N° 36.
I29e Jaargang.
1886.
Vrijdag
12 Februari.
Kostelooze Koegmtóif ei taineröHi.
Middelburg 11 Februari.
FEÜ1LLETO
MAHÏÏJA.
Dit biad verschijnt d a g e 1 ij k s
met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs per 3/m. franoo 3.50.
Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
Advertentiën: 20 Cent per regel
Geboorte-, Trouw-, Doodberichten, enz.: van 1-7 regels ƒ1.50
iedere regel meer 0.20.
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Agenten te Vlissingen: P. G-. de Vet Mestdagh Zoon, te Goes: A. A. W. Bolland, te Kminingen: F. tan dee Peijl, te Zierikzee: A. C. de Moou, te TholenW. A. van Nieweneüijzen, te Terneuzen: A.van dee Peijl Jz.
Hoofdagenten voor het Buitenlandte Parijs en Londen, de Compagnie générale de Publicité étrangère G. L. Daube Cie., John F. Jones, opvolger.
He burgemeester en wethouders van Middelburg
maken bekend, dat aan het bureau voor vaccinatie
in de Oude Kerkstraat, wijk B n° 83, eiken Hon
derdag des namiddags te halt 4 uren gelegenheid
bestaat tot kostelooze inenting en herinenting met
animale Koepokstot.
Zjj noodigen een ieder ten dringendste uit, om van
dat heilzaam middel ter voorkoming van de pok
ziekte zooveel mogelijk gebruik te maken.
Middelburg, den 9ea Februari 1886.
De burgemeester en wethouders voornoemd,
P I C K
De Secretaris,
A. DE VULDER VAN NOORDEN.
Naar aanleiding van den toestand in Djambi
schrijft H. ons:
Is de regeering wel geheel doordrongen van
het groote gevaar, dat onze heerschappij bedreigt
op geheel Sumatra, door bestendiging van den
huidigen toestand in het rijk van Djambi? Nim
mer was ons gezag daar op degelijke grondslagen
gevestigd, en sedert het jaar 1859, toen de
regeerende sultan Taha door ons werd afgezet
en verdreven, heeft dat land ia een roortdurenden
toestand van gisting verkeerd, die eindelijk in
onze dagen tot een openlijken opstand is over
geslagen.
De verdreven sultan, die den aanhang en de
sympathie bezat en behield van het meerendeel
zjjner vroegere onderdanen, vestigde zich in de
moeilijk toegankelijke binnenlanden, en hield niet
op samen te spannen tegen ons gezag, en zjjne
omgeving, waarover hij feiteljjk de heerschappij
roerde, tegen ons op te hitsen. De sultan, door ons
in zijne plaats aangesteld, bezat niet den minsten
invloed, evenmin als zjjn opvolger, die thans
regeert. Meermalen gelukte aanslagen op het
leven van Europeanen, gevestigd ter hoofdplaats,
en op de, benedenwaarts aan de rivier Batang
Hari gelegen, plaatsen Moeara—Kompeh en Saba
waren het daielijk gevolg van dezen onzuireren
toestand. In latere jaren hadden brutale rooverjjen
plaats van eene bende oproerlingen, aangevoerd
door een zekeren Raden Anoem, bloedverwant van
Taha. Een openlijk verzet tegen onze heerschappij
in het geheele rijk, voor eenige maanden be
gonnen, en steeds grooter proportiëen aannemende,
is de vrucht van een moedwillig oogensluiten voor
het gevaar, dat ons dreigde door de bestendiging
van den beschreven toestand in het binnenland,
en het verkeerd beleid der regeering en hare
dienaren.
Wat zal thans de regeering doen?
Zal zij met al die middelen, welke haar ten dienste
staan, eene kïaebtige militaire expeditie uitrusten,
en den oproerlingen op gevoelige en afdoende
wijze onder het oog brengen, dat er met het
8.
Door BRET HARTE.
VIERDE HOOFDSTUK.
De dokter boog het hoofd weer over zijne reke
ningen. De landlooper strekte, op den drempel
gezeten, de hand uit, trok een korenhalm uit, die
daar vlak bjj den stoep was opgeschoten, en begon
er langzaam op te knabbelen. Hjj sloeg de oogen
niet naar den dokter op, maar zat als een gewoon
misdadiger, die zjjn vonnis afwacht, zonder vrees,
zonder hoop, maar niet zonder een zekere wijs-
geerige gelatenheid in zjjn lot.
„Ga in die gang," zei de dokter zjjn hoofd
opheffende bjj het omslaan van een blad in zjjn
kasboek, »daar zult gjj op een plank eenige
ftrbeiderskleeren vinden. Zoek er iets uit, wat u
past."
De landlooper stond op, ging langzaam naar
de gang doch bleef staan, zeggende:
»Het is alleen Toor de karwei begrijpt ge?"
»Voor de karwei," zei de dokter.
