N° 68.
129e Jaargang^
1886J
Maandag
22 Maart.
Gemengde Berichten,
Middelburg 20 Maart
Onderwijs*
Dit blad verschijnt d a g e 1 ij k s
met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs per 8/m. franco 3.50.
Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
Advertentiën: 20 Cent per regel.'
Geboorte-, Trouw-, Doodberichten, enz.: van 1-7 regels ƒ1.50
iedere regel meer 0.20.
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Bij deze courant behoort een BIJVOEGSEL.
Agenten te Vlissingen: P. G. de Vet Mestdagh Zoon, te Goes: A. A. W. Bolland, te Kniiningen: F. van dee Peijl, te Zierikzee: A. C. de Mooij, te TholenW. A. van Nieuwenhguzen, te Terneuzen: A.van dee Peul Jz.
Hoofdagenten voor bet Buitenlandte Parijs en Londen, de Compagnie générale de Publicité étrangère G. L. Datjbe Cie., John F. Jones, opvolger.
Het" spreekt van zelf, dat een discussie, zooals
gisteren in de tweede kamer plaats had, over
art. 194 der grondwet, geen stof levert voor
nieuwe gezichtspunten. Met een kwestie die
jaren lang de hoofden warm gemaakt, personen in
beweging en het volk in beroering gebracht heeft,
is dit onmogelijk.
Hoe welsprekend Lieftinck en Schaepman ook
gesproken hebben, elk van zijn standpunt, zij
verkondigden slechts, wat wij reed» lang witten.
Maar toch diende het daar op het Binnenhof op
dit belangrijk keerpunt in ons politiek leven nog
eens herhaald te worden.
Terecht kwam de afgevaardigde uit Leeuwarden
op tegen het z.g. subsidiestelsel, dat de clericale
partjj than» in de grondwet wil decreteeren.
Algemeen streeft men naar losmaking van den
band, die de Btaat aan de kerk hecht, en nu wil
men, door eerstgenoemde subsidie am kerkeljjke
scholen te doen geven, *e op nieuw aan elkaar
binden.
Daarom vooral is het voorgestelde amendement
voor de liberalen onaannemelijk.
Wil men art. 194 wjjzigen in dien geest, dat
aan den gewonen wetgever de regeling van het
onderwijs worde overgelaten, men kan beproeven
dit te doen, maar nooit mag een verandering
geschieden op een wijze, zooals nu wordt voorge
steld, waardoor in de grondwet de voornaamste
eisch der clericalen zou worden afgekondigd.
De vierdaagsche discussie, thans over de grond
wetsherziening gevoerd, heeft ons geleerd, dat
de anti-liberale partijen, sterk in de over
tuiging, dat zjj op dit oogenblik de macht in
handen hebben, hoe langer zoo stouter worden
in hunne eischen. Getuigde daarvan reeds de
door hen voorgestelde wijziging van art. 194
- gisteren ging men nog verder en verklaarden
de heeren Vermeulen en Haffmans dat de libe
ralen moesten weten wat zij deden. Niet een
kleine fractie der linkerzijde moest met hen en
hunne clericale vrienden meegaan, neen zij
moesten de zekerheid hebben, dat er vele liberale
kamerleden hen steunden. Dit was noodig tegen
over de eerste kamer. Gebeurde dit niet dan zou,
zelfs al toonde de volstrekte meerderheid der
liberalen zich tot toegeven bereid, de rechterzijde
niet geneigd zijn verder deel te nemen aan de
grondwetsherziening.
Zulk een overmoed kan zjjn nut hebben. Hoe
meer de heeren vragen hoe minder men zal
willen geven.
Kttn de beslissing van de tweede kamer worden
Verdaagd tot na de herstemming te Assen, en dit
is niet onmogelijk, dan is de verhouding weêr
gelijk, en hangt alles hoofdzakelijk af van de
heeren Van Houten en Heldt. Maar wij gelooven
niet, datzjj geneigd zullen zijn tot eene concessie
als de rechterzijde er nu eene vraagt, alleen om bjj
het kiesrecht hun zin te krijgen. Wij meenen
dat zij bij de clericalen op dat punt toch niet de
gewenschte resultaten zullen verkrijgen. En is
dit toch zoo, verleenen de beide afgevaardigden
wèl hun ateun, welnu er is nog eene eerste
kamerdie ook stem in het accoord heeft.
