NV 103.
129e Jaargang.
1886.
Maandag 3 Mei.
88 FEUILLETON.
Catull Pimpel.
Middelburg 1 Mei.
Brieven uit de Hofstad.
BIJVOEGS
VAN DE
28 April 1886.
De schoona Paaschdagen, zoo dubbel welkom,
na den langdurigen wintar, lokten heel wat Hage
naars naar buiten, niet het minst naar Scheve-
ningen, die groote trekpleister voor de meest
uithuizige aller Nederlandsche onderdanen. Als
geboren flaneur heelt een echt Hagenaar altijd
het een ot ander waar hjj eens snaar moet gaan
kijken." Was verleden jaar het Kurhaus het punt
dat aller oogen trok en het meer of minder vor
deren der werkzaamheden van den bouw, iets dat
aller belangstelling gaande hield, thans is het
verrijzende café-restaurant op het seinpostduin
eene veelbelovende attraction." Hoewel minder
grootsch, dan zijn oudere buurman, belooft het
een flink en fraai gebouw te worden, en het zou
mjj niet verwonderen indien man, door onder
vinding wijs geworden, er zich op toelegde enkele
der gebreken of minder doeltreffende inrichtingen
in den bouw van het Kurhaus hier te vermjjden.
Zoo zal het terras, naar het schijnt, zonder trap
pen te bereiken zijn, iets wat velen mijner stad-
genooten voorzeker zeer welkom wezen zal. De
ligging is trouwens prachtig en hoog genoeg om
ook zonder kunstmatige ophooging een ruim en
onbelemmerd uitzicht over zee en strand te bieden.
Daar zal dus weldra eene nieuwe gelegenheid
geopend worden om, gezellig bij elkander gezeten,
te genieten van het schoone en goede dat de
wereld ons verschaft, of ook wel om naar harte
lust te pruttelen tegen veel wat niet naar onzen
zin gaat.
Indien bijvoorbeeld het conversie-wetsontwerp
door de le kamer mocht worden aangenomen zal
dat heel wat stof tot pruttelen opleveren; maar
naar allen schijn is die kans gering.
De aanstaande verkiezingen voor de 2de kamer
brengen, zooal niet vele gemoederen, dan toch
reeds vele tongen in beweging. Onder alle voor
behoud dan ook kan ik mededeelen dat hier in
Den Haag de namen van de heeren J. P. P.
Baron van Zujjlen van Nyevelt en Jhr. Rochussen
(anti-liberalen) tegenover den heer Sluiter, aftre
dend lid (liberaal), worden genoemd. Baron Alex.
Schimmelpenninck van der Oye zal zich, zegt men,
te Arnhem verkiesbaar stellen, waar ook de
roomsch-katholieken hem hunne stem zouden
verleenen.
Met meer zekerheid echter ban ik u melden
dat de conferentie tot het tegengaan van drank
verkoop op de Noordzee den 10deB Juni te 's Gra-
venhage zal plaats hebben. In tegenstelling met
eene vroegere weigering, die echter nooit officieel
alleen officieus is gedaan, zal Duitschland ook
aan deze conferentie deel nemen. Wellicht is die
verandering van gezindheid toe te schrijven aan
den gunstigen indruk, dien de aanneming van het
Roman van
Hans Wachenhusen.1
EENENTWINTIGSTE HOOFDSTUK.
Catull voelt zich gewichtig.
Pimpel stond op en zag den regisseur verplet
terend aan. Deze had een nieuwe beleediging
op de lippen; maar Pimpel voorkwam hem.
„Ik ontzeg u mijn kamer en jaag u onmid
dellijk uit uw betrekking, als gjj u nog een
beleedigend woord tegen uw chef veroorlooft."
De regisseur stormde de deur uit en Bpoedde
zich naar Rollmann; die hierin een heerljjke
gelegenheid zag om zjjn gezag tegenover Pimpel
te doen gelden.
