BIJVOEGrSEL "V\AJNT DE
lm ta voor ïlissiopi.
Maandag 28 Juni 1886, N°. 149.
Middelburg 26 Juni.
Geneeskundige raad voor Zeeland.
MIDDELBIJRGSCHE COURANT.
Deez dag is opnieuw een gewichtige voor
Zeeland's havenplaats.
Hjj, die het zoo goed voor heeft met de gemeente
aan wier hoofd hp staat, had meer dan een pijl
op zijn boog. En al raakte degeen dien hij af
schoot niet altijd doel, hjj hield stand en trof
opnieuw. Zoo zien wjj dan ook nu weêr een
zjjner ideeën verwezenlijktuitgevoerd in zeer
korten tjjd.
Trots tal van bezwaren, is een gebouw verre
zen, gemaakt naar een plan, gekozen uit de vele
die er zijn ontworpen.
Het badhuis staat er thansNog is alles wel
niet in de perfectie gereednog ontbreekt er,
vooral in de omgeving, veel vóór het gansche
plan is uitgevoerd, maar wie weet dat men 26
November van het vorig jaar met het werk be
gon; wie maanden, ja weken geleden de plaats
bezocht, waar het zou verrijzen, zal verbaasd
staan over hetgeen is gewrocht in de enkele
dagen, die nog restten tusachen toen en nu.
Het gebouw is gereed om zjjne eerste gasten
te ontvangen.
Komt daarom samen van heinde en veren
aanschouwt wat smaak, gepaard aan eenvoud,
ontwierp 1
Zaagt gij ooit lieflijker plek dan waarop dat
badhuis is gebouwd?
Beroept u vrij op Scheveningen en Ostende;
gjj kunt ons niet overtuigen dat gij daar fraaier
uitzicht hebt dan hier. Zeker, de gebouwen zijn
grootscher; het geheel is op grooter schaal inge
richt maar dat alles eischt ook dat men meer
moet vorderen van zjjne gasten. Er zjjn meer
amusementenOok waar. Maar geraakt men
daarvan niet verzadigd en brengen ook die ont
spanningen niet offers met zich?
Komt, plaatst u naast ons.
Ziet Noordwaarts en gjj hebt een heerljjk ge
zicht op ae ianuouwen vau tthivhoivu.
ziet gp Koudekerke voor u; en zoo gij eenigszins
er bekend zult wezen, zal iedere dag u gelegen
heid geven om u te ontspannen, niet op luid
ruchtige wjjze, maar door rjjtoeren of voettochten
te maken door verrukkelijk schoone dreven in
Zeelands tuin. Dat terrein, waarop gij staat, met
oprit, moet nog verder worden afgewerkt; maar
als eenmaal ook hier de tuinman zjjn plicht
heeft gedaanwat dunkt uZal het dan niet
heerljjk zpn?
Gaat even verder en let eens op aan de Oost
zijde welk aardig stadsgezicht gjj hebt, waar
Vlissingen met zjjne haven en dokken aan uwe
voeten ligt.
In het Zuiden ziet gjj de Schelde en in het
zuid-westen de zee met derjj duinen in de verte.
De oneindige zee; en toch is het lang niet
hetzelfde hoe gjj haar ziet.
Op iedere badplaats kan men haar aanschouwen,
zooals Albert haar schildert aan Hanna in Mul-
tatuli's Vorstenschool, waar hjj zegt
hoor hoe de Oceaan
Zijn stemmen voortstuwt langs de stranden,
Nu zaeht en lieflyk, als aan banden,
En dan weer ongetemd zyn krygsdicht op doet gaan.
Hoor hoe hy juichtals waar het hem bewust
Dat een3 Gods geest gerust heeft op z'n watren,
Hoor hoe hy 't uitgilt in zyn klatren,
Dat hem Gods adem heeft gekust 1
Hoor hoe z'n kracht, in stormen sprekend,
Met dondrend schuim op rots en klippen brekend,
Of lieflyk murmlend, eeuwen lang
Zich oplost in één enklen zang."
