1886.
N° 94.
129e Jaargang
W oensdag
21 April,
FEUILLETON.
Middelburg 20 April.
Catull Pimpel.
Dit blad verschijnt d a g e 1 ij k s
met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs per 3/m. franco 3.50.
Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
Advertentiën: 20 Cent per regel.
Geboorte-, Trouw-, Doodberichten, enz.: van 1-7 regels ƒ1.50
iedere regel meer 0.20.
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Hans Wachenhusen.
IIIDDELBU
Agenten te Vlissingen: P. G. de Vey Mestdagh Zoon, te Goes: A. A. W. Bolland, te Kruinirgen: F. tan dee Peijl, te Zierikzee: A. C. de Mooij, te Tholen: W. A. van Nieuwenhhijzen, te Terneuzen: A.van dee Peul Jz.
Hoofdagenten voor het Buitenlandte Parijs en Londen, de Compagnie générale de Publicité étrangère G. L. Dadbe Cie., John F. Jones, opvolger.
De Tijd opent het vooruitzicht op iets dat wij
reeds meermalen als zeer gewenscht deden voorko
men, nl. het optreden van een kabinet der rech
terzijde.
Het blad meent en om het eigenaardig
standpunt dat het hierbij inneemt, verdient zijne
beschouwing wel de aandacht dat van alle
mogelijkheden de optreding van een liberaal ka
binet wel de minste kans heeft. Met welk program
zou het toch zijn? Van grondwets-herziening
Maar die is vooraf onmogelijk tenzjj de liberalen
hun onwil afleggen in de kwestie van onderwijs.
Uitbreiding van het kiesrecht op den bodem der
bestaande grondwet Maar de liberale partij kan
toch niet zelve aankomen met een gewijzigd
voorstel-Lohman, na dit kort geleden te hebben
afgewezen. Het bewind aanvaarden en voortre-
geeren zonder wjjziging van grondwet of kiesrecht
is voor de liberale partij eene onmogelijkheid.
„Derhalveöf behoud van het minsterie-Heems-
kerk of een kabinet van de rechterzijde", zegt
het kath. orgaan. In beide gevallen is kamer
ontbinding de eerste en allernoodzakelijkste han
deling. Niet tusscken de regeering en de kamer,
maar tusschen de linker- en de rechterzijde der
vertegenwoordiging zal bij eene kamerontbinding
door de natie moeten beslist worden. De rechter
zijde kan, meent de Tijd, met gerustheid voor de
natie treden. Wat zjj wil op het gebied van
onderwijs, is thans met volkomen duidelijkheid en
zekerheid bekend. Welke hare inzichten zijn
omtrent de vragen van kiesrecht, is in den afge-
loopen winter bjj de behandeling van het voorstel-
Lohman met klaarheid aan het licht gekomen.
Van een ministerie der rechterzijde zou, nadat het
ten gevolge van kamer-ontbinding eene meerderheid
had verkregen in de tweede kamer, zonder ver
wijl een voorstel tot censusverlaging en herziening
der kiestabel mogen verwacht worden. Het aantal
kiezers zou aanmerkelijk vermeerderd worden
aan de bestaande partijdige indeeling der districten
in vele oorden des lands zou een einde gemaakt
wordenhet aantal leden der kamer zou tot het
grondwettige cijfer worden aangevuld. De volks
vertegenwoordiging, door deze maatregelen in het
aanzijn geroepen, zou dan over de verdere rich
ting der politiek te beslissen hebben.
Meent men, dat dit werk van zuivering van
staatkundige toestanden ook kan volbracht wor
den door een ministerie-Heemskerk, dan geeft de
Tijd dit ten deele toe. Slechts ten deele, omdat
bjj eene eventueële kamerontbinding voor de kie
zers meer klaarheid zal bestaan, indien de beslis
sing, die van ben gevraagd wordt, hun wordt
voorgelegd door een ministerie van bepaalde
kleur, en dus de vraag: öf rechts öf links zuiver
en scherp gesteld wordt.