«Stel u gerust," begon hij, toen de ander
hem verteld had met boevele opofferingen hjj het
tooneel, ondanks de onwetenheid en onbekwaam
heid van den intendant bestuurd had. „Ik zal
met den vorst spreken. Ik houd het voor zeer
verkeerd om een ervaren ambtenaar zooals gjj zjjt
te ontslaan."
Zegevierend verliet de regisseur het kabinet.
Hjj had gezien dat de verstandhouding tusschen
Rollmann en Pimpel niet al te best was.
Hjj liet ook mjj om gehoor vragen en verzocht
mjjn voorspraak; hjj sou zjjn goeden naam als
directeur verliezen als bjj thans zjjn betrekking
zalmtractaat te Berlijn gemaakt heeft. Indien
echter die bereidwilligheid nu een lokvogel mocht
zjjn tot de aanneming van het letterkundig trac-
taat, dan zal dit op eene misrekening uitloopen
de heer Van Karnebeek toch wil, naar men ver
zekert, de verdediging daarvan niet op zich nemen.
Naar aanleiding van de erfenis die den heer
Domela Nieuwenhuis is ten deel gevallen, melden
Bommige bladen dat hij belangrjjke sommen
daarvan afstond voor verschillende doeleinden, ten
bate zjjner partij. Andere couranten spreken deze
berichten evenwel ten stelligste tegen, en uit
goede bron meent men te weten dat hij het
kapitaal der erfenis onmiddellijk op zjjne kinderen
heeft doen overschrijven. Op die wijze eene moei-
ljjke klip om te zeilen moge voorzichtig wezen,
het pleit minder voor de waarheid zjjner over
tuiging, en de echtheid zjjner socialistische be
ginselen, dan voor de zwakheid van den mensch,
zelfs al noemt hij zich volbloed sociaal-democraat,
zoodra het aardsche slijk, dat verfoeide kapitaal,
hem onder de handen komt. Dat het prestige
van den leider bij de sociaal-democraten hierdoor
veel geleden heeft, ligt voor de hand, en voor de
partij van Yan Raay schijnt hjj zich niet altijd
meer veilig te gevoelen. De politie heeft hem
dan ook al eens in bescherming moeten nemen
en men spreekt ervan dat hij zijn «ondankbaar
vaderland" zal verlaten, en zjjne kansen in
Duitschland zal gaan beproeven. Zoolang het
opgaat kan hjj dan daar den martelaar spelen,
den «profeet" die in zjjn vaderland niet wordt
geëerd.
Niet een profeet, maar een jjverig geleerde, die
volgens sommigen niet voldoende door zjjn
vaderland is geëerd geworden, ia de heer Noord-
ziek, referendaris bibliothecaris bjj de 2de kamer der
statengeneraal. Waar bjj gelegenheid van het
jubilé der TJtreohtsche universiteit de titel van
doctor honoris causa met zoo kwistige hand, is
uitgedeeld, hadden zeker velen gaarne gezien
dat die ook dezen waardigen man ware te beurt
gevallen. Op eene enkele uitzondering na, maakt
overigens de lijst dier uitverkorenen algemeen nog
al een goeden indruk, wat bij dergelijke gelegen
heden niet altjjd het geval is geweest.
Of de benoeming van dr. Oudemans tot directeur
van den dierentuin alhier eveneens in den smaak
zal vallen, moet de tijd nog leeren. Het tracte-
ment bedraagt eigenljjk 2000 met vrije woning,
vrij vuur en licht. De heer Oudemans echter zal
volgens eigen aanbod slechts 1000 ontvangen,
een voorstel dat, naar het schjjnt, maar al te
gretig door het bestuur is aangenomen.
Dat zich een aanzienlijk aantal sollicitanten
voor die betrekking hadden aangemeld kan niet
bevreemdenmenigeen zou gaarne, ook zonder
eenige tegemoetkoming, die vriendelijke woning
willen betrekken, en de misschien vrjj omvang-
rjjke doch, voor wie hart voor dieren en planten
heeft, stellig aangename werkzaamheden aan
vaarden.