Zoo is zjj geteekend, geljjk men overal haar
kan zien,
Maar wenscht gjj haar voor u gestoffeerd, als
draagster van de schatten der wereld; als wel
sprekend bewjjs dat zelf geen zeeën de volkeren
seheident en geen beletselen zjjn voor handel en
njjverheid, integendeelwerpt dan uwe blikken
Van Vlissingen's badhotel naar den grooten Oceaan,
Op niet eene enkele badplaats vindt gp 't, dat de
stoombooten zoo onophoudelijk, hetzjj op verren
afstand, hetzjj vlak onder den wal, u voorbjj varen.
Bp dat tooneel van leven en beweging valt zelfs
het uitgaan der viascherspinben in 1t niet. Alleen
herinnerd het u aan Antwerpen's grootheid, en
doet het ons uitroepenwaarom ban ook Vlissingen
niet een deel van al die schatten bekomen
En juist met en trots die gedachte gevoelen
wp bp het zien van zulk een zee wat Longfellow
eens uitte in deze woorden:
«Ahl what pleasant visions haunt me
As I gaze upon the sea I
All the old romantic legends,
All my dreams come back to me.
Sails of silk and ropes of sendal,
Such as gleam in ancient lore
And the singing of the sailors,
And the answer from the shore
Zoo gjj verzadigd zjjt van den aanblik, laat
ons dan een kjjkje in het hotel zelf nemen.
Eenvoudig is hetmaar juist door zjjn eenvoud
treft het en neemt het in. De bezoekers worden
reeds als 't ware vooruit gerustgesteld dat er niet
al te groote aanslag op hun beurs zal worden
gedaan. En die eenvoud doet aan de sierlijkheid
en het gemak geenszins te kort.
Vergeeft ons dat wij u met eenige cjjfers lastig
vallen, maar waar wij u tevens een blik laten
slaan in de geschiedenis van den dag, kunnen wjj
niet anders dan u daarvan mededeeling doen.
Het geheele hotel is 66 M. lang en 40 M. breed
waaronder de galerjj, die 40 M. lang en 5 M.
breed is. Het geheel is zoo ingericht dat men
later, eene uitbreiding aan beide zijden tot nog
een dubbel getal der tegenwoordige kamers kan
krjjgen zonder aan het hoofdgebouw iets te
veranderen, terwijl het dan toch een goed geheel
bljjft. Het daarvoor gelegen terras beslaat 66 X 12
M. Verder heeft men nog 25 M. boulevard voor
men zee heeft. De trap die thans u naar het
strand voert dient slechts als noodhulpspoedig
zal een fraaiere deze vervangenaan beide zijden
versierd met twee prachtige steenen leeuwen.
Wjj treden nu het gebouw van de landzijde
binnen en komen in een vestibule lang 24 M. bij
7i M. breed.
Rechts vinden wjj de concert- of kurzaalin
omvang 14.50 M. bjj 19.60 M.en hoog 9 M.
tot in den kap. Licht verkrjjgt men hoofdzakelijk
uit de hoogte door eene lantaarn; al komt er
ook licht door de deuren, die tot de galerjj aan
den zeekant toegang verschaffen.
Links vindt men de eetzaal, die 14§ M. bjj 8 M.
beslaat. Daarop volgt het leeskabinet, en verder
de restauratiezaal, die 8 M. breed en 8 M. lang is.
Verder treft men er de biljardzaal aan met twee
biljards uit de fabriek der firma F. J. Schoemaker
en Z® te Zwolle. Deze zalen, behalve laatstge
noemde, hebben alle uitzicht op zee. Een flinke
corridor omgeeft het geheel.
Wat de logeerkamers betreft, men vindt er
beneden 26 en -lu u
zyn zue «nu er urie en twee in mesaar
loopen, om te dienen voor familie-verbljjven; men
heeft natuurlijk ook afzonderlijke kamers, waar
onder met 1 en 2 bedden. De keuken beslaat
4.70 bjj 8 M.de waschkamer en het bureau be
slaan beiden 4.70 bjj 3.60 M.
Boven treft men nog aan 5 badkamers, voor
warme en koude baden, eene directiekamer en
alkoof; terwpl onder dak nog 12 logeerka
mertjes te vinden zjjn voor bedienden, die echter
ook voor zeer eenvoudige bezoekers uitmuntend
geschikt zpn. Een flinke zolder volmaakt een
goed geheel.