En van haar verwachten wij, dat zjj liever geen
grondwetsherziening zal willen, dan bepalingen
in de nieuwe wet op te nemen, die onze staats
school, aan handen en voeten gebonden, overgeeft
aan der clericalen macht.
De minister Heemskerk heeft gisteren opnieuw
bewjjs gegeven van zijn talent om geestig te zijn
en tusschen beide partpen door te «eilen. Hier
eene lofrede op de openbare school, daar een hulde
aan hen, die het confessioneel onderwijs bevorderen.
Toch was hij scherp tegen de rechterzijde,
omdat zjj de regeering vooraf niet had geraadpleegd
over het ingediende amendement. Hoe de regee
ring daarover dénkt! Dit zal zp latermeedeelen.
Maar zelf» voor de clericalen is, volgen» den
minister, inwilliging'van hun eisch nietgewenscht,
want dan is „het mooie van hunne werkzaamheid
op schoolgebied af". Men zal dan verslappen in
liefde voor de zaak, waarvoor men nu van ijver
en zorg blaakt.
Zou de minister dit werkelijk gelooven? Wij
meenen dat zijn zucht om met een zacht ljjntje
de clericalen tot mindere eischen te stemmen, hem
meer eene geestigheid dan eene waarheid op de
tong legde.
België is daar om het tegendeel te bewijzen.
Dan zal men, in plaats van stil te zjjn, storm
loopen op de schatkist en die plunderen voor de
bijzondere scholen, welke als paddestoelen uit den
grond zullen verrijzen, evenals thans de kerken
van de diverse soorten van geloovigen.
En al nemen de onkosten dan honderdvoudig
toe, geen stem hunnerzijds zal zich doen booren
dat het onderwijs zooveel geld kost, want zij ge
bruiken dan het geld van den staat om voor
hunne kerkeljjke begrippen propaganda te maken.
Het centraal-comité van anti-revolutionaire kies
verenigingen heeft aan de heeren Smeenge en
Van Diggelen inlichtingen gevraagd omtrent hun
gevoelen over kiesrecht en onderwijs. Na de.
ontvangen antwoorden zal natuurlijk worden be
slist of een van beiden, en zoo ja, wie bjj de
herstemming door de anti-revolutionairen kan
worden gesteund.
Het waardigst zou wezen, wanneer beide heeren
beleefdelijk bedankten voor de eer om door behulp
van de anti-revolutionaire partij in de kamer
gedragen te worden; en te kennen gaven dat er
voor eene blootlegging van hunne beginselen
tegenover het centraal-comité voor hen geen aan
leiding bestaat.
In verband met de gisteren gedane mededeeling
omtrent de Dinsdagavond alhier te houden meeting
over de duinwaterleiding melden wij nog gaarne
het volgende:
Het bestuur der liberale kiesvereeniging Een
dracht maakt macht, dat met levendige belangstel
ling kennis nam, dat bij het gemeentebestuur van
Middelburg plannen of aanvragen in voorbereiding
zpn betreffende het oprichten eener duinwater
leiding, had den heer Polet uitgenoodigd om in
eene openbare bijeenkomst een debat over die
zaak in te leiden.
De neer Polet had daartegen geen bezwaar, maar
vond in zijne betrekking tot het gemeentebestuur
aanleiding om die taak niet op zich te necnen,
alvorens hem zou gebleken zpn of bij het college
van burg. en weth. daartegen geen bezwaar bestaat.
Onder dagteekening van 18 Maart wendde de
kiesvereeniging zich te dezer zake tot het college van
burg. en weth., dat het volgende terugschreef:
»In antwoord op uw adres dd. 18 dezer heb
ben wjj de door uwe vereeniging aan den
dag gelegde belangstelling in groote mate waar-
deerende, de eer u te berichten, dat wij geen
bezwaar maken om den heer P. Polet voor zooveel
noodig verlof te geven, om de door u bedoelde
openbare bjjeenkomst als privaat persoon bjj te
wonen en daarin, hetzij als inleider hetzjj in welke
andere hoedanigheid ook, te spreken, geljjk hem
goed zal dunken.
Wij kunnen ons echter in geen enkel opzicht
aansprakeljjk stellen voor hetgeen door den heer
P. Polet, die aldaar als privaat persoon en niet
al» gemeente-ambtenaar optreedt, zal verklaard
of gesproken worden."
