N° 175.
1296
1886.
Woensdag
28 Juli.
Middelburg 27 Juli.
Kerknieuws
Dit blad verschijnt dagelijks,
met uitzondering van Zon- en Feestdagen;
Prijs per 3/m. franco 3.50.
Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
Advertentiën 20 Cent per regel;
Geboorte-, Trouw-, Doodberichten, enz.: van 1-7 regels ƒ1.50
iedere regel meer 0.20.
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Onderwijs.
Landbouw.
IIIIDDELBIIROSCHE COURANT
w
Agenten te Vlissingen: P. G. de Yeï Mestdagh Zoon, te Goes: A. A. W. Bolland,te Kruiningen: P. van dek Peijl, te Zierikzee: A. C. de Moou,te Tholen: W. A. van Nieüwenhuuzen, te Terneuzen: A.van der Peijl Jz.
Hoofdagenten voor het Buitenland: te Parijs en Londen, de Compagnie générale de Publicité étrangère G. L. Datjbe Cie., John F. Jones, opvolger
Als wij in ons nommer van heden zulk eene
groote ruimte afstaan voor mededeelingen omtrent
de ongeregeldheden te Amsterdam, dan weten wij
dat wij daarmee voldoen aan de nieuwsgierigheid
onzer lezers.
En deze' is thans ten volle gewettigd. Wie zou
geen belangstelling koesteren voor de droeve ge
beurtenissen, welke daar hebben plaats gehad;
wie zou niet reikhalzend nitzien naar verdere
berichten om te weten of er nog geen einde aan
zulk ernstige tooneelen is gekomen
Men vreest nog voor van avond, zoo seint men
ons heden; al ging de dag ook kalm voorbij.
In de laatste jaren had er in ons land niet
zulk een ernstig oproer plaats. Dat te Rotterdam)
in de dagen van De Vletter, was ook zeer beden
kelijk, maar zoo erg was het nog niet.
Toen daar 's nachts de cavalerie kwam, was de
orde reeds door de politie grootendeels hersteld
ook daar had, evenals nu in Amsterdam, de
politie een zeer moeiljjke taak, maar zij ageerde
daar met meer succes.
Wat een groot aantal dooden viel er than9 te
Amsterdam, terwijl te Rotterdam het zich tot
gekwetsten bepaalde!
Maar beide oproeren toonen opnieuw, hoe een
kleine vonk voldoende is om een groot vuur te
doen branden en een zee van rampen uit te storten
over schuldigen en onschuldigen, terwjjl gewoonlijk
de meest schuldigen, zjj die met het vuur speelden,
vrjj loopen.
In Rotterdam was het een kwestie oyer het
zwemmen, thans te Amsterdam het palingtrekken,
dat de politie met recht verbood en bij de
handhaving waarvan zjj met grond haar gezag
krachtig handhaafde, die aanleiding gaven
tot zulke oproerige tooneelen.
Maar achter zulk eene nietige reden verbergen
zich zoovele andere motieven, gewettigd en onge
wettigd, waardoor het volk, uitsluitend dat deel
hetwelk niet onderscheiden kan, tot verzet wordt
aangespoord, en die het van het een tot het ander
doen overslaan.
Ten slotte vervallen zjj die verzet plegen in een
soort razernij; zjj denken niet meer door; voor
vermaningen zjjn ze niet vatbaar meer en
Achter deze onbezonnenen zien wij de gestalten
van hen, die het volk tot verzet prikkelen; die
onzedelijk handelen door druppelsgewjjze gift te
storten in veler gemoeddie verzet als gewettigd
prediken; en die niet willen iDzien dat zjj als
't ware een scherp snjjdend mes geven im de
handen van kinderen.
Verzet is geoorloofd, hoort het volk prediken,
wanneer het slechts geschiedt om schjjnbaar
recht te krijgen. En men bestormt kerken en
zweept, onder bet masker van den godsdienst, de
hartstochten opmen durft schrijven„achtten
wjj het geoorloofd geweld te gebruiken, dan
zouden onze dappere tegenstanders al heel spoedig
in hunne schulp kruipen. Voor straatsteenen
hebben zjj eerbied. Voorgoede bewijsredenen niet".