Voor wjj weêr naar beneden gaan, waartoe
zeer gemakkelijk ingerichte trappen gelegenheid
geven, nemen wij nog even de vestibule in oogen-
schouw, waarop plaats is voor de muziek; wan
neer n. 1. de concertzaal te vol mocht zjjn, o. a.
bjj gelegenheid van een bal, dan kunnen muzi
kanten plaats nemen op de boven-vestibule, die,
van eene nette balustrade voorzien, door open
slaande ramen met de kurzaal in verbinding
staat. Beneden treft men aan bierkelder, wijn
kelder, dienstkamers, 9 in getal, alle 4.70 bjj
3.60; benevens een flinken corridor.
Eene enkele herinnering vinde nog hierbjj hare
plaatsarchitecten van het gebouw zpn geweest
de heeren J. B. Vereecke van Antwerpen en J. J„
Notenboom te Vlissingen, terwjjl aannemer ervan
was, voor de som van 116.200, de heer W. Lock
te Steenbergen, die allen, naar wij meenen en
hopen, met voldoening op hun werk kunnen neerzien.
Wat zou echter het geheel zpn zonder goede
stoffeering Natuurljjk nietsen al is men b. v.
met het behangsel nog niet gereed, de kamers
zpn toch nu reeds eenvoudig, netjes en confor-
table ingericht,
Zooals bekend, is de levering van het ameu
blement opgedragen, voor 28.000, aan de firma
F. M. Beunke en Zu te Middelburg, die zich op
uitstekende wjjze van haar taak kweet,
Voorloopig zpn er 44 kamers gemeubileerd,
waaronder 5 salons in den stijl Louis XVI, in
vier kleuren, geel blauw, zilvergrjjs en brons.
Een drietal Vlissingsche dames gaven bij die
keuze van haren fijnen smaak bewjjs. In die salons
vooral heeft men een heerlpk uitzicht en gevoelt
men zich geheel op zpn gemak. De slaapkamers
zjjn ook in vier kleuren gemeubileerd, nl. blauw,
brons, havannah en bruin. Het geheele ameuble
ment is in Amerikaansch notenhout in de was,
met zwart afgezet.
Gaat thans zelfs, met die gegevens als leiddraad,
u overtuigen, of wjj te veel zeiden, toen wjj het
geheel eenvoudig, aierljjk en gemakkelijk ingericht
noemden 1
Vlissingen een badplaats!
Er zijn, zooals altijd, pessimisten die om het
idee lachen of de schouders ophalen.
Wij scharen ons niet aan hunne zjjde.
Elk grootsch idee ondervindt tegenkanting en
bestrijding.
Wie den moed heeft iets flinks te ondernemen,
hij vindt zijne benijdersmaar wanneer eenmaal
de feiten den ondernemer in 't geljjk stellen wordt
hjj hoog verheven en heft men te zjjner eer een
hosannah aan.
Moge dat ook eenmaal klinken ter eere van
hem die dit idee opperde
Moge het nieuwe badhuis ook nieuw leven
schenken aan Vlissingen; en de energie van hem,
die het idee opperde en voor de uitvoering daar
van niet terugdeinsde, worden beloond op wel
sprekende wjjze.
Vlissingen en hjj verdienen dit ten volle.
Aan het diner dat heden plaats had en dat
geleverd werd door den restaurateur N. Jergen,
waren vele autoriteiten tegenwoordig. Wjj troffen
onder hen aan den commissaris des konings, den
heer Buteux, lid der tweede kamer en lid van
ged. staten, mr E. Fokker, griffier der staten van
Zeeland, natuurljjk den burgemeester van Vlis
singen, den heer Arie Smit, tevens lid der tweede
kamer, de heeren Vrolik, directeur der staats
spoorwegen, Van Woelderen, directeur der Zeeland,
de leden van den gemeenteraad en van de kamer
van koophandel te Vlissingen, den directeur en de
commissarissen der Maatschappij tot exploitatie
van grondenden griffier van den polder Wal
cheren en de vertegenwoordigers van de pers uit
Middelburg en Vlissingen.
Eenige genoodigden, onder wie de burgemeester
uit Middelburg en de voorzitter van den polder
Walcheren, waren verhinderd aan de tot hen
gerichte uitnoodiging gevolg te geven.
Behalve het gisteren vermelde adres van den
heer L. K. van der Harst werd in de zitting van
den geneeskundigen raad ook behandeld een adres
der vereeniging tegen de kwakzalverij waarbjj het
bestuur met het oog op de voorgenomen herziening
vestigt op den verkoop in het klein van genees
middelen en de uitoefening van geneeskundige
praktjjk door onbevoegden.
