N° 151.
139* Jaargang
1886.
Woensdag
80 Juni,
Middelburg 29 Juni.
Dit blad verschijnt d a g e 1 ij k s
met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs per 3/m. franco 3.50.
Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
Advertentiën: 20 Cent per regel.
Geboorte-, Trouw-, Doodberichten, enz.: van 1-7 regels ƒ1.50
iedere regel meer 0.20.
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
MIDDELBURGS!» COURANT.
Agenten teVlissingemP. G. de "Vet Mestdagh Zoon, te Goes: A. A. W. Bolland, te Kruiningen: F. van dek Peijl, te Zierikzee: A. C. DEMoou,te TholenW. A. van Nieuwenhttuzen,te Terneuzen: A.van dee Peijl Jz.
Hoofdagenten voor het Buitenlandte Parps en Londen, de Compagnie générale de Publicité étrangère G. L. Daube Cie., John F. Jones, opvolger
Wij komen nog even terug op den jongsten brief
van mr Van Houten, vooral voor zooveel betreft
hetgeen hp schrpft over de anti-liberale partijen-
Voor die wederpartij, zoo zegt hp, zijn de
gehouden verkiezingen niet minder leerzaam.
„In deze party hadden de katholieken onbe
twistbaar de leiding. Onbarmhartig verloren zp
de eischen der gesloten kameraadschap uit het
oog. Nu onder hun overwicht door de geheele
rechterzpde eene gemeenschappelpke gedragslpn
was gevolgd, waarbp het beginsel der anti-
revolutionnairen, dat het gebied der school onaf-
hankelpk behoort te worden van den staat, zelfs
jammerlpk was prps gegeven, hadden de katho
lieken althans hunne verbondenen behooren te
ontzien. Niettemin hebben zp een zetel geëischt
te Leiden en een openvallenden te Goes. Waarom
dien te Leiden en niet dien te Almeloo, waar de
anti-revolutionnairen slechts een paar honderd
stemmen hebben, of te Gouda of Middelburg?
Ik kan hierover slechts als „outsider" oordeelen,
en als zoodanig waag ik de gissing, dat het niet
om de verovering van den zetel, maar om de
verdrijving van Donner te doen was van den man,
die het waagde het gevoelen van de vereeniging
Marnix te verdedigen en de afschaffing van de sub-
sidiën aan de kerkgenootschappen voortestaan-
Ook zou er nog eene andere reden kunnen zpn.
Eene kwestie, die nog altpd in onze staatkunde
smeult en slechts ten halve is opgelost, betreft
het gezantschap bp den paus. Voor het herstel
hiervan was zeker van Donner geen steun te
wachtenveeleer voor eene mededeeling aan den
paus, dat de Nederlandsche staat, krachtens het
zelfde beginsel, hetwelk hp volgde bp het herstel
der bisschoppen, geene diplomatieke relatiën met
hem kan onderhouden.
Eene andere opmerkelpke zaak is de candidatuur
van ZE. Mackay te Utrecht. Misschien had men
niemand, die aldaar zooveel kans had en is dit
alleen hare reden. Toch is voor Mackay, die
reeds eenmaal toonde een zekeren boven een
wankelen zetel te verkiezen, de dubbele verkiezing
eene onderscheiding van twpfelachtig allooi. Hp
zal of de partp aan de onzekere kansen eener
nieuwe verkiezing te Utrecht moeten blootstellen,
of zpn Amersfoortsehen zetel voor den Utrechtschen
moeten ruilen, d. i. een der weinige van de katho
lieken onafhankelpk voor een, dien de katholieken
hem bp elke aftreding kunnen ontnemen. Neemt
men in .aanmerking, dat Mackay als het hoofd
der vereenigde anti-liberalen was aangewezen, dan
is deze verplaatsing voor de katholieken niet
zonder gewicht, en kan men hier ook wel met
eene aardige episode uit het staatkundig spel der
katholieken te doen hebben. Zoo is ook de hier
Keuchenius eerst van Gorcum naar Middelburg
verplaatst, en thans gevallen door eenige ver
slapping in de ondersteuning der katholieken.
Nu had juist Keuchenius bp de behandeling van
artikel 194 zich niet aan de wenschen der katho
lieken onderworpen.
