 1 bas en 1 cymbaal.
Programma's waren niet voorhanden, daar de
meeste stukken Hongaarsche benamingen dragen,
die voor 't publiek onverstaanbaar zjjn.
Alles werd door de leden der kapel voorgedragen
zonder dat zjj eenig muziekblad voor zich hadden.
De solo's op de viool en de cymbaal, die met
ademlooze stilte werden aangehoord, brachten
kwam naar Christiania als een ingebeelde opge
schoten jongen, een grootheid in eigen oogen en
zou mjjn toelatingsaxamen doen. Het ging zooals
te voorzien was geweest. Ik droop mjjne kundig
heden waren te veelzjjdig. Ik was mjjn heelen
schooltjjd door een luilak geweest. Ik keerde
naar huis, waar ik spoedig over mjjn nederlaag
getroost werd. Ik moest kunstenaar worden, zei
vader en geen ondergeschikt ambtenaar. Ik be
hoefde het gelukkig niet „om den broode" te
doen. Geld had ik en genie ook."
Hier werd het verhaal afgebroken door een
aanhoudende droge kuch. Ik verzocht den vertel
ler zich te sparenmaar hjj at een stukje Sinaas
appel en ging voort
„Ik werd, dank zjj mjjn geld, medewerker
aan de stadscourant. Ik schreef lange opge
schroefde verhalen voor het feuilleton, waarvan
de vorm onberispelijk was, doch waaraan alle
oorspronkelijkheid ontbrak zjj waren de weer
klank van mjjn poëtische lectuur. Het portret
van lord Byron hing boven mjjn schrijftafel en
teneinde goed romantisch bleek te zien dronk ik
in alle stilte nu en dan wat azjjn. Eindeljjk zag
ik er uit als een „lyrisch cadaver" met mjjne
lange haren, mjjne groote oogen en mjjn Werther-
gezicht.
Het geheele stadje liet zich daardoor misleiden
en ik werd reeds gevierd als een aanstaande
grootheid en als de zoon van een rjjk man. Kort
daarna stierf vader, in de gelukkige overtuiging
dat bjj der wereld een groot dichter