Zulke verzekeringen zjjn door hunne zijdelingsch
karakter gevaarlijk, want het volk kan niet goed
onderscheiden, wat het leest; het haalt juist uit
zulke verzekeringen de aansporing tot datgene,
wat men zegt te willen tegengaan. Dergelijk
gesohrjjf geljjkt precies op dat der volksmenners
uit de dagen van het Rotterdamsebe oproer, die
op bjjzonderen toon het volk toeriepen: „jongens,
vooral dien of dien agent geen kwaad doen, hoor".
De gevolgen lieten zich ook toen niet lang
wachten.
En bjj zulke daden en woorden aan die zijde,
te gevaarljjker, omdat de geschiedenis leert, hoe
ernstig bewegingen zjjn, waarbij de godsdienst
in 'tspel is, zien en hooren wij er even be-
dcnkeljjk van een anderen kant, waar zich de z.
g. volksvrienden bevinden die dweepziek en on-
zedeljjk genoeg tevens zjjn om verkeerde middelen
aan te grijpen en een vuur aan te stoken, waar
van zjj de heillooze gevolgen kunnen en moeten
weten.
Welk een treurige les, welk een ten hemel
schreiende waarschuwing krijgen die allen1
Arme slachtoffers zijn het, die thans zjjn gevallen-
Arme politieagenten, die bjj het doen van hun
plicht zoo deerljjk werden mishandeld.
Maar ook treurig is de taak van allen die tbans^
om de orde te herstellen, tegen hun eigen land
en stadgenooten zoo krachtig moeten optreden en
onder deze zooveel ellende veroorzaken 1
gal dat de leiders nog niet tot inkeer brengen
en doen zien dat zij den verkeerden weg inslaan,
een weg, die nooit de noodige en gewensehte
verbeteringen kan brengen
Wanneer zij kunnen gestraft worden voor het
rechtstreeks of zjjdelings aansporen tot daden, die
zulke treurige gevolgen hebben, laat men dit
dan doen, liever dan in nietigheden te vervallen,
die meer kwaad dan nut stichten.
Het Vad. schrijft:
Het onderzoek in de bekende zaak van de on
geregeldheden in het cadettenkamp teTeteringen
duurt nog voort, daar het nog niet gelukt is al
de schuldigen te vinden.
In afwachting daarvan zijn de bevorderingen tot
officier uitgesteld. Hoe onaangenaam dit ook voor
de niet bij de zaak betrokkenen is, men zal moeten
toegeven, dat de min. geen kon. besluit provoceeren
kan tot benoeming van officieren, die wellicht
weldra wegens ernstige vergrijpen tegen de tucht
terecht moeten staan.
Maar dit geldt slechts twee wapens. Genie en
artillerie waren niet in het bedoelde kamp, en
aldus worden zonder noodzaak verschillende cadet
ten van bet laatste jaar belet zich zoo spoedig
mogelijk in officiers-uniform te vertoonen.
Indien de minister zich de eerste dageD, dat bjj
officier was, in het geheugen terugroept, zal hij
daarin zeker een reden vinden, om althans de
promotie yan genie en art. niet langer uit te stellen.
De Tweede kamer zal reeds aan het einde der
week tot nadere bjjeenroeping uiteen gaan.
Met genoegen hebben wij de namen gelezen
der voornaamste personen, die in de a. kertnis-
week bij het tooneelgezelschap van den heer Van
Lier alhier zullen optreden. Als wjj daaronder
weer zien die van de dames Jeanne de Groot,
Meeuwissen, Van Rossem en van de aanvallige,
veelbelovende Juliette Roos, benevens van de
heeren Moor, André en Is. v. Lier, dan weten
wij dat wjj goede bekenden zullen ontmoeten.