Hoe dit echter zp, de protestantsch-orthodoxe
partp kan thans precies zien, waarheen de tegen
woordige alliantie met de katholieken haar leidt.
De katholieke kamerleden hechten aan het behoud
van den census, die hun, ook blpkens de laatste
verkiezingen, zulke veilige zetels verschaft. De
katholieke geestelpken hechten aan het budget van
eeredienst. Te zamen vormen zp eene groep van
satis/aits, aan wie de overige zaken van den staat
slechts weinig belangstelling inboezemen. Ver
klaarde niet b. v. nog onlangs de heer Haffmaiis
in de kamer, dat hp in zpn twintigjarig politiek
leven bpna niets anders gedaan had, dan strpden
tegen de neutrale school. En zelfs dezen strpd
voeren zp zonder groot eigen belang, maar zp
verzekeren zich daardoor bondgenooten in de
orthodoxe protestanten, die zp overigens met feilen
haat haten; een haat, slechts overtroffen door dien
tegen de liberalen, sedert dezen zich van hun in
vloed hebben losgemaakt en Nederland door hun
toedoen geen vertegenwoordiger meer heeft bp het
hoofd hunner kerk te Rome. Deze protestanten
hebben zich gevleid met de katholieken te kunnen
kersen eten, zonder de pitten te krpgen. Aan
dr. Kuyper zou zulks wellicht hebben kunnen
gelukken, indien hp bij zpn isolement was blpven
volharden en zpne vrienden niet had doen plaats
nemen op kamerzetels, die in de macht der
katholieken zpn. Hp had dan de gelegenheid
ge&ad eene positie tusschen deze en de geavanceerde
liberalen in te nemen, waarmede beide groepen had
den te rekeneffjjfgeheel afgescheiden van het aantal
anti-revolutionnairen in de kamer. Maar vooral
had hp de leiding zpner partp in de kamer niet
moeten overlaten aan een De Savornin Lohman,
bp wien alle gaven overschaduwd worden door
een dollen haat tegen het liberalisme en de libe
ralen, die hem van dezen een caricatuur doet
maken, en ze hem doet vreezen met doodelpken
angst. Hp mist daardoor het vermogen de voor
stellen der liberalen objectief te beoordeelen. De
anti-revolutionnairen mogen hem hoog verheffen,
in het belang der vrijheid, die toch hun evenzeer
als ons ter harte gaat, mogen zp de waarschuwing
ter harte nemen, dat, zoolang zp geen kalmer,
bezadigder en beleidvoller aanvoerder hebben
Rome aan het beste deel zal komen. De afge-
loopen campagne heeft dit trouwens voldoende
getoond. Het is m. i. eene onhandigheid der
katholieken, dat zp zelfs Lohman niet zonder
herstemming zpn zetel te Goes hebben willen
geven. Hoe diep moet een protestant wel vallen,
om zeker te zpn, niet te eeniger tpd door de
Roomschen verlaten te worden
Een zeer opmerkelpk verschpnsel is eindelpk
de armoede der anti-revolutionairen aan kandi
daten. De heer Th. Heemskerk was kandidaat
in 5 districten; de heeren Huber en A. F. de
Savornin Lohman in 4, de heeren Keuchenis, M.
A. de Savornin Lohman, A. Schimmelpenninck
v. d. Ope, De Geer en A3. Mackay in 3 de heeren
P. J. van Swinderen, Hovy, Van Marie, J. C.
Fabius en Van Heemstra in 2. Waren dus alle
anti-revolutionaire kandidaten gekozen, dan hadden
dertien anti-revolutionairen acht en dertig zetels
gehad. Nu zpn hieronder een aantal kandidaturen,
waarbp geen uitzicht op succes bestond, maar
zelfs als telkandidaten moest eene ernstige poli
tieke partp, vooral b. v. in Amsterdam en Rotter
dam, een goed stel kandidaten met localen invloed
kunnen bpeenbrengen. Voorts had de heer A.
Schimmelpenninck drie ernstige kandidaturen. Wat
kan hiervan de reden zpn? Het kan toch wel
bezwaarlpk te doen zpn geweest om eene soort
van plebisciet ten gunste van dezen kandidaat,
die het bekende anti-revolutionair program niet
heeft onderteekend en veeleer onder de „wilden"
van zpne zpde der kamer geteld mag worden.
