1886.
N° 64.
129e Jaargang.
W oensda;
IT Maart,
Een vreeselijke nacht.
FEUILLETON.
Middelburg 16 Maart
Onderwijs,
Dit blad verschijnt d a g e 1 ij k s
met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs per 3/m. franco f 3.50.
Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
Advertentiën: 20 Cent per regel.
Geboorte-, Trouw-, Doodberichten, enz.: van 1-7 regels ƒ1.50
iedere regel meer 0.20.
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
RANT.
Agenten teVlissingen: P. G. de Vey Mestdagh Zoon, te Goes: A. A. W. Bolland, te Krniningen: P. van dek Peul, te Zierikzee: A. C. de Moou,te Thoien: W. A. van Nieuwenhtjuzen, te Terneuzen:A.van dek Peijl Jz.
Hoofdagenten voor het Buitenlandte Parijs en Londen, de Compagnie générale de Publicité étrangère G. L. Dadbe Cie., John P. Jones, opvolger.
Door Ged. staten van Zeeland is als volgt
vastgesteld het door de gemeenten dezer provincie
te dragen aandeel in de lichting voor de nationale
militie voor dit jaar
Aardenburg 5, Arnemuiden 6, Axel 9, Baarland
3, Biervliet 7, Biggekerke 8, Borssele 3, Bosch-
kapelle 3, Breskens 4, Brouwershaven 6, Bruinisse
10, Bnrgh 1, Cadzand 6, Cats 2, Clinge 8, Colijns-
plaat 6, Cortgene 3, Domburg en Aagtekerke 1, Drei-
schorö, Driewegen 1, Duivendijke3, Eede4,Eikerzee
en Ellemeetl, Ellewoutsdjjk en Nisse 2, Goes 21,
Graauw 6, 's Gravenpolder 2, Groede 7, Grjjps-
kerke 2, Haamstede 3, 's Heer Abtskerke 1, 's Heer
Arendskerke 10, 's Heerenhoek 3, Heinkenszand
5, Hengstdijk 3, Hoedekenskerke 2, Hoek 6, Hon-
tenisse 16, Hoofdplaat 3, Hulst 7, Kapelle 4,
Kattendjjke 4, Kerkwerve 2, Kloetinge 5, Koewacht
6, Koudekerke 6, Krabbendjjke 3, Kruiningen 9,
Meliskerke 2, Middelburg 32, Nieuwerkerk 4,
Nieuw- en St. Joosland 2, Nieuwvliet 3, Noord-
gouwe 3, Noordwelle en Serooskerke (Schouwen)
2, Oostburg 5, Oosterland 5, Oostkapelle 4, Oost
en West-Souburg 2, Ossenisse 2, Oudelande 3,
Oud-Vosmeer 7, Ouwerkerk 3, Overslag 2, Ovezand
3, Philippine 1, Poortvliet 5, Renease 3, Retran-
chement 1, Rilland-Bath 4, Ritthem 4, Sas van
Gent 2, Scherpenis»e 6, Schoondjjke 5, Schore 2,
Serooskerke (Walcheren) 3, St. Annaland 5, St.
Jansteen 6, St. Kruis 2, St. Laurens 3, St. Maar
tensdijk 11, St. Philipsland 5, Sluis 6, Stavenisse
7, Stoppeldjjk 3, Ter Neuzen 12, Thoien 11, Veere
2, Vlissingen 19, Vrouwepolder 3, Waarde 2,
Waterlandkerkje 2, Wemeldinge 4, Westdorpe 3,
Westkapelle 7, Wissekerke 10, Wolfaartsdijk 7,
Yerseke 6, IJzendjjke 10, Zaamslag 7, .Zierikzee
23, Zonnemaire 3, Zoutelande 2, Zuiddorpe 2 en
Zuidzande 3.
Het totaal bedraagt 544.
De heer C. J. J. A. van Tejjlingen is herbenoemd
als burgemeester van Ritthem.
