N" 54.
129* Jaargang.
1886.
Vrijdag
5 Maart.
MARUJA.
19 FEUILLETON.
Middelburg 4 Maart
Dit blad verschijnt d a g e 1 ij k s
met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs per 3/m. franco 3.50.
Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
Advertentiën: 20 Cent per regel.
Geboorte-, Trouw-, Doodberichten, enz.: van 1-7 regels ƒ1.50
iedere regel meer 0.20.
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
MIDDELBERGSGHE COURANT.
Agenten te Vlissingen: P. G. de Vey Mest1>agh Zoon, te Goes: A. A. W. Bolland, te Kruiningen: F. van dek Peul, te Zierikzee: A. C. DEMoou,te Tholen: W. A. vannieutvenhtjijzen,teTernenzen:A.VANDEEPEiJL Jz.
Hoofdagenten voor het Buitenlandte Parijs en Londen, de Compagnie générale de Publicité étrangère G. L. Daube Cie., John F. Jones, opvolger.
O, gorllifke vacantie-dagen
Wanneer zal weer het uurtje slaan,
Als wij, bevrijd van last en plagen,
Na zuren arbeid rusten gaan!
Dit laat de Lantaarn onze tweede kamer zeggen,
waar zij zich bij de hervatting harer werkzaam
heden geplaatst ziet voor een berg van bezigheden,
zoo groot, dat menigeen wanhopend do handen
in elkaar slaat.
De voorstelling is juist, maar wij meenen dat
het Nederlandsehe volk op dit oogenblik nog
meer recht heelt om wanhopend zijn blik naar
zijn vertegenwoordiging te ricnten, niet wetend
wanneer er toch eindelijk een begin en een eind
komen zal aan het werk der grondwetsherziening,
die meer en meer een verlammenden invloed gaat
uitoefenen op onzen politieken toestand.
Of het volk dit doet
Wjj bewijfelen het engelooven integendeel dat het
onverschilliger wordt omtrent dit belangrijke werk.
Duurt het nog lang vóór het begin daar is, dan
vreezen wij dat het moeite kosten zal om belang
stelling te wekken voor de verkiezingen, die dan
noodig zullen wezen.
Wij hebben een minister van binnenlandsche
zaken, die van het eene uiterste in het andere
vervalt; eerst van geen wijziging van art. 194
der grondwet wilde weten het noemen van
dat artikel is tegenwoordig reeds geschikt om
iemand den schrik of de verveling op het lijf te
jagen maar ten slotte tot eene verandering
overgaat, die de Tijd in verrukking brengt.
Wij hebben eene partij in en buiten de kamer,
die, hoe ook gestemd tot verandering, voor eene
concessie in de richting, zooals de minister die
wenscht, nu terugdeinst, zoodat ook van dien kant
geen medewerking kan verwacht worden tot eene
herziening, wanneer deze tot zulk eene prjjs moet
worden verkregen.
Daarbij zijn er, die van geen wijziging hoege
naamd willen weten, en verder de bekende partijen,
welke juist van zulk eene verandering hunne me
dewerking tot grondwetsherziening afhankelijk
stellen.
En om den toestand nog ingewikkelder te ma
ken verrast het lid der werkliedenpartij, de heer
B, H. Heldt, die tot nu toe altijd streed voor
onveranderd behoud van art. 194, plotseling de
lezers van zjjn Werkmansbode met zijne bekeering,
maar
Ook hier alweer een maar, en een van, volgens
onze meening, zeer ernstig karakter.
In genoemd blad heet het:
»Er zal iets moeten worden toegegevenanders
treedt de rechterzijde waarschijnlijk niet in onder
handeling.
Wat de liberalen billijkerwijze kunnen geven
en de clericalen kunnen vergen, is o. i. dat het
onderwjjs, op enkele algemeene punten na, die
Door BRET HARTE.
HOOFDSTUK X.
„Maar wat belette hem om zijne aanspraken
aan de Saltonstalls, kenbaar te maken? Weet gij
zeker dat hij dat niet gedaan heeft?" vroeg Carroll,
plotseling vermoedende, dat dit de reden van de
vreemdheid van Maruja kon zjjn.