Het bestuur wenscht de algemeene beginselen,
waarvan de wetgever bjj het vaststellen der ge
neeskundige wetten in 1865 is uitgegaan, thans
nauwkeuriger te omschrijven en wel in dier voege,
dat de volgende punten duideljjk worden opge-
genomen
De verkoop in 't klein van geneesmiddelen is
alleen geoorloofd aan bevoegden.
Met verkoop wordt geljjk gesteldhet in voor
raad houden, uitstallen, aanbieden of aankondigen
ten verkoop.
Het uitoefenen van geneeskundige praktjjk is
alleen geoorloofd aan bevoegden.
Met het uitoefenen van geneeskundige praktjjk
wordt geljjk gesteld het aanbieden of aankondigen
van geneeskundige hulp, het aanbieden of aan
kondigen van geneesmiddelen tegen bepaalde
ongesteldheden.
Het bestuur is overtuigd, dat door het opnemen
van dusdanige bepalingen in de wetten, regelende
de uitoefening der genees- en artsenjjbereidkunst,
niet alleen vele misbruiken zullen worden geweerd,
maar vooral ook de volksgezondheid en volkswel
vaart zeer zullen worden gebaat.
Op dit adres werd afwjjzend beschikt, op grond
dat in de eerste plaats de raad zich moeiljjk tot
de vertegenwoordiging kan wenden buiten de
regeering om en, in de tweede plaats, in de nieuwe
wetsontwerpen reeds een stap in dezen geest
gedaan wordt.
Door den voorzitter werd mededeeling gedaan
dat naar aanleiding van den aan het gedeputeerd
college gerichten brief betrekkelijk de oprichting
van een krankzinnigengesticht in deze provincie,
tot het zenden waarvan in de vorige bjjeenkomst
van den raad besloten is, hem niets naders is
gebleken.
Hjj vond daarin aanleiding tot de vraag of een
der heeren iets bekend is van een voorstel aan
de provinciale staten te dezer zake. Die vraag
werd ontkennend beantwoord.
De handelingen van het geneeskundig staats
toezicht, over het tijdvak van 1 Nov. 1885 tot 1
Juni 1886, werden vervolgens overgelegd en gaven
aanleiding tot eenige gedachtenwisseling. Aange
zien die zich echter geheel tot het medisch terrein
bepaalde, laten wjj ze achterwege.
Aan de handelingen ontleenen wjj het volgende
De sterfteverhouding in de provincie was in
het afgeloopen jaar gunstiger dan in 1884.
De gemiddelde sterfte over 1885 bedroeg toch
slechts 19.95 op 1000 inwoners tegen 22.58 in 1884,
Meer dan 30 p/m. overleden te Oud-Vosmeer
en Yersekemeer dan 25 p/m. te Axel, Burgh,
Clinge, Eikerzee, Hengstdijk, Hulst, Oudelandei
Sas van Gent, Serooskerke (Schouwen), Tholen en
Zierikzee.
Als levenloos werden aangegeven 331, tegen
321 in 1884.
Beneden het jaar stierven 1094 tegen 1523 in
het vorige jaar.
Aan diarrhaea zjjn 226 personen overleden, ter
wjjl het getal overledenen aan die ziekte in 1884
tot 520 was gestegen. Dit hooge cijfer vindt zjjne
verklaring in den drogen zomer van het jaar
1884, en daardoor veroorzaakt gebrek aan goed
drinkwater.
Pokken werden alleen waargenomen te Hulst.
Het aantal vaccinatiën bedroeg 5320 tegen
4975 in 1884.
Opmerkelijk is het gering aantal vaccinatiën in
het le levensjaar.
Gedurende de laatste 7 jaren zjjn in Zeeland
gevaccineerd 34.792 en van deze 3532 beneden
het jaar, dus slechts 10%.
Komt hierin geene gunstiger verhouding, dan
bljjft een zeer groot gedeelte der bevolking onbe
schut, en kunnen epideraiën van pokken niet
uitbljjven.
In sommige gemeenten is de aandacht van ge
neeskundigen en besturen daarop gevestigd.