Neemt men voorts in aanmerking, hoeveel gewicht
de persoonlpke relatiën van den kandidaat in de
schaal leggen, dan had eene bp deze verkiezing
door onze tegenpartp verkregen meerderheid zeer
licht nog bp de aanvulling der uit dubbele keuze
ontstaande vacatures weder verloren kunnen gaan.
Aan dit gevaar stelt zich geene partp bloot, dan
indien zp geene presentabele kandidaten meer
heeft. Dit feit strekke ons tot bemoediging, nu
de eischen des rechts ons liberalen verplichten,
onze meerderheid tot de invoering van een nieuw
kiesstelsel te gebruiken, en daardoor aan hen,
wier staatsbeleid wp in zoo menig opzicht reden
hebben te wantrouwen, eene nieuwe kans op de
meerderheid te geven. Laat echter vrees ons
biervan niet weerhouden, noch ook eenige bere
kening omtrent vermoedelpke resultaten ons bp
de regeling van het kiesrecht en bp de verdeeling
der kiesdistricten iets anders doen nastreven, dan
de bevrediging der eischen des rechts, die gebieden
alleen en uitsluitend ten doel te hebben, aan het
volk voor zoover bet niet om eenige goede
reden, geheel afgescheiden van zpne vermoedelpke
partpkeus, uitgesloten behoort te blpven, het
middel te verschaffen, zuiver en naar waarheid in
zpne staten-generaal vertegenwoordigd, tot wet
geving en bestuur mede te werken.
Aan de heden in het district Goes gehouden
herstemming voor leden der Tweede kamer, werd
deelgenomen te: Goes door 250 van de 272,
Bergen op Zoom 431 van de 516 kiezers en te Tho
len, evenals de vorige maal, 89.
Den 15 Juni stemden er te: Goes 245 en te Ber
gen op Zoom 460.
Gisterenavond is onder de R. K. kiezers in dat
district nog een extra no. van de Zoom verspreid,
waarin de anti-revolutionnaire candidaten worden
aanbevolen. Dit is geschied naar aanleiding van
een Zondagavond gehouden vergadering, die door
den heer mr Maas geleid werd. In die vergade
ring moet het nog al warm zpn toegegaan, door
dien de gevoelens over de aan te nemen houding
zeer verdeeld waren.
De uislag der herstemming is thans zeker niet
twpfelachtig meer. Het bondgenootschap zal wel
triumfeeren en dr Schaepman zal zpn zin krpgen.
Naar men ons meldt werd heden te Yerseke
aan belangstellenden, ook kiezers, geweigerd op
het stembureau aauteekening te houden.
Op welken grond? vragen wp.
Naar aanleiding v&v onze repliek zegt het
Centrum
„Men zal ons toegeven, dat, nu het Middel-
burgsche blad zich bp de discussie in zulke ba
naliteiten verloopt, wp gevoeglijk met een aan
neming voor notificatie er een einde aau kunnen
maken."
Uit deze regelen kunnen wp, naar wp meenen,
met grond opmaken, dat wp bp onze jongste
beschouwing een gevoelige plek raakten, niet
ver van de waarheid waren en het blad door ons
is schaakmat gezet.
Wp ontvingen een schrpven van den heer mr.
C. Lucasse, secretaris der kiesvereeniging Nederland
en Oranje alhier, waarin hp zich beklaagt over
de gisteren door ons gebezigde woordenWij
behoefden ons anders waarlijk tot die uitzondering
niet te laten bewegen door de beleefde manier waarop
men ons dit stuk ter plaatsing aanbood
De heer Lucasse verklaart in de eerste plaats
dat, als er onbeleefd gehandeld mocht zpn
wat hp ontkent de verantwoording daarvoor
alleen op hem komt; en de heer De Yeer daar
aan volstrekt geen schuld heeft.
Wp merken op, dat wp hierbp niet te maken
hebben met de personen, maar met het bestuur
der kiesvereeniging.
Het stuk werd aan ons bureau door een klerk
van den heer Lucasse bezorgd, met een monde
linge boodschap, die volstrekt niet onbeleefd
was. Maar op het stuk waren in een hoekje
met potlood deze woorden gekrabbeld
Verzocht ter opname midd. courant ingezonden
stuk".