Zooals de Tijd dit alles teekent sluit het als
een bus.
Roman van
VIJFTIENDE HOOFDSTUK.
Balsem op de wond.
De adjudant, die achter een gordijn zat, zei
met een schuinschen blik op Birh:
»Er is toch geen prettiger baantje dan
intendant van den schouwburg. De beste loge
in de comedie, altjjd omgang met de zangeressen;
als er vorstelijke gasten komen, gaan vragen wat
zij wenschen te zien opvoeren en als zij vertrekken,
decoraties, snuifdoozen of doekspelden. De over
leden intendant bezat ook een heelen juweliers-
winkel."
„Wat is er dan toch gebeurd met dien
domkop?"
„Hij is geheim hofraad geworden. Die is
onuitroeibaar, net als de champignons De vorst
verschaft hem zelfs de middelen om den schouw
burg te verbeteren."
»En ik heb hem zooeTen een geschenk van
de vorstin moeten brengen
»Het is hard, beste vriend, maar geen won
der! Wjj moeten hem thans eer bewjjzen als
geheimraad; want als het zoo doorgaat, is zelfs
Rollmahn niet meer zeker van zijn post. Maar
jle wind waait niet altjjd uit denzelfden hoek!
De rechterzijde heeft zooveel sympathie in"het
land het optreden van een kabinet Schaepman-
Mackay zou met zooveel vreugde door ons volk
worden begroet dat bjj kamerontbinding overal
de liberalen als 't ware op de vlucht werden ge
jaagd. Van de linkerzijde in de kamer zou dan
ook maar weinig overbljjven.
Wanneer alles ging zooals de Tijd het schetst,
welnu wij zouden zeggen: dat een clericaal mini
ster optrede; liever van daag dan morgen. Laat
de liberale partij maar eens minderheid worden
laat de rechterzijde eens optreden als regeerings-
partij. De liberalen zouden door zulk een toe
stand in kracht winnen; zulk een louteringsproces
zou hun goed doen en de zwakheid hunner be-
strjjders, hun onmacht om te regeeren, zou weldra
ten volle bljjken.
Maar bij kamerontbinding gelooven wij niet
dat de tegenwoordige kiezers uitspraak zullen
doen ten gunste van de anti-liberalen voor het
naast meenen wjj dat, onder het tegenwoordig
kiesstelsel, de verhouding in de kamer blijven zal
zooals zjj iseen enkele stem zou misschien door
de liberalen worden gewonnen. Bij de vorige
verkiezing toch hebben de anti-revolutionairen c. s.
al hunne macht in het strijdperk gebracht en de
hoogste winst behaald, die zij konden krijgen.
Iets winnen kunnen zij, dunkt ons, niet meer;
wat verliezen wel.
En dan valt vanzelf het fraaie plan van de Tijd,
met zooveel gloed den vrienden voorgespiegeld,
in duigen.
Het Venloosch Weekblad, dat eveneens een
kabinet der rechterzijde zou wenschen, is, naar
wij lazen toen wjj het vorenstaande reeds ge
schreven hadden, overigens onze meening toege
daan en verwacht van eene ontbinding geen heil
voor haar partjj.
Het Dagblad weet te melden dat Z. M. het
ontslag van het kabinet-Heemskerk niet zal
aannemen.
Het was te denken.
Of er eene kamer-ontbinding zal plaats hebben
wordt niet gezegd.
Niettegenstaande algemeen bekend is dat de
Haagsche correspondent der N. Gron. Crt. zeer
sterk is in het zuigen van berichten uit zijn duim,
heeft hjj altjjd nog het succes dat eenige bladen
zijne verhalen, hoe oumogeljjk ze vaak zjjn, over
nemen en verder verspreiden.
Nu weer discht hjj een vertelling op, waaruit
blijken moet hoe weinig sympathie de koning
voor Heemskerk en de zjjnen heeft. Het is zoo
mooi verteld, dat men haast denken zou dat de
correspondent tegenwoordig is geweest bij een
receptie aan het hof. Als men maar brutaal is,
kan men het ver brengen met fantaseeren.