Als van zelf herinneren wjj ons de jongste voor
stelling, door dat gezelschap in onzen schouw
burg gegeven, toen in Vrienden van ons de heer
Moor weêr zoo algemeen voldeed en zulk een
uitmuntend acteur zich toonde, terwjjl mej. De
Groot bewees hoezeer zjj vooruitgegaan was en
haar spel uitmuntte door natuurlijkheid, soberheid
en waarheid.
Dat de overige actrices en acteurs tot een goed
geheel meewerkten weten allen, die deze voor
stelling bjjwoonden. En dat wjj inzonderheid
steeds hoog ingenomen zjjn met het echt natuur-
ljjke, goede spel van den heer André, weten onze
lezers uit onze tooneelverslagen.
Onze kermis zal overigens niet veel bjjzonders
opleverenmaar dit wordt rjjkeljjk vergoed door
het gezelschap van den heer Van Lier.
De aanwezigheid daarvan, spelende in een,
naar ons verzekerd wordt, zeer comfortable,
en luchtig ingerichte tent op de Balans, herinnert
aan de dagen van vroeger, toen Albregt en Van
Ollefen onze kermis bezochten en avond aan
avond zich in eene talrjjke opkomst mochten
verheugen. De voorstellingen daar vormden de
great attraction van de kermis. Dit zal ook,
meenen wij, ditmaal het geval wezen met de
tent van den heer Van Lier.
Voor afwisseling zal natuurljjk worden gezorgd
Zondag De trompetter«majoorzeker een echt kermis-
stukMaandag Blonde Els, voor hen, die gaarne
iets dramatisch zien.
Het spreekt van zelf dat bjj zulke gelegen
heden de kritiek over de keuze van stukken anders
moet wezen dan gewoonlijk; in die dagen stelt
vooral het Elk wat; wils aan een directeur zijn
eischen, maar wjj twjjfelen niet of de heer Van
Lier zal, aan die leuze getrouw, ook eenige de
gel jjke stukken van zjjn repertoire te zien geven.
Een opvoering van Othello, door Moor zoo goed
gecreëerd, zal wellicht te veel moeiljjkheden op
leveren? Genoeg, de heer Van Lier kent de ver
schillende eischen van het publiek te goed dan
dat hjj op zulke eene regeling niet bedacht zou
wezen. En dan twjjfelen wjj niet of het publiek
van Middelburg en omstreken zal toonen prjjs te
stellen op het degelijke genot, dat de voorstellin
gen van zjjn gezelschap aanbieden.
Uit Vlissingen schrjjft men ons
Gisterenavond hield de kamer van koophandel
en fabrieken alhier, onder voorzitterschap van den
heer J. Verkuyl Quakkelaar, eene vergadering.
Afwezig was de heer C. V. Riemens.
Ingekomen was een verzoek van fabrikanten van
electrische toestellen te Amsterdam om adhaesie
te schenken aan een door hen aan de tweede
kamer ingezonden adres, inhoudende bezwaren
tegen de aanneming van het aanhangige wetsont
werp op gemeenschap door electrische telefonen.
Hunne bezwaren betreffen hoofdzakelijk
dat ten behoeve van bet r jjk een concessie-recht
geheven wordt;
dat na den termijn der concessie het rjjk eige
naar wordt van de aangelegde lijnen
dat het rijk ten allen tjjde verandering van
bovengrondsche in ondergrondsohe geleidingen ban
voorschrjjven enz.
De kamer besloot adhaesie te hechten aan punt
2 en 3 van het adresdoch niet wat betreft punt
1, coneessierecht.
Daarna behandelde men het nieuw ingevoerd
tarief voor de telegraaf.
De gevoelens daarover waren verdeeld. Terwijl
sommigen de verhooging drukkend achtten voor
de gebruikers van de telegraaf, meenden anderen
zich van oppositie te moeten onthouden op grond
van het enorm tekort, hetwelk de dienst van
de telegraaf veroorzaakt. Zij meenden eerst
de uitwerking van de toepassing der nieuwe be
palingen te moeten afwachten.
Na langdurige discussie werd met meerderheid
van stemmen besloten om geen adhaesie te ver-
leenen aan de ingediende bezwaren.