De zomeravond-concerten zullen nu ook weldra
weer een aanvang nemen, wanneer ten minstede
moest neerleggenwant dan zou men hem al de
gebreken, die thans het tooneel aankleefden, wij
ten. Zjjn eer was er mee gemoeid dat hij ook mede
werkte tot de verbeteringen die de vorst beloofd had.
Ondanks zjjn ruwe manieren had ik hem altijd
wel mogen ljjden. Ik wist ook dat het geharre
war tusschen hem sn Pimpel veel tot den
achteruitgang van het tooneel bjjgedragen dat
maar ik mocht niet tegen zijn chef spreken. Ik
beloofde hem echter mijn voorspraak.
Toen ik er aan de thee met oom over begon
werd hjj knorrig.
«Ik hoopte nu eenmaal rust te hebben van
dat ellendige tooneel en nu begint het weer van
voren af aanTot na de vacantie moet alles
bljjven zooals het is. Ik heb geen lust om mij
daar voor de reis nog mee bezig te houden."
Dit bevel kreeg Pimpel reeds den volgenden dag,
want Rollmann haastte zich om het over te
brengen. Hjj beet zich op de lippen en liet er
den regisseur schrifteljjk kennis van geven.
Intusschen hadden wjj het heel druk. Oom,
tante en Hedwig gingen naar een badplaats.
Prins Paul echeen onder het voorwendsel van
dienstzaken door liefdesavonturen weerhouden te
worde», om te vertrekken. Hij zou nog een paar
weken bljjven en dan naar zjjn regiment terug-
keeren.
In Hainthal was alles voor Gisela en mjj in
orde gebracht; maar niettegenstaande zjj zich zoo
op het buitenleven verheugd had was ze voor ons
lente hare zachte heerschappij zal voeren en niet
de ijzige noordenwind over ons land bljjft heen-
strijken om het jonge groen, zoowel als de men-
schenkinderen, onder zijn killen adem te doen
ineenkrimpen, en voor zoover laatstgenoemden
betreft in hunne huiskamers op te sluiten.
Het Haagsche publiek, al niet minder luimig
dan ieder ander, heeft in den afgeloopen zomer
zijne gunsten wel wat veel aan vreemde goden
geschonken, met voor bjj zien der verdiensten van
eigen huisgoden.
De zoo verdienstelijke kapel der grenadiers en
jagers toch heeft zich wel eenigszins over de
Hagenaars te beklagen gehad, 't Is waar Mann-
stedt's orkest was voortreffelijk, maar onder de
velen, die het zoo uitbundig roemden, en avond
aan avond het Kurhaus bezochten, school voorze
ker menigeen, die moeilijk had kunnen zeggen
in welk opzicht de Duitsche muzikanten hunne
Hollandsche kunstbroeders overtroffen. Maar 't was
nu eenmaal mode, „ton", om liever in de smoor-
heete en tochtige zaal te zitten, waar bovendien
aanvankelijk nog gerookt werd, dan onder de
groene boomen van Bosch of Dierentuin te ver
toeven.
En zoo werden vele Hagenaars ontrouw aan
een muziekkorps, dat zooveel jaren lang hun trots
en hun glorie is geweest, en dat hun door alle
andere steden des lands, ja door tal van buiten
landers met recht benijd wordt.
Laat ons hopen, dat verdubbelde hulde dezen
zomer der wakkere kapel ten deel moge vallen,
en het Haagsche publiek niet weer vergeten zal
dat er ook een plicht van dankbaarheid rust op
allen, die aan de schoone muziek van het keur
korps zoovele genotvolle uren te danken hebben.
Op de vraag van het Weekblad v. h. Recht of
prof. Pols werkelijk bedankt zou hebben voor de
eer der samenstelling van eene nieuwe militaire
strafwetgeving, is door het Utr. Dagblad bevestigend
geantwoord. Ik kan nog hierbij voegen, dat prof.