De landlooper keerde weldra terug met een
broek en een hemd over zjjn arm en een paar
laarzen en sokken in zjjn hand. De dokter had
zjjn pen neergelegd. „Ga nu in de kamer om u
te verkleeden. WachtWasch eerst in de bad
kamer het stof van uwe voeten."
De landlooper gehoorzaamde en ging in de
Nederlandsch gezag niet te spotten valt? Of zal
zjj, zooals veeltjjds in onze Indische oorlogen het
geval is geweest, weder hare toevlucht nemen
tot halve maatregelen en daardoor oorzaak zijn,
dat ons prestige opnieuw een geduchten knak
krijgt Men bedenke toch wel wat hiervan de
gevolgen kunnen zjjn, wat er afhangt van het
welslagen dier eerste pogingen tot demping der
muiterjj. Ieder, die eenigszins bekend is met
den politieken toestand en den geest der bevol
kingen van Sumatra, kan daaraan niet dan met
vrees en beving denken.
Is het niet nog slechts vier jaren geleden, dat
alleen bjj toeval eene allergevaarlijkste samen
zwering te Palembang ontdekt, en slechts door
het uitstekend beleid van den resident en zjjne
ondergeschikte ambtenaren verjjdeld werd! Die
samenzwering beoogde niet minder dan het op
slag vermoorden van alle Europeanen, aldaar
woonachtig.
Wie in die streken vertoefd heeft, kent
geene voorbeelden van de dweepzucht der Palem-
bangers, en den heimelijken, doch woedenden haat
en wrok, dien zjj hun blanken overheerschers
toedragen?
Wie is er onbekend met de onophoudelijke
gistingen onder de bevolking der Padangsche
boven- en benedenlandenIa het benoorden
Djambi gelegen rijk van Indragiri wachten vorst
en volk slechts op een gunstige gelegenheid om
openlijk bljjk te geven van hunnen weerzin tegen
onze opperheerschappjj. Geheel Sumatra's bevol
king verkeert onder den indruk van den voor ons
noodlottigen gang van za.ken in Atjeh; op vele
plaatsen denkt men met heimeijjke voldoening
aan het succes dat de pogingen der Atjehers be
kroont. Java is de tamme karbouw, Sumatra de
wilde stier.
Onder deze omstandigheden behoeft men dus
niet al te pessimistisch gestemd te zjjn om met on
rust te denken aan de mogelijke gevolgen van eene
mislukte, of maar half gelukte poging tot herstel
van ons gezag en bevestiging van ons prestige in
het rjjk van Djambi. Een bloedige opstand der
bevolkingen van Sumatra, die onze heerschappij in
den geheelen archipel op hare grondslagen zou doen
schudden, ja, wellicht vernietigen, behoorde in
dat geval geenszins tot de onmogeljjkheden.
Mogen regeering en volksvertegenwoordiging
toch van deze waarheid doordrongen zjjnl
waakzaamheid aangespoord en zooveel doenlijk
ondersteund door gewapende politiedienaren. Het
gebrek aan rijst onder de Djambinezen moet zeer
toenemen, en het trekken naar de Palembangsche
benedenstreken wordt dan ook voornameljjk toe
geschreven aan de bedoeling om levensmiddelen
te rooven.
De Pangeran Ratoe van Djambi bevindt zich,
naar gemeld wordt, in het landschap Korintji, op
100 palen afstand van de grens uer afd. Rawas,
en met zjjn medeweteu zou door Pangeran Koesin
en zekeren Kari-Batoteen hoofd uit het Limoen-
Sche, het plan gevormd zjjn om met een veertigtal
volgelingen in de afdeeling Rawas binnen te drin
gen. Voorts wordt bericht, dat Raden Anom
voortgaat met lieden te werven om tegen Djambi
op te rukken.
Uitgezonden spionnen naar het Djambi-gebied
verklaarden, dat de bevolking voor het meeren
deel niet vijandig gezind is, doeh dat door den
invloed van hare hoofden, die haar aanhoudend
voor de komst der „kompagnie" beducht maken,
het aantal slechtgezinden toeneemt. Een sedert
onder dagteekening van 2 Jan. van den resident
van Palembang ontvangen telegram meldtSam-
pit van Djambi aangekomen met berichten tot
29 December; niets van aanbelang."
In een brief uit Djambi wordt aan het Soer.Hb,
geschreven
Op zekeren avond hoorden wjj een nog al hevig
vuur in de verte op de rivier.
Wij dachten, dat een oorlogschip in gevecht
was, maar twee dagen daarna kwam een Chinee-
sche wangkang te voorschijn, varende onder
Engelsche vlag.
Lustig hadden de Djambiërs dat gevaarte
gebombardeerd, maar gelukkig viel het niet in
hunne handen.
Ik herzeg gelukkig.
Immers ware dit gebeurd, dan had de Neder-
landsch-Indische regeering zeer gemakkeljjk voor
eene tweede jVisero-kwestie kunnen geplaatst
worden.