Den len April zal het 50 jaar geleden zijn, dat
de heer J. J. F. Noordziek, referendaris-bibliothe
caris der tweede kamer, directeur der stenografische
inrichting bjj de beide kamers, zijn ambtenaars
loopbaan aanving.
Te St. Maartensdijk bedroeg, blijkens de opge-
m aakte ljjsten, het aantal kinderen tusschen de 6
en 12 jaar bjj het begin van het jaar 385 dat
der schoolgaande van dien leeftijd 337. Van de
48 niet-schoolgaande ontvangen 11 onderwjjs in
naburige gemeenten; 4 zjjn kinderen van zeeva
renden, met hun gezin aan boord wonende4
bezoeken de school niet wegens de verplichte
vaccinatie, terwjjl van de 29 overigen het meeren-
deel bestaat uit kinderen, die met October '85
wel den leeftijd van zea jaar bereikt hadden, doch
wegens het 's winters meestal ongunstige weder
de school met 1 Januari '86 nog niet bezochten,
zoodat maar enkelen daar de school om onbekende
redenen niet bezoeken,
In 1885 genoten in die gemeente 487 leerlingen
onderwjjs op de, openbare school. Hiervan be
zochten 4 slechts ééne maand de school14 twee
mnd.53 drie mnd.; 16 vier mnd.; 18 vijf mnd.;
42 zes mnd.28 zeven mnd.15 acht mnd.
60 negen mnd.; 11 tien mnd.; 15 elf mnd.;
samen 276, die niet het volle jaar de school
hebben bezocht, terwjjl dit met 211 wel 't geval
is geweest. Er is 462 maal school gehouden, dat
is dus voor deze 211 leerlingen 97.482 schooltijden.
Hiervan werden verzuimd ruim 3.3% wegens
ziekteruim 3.7 wegens veldarbeid (voor zoo
veel dit wet zekerheid kon worden nagegaan} en
ruim 7 wegens verschillende oorzaken (onge-
twjjfeld ook nog voor een goed deel wegens
veldarbeid) samen dus ruim 14 verzuim. Slechts
een leerling had in het geheel e jaar niet één
verzuim. Voor hen, die met April zjjn toegelaten
(op zesjarigen leeftijd) bedragen deze verzuimen
ruim 3.5%, 2.3% en 6.5%; samen ruim 12.3%.
Voor de met October toegelatenen bedragen de
verzuimen samen ruim 2.5
In het dorp Nieuw Namen, gemeente Clinge,
wordt eene R. K. bewaarschool gebouwd. In de
hoofdkom der gemeente bestaat reeds dergeljjke
inrichting.
De in winterkwartier aan de Loskade alhier
liggende schepen worden naar men ons meldt
eerstdaags weder voor reizen naar de Oostzee
uitgerust, met uitzondering van de Nerva, die
wegens de lage vrachten yoorloopig zal bljjven
liggen. De Lina en Elisabeth zeilen van hier
naar Engeland en van daar met cokes of kolen
naar Mühlgraben, vanwaar zij planken naar
Gee*temünde laden; terwjjl de Margaretha via
Engeland naar Riga (stat) zeilt om eene lading
planken voor Bremen in te nemen. De Friesland
zal ook naar ae Oostzee vertrekk°n, naar welke
haven is nog onbepaald, en de Noorsche bark
Victoria, die op het oogenblik hout van Pensacola
lost, zeilt in ballast naar Amerika.
De Harwichboot Richard Young, passeerde
heden morgen op zijne reis van Harwich naar
Antwerpen twee uren te laat Vlissingen.
In de Woensdag gehouden vergadering der
coöperatieve winkelvereeniging van het district
Vlissingen en omstreken der vereeniging Eigen
Hulp werd de balans, winst en verliesrekening
over het jaar 1885, goedgekeurd en tot de uit-
keering van een dividend, groot 5§ besloten.
Het uitgebracht verslag maakt melding van
verschillende moeieljjkheden, die het bestuur der
vereeniging gedurende dat jaar had ondervonden
door de keuze van een winkelhouder, wat aan
leiding had gegeven tot buitengewone verliezen.
Over bet geheel mochten echter de uitkomsten
bevredigend genoemd worden en was het ledental
steeds klimmend en nu tot 106 gestegen.
De totale omzet heeft ongeveer f 18.800 be
dragen, waaronder een bedrag van ƒ14.800 aan
de leden.