Eenige miliciens der lichting van 1885 van het
hier verbljjvende bataljon infanterie zjjn in het
genot van onbepaald verlot gesteld, eenigen omdat
zij vóór hunne inlijving onderricht in den wapen
handel ontvingen, en anderen wijl zij bewijzen
gaven hunne verplichtingen als milicien voldoende
te kennen.
Ook voor de lotelingen van 1886 bestaat de
gelegenheid om practisch en theoretisch onderricht
te ontvangen.
In een Zaterdag te 's Gravenhage gehouden
vergadering werd rekening gedaan over 1885 van
het fonds tot ondersteuning der weduwen en weezen
van vrijwillig dienende militairen beneden den rang
Uit het Fransch.
van MAURICE REYNOLD.
VI.
»Denktzjjaan mij?" vroeg René zich af. »Ziet
zjj in mij haar redder? Gist zjj dat ik haar aan
dit sombere leven wil onttrekken, aan dat ake
lige bestaan, bij een vader, wiens verstand ver
bijsterd wordt?"
Tegen vier uur werd het te donker om meer
te schieten. Men telde den buit; er waren veer
tig stuks, waarvan de meesten door Fonteilles
geschoten waren. Zjj keerden naar het kasteel
terug en onder weg kon Renó Jeanne naderen,
die haar geweer aan een van de jagers had ge
geven en langzaam achter de anderen aankwam.
Hjj bood haar zjjn arm aan, waarop zij leunde
en voortliep zonder hem aan te zien.
„Juffrouw Jeanne, ik heb u veel te zeggen,"
begon hij.
„Zoo! Is het heel interessant?"
>Voor mjj is het van het hoogste belang.
Voor u dat weet ik nog niet."
„Welnu, laat hooren," zei zjj op vrij onver
schilligen toon.
Vooreerst moet ik u zeggen dat mjjn
positie geheel veranderd is sedert ik het genoe
gen had u te Spa te ontmoeten
„En is die verandering gunstig?"
„Zeer gunstig, daar zjj mjj van alle zorgen
van officier. Daaruit bleek dat het ledental, het
welk op 1 Januari 1885 1900 bedroeg, geklommen
is tot 2005. Ten laste van het fonds bleven op dat
tjjdstip 109 weduwen. De ontvangsten bedroegen
ƒ19310,48, de uitgaven 6131.37§, er was alzoo
een saldo winst van 13179.10|. Hettonds bezat
op 1 Januari jl. aan kapitaal 88624.77§.
Volgens de Karlsbader Nachrichten heeft onze
koning afgezien van zjjn voornemen, om in den
aanstaanden zomer weder de gezondsheidskuur te
Karlsbad te ondergaan. De reeds gehuurde ap
partementen zjjn afbesteld.
De kon. familie zal een gedeelte van den zomer
op Soestdjjk doorbrengen.
De heer Reuther, lid der Tweede kamer, heeft
verlof gevraagd om tot den minister van oorlog
een interpellatie te mogen richten over het ontslag
dr. Den Hollander verleend. Over dat verlof zal
door de kamer nader worden beslist.
Het examen om als leerling aan 's rijks veeart
sen jjschool te Utrecht te worden opgenomen zal
plaats hebben iD de eerste helft der maand Juli
e. k.; belanghebbenden moeten zich scbrifteljjk,
en portvrij, vóór 1 Juni e. k. bij den directeur
der school aanmelden, met overlegging van de
stukken, vermeld in de St.-Ct. no 62, welke tevens
nadere bjjzonderheden bevat.
Dezer dagen werd het volgend Programma der
sociaal-democratische party in Nederland" be
kend gemaakt:
Overwegende
I. De arbeid is de bron van allen rijkdom en
beschaving. Daar arbeid ten algemeenen nutte
alleen mogeljjk is door de maatschappjj, zoo be
hoort aan de maatschappjj, d.i. aan al hare leden,
het gezamenlijk arbeidsproduct, bjj algemeenen
arbeidsplicht, volgens geljjk recht, voor ieder naar
zjjne redelijkerwijze gevoelde behoeften.