„Heel zeker. Hjj is te trotsch om aanspra
ken te doen gelden, die hij niet heel goed kan
bewjjzen, en nog geen maand geleden liet hij mjj
beloven om de zaak geheim te houden. Hij is te
loom, zoo ver ik zien kan om er zich zelf
eenige moeite voor te geven. Ik geloof waarlijk
dat zjjn landloopersleven hem voor alles den lust
heeft benomenDoch niet over hem. Hjj zal de
SaltonBtalls niet in het vertrouwen nemen, want
hjj houdt niet van hen en is er maar eens ge
weest. Hetzjj bjj instinct of niet, maar de wedu
we schoot niet met hem op; en ik geloof dat juf-
trouw Maruja nog een ouden wrok tegen hem heeft,
over die waaiergeschiedenis op den straatweg. Zjj
is geen meisje, die licht iets vergeet of vergeeft;
daar weet ik van mee te spreken," voegde hjj er
met een verlegen lachje bjj.
Carroll was te zeer vervuld met het gevaar dat
zjjn vrienden van de zjjde van dien somberen
pretendent scheen te dreigen, om op detaktlooze
met geen partij verschil te maken hebben, niet
langer in de grondwet, maar bij gewone wet ge
regeld worde. Dat is billijk. Het onderwijs kan
dan worden zooals de meerderheid des volks het
wil, een wil die bljjken moet uit de keuze der
vertegenwoordiging. Een oplossing dus die aan
de meerderheid de beslissing waarborgt.
Dat zou eene billijke oplossing zjjn, maar een
oplossing, dan alleen billijk, wanneer het alge
meen stemrecht de oplossing der kieskwestie
wordt, en dus heel het volk in de gelegen
heid gesteld wordt van zijn wil blijk te geven.
Het eene zonder het andere zou nog erger
dan onbillijk, zou hoogst onrechtvaardig zjjn. Dan
krijgt het volk geen stemrecht en verliest het de
waarborgen, die het nu ten minste nog heeft voor
goed onderwijs.
Zjj, die onveranderd behoud van art. 194 der
grondwet vragen, geven daarmede bljjk, misschien
zonder dat zij 'tmeenen, geen grondwetsherzie
ning te willen. Hen kunnen wij dus alreeds niet
steunen, omdat wjj wèl grondwetsherziening willen,
zonder welke algemeen stemrecht onmogeljjk is.
Maar zijn er anderen, die art. 194 willen prjjs
geven voor een kiesrecht, dat het algemeen op
nieuw uitsluit, dan verdienen de behouders veel
eer onzen steun, want dan is het verkieselijker
het slechte te weren, in afwachting van het betere.
Onze leus zij dus wel prijs geven van een rege
ling van het onderwijs bjj de grondwet, mits er
algemeen stemrecht komemaar zonder dat in
geen geval; dan liever niets en afgewacht. De
verantwoording van wat gebeuren kan bjj het
volhouden van een langduriger verzet, bljjve dan
voor hen, die haar willen dragen."
Aan de eene zijde wordt dus een beleefdheid
bewezen aan de heeren, die onverzettelijk zjjn, en
te hunnen believe een vroeger beginsel prijsgegeven;
aan den anderen kant richt men een nieuwe hin
derpaal op, die het totstandkomen van het groote
werk nog meer belemmeren, zoo niet onmogeljjk
maken zal.
En om de verwarring nog te vergrooten geeft
de Arnh. Crt den raad om al de aanhangige
voorstellen, die herziening betreffende, te verwerpen,
hoofdzakelijk met het oog op het derde hoofdstuk,
over onze vertegenwoordiging, omdat, volgens de
meening van dat blad, wij met het kiesrecht niet
zullen vooruitgaan en ten aanzien der eerste
kamer het, volgens haar verderfeljjk, beginsel der
geldaristocratie wordt gehandhaafd.