Roodvonk kwam voor op Walcheren, Schouwen,
Zuid-Beveland en in het 5e district. 21 personen
zjjn aan die ziekte bezwekenvan deze 18 te
Zierikzee, waar de epidemie, in 1885 begonnen,
in Maart van dit jaar heeft opgehouden.
Mazelen werden waargenomen te Vlissingen,
waar ze eenige uitbreiding verkreeg, te Middel
burg, te Domburg en te Biervliet. Slechts 2 kin
deren bezweken aan die ziekte.
Typhus en febris fyphoïdea kwamen, met uit
zondering van Noord-Beveland, in elk gedeelte
der provincie sporadisch voor; 14 personen zjjn
aan deze ziekte gestorvenallen op het platteland.
Diphteritis verspreidde zich op het eiland Tho
len. Te Oud-Vosmeer werd de ziekte epidemisch
verklaard.
In de provincie zjjn 69 personen aan deze ziekte
overleden in 21 gemeenten; onder deze 5 van het
eiland Tholen. Te Oud-Vosmeer stierven 21 ljjders
aan diphteritis.
De gezondheidstoestand was over 't algemeen
niet ongunstig. Epidemieën kwamen alleen m«t
Pokken werden in deze provincie met waarge
nomen. Bjj het voorkomen van pokken te Gent
en in andere gemeenten van Oost-Vlaanderen, is
de aandacht van den burgemeester van Sas van
Gent erop gevestigd maatregelen te nemen, teneinde
zjjne gemeente, met een druk scheepvaartverkeer,
zooveel mogeljjk te vrjjwaren. Streng toezicht op
aankomende vreemdelingen werd toegezegd.
i. Van roodvonk kwamen enkele gevallen voor.
Ook van mazelen en typhus en febris typhoidëa.
Diph teritis kwam veel voor, te Scherpenisse 25
gevallen. Daar heerschte de ziekte epidemisch en
werd dientengevolge de kermis van gemeentewege
geschorst,
Opmerkeljjk is het voortwoekeren dezer ziekte
op het eiland Tholen, hetgeen bljjkbaar in ver
band staat met den onvoldoenden afvoer van vuil,
vooral van dierljjken oorsprong, uit de bebouwde
kommen der gemeenten.
Aan croup stierven 42, aan kinkhoest 62, aan
febris continua 35, aan febris intermittens 24 en
aan ziekten van het kraambed 30, onder deze 3
te Vlissingen en 7 te Middelburg. Te Vlissingen
kwamen meerdere gevallen van febris puerperalis
voor onder behandeling van een en denzelfden
geneesheer. De kraamvrouwenkoorts te Middelburg
vertoonde zich onder behandeling van verschillende
geneesheeren. De oorzaak van de verspreiding
dezer kon niet worden opgespoord.
Een bezoek van het staatstoezicht te Scherpe
nisse, naar aanleiding van het heerschen van
diphteritis, bracht eenen in hooge mate gebrek-
kigen afvoer van vuil, mest en dierljjken afval
in de kom der gemeente aan het licht.
Het mag onder die omstandigheden geen ver
wondering baren, dat in eene gemeente, waar het
verwjjderen van vuil zoodanig wordt verwaarloosd,
eene ziekte maanden lang bljjft voortwoekeren,
die bjj voldoende zorg voor reinheid in en om
de woningen allicht niet zulk eene uitbreiding
zoude hebben verkregen.
Volgens bericht van den burgemeester zjjn de
mestvaalten en andere verzamelingen van vuil
opgeruimd, secreetputten geledigd, riolen en goten
gereinigd en ontsmet, en de woningen, waarin
ljjders aan diphteritis zpn voorgekomen, gedesin
fecteerd.
Bjj een bezoek aan eenige scholen in Schouwen
en Zuid-Beveland (o. a. te Haamstede, Zonnemaire,
Kapelle en Wemeldinge) trok de onvoldoende
lucktverversching der lokalen de aandacht van
den inspecteur, van de doelmatig aangebrachte
ventilatiemiddelen toch werd gedurende den school
tijd, en dikwijls in den schoolvrijen tjjd, geen
gebruik gemaakt, zoodat schoolstank niet was te
miskennen. Dat hierdoor de gezondheid der
kinderen, maar ook van het onderwijzend perso
neel, dat voor de luchtververaching heeft te zorgens