Maar bovendien, wij leven in een constitutioneel
land; de persoonljjke sympathie of antipathie
van een koning kan bjj kwesties, den politie-
ken toestand betreffende, misschien eenig maar
toch groot geen gewicht in de schaal leg
gen; en ten slotte zijn er wel andere factoren dan
Ik ben nieuwsgierig wat de prins zeggen zal'.
De vorst scbjjnt gehoord te hebben, dat hjj de
kennis met die zangeres Wimmer weer aange
knoopt had en nu moet hij naar zjjn regiment
terugmisschien heeft hjj dit aan den geheim
raad te danken. Wellicht zou dat tegen hem te
pas te brengen zijn". De schel van den vorst
riep den adjudant. De kamerjonker bleef pein
zend voor het venster staan.
ZESTIENDE HOOFDSTUK.
De burchtvrouw van Hainthal.
AI die onaangenaamheden hadden een zeer
nadeeligen invloed op den gezondheidstoestand
van oom gehad. Birh kreeg bevel om hem alles
uit de courant voor te lezen, opdat dergelijke
gevallen hem niet meer onbekend zouden blijven
en toen moest hij wel inzien dat de geest der
ontevredenheid en oneerbiedigheid in zijne onder
danen gevaren was.
Die democratische courant nam dagelijks in
omvang toezij verheugde zich in een grooten
toevloed van abonné's, terwjjl het officieele orgaan,
dat groote sommen kostte, ongelezen bleef.
Zijn grootste ergernis was dat bij den aanvang
van den zomer de rjjksdag gesloten en de afge
vaardigde der residentie, een advocaat, en ver
klaarde vijand der regeering, teruggekeerd was;
men gaf te zjjner eere een groot festijn, waarop
radicale toasten gedronken werden, welke de
oppositie-courant in extra nummers uitgaf.
Birb deed bjj bet voorlezen uitkomen, dat de
deze waarmee een vorst in Nederland bjj de op
lossing van eene ministerieele crisis rekening
moet houden. En dat is maar gelukkig ook
Naar aanleiding van den onbeuschen, onchris-
teljjken aanval van den heer Keuchenius tegen
den beer Pasteur schrijft Anti-microbus in het Hbld:
Nooit is iemand meer onverdiend van „zucht
naar geld" beschuldigd
Weet de heer Keuchenius dan niet, dat die
zelfde Fasteur de middelen vond om de ziekte
der zijdewormen en der wjjnen te bestrijden, waar
door nog jaarlijks millioenen scbats worden gespaard
in plaats van vernietigd te worden (De behan
deling der wijnen, onder den naam Pasteuriseeren
bekend).
Wanneer Pasteur geldzuchtig ware geweest, dan
had hij, door een octrooi te nemen, schatten kunnen
en blijven verdienen, maar de edele man schonk
zijne ontdekkingen aan Frankrijk, aan bet gansobe
Fransche volk of liever aan de wereld; en een
ieder, die iets weet van hetgeen Pasteur gedaan
heeft of doet, beschouwt hem voorzeker als een
der edelste figuren van onzen tijd.
En waarlijk mag het verwondering baren dat
niemand in de tweede kamer opstond, om gemelde
feiten ter kennisse van den heer Keuchenius te
brengen
Men moge denken hoe men wil over de nieuwe
theorieën van den heer Pasteur, met mij zullen
velen de jeugdige geleerden benijden, wien zulk
een groot, nieuw veld ter bestudeering geopend
is, en gelooven dat deze theorieën den weg zullen
wijzen om andere ziekten, even aanstekelijk als
dolheid, bjjv. typhus, diphteritus enz. te kunnen
verklaren en bestrijden.
En zoude ons gouvernement niet, evenals de
meeste Europeesche staten, ook een bewijs van
sympathie aan Pasteur geven? Bescheidener en
edeler borat zal het kruis vau den Nederl. Leeuw
zelden hebben getooid!