In dien toestand zal een voorstel van den heer
Gleichman, wanneer de herzieningsvoorstellen
te behandelen, met belangstelling worden tegemoet
gezien. Bij de bespreking daarvan kan er wel
licht eenig meerder licht opgaan in de diepe
duisternis, die er thans heerscht.
Evenmin als het Vad. durven wij ons wagen
aan eene voorspelling, hoe de zaken nu zullen
loopen.
Maar wij blijven nog bjj onze meening, reeds
vroeger geuit, dat de verkiezingen in Juni a.
wellicht eenige uitkomst kunnen geven, mits men
het politieke leven, dat in ons land toch al zoo
treurig is, dat slechts invloed van geestelijken het nu
en dan alleen wakker schudden kan, niet geheel
verdoove door het voortdurend hameren op een
en hetzelfde thema, en het telkens stellen van
toespeling van Prince te letten. Hij dacht aan
de ontroering van Maruja bjj de begrafenis van
den dokter en vroeg gejaagd
„Hebben zjj volstrekt geen vermoeden op
hem?"
„Hoe zouden zij dat hebben? Hij draagt
den naam van Guest den eigenlijken naam
van zjjn vader voordat hjj hem bij de wet liet
veranderen, toen hjj pas hier kwam. Niemand
herinnert zich dien. Wij hebben het alleen uit
zijne papieren begrepen. Het is volkomen wettig,
daar de geheele bezitting onder den naam van
West verworven is."
Carroll stond op en knoopte zijn regenjas dicht.
„Ik veronderstel dat gij in staat zijt om
alles wat gjj gezegd hebt, met aldoende bewijzen
te staven."
»Volkomen."
„Nu ga. ik naar la Mision Perdida, Morgen
breng ik u het antwoord. Oorlog of Vrede." Hjj
ging naar de deur, bracht, op militaire wjjs
groetend, de hand aan de muts en verdween.
HOOFDSTUK XI.
Toen Carroll langs den modderigen weg naar
la Mission Perdida draafde werd hjj getroffen
door eenige veranderingen in het landschap vóór
hem, die niet alleen aan de winterregens waren
toe te schrjjven. Hij zag de gewone diepe grep
pels en geulen, half vol water op de akkers en
langs den weg, maar er waren ook groote djjkea
nieuwe voorwaarden, waardoor de toestand nog
meer ingewikkeld wordt.
In het Maartnommer der Stemmen voor waar
heid en vrede heeft de hoogleeraar dr J. Cramer
een artikel geschreven, getiteld De gereformeerde
partij in de Nederlandsehe hervormde kerk.
»In de Nederl. herv. kerk bestaat zoo
schrijft hij daarin eene partij, die zich de
gereformeerde" noemt. Wel vreemd! eene ge
reformeerde partij in eene gereformeerde (of her
vormde) kerk! Noemde zjj zich nog oud-gerefor
meerd, of nieuw-gereformeerd Maar gereformeerd
dit doet denken aan de Christus -partij in de
christelijke kerk te Korinthe, met het oog waarop
Paulus vraagde, of de Korinthiërs soms dachten
dat Christus „gedeeld" was. Zoo zou men ook aan de
gereformeerde partij kunnen vragen, of het niet
eenigszina in strijd is met de christelijke beschei
denheid, den naam van gereformeerd alleen voor
zich zeiven op te eischen. Nu, bescheidenheid is
zeker de hoofddeugd dier partij niet. De namen
van „Gidionsbende", „Gods volk", „de partij van
den levenden God" enz, haar in de Heraut en
andere bladen zoo dikwjjls gegeven, laat zij zich
aanleunen, alsof het de natuurlijkste zaak van de
wereld was.
Wat wil die partij? Wil zjj iets anders, dan
wat de zoogenaamde „confessioneelen" willen
't Schijnt wel.