Tengevolge van eene wjjziging in de statuten
der algemeene vereeniging kunnen thans alle
personen, met uitzondering van kruideniers, tot
leden worden aangenomen.
Naar men ons uit Goes meldt, was gisteren
avond bij de eerste voorstelling, die het gezelschap
van den heer Pinder gaf, de tent zeer goed bezet.
Algemeen was men zeer ingenomen met hetgeen
men te zien kreeghet geheel viel zelfs buiten
gewoon mee.
De optocht, die 'smiddags plaats had, maakte
een uitstekenden indruk en vooral de prachtige
costumes wekien groote bewondering.
Vanwege het comité tot wering van schoolverzuim
zullen een 500tal leerlingen der o. scholen in de
gelegenheid worden gesteld eene voorstelling bij te
wonen in het paardenspel, waarover de gansche
gemeente vol is en een ieder spreekt.
Eenige visschers ven Philippine hebben
zich tot het Bestuur der visscherijen op de Schelde
en Zeemvsche stroomen gewend, met verzoek op
de platen voor Terneuzen plaatsen beschikbaar
te willen stellen voor het verwateren van mos
selen, om die te gelegener tjjd naar Parjjs en
andere plaatsen aan de markt te brengen. De
in concessie te geven oppervlakten zouden dan
tegelijk ook dienen voor tij (lelijke berg- of sta
pelplaatsen dezer dieren.
Uit Hoedekenskerke schrjjft men ons
Daartoe opgewekt door hetgeen in uw blad is
geschreven over werkelooze arbeiders deden eenige
ingezetenen eene oproeping aan hunne welvarend#
medeburgers, om de handen in elkaar te slaan tot
leniging van den nood. Dientengevolge werd
in een dag eene som van 52 bjjeengebracht,
waarvoor 2 maal, te beginnen met a. Maandag,
eene extra-bedeeliDg van brood, spek en erwten
zal plaats hebben, 't Is te hopen üat daarna het
dooiweder, dat toch niet lang meer kan uitblijven,
ieder arbeider aan werk zal helpen. Er is toch
werk in overvloed; alleen de vorst vertraagt de
uitvoering.
Te Groesbeek heerscht in vele gezinnen
keelziektede veldwachter heeft overal ter aan
plakking biljetten gegeven met het opschrift
dyssenterie
28 Feb. kwam te Bolsward reeds een ooije-
vaar. Het beest maakte het al dien tjjd best en
wordt in 't leven gehouden met rauw paarden-
vleesch en gekookte aardappelen.
Op de ljjnen van de Grand central Beige
worden thans ook door de conducteurs plaats-
bewjjzen tegen betaling afgegeven.
Eenige jongens zakten eergisteren te Arnhem
door het jjs. Niemand durfde de redding te
beproeven, ook niet toen een groote belooning
door D. baron Van Asbeck werd uitgeloofd toen
sproDg deze zelf te water en redde twee knapen;
bjj moest daarna zelf met levensgevaar met over
de gracht gespannen lijnen eruit worden getrokken.
Te Nieuwer-Am stel zjjn eenige personen de
dupe geworden van een mede-ingezetene, die te
goeder naam en faam bekend stond, maar op
lichterij pleegde en vooral zijn werk ervan maakte
om onder hen, die vriendschappelijk met hem
verkeerden, zijne slachtoffers te kiezen.
Deze operateur, een zekere G. P. D., die voor
zitter was van de anti-revolutionaire kiesvereeni
ging Nederland en Oranje, moet, alvorens op
overhaaste wijze, hoewel op klaarlichten dag, op
de vlucht te zijn gegaan, zjjn laatste kunststuk
nog vertoond hebben,door eene lading aardappe
len, die hij gekocht had zonder te betalen, hene
den de waarde van de hand te doen, terwjjl een
zjjner vrienden hem nog eene som geld geleend
had ter afdoening dier schuld.
Genoemde heerkon eerst vonnis tegen hem
verkrijgen, toen de vogel al gevlogen was.
In Nieuwer-Amstel is men niet gelukkig in de
keuze van hen, die de kiezers zullen leiden. Verleden
jaar koos een zekere De V., voorzitter der katho
lieke kiesvereeniging Kiesrecht is Kiesplicht, om
financieele onaangenaamheden, het ruime sop.