Als men plaats vraagt in een blad, dus gast-
vrpheid verzoekt, kan men toch, dunkt ons, licht
de eerste eischen der beleefdheid in acht nemen,
en kan men de moeite doen een eenvoudig briefje
er bp te voegen, waaruit de bedoeling des inzen
ders blpkt.
Wp willen het geval eens omkeeren, stellen dat
wp den heeren iets te vragen hadden, en dit
deden op dezelfde wpze. Ons dunkt, het zou ons
aan verwpten niet ontbreken.
Onze eenvoudige opmerking was echter lang
niet zoo ernstig als de heer Lucasse wel meent
hp schrpft dat het publiek soms denken kan dat
de aanbieding op brutale wpze heeft plaats
gehad.
Als dit ware geschied, hp houde zich overtuigd
dat wp het stuk ter zp gelegd hadden. Er is
echter onderscheid tusschen brutaal, onbeleefd,
minder beleefd en beleefd. En nu was naar ons
inzien in dit geval het minder beleefd van
toepassing.
Waar echter de heer Lucasse verklaart dat het
in elk geval zpn bedoeling niet was om
tegenover ons onbeleefd te zpn, daar nemen wp
van hem die verklaring volgaarne aan.
Wp kunnen dan ook deze kweBtie, nietig als
zp is, als afgedaau beschouwen, nu zp, volgens de
gegeven ophelderingen, bleek op een misverstand,
op een verschil van opvatting omtrent beleefdheid
te rusten.
Wellicht is het onzen lezers bekend dat het plan
bestond om den 13 Juli a. alhier in het Schut
tershof de Edele Handboog een concert te doen
geven door de koninklpke kapel van het regiment
grenadiers en jagers. Thans meldt men ons dat
dit acht dagen is uitgesteld en nu zal plaats hebben
op Dinsdag 20 Juli. Bedoeld muziekkorps moet
den 14 dezer dienst doen bp de opening der
zitting van de staten-generaal en zou alsdan niet
tpdig genoeg van hier in Den Haag kunnen
teruggekeerd zpn.
Tengevolge van dit uitstel zal het eerstvolgende
zomerconcert plaats hebben Donderdag 8 Juli a.,
gelpk steeds het geval is bp gelegenheid, dat de
provinciale staten van Zeeland alhier vergaderd
zpn.
Het kinderfeest, waarvan wp vroeger melding
maakten dat den inteekenaars op die zomercon,
certen voor hun kleinen zou worden aangeboden-
zal Zaterdag gegeven worden.
Gisteren werd hier de gewone vergadering ge
houden van aandeelhouders in deMiddelburgsche
Bad- en Zweminrichting.
Uit het verslag over 1885, dat uitgebracht
werd, bleek dat de algemetne toestand der in
richting gunstig is. Het badseizoen werd 4 Juni
geopend en 26 Sept. gesloten. De abonne
menten brachten 1577 op tegen 1446 in 1884.
13053 baden werden in 1885 genomen, terwpl in
1884 er 14568 zpn genomen.
Tengevolge van de geheele vernieuwing van het
bassin levert de exploitatie-rekening een nadeelig
saldo van ƒ719.58 op, welk nadeelig saldo het
bestuur zal trachten te dekken door het batig
saldo over 1886 en de rente van het reservefonds.
Het voordeelig saldo van het reservefonds
bedraagt 142.09.
De heer G. Kepzer, als bestuurslid aan de beurt
van aftreding, werd als zoodanig herkozen.
Eindelpk had ook de gewone uitloting van twee
obligatiën in het renteloos voorschot plaats.
Zooals wp nog in een deel der oplaag van ons
vorig nommer mededeelen konden, hield de heer
mr E. Fokker uit Middelburg Maandag middag
te Wolfaartsdpk eene voordracht, die door een
40tal personen aangehoord werd.
De spreker wees op (jet gewicht der aanstaande
tweede kamer-verkiezing in het district Goes en
beantwoordde daarna de vraag: waarom is kamer
ontbinding noodig geweest?