Toen laatst de koning van Portugal Pasteur tot
baron wilde verheffen, bedankte de geestige grijs
aard voor die eer, zeggendedat het hem nog niet
bekend was gewoon burgerbloed in blauw bloed
(le sang bleu van den ouden Franscben adel) te
kuunen veranderen en dat hjj dus ook niet een
adellijken titel konde dragen.
Wederom een bewijs dat Pasteur niet alles ook
„voor de eer" doet, zooals de heer Keuchenius
óok beweert.
De bakkerij-tentoonstellingte Amsterdam te
houden, ontving in den laatsten tijd vele bewijzen
van sympathie. De afd. Amsterdam der Holl-
M'i. van Landbouw stelde o. a. eene gouden me
daille en 100 beschikbaar. Die medaille is
uitgeloofd voor de beste inzending inlandsch meel.
Dringend wordt door het comité tot deelneming
aan de tentoonstelling opgewekt.
Inlichtingen omtrent de tentoonstelling en al
wat er mede in verband staat zullen door den
correspondent te Middelburg, den heer M. Beun,
gaarne worden gegeven.
heer Hugo Greiner den eenigen toast op den vorst
uitgebracht had.
»Wil geen toast van die menschen 1 Weet
hoe dat gemeend isbromt de vorst.
„Uwe doorluchtigheidik ken dezen jongen
man hij is mijn schoolmakker geweesthij is
van goeden huize en heeft edele beginselen".
„Dat moest Kollmann beter wetenanders
had hij hem niet weggezonden, zal bljj zjjn als
ik een poos niet zie of hoor 1
De dokter had er namelijk op aangedrongen dat
oom zjjn kuur zou beginnen. Er werden reeds
toebereidselen voor de reis gemaakt. De vorstin
zou hem vergezellen met prinses Hedwig ik zou
niet mee gaan en had het liefst den zomer in
Albertsheim doorgebrachtmaar ik durfde niet
met het oog op Gisela. Ik zag haar zoo kalm
en gelukkig worden en wilde haar aan geen
mogeljjke onaangenaamheden blootstellen. Alleen
indien zij het zelf verlangde, zou ik met haar
naar Albertsheim gaan. Iedereen m oest daar nu
al lang weten dat zjj als de wettige dochter van
prins Eduard erkend was, dat de plaats die zjj
thans bekleedde rechtmatig haar toekwam en
verder verwonderde niemand zich meer daar over.
Gisela had ook in onzen kleinen kring aller
harten gewonnen, zelfs van die dames die zich
in den beginne koel en wantrouwend jegens haar
betoond hadden. Alleen gravin Wurzen bleef
heiiueljjk haar vijandin.
Zelfs prins Panl was eenigermate in haar gunst
gestegen. Hjj wilde haar overhalen om rjjles te
De Verzekeringsbode geeft het denkbeeld ter
overweging om in de polissen van brandassuran-
tie op te nemen het voorbehoud„Vrij van
oproer en krijgsmolest." De brandassuradeur is
thans tot vergoeding verplicht ook van schade,
gelijk die in België door de revolutionairen (de
sociaal-democraten) tot een bedrag van 9 millioen
francs in 12 uren tijds is aangericht. Zulk een
schade zou geen assurantiemaatschappij kunnen
dragen en waar een regeering zulke schade zou
moeten vergoeden, vindt dat meer gereedeljjk en
gemakkeljjker plaats dan door een brandassura
deur. „Waar een dweepzieke Domela Nieuwen-
huis, die de toga der liefdesprekers verwisseld
heeft voor de hatel jjkeJacobjjnenmuts,vr jjeljjk in zijn
blad durft schrijven: „wjj moeten door deze en
dergel jjke moorden" (als in België) „ons vast aan
eensluiten en ons organiseeren" en waar hjj on
gestraft vervolgt: »wjj moeten klaar zjjn voor
den bloedigen slag, waarin wjj öf moeten dooden
öf moeten gedood worden, want er „is geen ver
zoening," daar is 't een roepstem voor ons,
ook ons te wapenen tegen den toekomstigen dag"
zegt het blad.