Thans is zjjn anti-revolutionaire collega hem, naar
men vermoedt, nagereisd. {N. R. Crt.)
Een lid van den New-Yorker gemeenteraad
Jahne is wegen» bedriegerijen ten bedrage van
20.000 dollars gevangen genomen.
In Parjjs is de verjaardag der commune
rustig voorbijgegaan.
De Duitsche rijksdag heeft in tweede lezing
het ontwerp betreffende de suikerbelasting ver
worpen.
In het Engelsche hoogerhuis is een voorstel
van lord Thurlow om de Londensche musea op
Zondag open te stellen met 76 tegen 62 stemmen
aangenomen.
Aan koning Humbert van Italië is op zijn
verjaardag een onderscheiding te beurt gevallen,
even zeldzaam als vereerend voor een vorst. Hjj
ontving uit de handen zijner ministers de gouden
medaille van verdienste met bijbeboorend diploma,
hem door de natie geschonken naar aanleiding
van zijne wakkere en opofferende houding tjjdens
de cüoiera-epidemieën te Napels en te Busca.
Omtrent het oproer te Luik, waarvan
wij gisteren in het kort melding maakten, ont-
leenen wjj nog de volgende bijzonderheden aan
Le Courier de la Meuse. Reeds sedert verschei
dene dagen had Le groupe anarchiste de Liège eene
meeting aangekondigd, te houden in het Café
National op de place Deleour, ter viering van
den herinneringsdag der Parjjsche commune den
18cfl Maart.
De politie had alje volksverzamelingen op straat
verboden, toch hadden zij plaats; gendarmerie en
troepen traden handelend op, maar de menigte
trok over den pont des Arches en drongen van
dien kant de stad in, die geheel van troepen
ontbloot was.
Toen werden op de openbare pleinen en in de
voornaamste straten tooneelen van geweld aan
gericht, zooals de oudste bewoners van de stad
zich niet meer kunnen herinneren. Alle spiegel
ruiten in de groote café s, in het midden van de
stad, werden ingeworpen. Die benden, voor het
grootste gedeelte uit straatjongens bestaande, die*
men weet niet hoe, in het bezit waren van
steenen en planken, begonnen bij het café-Char*
lemagne, place Saint Lambert. In het cafe-Con
tinental, place Verte, bleef geen glas heeldit
zelfde geschiedde met nog twee andere koffiehuizen
op de place du Theatre.
Alles verbrijzelende, trok het volk door da
straat du Pont d'ile, door de straat de la Cathé-
drale naar de straat du Pont d'Avroy. Maga
zijnen en koffiehuizen moesten het overal ont
gelden. Daarna verdeelden zich de oproerlingen.
Sommigen trokken door de straat St. Gilles en
anderen volgden den boulevard, overal de glazen
verbrijzelende.
Verschillende gendarmes en chasseurs-éclairenra
werden zwaar gewond in La Permanence binnen
gebracht, alwaar een aantal geneesheeren de ge
kwetsten met de meeste zorg verpleegden.
De garde Martial van de chasseurs-éclaireurs
heeft op de place Delcour de roode vlag veroverd.
De burgemeester heelt een proclamatie uitge
vaardigd waarin hij hulde brengt aan den moed
en de activiteit van politie, gendarmerie en garde-
civique, en mededeelt dat elke nieuwe poging tot
oproer onmiddellijk streng en met kracht zal
worden tegengegaan.
Vrijdag bleef het in de stad kalm. Aan de
Indépendance deelde men mede, dat er Donderdag
avond een magazjjn van byouteneën werd ge
plunderd.
Tegen den avond was de garde cioique onder
de wapenen geroepen.
Op het station te Hamburg heeft een spoor
wegongeluk plaats gehad. De beambten hadden
den ketting voor den overweg gespannen, toen een
wagen aan kwam rennen, die in zijn dolle
vaart den ketting deed springen. Op den wagen
bevond zich een koopman met twee knapen van
4 en vjjf jaar. Juist kwam een locomotief aan,
die het voertuig medesleepte. De eene knaap was
dadeljjk dood, de andere is licht gewond. De
man is spoedig daarop in het hospitaal gestorven.
Anton Rubinstein wil een fonds stichten,
bestemd voor een internationaal concours van
jonge pianisten en componisten van instrumentale
muziek. Om de vjjf jaar heeft een concours plaats
en zullen uit de renten van het kapitaal premiëj^