In de tegenwoordige maatschappjj zjjn de arbeids
middelen monopolie van de klasse der kapitalis
ten; de daardoor ontstane afhankeljjkheid der
arbeidende klasse is de oorzaak der ellende en
der knechtschap in alle vormen. De bevrjjding
van den arbeid vereischt, dat de arbeidsmiddelen
gemeenschappelijk goed der maatschappij worden
en dat de genootschappeljjke regeling van den
gemeenschappelijken arbeid met algemeen nuttige
aanwending en rechtvaardige verdeeling van de
arbeidsopbrengst plaats heeft. De bevrijding van
den arbeid moet het werk der arbeidende klasse
zjjn, tegenover welke alle andere klassen slechts
éene reactionaire massa zjjn.
II. Van deze grondstellingen uitgaande, streeft
de sociaal-democratische partij met alle haar ten
dienste staande middelen naar den vrjjen staat
der socialistische maatschappij, naar opheffing der
onredelijke loonwet door afschaffing van het stel
sel van loonarbeid, naar opheffing van alle uit
voor de toekomst ontheft en mjj gedoogt om in
het tegenwoordige gelukkig te zjjn."
»Ik begrijp u niet goed," zei Jeanne hem
aanziende.
„Welaan, ik heb een groote erfenis gekregen,
die mjj in staat stelt om de vrouw te huwen, die
ik liefheb als zjj mij hebben wil
„Men zegt," hernam Jeanne met een eenigs-
zins bevende stem, „dat men somtijds in het
huweljjk geluk vindt."
„Ik ben er zeker van," antwoordde René
met vuur, „waar het een huweljjk uit liefde
betreft! Juffrouw Jeanne, ik weet dat gjj niet
gelukkig zjjt ik bemin u wilt gjj mjjn
vróuw worden?"
»Ik?" riep Jeanne verbleekende uit, terwjjl
zij bleef staan. „Ik u huwen? Ach het is te
laat te laat En misschien hebt gjj
toch. geljjk Dat zou het geluk geweest
zjjn
»Hoe zoo? waarom is het te laat," vroeg
René, zich eensklaps herinnerende, dat Jeanne te
Spa diezelfde woorden geuit had.
„Stil wjj zjjn er?"
„Maar, antwoord mjj in 's hemels naam dan
toch duideljjker, laat ik u nog eens spreken
„O, als gij wist!" zei Jeanne gejaagd, >ik
wilde, dat ik alles zeggen kon morgen
spreek ik u nader
René moest zich met die belofte vergenoegen,
want al de jagers stonden in de vestibule bjjeen,
waar twee lampen brandden. Hjj hoorde een
bediende tot den markies zeggen:
„Er zijn twee logés gekomen. Mevrouw De
zuiging, in welken vorm ook, en terzjjdestelling
van alle sociale en politieke ongelijkheid.
III. De sociaal-democratische partjj, van mee
ning, dat personen van beiderlei geslacht geljjke
rechten en geljjke plichten moeten hebben, is be-
sloter alle haar ten dienste staande middelen
aan te wenden, tot algeheele opheffing dervrouw
uit den staat van slavernjj, waarin zjj nu verkeert.
IV. De sociaal-democratische partjj, ofschoon
allereerst werkende binnen de perken der natio
naliteit, is zich het internationaal karakter dier
partij bewust en besloten om alle plichten, die
daardoor den arbeider worden opgelegd, te ver
vullen en de verbroedering van alle menschen
tot waarheid te maken.
Hiertoe vordert zjj als grondslagen van den staat s
1°. Algemeen geljjk, direct kies- en stemrecht
met geheime en verplichte stemming door alle
staatsburgers voor alle verkiezingen van staats-
en gemeentebestuur.
2°. Directe wetgeving door het volk.
Beslissing over oorlog en vrede door het volk.
3°. Algemeene weerplicht en dus afschaffing
van staande legers.
4°. Afschaffing van alle wetten, die de vrije
uiting van meening in pers en vergaderingen,
het vrije denken en het openbaar onderzoek be
perken
5°. Kostelooze rechtspleging vóór en recht
spraak dóór het vo'lk.