Daarna werden de rekening over 1885 en de
begrooting voor 1887 onderzocht en goedgekeurd-
Ten slotte wordt in behandeling gebracht een
voorstel van den heer P. Goeree om het ge
meentebestuur opmerkzaam te maken op de
langzame maar voortdurende verplaatsing naar
Middelburg van landlieden, die tot hiertoe met
boter en andere waren de markt bezoeken. Hij
meent op grond van ontvangen inlichtingen dat
zulks voor een groot deel moet toegeschreven worden
aan de ongedekte zitplaats, die zjj op de markt
zich moeten laten welgevallenterwjjl zjj te
Middelburg op de beurs goed en beter plaats
vinden.
Hjj zou het daarom wenscheljjk vinden om aan
het gemeentebestuur te verzoeken om, zoo mogelijk,
eene overdekte markt te creëeren, opdat de Vlis-
singsche markt niet geheel verloope.
Deze gevoelens worden in meerdere of mindere
mate door al de leden gedeeld, soodat in over
eenstemming met het voorstel een besluit genomen
wordt,
De vergadering wordt daarna gesloten.
De heer J. Ph. Wesselink is, met ingang van
1 Aug., benoemd tot burgemeester van Brouwers
haven. Zie laatste berichten van gisteren).
Men verzoekt ons onder de aandacht van
het publiek te brengen, dat vennootschappen,
vereenigingen of zedeljjke lichamen, die bjj de
rjjks-postspaarbank gelden wensehen te beleggen,
zich dienen te wenden tot den beheerder (directeur
brievengaarder, enz.,) van het kantoor der poste-
rjjen, door hetwelk zjj een spaarbankboekje
wensehen te zien afgegeven. Die beheerder vraagt
alsdan aan den directeur der rjjks-postspaarbank
de noodige instructiën betrekkeljjk de over te
leggen stukken.
Ter vervulling van eene plaats van adjunct
ijker der maten en gewichten zal op den 6en Sep
tember e. k. in het gebouw van de polytechnische
school te Delft een vergeljjkend examen worden
afgenomen.
Aan die betrekking is verbonden eene jaar
wedde van 1000.
Voor nadere bjj zonderheden verwjjzen wjj naar
de St.'Ctvan heden.
Op den 2en Aug. a. s. zal, ter eere van den
jaardag der koningin, op het lustslot teSoestdjjk
een galadiner van 40 couverts plaats hebben,
waartoe verscheidene autoriteiten zjjn uitgenoodigd.
Volgens de berichten uit Indië werd in den
nacht van 1 op 2 Juni het militair detachement
op de onderneming Tamaran, behoorende tot de
Shanghai Sumatra Tobacca Cy., administrateur
de heer G. L. Harrison, door een ongeveer 70
man sterke bende Atjehers aangevallen, met het
gevolg, dat twee minderen gedood en zeven gewond
werden. Van de Europeesehe geëmployeerden der
onderneming werd een gedood en een ernstig ge
wond. De brenger van deze tijding verzekerde,
dat ook al de huizen in den omtrek verbrand
waren.
Al de Chineezen zjjn gevlucht. De uiterste pogin
gen worden aangewend om versterkingen ter
plaatse te brengen. De kapt.-kommandant ter
hoofdplaats van Langkat haastte zich dadelijk 30
man derwaarts te dirigeeren. Het aangevallen
detachement was 16 man sterk. Den 4 dezer zjjn
40 man van Medan naar Boven-Langkat vertrok
ken. Drie der bedreigde ondernemingen worden
door militairen bewaakt. Glen-Bervie, de verst
verwijderde, door 35 man. Er valt niet aan te
twijfelen of de troepen zullen met de Atjehers
slaags raken.
Bjj de komst dezer bende onder Nya Ali sloegen
de Maleiers aan de Besitan-rivDr met hun vrouwen
en kinderen op de vlucht. Eenigen verscholen
zich in het struikgewas, anderen verwjjderden zich
langs de rivier."