Een deel der kamerleden heeft zpne medewer
king tot grondwetsherziening ontzegd om door de
schoolkwestie in den strpd te kunnen volharden.
Toch is die herziening noodzakelpk met het oog
op troonsopvolging, kiesrecht en defensie, wat
spreker op de bekende gronden aantoonde,
De hr Fokker wees op de beruchte woorden van jhr.
De Savornin Lohmanberiep zich op mannen als
Gunning c. s., weerlegde de circulaire van den
heer Saapmans Vader en wees op de gevolgen
der overheersching van de rechterzpde.
De heeren Valkier, De Jonge en Oranje voerden
op de gewone manier oppositie.
De spreker weerlegde die op waardige wpze
en te half zes ging de vergadering uiteen.
Dienzelfden dag sprak de heer Fokker ook te
Cortgene en werd daar ingeleid door den heer
Hooze van WiBsekerke, die de hoop uitsprak dat
nog vele twpfelachtige kiezers door de te houden
rede tot een juist inzicht der zaak zouden komen.
De heer Fokker wees ook daar op het hierbo
ven meegedeelde en op de financieele en mate
riele gevolgen, die eene overwinning der rech
terzpde zou hebben. Hp eindigde met de can
didatuur der heeren Pompe van Meerdervoort en
Bybau ten sterkste aan te bevelen.
Uit alle deelen van Noord-Beveland waren
hoorders opgekomen en een luid applaus loonde
den spreker voor zpn boeiende en zaakrpke rede-
Van het aanbod tot debat werd geen gebruik ge«
maakt.
Uit Bruinisse schrpft men ons
Terwpl onze oesterkweekers en planters zich
dezen zomer voortdurend mochten verheugen in
een voorspoedige ontwikkeling der uitgezaaide
plantoesters en de storm van 19 dezer daaraan
geene schade veroorzaakte, deed zich dezer dagen
weer een verschpnsel voor, dat allernoodlottigste
gevolgen kan hebben.
Er is namelp k cp de plus minus dertig millioen
oesters, die in het zoogenaamd riviergedeelte den
Hals zpn geplant, een laag mosselzaad gevallen
die ze alle doet verstikken, indien niet op een
of andere wpze daaraan wordt tegemoet gekomen
Was het nu maar niet in den ruitpd der oesters
dan konden ze opgevangen en gezuiverd worden.
Nu dat echter vermeden moet worden om ze zei!
niet dood te maken, zal men trachten om gemeld
mosselzaad, dat nog zeer klein is, onder water te
verwpderen of te vernielen.
Wp hopen er het beste van
Bp gelegenheid van zpn 70»ten verjaardag werd
aan den dichter Hofdpk te Amsterdam eene van
waardeering en erkentelpkbeid getuigende ovatie
gebracht. Zondag werd hem door prof. Ten
Brink, namenB vrienden en vereerders, een aan
zienlijk geschenk en een gedenkboek, bevattende
meer dan zeshonderd namen, aangeboden. De
opdracht daarvan luidt:
„Aan Willem Jacobszoon Hofdpk, den man Vafl
kennis, geestdrift en karakter, die als Nederlandsch
dichter, aan de voortreffclpkheid zpner oorspron
kelijke kunst en aan zpne getrouwheid aan de
banier van den NederlandBchen landaard aan
spraak heeft op de hulde en de dankbaarheid van
ons geheele volk, wordt daarvan in dit gedenk
boek het getuigenis uitgereikt door zpne bpzon-
dere vereerders en vrienden, bp gelegenheid van
zpn 70en verjaardag, gevierd den 27en Juni 1886."
Van de club der Florealisten ontving hp nog
een zeer fraai geschenk, n.l.een veertigtal pho-
tographiën, betrekking hebbende op Alkmaar; een
aantal Amsterdammers en Alkmaarders gaven
hem als herinnering EbersAegypten in Bild und
WortNamens Utrecht overhandigde de heer van
Sorgen hem een krans met de kleuren der stad.
Het Hbld schreef bp deze gelegenheid o. a. het
volgende:
»Hofdpk is alles aan zich zelf verplicht. Hjj
heeft alleen wat lager onderwps genoten, het
overige deed hp zelf. En als Potgieter nog in
ons midden leefde, zou hp stellig getuigen;
i