Yan der Hoeven te Leiden zich tot dien arbeid
bereid verklaard heeft.
il.
Onder de in de eerstvolgende raadszitting
vermoedelijk den 5 Mei te houden aan de orde
zjjnde zaken behoort een voorstel van burg. en
weth. betrekkeljjk de uitbreiding der burgeravond
school. Aan dit voor het middelbaar onderwjjs in
onze gemeente zeer belangrjjke voorstel, dat thans
voor de raadsleden ter visie ligt, ontleenen wjj
het volgende.
De burgeravondschool mocht zich sedert de twee
laatste jaren in een toenemend aantal leerlingen
verheugen. Terwijl toch de cursussen van 1881/2,
1882/3 en 1883/4 telkens met 70 leerlingen ge
opend werden, steeg dit aantal in September 1384
tot 85 en in September 1885 tot 93. Voornamelijk
aan de oprichting van de ambachtsschool mag
deze toeneming toegeschreven wordenmaar ook
aan de grootere waardeering die het onderwjjs in
vertrek ontstemd.
„Men heeft u zeker met prins Juliaan uit
uw humeur gemaakt 9" zei ikwant die was wel
acht dagen gebleven en hjj ontkende niet dat dit
ter wille van Gisela geschied was.
Hjj had zich in vertrouwen tot mjj gewend
toen hjj merkte hoeveel invloed ik op haar had.
Ik verwees hem naar tante en die scheen hem
een zeer geschikt echtgenoot voor haar te vinden
Toen ik Gisela op haar geweten afvroeg hoe
zij den prins vond, schudde zjj stilzwijgend het
hoofd. Ik wist reeds wat dit beduiddedaarmede
wees zjj iets af, wat zij niet de moeite waard
vond om te bespreken, en ik richtte dus tot tante
de vraag, die wel overweging verdiende
„Heeft Juliaan fortuin genoeg om als ge
huwd vorst zjjn stand op te houden? Gisela is
met de inkomsten van Hainthal niet rjjk te
noemen". Tante sprak er met oom over.
„Heeft niets!" zei deze schouderophalend.
„Kan niets van komen. Brengt vorsteljjke kin
deren ter wereld, die naderhand van een luite
nants tractementje moeten leven. Niets ellendiger
dan een vorstenkroon en geen geld op zak. Er
loopen er in Duitschland al genoeg rond, die hun
heil bjj Christen- of Jodenbankiers-dochters moeten
zoeken I Laat hjj een rjjke prinses of gravin
zoeken, als hjj er een vinden kan. Kan haar uit
mjjn zak niets meegeven. Hebt het aan uw
broeder Eduard gezienKon de schitterendste
partjjea doen, wilde niet terwille der schoone
de laatste jaren bjj de ouders vond.
Te verwonderen is het niet, dat de lokalen en
het onderwjjzend personeel, beide voldoende in den
f jjd toen de school niet meer dan een 60tal leer
lingen telde, reeds sedert eenigen tijd dringend
om uitbreiding vroegen. Yooral en zeer te recht
werd geklaagd over het gebrek aan ruimte in de
teekenlokalen en over de onvoldoendheid van het
personeel der leeraren en assistenten bjj het teeken-
onderwjjs. Met de ruimte werd zooveel mogeljjk
gewoekerd en door de aanstelling van een assi
stent bjj het rechtljjnig teekenen in de dringendste
behoefte voorzien. Daar bjj het teeken-onderwjj*
meer gasvlammen vereischt worden naarmate het
aantal leerlingen toeneemt, steeg de temperatuur
in de teekenlokalen op bedenkeljjke wjjze, vooral
in het voor- en najaar, en werd de lucht, zelf in
de koudste dagen, ondrageljjk bedorvende tem
peratuur steeg in de teekenzalen bij het begin en
het einde van den cursus vaak tot 75 a 80°enkele
malen wees de thermometer in de zaal voor het
handteekenen zelfs 82 a 84° aan. Aan het ondra
gelijke van die hooge temperatuur is wel door het
aanbrengen van zuigkappen eenigszins, doch, naar
het schjjnt, niet in voldoende mate tegemoet ge
komen.