't Is dr A Kuyper, het eminente hoofd dier partij,
die haar in het leven heeft geroepen. Met welk
oogmerk? Meer dan eens heeft hjj het zelf ge
zegd omdat hij tot bereiking van het doel, dat
de confessioneelen beoogden, een anderen weg
wilde ingeslagen hebben dan zij. Terwijl zij er
steeds meer rond voor uitkwamen, dat kerkher-
stel in confessioneelen zin alleen langs reglemen
t/uren r-eg kon tot stand komen, en daarom
vooral eene verbetering van het personeel in de
kerkbesturen op het oog hadden, was de gerefor
meerde partij van oordeel, dat langs dien weg
het doel niet zou bereikt worden. Zij wilden
eene partij van actie zijn. Preeken, getuigen,
protesteeren, stemmen dit alles was goed en
noodig. Maar niet voldoende.
Neen, er moest een andere weg worden inge
slagen. Het kwaad moest in den wortel worden
aangetast. De voornaamste schuld aan den on-
gelukkigen toestand onzer kerk had de synodale
organisatie."
Na eene uiteenzetting van de feiten, betref
fende den weg, dien dr Kuyper en de zijnen
insloeg, schrjjft prof. Cramer:
„Wat echter ook later de burgerlijke rechter
beslisse, voor de kerkelijke rechtbank is de
kerkeraad veroordeeld. Het elassikaal bestuur
van Amsterdam heeft naar plicht en geweten
gehandeld, en verdient den dank van allen, die
prijs stellen op het behoud van onze Nederland
sche hervormde kerk. Mogelijk, dat niet al zijne
handelingen door de hoogste kerkelijke rechtbank
zullen worden goedgekeurd. Maar onmogelijk,
dunkt mij, dat het zich het recht om met de
en hoopen pas gespitten grond en een rand van
balken langs een breeden lijnrechten Voor, dwars
over het weiland van la Mission. Doch eerst, toen
hij de grensscheiding gepasseerd was, merkte hij
den geheelen omvang van den vooruitgang,
Gerommel in de verte, een lichten rookwolk
boven de wilgen struiken, die aan zijn rechter
hand over het veld voortdreef en hij wist dat
de nieuwe spoorweg reeds in exploitatie was. Hij
hield zijn verschrikt paard in eD streek met de
hand over het voorhoofd, met een gevoel alsof
hij een verlies geleden had. Hij was slechts vier
maanden weg geweest en toch voelde hij zich
reeds vreemd en vergeten.
Met een soort van verlichting sloeg hij eindelijk
de laan in. Hier was alles onveranderd, behalve
dat de slooten dichter bezaaid waren met verrotte
bladeren van de eike- en vijgeboomen! Hij gaf
zijn paard aan een der bedienden op het voor
plein, maar in plaats van het binnenplein op te
gaan, stak hij het grasperk over en begaf zich
naar de lange veranda. De regen droop van de
gootranden en de wijngaardranken langs de zuilen
zijn voetstappen klonken hol, alsof de buitenzijde
van het huis onbewoond was de deftige iepen
en dennen, die gedurende zes zomermaanden den
zonnegloed hadden gekeerd, verhoogden nu het
sombere aanzien van den tuin; en de schaduwen
van den avond, door den regen nog duisterder,
schenen in alle hoeken op den loer te liggen.
De bediende, die met ouderwetsche beleefdheid
de sleutels en het gebruik van dien vleugel tot
censuur tusschenbeide te komen zal zien betwist.
Het zou het begin z|jn van het einde onzer syno
dale organisatie."
Aan het slot zjjner beschouwing zegt de schrijver
het volgende aan 't adres van dr Kuyper en zijne
geestverwanten: »Wie den weg der revolutie
wil inslaan, die wete dat (gelijk nu ook werkelijk
geschiedt) alle richtingen, die een hart hebben
voor onze vaderlandsche kerk, zich als een eenig
man tegen hem zullen keeren. Het is hier eene
quaestie van zelfbehoud van den kant der
kerk. En van den kant der gereformeerde party
eene quaestie van loyaliteit. Waarom gaat
zij niet over tot de kerk der Christel, gerefor
meerden Daar vindt zij veel van hetgeen haar
hart begeert terug. Niet alles. Het komt mjj
toch voor, dat bij dezen meer vrijheid heerscht
dan in de kringen der „gereformeerde party".