6°. Algemeen en verplicht kosteloos onderwjjs
van staatswege. Kosteloos onderwjjs aan alle
inrichtingen van onderwjjs. Scheiding tusschen
kerk en staat.
7°. Afschaffing van alle wetten, die aan de
vrouw minder rechten toekennen dan aan den
man.
De sociaal-democratische partjj verlangt, ten
einde dit doei spoediger te bereiken
1". Een progressieve successiebelasting (opklim
mende belasting op de erfenissen).
2°. Eene enkele progressieve (trapsgewijze)
inkomstenbelasting voor staat en gemeente, ter
vervanging van alle bestaande belastingen.
3°. Onbeperkt recht van vereeniging.
4°. Een normalen arbeidsdag, overeenkomstig
de behoeften der maatschappjj. De staat is ver
plicht den rustdag zooveel mogeljjk voor iederen
burger te handhaven.
5°. Verbod van kinderarbeid en van vrouwe
lijken arbeid, die schadeljjk voor de gezondheid,
opvoeding en zedeljjkheid zjjn kan.
6°. Wet op den arbeid.
Streng toezicht op alle woningen, werkplaatsen
en levensmiddelen.
7°. Regeling van d'fen arbeid in de gevange
nissen.
8°. Eigen bestuur van alle hulp- en onder
steuningskassen voor arbeiders door den staat te
vormen.
Brissac en kapitein De Roncy.
De arm van Jeanne rustte nog op dien van
René; hjj voelde dat zjj rilde. Zjj liet hem los
en ging de trap op naar haar kamer.
„Wie is die kapitein De Roncy vroeg
René aan mjjnheer De Fonteilles, die zorgvuldig
zjjn geweer nazag, alvorens het weg te zetten.
»Een heel knappe cavalerie-officier, zonder
een centhij ziet er heel interessant uit en be
weert een hartkwaal te hebben, hetgeen hem niet
belet om aan alle dames het hof te maken en
aan mejuffrouw Jeanne in het bjjzonder."
Die woorden, op luchtigen toon uitgesproken,
deden René pijnlijk aan. Hjj was overtuigd, dat
die kapitein zjjn mededinger was en waarschjjnljjk
een bevoorrechte. Maar daar hjj geen geld had,
kon hij Jeanne bljjkbaar niet ten huweljjk vragen.
Als het jonge meisje die hopelooze neiging
uit haar hart kon rukken, zou René er dan door
toewjjding, volharding en genegenheid in slagen
om zich te doen beminnen?
VII.
René dacht lang na over de gedragsljjn, die
hjj te volgen had en merkte met verbazing, dat
het reeds zeven uren was, toen hjj in avondtoilet
de groote zaal binnentrad.
Mevrouw De Brissac zat in een grooten leu
ningstoel (den gemakkeljjksten, dien zjj had
kunnen vinden) en warmde hare kleine voeten
aan den haard. Zoodra zjj René herkende,
spreidde zjj haar geheele arsenaal van lieftallig
heden tentoon,
Van de 242 kinderen van 612 jarigen
leeftijd, te Rilland—Bath op 1 Januari aanwezig,
ontvingen 200 schoolonderwjjs, terwijl van de
overige, 26 van onderwjjs verstoken waren.
Volgens het verslag van den staat der hooge,
middelbare en lagere scholen over 1884—1885,
wordt, ten aanzien van den toestand van het
lager onderwjjs, weder verbetering gecon
stateerd.
Het getal leerlingen der dagschool bleef toe
nemen. Op 1 Jan. 1885 werd de dagschool be
zocht door 311.062 jongens en 282.594 meisjes.
De bevolking van alle openbare scholen te zamen
was 239.037 jongens en 193.275 meisjes, die van
de gesubsidieerde bjjzondere scholen 1536 jongena
en 1957 meisjes, die van de niet-gesubsidieerde
bjjzondere scholen 70.489 jongens en 87.362 meisjes.