Tot nu toe was het voldoende eene klasse in
twee paralel-afdeelingen te splitsen. Met September
zal ook eene tweede klasse verdeeld moeten
worden. Bjj het op 12 en 13 April jl. gehouden
overgangsexamen toch zjjn 38 leerlingen tot de
2e klasse bevorderd, terwjjl 15 leerlingen in die
klasse zjjn blijven zitten; deze klasse zal derhalve
50 leerlingen tellen.
In de eerste of laagste klasse bleven acht
leerlingen zitten, aan wie nog slechts 16 nieuwe
leerlingen kunnen toegevoegd worden, zonder dat
splitsing dringend noodzakelijk wordt. Doch het
aantal van hen die toelating zullen vragen za\
veel grooter dan 16 zjjn. (In Sept. 1885 werden
van 50 sollicitanten nog 20 geplaatst). Zelfs
zullen niet alle jongelieden, die met diploma de
lagere scholen verlaten hebben en krachtens dat
getuigschrift zonder examen moeten toegelaten
worden, eene plaats kunnen vinden.
De le klasse zal derhalve ooknood-
zakeljjk in twee deelen moeten ge
splitst worden. Doch het ontbreekt daar
voor aan lokaliteit en aan onderwjjzend personeel.
Maar al werden niet meer dan 16 nieuwe leer
lingen in September aangenomen, dan nog zouden
da teekenlokalen zelfs voor die leerlingen
niet meer voldoende zjjn.
Tegenwoordig toch kan elk dezer lokalen de
leerlingen der 2e en 3e kl. te zamen en die der
le kl. (welke in 2 paralel-klassen verdeeld is)
bevatten, maar met September a. s. zal de 2° kl.
in twee paralel-klassen zjjn gesplitst, welke
alsdan met de 3e kl. te samen geen onderwjjs
kunnen krijgen, daar de teekenzaal hoogstens 46
leerlingen kan bevatten. Elke andere combinatie
is onrnogeljjk, omdat de verdeeling van d6 uren,
voor het verdere onderwijs bestemd, daartegen
onoverkomeljjke bezwaren oplevert.
Carina en liet niets dan schulden na".
Tante was zoo beleefd van prins Juliaan te
verzoeken om later nog eens op zjjn aanzoek
terug te komen, daar zjj Gisela nog niet wilde
missen, en daar deze hem nooit in de gelegenheid
stelde om haar zjjne wenschen mede te deelen,
vertrok hjj met het plan om in het najaar terug
te komen.
«Uit mjjn humeur heeft men er mjj niet
mede gemaakt", zei Gisela in antwoord op mjjn
vraag; „maar het denkbeeld dat hjj terugkomt
verontrust mjj. Men had hem dadeljjk de waar
heid moeten zeggen. Nu zond hjj mjj een paar
dagen geleden door Paul zjjne groeten en die
begeer ik niet".
«2oudt gij u dan niet gestreeld voelen om
prinses te worden?"
Gisela zette een zeer ernstig gezicht en zei
„Ik ben God dankbaar voor alles wat hjj
mjj gegeven heeftmaar zoover gaat mjjn eer
zucht niet".
„Maar het is toch mooi als men zulk een
titel heeft, die
„Die ons alleen doet staan en van de ge-
heele wereld vervreemdt?
«Voelt gjj dat in uw tegenwoordigen stand
ook
„Ik voel het wel, maar niet pjjnljjk. Aan
een hof ontbreekt de band, die ons met de
overige menschheid verbindthet is niet mogeljjk
om een eenvoudig woord met andere mensche®