Maar toch, wat de kerkorde betreft, moet zjj zich
daar veel meer thuis gevoelen. Wil zij niet met
ledige handen komen, welnu, daar is misschien
wel iets op te vinden. Als zjj maar niet eischt
wat alleen als gift haar kan geschonken worden.
Wie niet samen wil werken, ga heen. Maar
wie bljj ven wil, worde niet tot scheiding of afscheu
ring gedwongen
De kon. goedkeuring is verleend aan de ver-
eeniging ter bevordering van animale koepokinenting
te Middelburg, die derhalve als rechtspersoon is
erkend.
De minister van marine heeft aan den, by kon.
besluit van 19 dezer n° 7, met ingang van 1
April a. s. op zijn verzoek eervol ontslagen com
missaris der loodseü te Vlissingen, den 'heer L.
van Breen, zjjne bjjzondere tevredenheid betuigd
voor den jjver en de trouw, waarmede hjj, gedu
rende ruim 46 jaren, Bteeds zoowel zijne militaire
als burgerljjke betrekkingen heeft vervuld.
De heer Van Breen was vroeger in actieven
dienst bij de marine, verliet dien als opper-stuur-
man, vervulde later de betrekking van gezagvoer
der op het rijks lichtschip Noord Hinder en werd
daarna aaagesteld als commissaris der loodsen te
Vlissingen, in welk ambt hjj 22 jaren werkzaam
was.
Te Goes was gisterenavond de schouwburgzaal
der sociëteit V. O. V. bjj de voorstelling, gegeven
door de vereenigde Rotter dams che tooneelistengoed
bezet.
Mej. de la Seiglière werd uitstekend gespeeld)
vooral het spel van den heer D. Haspels en mej.
Vink wekte algemeen bewon lering.
Heden avond wordt in onzen schouwburg aan
den heer D. Haspels, namens de afdeeling Middel
burg van het Ned. tooneelverbond, als bljjk van
hulde, een krans overhandigd, terwijl na afloop
door de Vereeniging t. b, v. g. v. o. k., ter zijnet
eer, hem en den overigen artisten een souper wordt
aangeboden.
De minister van waterstaat heeft, met ingang
van 1 Mei a., eervol ontheven den opz, van den
waterst, le kl. T. Heyblom te Terneuzen, van het
zjjn beschikking had gesteld, zei dat donna Mariak
hem vóór het diner in het salon zou ontvangen*
Bekend met de moeielijkheid om de regels dei?
etiquette te verbreken en hopende op de tusschen-
komst van Maruja ofschoon de welvoegeljjk-
heid hem verbood om naar haar te vragen
liet hij zich door den knecht zijn natten overjas
afnemen en volgde hem naar de deftige, statige
logeerkamer, die voor hem in orde was gemaakt.
De stilte en kalmte in dat groote huis, zoo
weldadig in den warmen zomer, begon Carroll bij
dezen betrokken hemel te drukken. Hij ging
naar het raam en zag langs de kloosterachtige
veranda. Een weemoedige wilg aan den hoek
van den stal scheen de handen te wringen tegen
den opstekenden wind. Neerslachtig keerde Carroll
zich naar het vuur, dat als een offerkaars in den
gewelfden schoorsteen flikkerde en schoof er een
stoel bij. Ondanks zijn ongeduld en onrust ala
minnaar keerden zijne gedachten telkens terug
naar het verhaal, dat hjj gehoord had, totdat de
wraaklustige geest van den vermoorden dokter
het heele huis scheen te vervullen en te verduis
teren. Hij trachtte dit gevoel af te schudden,
toen zijn aandacht getroffen werd door een
sleependen voetstap in den gang. Zou dat Maruja
kunnen zijn Hjj stond op en hield het oog op
de deur gevestigd. De voetstappen hielden op
de deur bleef dicht. Maar een andere deur, in
een donkeren hoek, die aan zijn aandacht ontgaan
was, draaide langzaam op hare scharnieren en
heel behoedzaam trad Pereo, 4e mayordomoj d$