Volgens het Bat. Hbl., ia de veroordeeling van
dr. J. l'Ange Huet gehandhaafd en is in het
vonnis des eersten rechters alleen deze verandering
gebracht, dat de straf van drie maanden gevan
genis terug gebracht is tot ééne maand.
Bjj kon. besluit is de schoolopziener in het
district Middelburg niet ontvankeljjk verklaard
in zjjn beroep tegen de beslissing van ged. staten
van Zeeland, houdende goedkeuring van het be
sluit van den raad der gemeente Arnemuiden van
26 Jan. 1886 tot regeling der jaarwedde van het
hoofd der O. L. school in de kom dier gemeente.
Benoemd tot onderwijzeres te Rilland mej.
N. van Altena le Bergen op Zoom.
In Leiderdorp heeft men Zondagavond, toen
de afgezette predikant, de heer Vlug, wêer eene
godsdienstoefening hield, de hulp der militaire
macht ingeroepen, waarop een detachement infan
terie en bereden artillerie van Leiden naar Lei
derdorp vertrok, om het wettig gezag aldaar te
helpen handhaven.
Bij aankomst werden terstond de toegangen tot
de bebouwde kom van het dorp afgezet. Vóór de
verschillende uitgezette posten, bjj de toegangs
wegen tot het dorp, stond veel volk, inzonderheid
uit Leiden.
Dat de gemoederen sterk opgewonden zjjn, bleek
niet alleen in de kerk, waar men den dienstdoen-
den ring-predikant toeriep: »Kom van den preek
stoel atsnijdt hem den kop at 1" enz. maar
inzonderheid na de godsdienstoefening, toen men
zeide dat, niettegenstaande het bestuur niet toe
stond godsdienstoefening te honden, men in de
kerk komen zou zooals in 1572 met de inneming
van Den Briel was geschied, door de kerkdeuren
open te rammeien. Bovendien werd de waarne
mende burgemeester, evenals de president-kerk
voogd, door de menigte ernstig beleedigd. Hoe
vjjandig de houding was van den afgezetten
predikant VJug, kan hieruit bljjken, dat, toen de
ring-predikant wegens het rumoer en de bedrei
gingen den kansel verliet en hem onder het toe
spreken van een zachtmoedig woord de broeder
hand toereikte, ds. Vlug deze weigerde en den
ring-predikant toevoegde, dat hjj nooit een broeder
van hem wilde zjjn. (N. R. Crt.)
De Standaard bevat, na eene beschrjjving van
al dat rumoer, deze stichteljjke verzekering
Zóo brachten we hier den rustdag door. En
toch, het was een goede dag. Daar was gevoel
van eenheid, daar was liefde, daar was moed voor
de toekomst.
Dat we éen zjjn, éen met den kerkeraad, een
met onzen geliefden leeraar en meer dan ooit
afgekeerd van eene macht, die zich zóo doet
gelden, heeft ons de dag van heden zoo duideljjk,
zoo aangrjjpend getoond. Dat enkelen zich van verre
hielden, zal men begrijpen.
Bljjke het ook nu ook meer en meer, dat we
éen zjjn in den Heere!
Een landbouwer uit Walcheren schrjjft ons
Eenige dagen geleden maakte uw correspondent
een tochtje door de omstreken van Breskens,
Schoondjjke en Groede en als van zelf is zulk een
uitstapje al bijzonder geschikt om vergelijkingen
te maken tusschen onze toestanden op landbouw
gebied en die, welke men daar ontwaart. Die
vergeljjking is o. i. niet in het voordeel van onze
Over-Scheldesche geburen, vooral wat betreft het
vele onkruid dat men daar welig ziet tieren, ter
wjjl ook de vruchten over 't algemeen daar nog
veel minder beloven dan op Walcheren. Dat nu
dit laatste wel voor een groot deel het nood
wendig gevolg is van het eerste kwaad is aan te
nemen, vooral op sommige velden waar zelfs het
meest geoefende oog moeite had te ontdekken,
wat of eigenljjk de gezaaide vrucht was, bjjv.
erwten of kamillenplanten. Hetgeen mjj daarbjj
ook bjjzonder trof was dat nu nog de grass