Op verzoek is eervol ontslag verleend aan J.
Flohil als 2e-luit. bjj het 2e bat. der rustende
schutterjj in Zeeland en aan C. E. van de Kamer
als directeur van het postkantoor te Olst.
De heer W. de Rujjsacher, commies-verificateur
te Aardenburg, wordt met 1 Mei a. s. in die
betrekking overgeplaatst naar Rotterdam.
Aan den heer J. Goossensis, met ingang van
1 Aug. 1886, op zijn verzoek, eervol ontslag ver
leend als provinciaal-inspecteur der dir. bel
invoerr. en acc. te Amsterdam, behoudens aan
spraak op pensioen en onder dankbetuiging voor
de trouwe en belangrijke diensten, door hem,
gedurende een tijdvak van nagenoeg vijftig jaren,
aan den lande bewezen.
Gisteren werd op de algemeene begraafplaats
alhier het stoffelijk overschot bjjgezet van den beer
A. E, Verwjjs, in leven secretaris van het burger
lijk armbestuur en secretaris-ontvanger der kerke
lijke fondsen. Laatstgenoemde betrekking be
kleedde de heer Verwijs sedert 1883 en tot de
eerste werd bjj den I6" Dec. 1869 benoemd.
Toen de lijkkist, gedragen door het begrafenis
college van diakenen der Ned. Herv. gemeente,
in de groeve was nedergelaten nam de heer 1).
Jeras, voorzitter van het burgerlijk armbestuur,
het woord om een woord van afscheid te spreken
aan den ontslapen vriend en een woord van hulde
te brengen aan de nagedachtenis van den een-
voudigen burger, den ijveriger), ambtenaar en den
goeden mensch.
Na een woord van troost aan de nagelaten
betrekkingen, herdacht de heer Jeras het verlies
dat de maatschappij in Verwjjs lijdt, vooral met
het oog op zijne betrekking als secretaris van het
burgerljjk armbestuur.
nemen en stelde voor om zelf bjj de lessen tegen»
woordig te zjjn; doch dit sloeg zjj beslist aft
misschien om niet te veel de aandacht op zich
te vestigen. De kamerjonker verried meer eH
meer genegenheid voor haar en zocht haar dik
wijls in de lommerrijke lanen van het park op,
waar zij hem niet ontliep doch zij bejegende
hem steeds met onverschilligheid en verried vol
strekt niet of hij eenigen indruk op haar maakte.
Zij luisterde gaarne naar zijn vrooljjk gesnap en
verraste hem zelfs nu en dan door hare vragen;
want de ontwikkeling van Birh was zeer opper
vlakkig doch wat hjj in dat opzicht te kort
schoot, vulde hjj door gevatheid en geestigheid
aan.
Natuurljjk hadden allerlei arme lieden in Al
bertsheim zich om onderstand tot haar gewend
en Birh, die haar gaarne van dienst wilde zjjn,
was haar aalmoezenier geworden. Gisela genoot
de inkomsten van Hainthal, daar oom haar meer
derjarig verklaard had'; veel behoeften had zjj
niet, daar zjj niet van kostbare kleeren hield zjj
was en bleef de eenvoudigste aan het hof en bezat
dus ruimschoots de middelen om wel te doen.
Tante zag ook gaarne dat zij niet schriel was
tegenover de 'oehoeftigen. Zoo vertelde Birh haar
ook op zekeren dag in mijn tegenwoordigheid
van een zjjner schoolmakkers, die als rijke koop
manszoon dagen van welvaart gekend had, doch
na den dood van zjjn vader tot armoede vervallen
was, daar hjj,'niettegenstaande zjjn carrière gebro
ken was, voor zjjne zuster met drie of Tiet;