Door 479 kinderen van denzelfden leeftjjd, minder
dan in 1883, werd huisonderwjjs genoten. Het
getal van hen, die lager onderwjjs ontvingen,
nam met 9590 toe. Hierbij dient in acht genomen
te worden, dat de bevolking tusschen 6 en 12
jaren met 14.699 vermeerderde, en dus de toege-'
nomen schoolbevolking met 4630 overtrof. Van
daar de omstandigheid, dat op achteruitgang van
schoolbezoek gewezen wordt. Aan het getal
(75.762) van hen, die geen lager onderwjjs genoten,
is slechts eene betrekk-ljjke waarde te hechten.
Van enkele groote gemeenten is het bekend,
dat 5779 kinderen, wegens gebrek aan localen,
tjjdeljjk van schoolonderwjjs verstoken waren.
Evenzeer moet rekening worden gehouden met
een deel der kinderen, die de bewaarschool be
zoeken. Voorts is het bekend, dat vele kinderen
niet vóór het zevende levensjaar naar de school
worden gezonden, en vele vóór den 12-jarigen
leeftjjd tot het genieten van middelbaar- of
hooger onderwjjs en tot het uitsluitend bezoeken
eeuer avondschool zjjn overgegaan. Indien het
mogeljjk was omtrent al die kinderen eene juiste
opgaaf te verkrijgen, dan zou wellicht bljjken,
dat zjj, die in het geheel geen onderwjjs genieten,
in verhouding tot de bevolking, uitzonderingen
zijn.
Van meer beteekenis is het tjjdeljjk schoolver
zuim, dat wel is waar overal wordt bestreden,
maar niettemin in hooge mate bljjft bestaan.
Het aantal leerlingen der herhalingsscholen nam
steeds toe.
Het onderwjjzend personeel bjj de O. L. school
nam in 1884 toe met 36 hoofden, 384 onder-
wjjzers en 205 onderwjjzeressente zamen met
625 personen tegenover 587 in 1883. Ook bjj de
bjjzondere scholen valt ten deze op eene vermeer
dering te wjjzen, zoodat op het einde van 1884
aan alle lagere scholen te zamen het onderwjjzend
personeel met 681 personen was toegenomen*
Deze vooruitgang beantwoordt echter niet geheel
aan de verwachting, uitgedrukt in het vorige
verslag. Ter bepaling van het tjjdstip, -waarop
»Neem hier naast mjj plaatszei zjj, „welk
een geluk om een Franschman hier te midden
van al die barbaren te vinden. Weet ge wel;
dat ik alleen ter wille van Jeanne kom? En
onder ons gezegd, er behoort veel zelfopoffering
toe, want men is in het hol van den markies al
heel slecht gelogeerd 1"
»Inderdaad," zei René, die haar gaanié
wilde laten praten, „het kasteel is, dunkt mjj;
al heel slecht onderhouden."
»0, gjj weet toch dat de markies een soort
van geestenziener is, die niet merkt wat er om
Hjj laat alles in elkaar
die er zjjne redenen voor
beknibbelt dageljjks meer.
Men zegt, dat bjj rijk geworden is ten koste van
den markies en dat hjj plan heeft om Jeanne te
trouwen, opdat bij den dood van zjjn patient de
erfgenamen niets te reclameeren zullen hebben."
Maar ik hoop toch, dat mejuffrouw Jeanne
zich niet zal leenen tot zulk een schandeljjke
daad 1"
hem heen gebeurt?
zakkende dokter,
heeft, bezuinigt en
O 1 neen," zei mevrouw De Brissac, „Jeanne
zal den dokter niet trouwen, tenzjjvoegde
zjj er op een vreemde manier bjj.
„Tenzjj, wat?" vroeg René,
Jeanne is wel eens onvoorzichtig, de dokteï
merkt alles op en maakt overal gebruik van
„Verklaar u, wat ik u bidden mag nader,
mevrouw,"
„Ik ik geef nooit verklaringen," zei mevrouw
De Brissac met een innemend lachje.
Wordt vervolgd.)