Dan ware de Engelsche vlag gehoond, en dat
dit wel weer een honderdduizend gulden, benevens
voor meer dan tienmaal de waarde daarvan aan
prestige had kunnen kosten, mag als mogelijk
worden verondersteld.
De opvarenden hebben ferm van zich afgebeten
en daardoor bleef de wangkang behouden en
kwamen ons geld en ons aanzien niet in gevaar.
Als vervolg op vorige mededeeliugen omtrent
den toestand in Djambi ontleent de JavCt. van
5 Januari aan een rapport van den resident van
Palembang het volgende
Volgens ingekomen berichten, zouden zich in
de nabijheid der vroeger aangevallen doesson
Loeboe Mebang en nabij de verlaten doessons Klo-
bak en Rentassan (afd. Iliran en Banjoeassin^
zoomede in de doesson Betoeng-Tengah, gelegen
aan de Betoeng-rivier, een zijtak van de Batang-
hari-Leboh (afd. Moesie-Ilir) benden gewapende
Djambinezen ophouden. De bevolking der be
dreigde landstreken wordt voortdurend tot
badkamer. De dokter ging naar de deur en keek
peinzend naar den bleeker wordenden hemel. Toen
hjj zich omkeerde merkte hjj dat de deur van de
badkamer open stond, en dat de landlooper, die
zich reeds verkleed had, bjj het schemerlicht zjjne
voeten afdroogde. De dokter kwam naderbjj en
sloeg hem een oogenblik gade.
„Wat hebt gjj aan uw voet?" vroeg hjj na
een poos.
»Zoo geboren."
De twee voorste toonen waren aan elkaar
gegroeid.
Beide hetzelfde?" vroeg de dokter.
»Ja," zei de jongeling en liet zijn anderen
voet aien.
„Hoe zeidet gjj ook weer dat uw naam was
»Dat heb ik niet gezegd. Ik heet Henry
Guest, zooals mjjn vader."
»Waar zjjt ge geboren?"
„DeutviUe, graafschap Pihe, Missouri,"
»Hoe heette uw moeder
„Spalding geloof ik."
„Waar zijn uw ouders nu?"
„Moeder liet zich van vader scheiden en
hertrouwde ergens in het zuiden. Vader verliet
haar twintig jaar geleden. Hjj moet ergens in
Calilornië zijn, als hjj tenminste niet dood is."
„Hjj is niet dood."
„Hoe weet ge dat
Omdat ik Henry Guest van Deutville ben
en" hij hield op, en de hand boven de oogen
houdende, terwjjl bjj den jongeling vastberaden
Door een misverstand is in het stuk van H.
over Vlissingen en Den Helder als plaats voor de
opleiding onzer jeugdige zeelieden gezet dat de
atmosfeer der groote steden, geestelijk en vooral
lichamelijk" ongezond is. Dit moet wezen „licha
melijk en vooral geestelijk" ongezond.
Gisterenavond was een, voor zulke Atoavonden,
talrijk publiek opgekomen bij de lezing van den
heer Joh. Gram, den bekenden novellist, uit
's Gravenhage, die optrad voor de leden van het
departement Middelburg der M. t, N. v. H A-
aanzag, voegde hjj er op koelen toon bjj, »en uw
vader ben ik."
Er volgde een poos van stilte. De jonge man
zette de laars neer, dien hjj in de hand had.
»Dus moet ik hier blijven?"
„Zeker niet. Hier heet ik alleen West en
ik heb geen zoon. Gjj kunt naar San José gaan
en daar bljjven totdat ik deze zaak overwogen
heb. Gjj hebt natuurljjk geen geld voegde hjj
er met slecht verholen spot bjj.
„Ik heb een weinig," was het antwoord.
„Hoeveel
De landlooper stak de hand in zijn borat en
haalde er een papiertje uit, dat een enkel goud
stuk bevatte.
„Vjjf dollars. Die heb ik al een maand
bewaard. Het kost niet veel om te leven zooals
ik," voegde hjj er droog bjj.
„Daar zjjn er nog vijftig bjj. Ga naar een
hotel te San José en laat mjj weten als gij er zijt.
Gjj hebt genoeg om van te leven en behoeft niet
te werken. Welaan, gjj ziet er niet uit alsof gij
een dwaas waartdus behoef ik u niet te zeggen
dat gij, als gjj iets van mjj verwacht, de zaak
geheel aan mjj moet overlaten. Yan daag heb
ik goedgevonden om u vrijwillig te erkennen
morgen kan ik u als ik wil aanklagen als een
bedrieger. Hebt gjj uw geschiedenis aan iemand
in de vallei verteld
»Neen."
»Pas dan op dat gjj het niet doet. Eer gjj
heengaat moet gij mjj nog een jaar vragen
Het gewone versohjjnsel deed zich echter ook
hierbij voor, n.l. dat de leden zelve aan de uit noodi-
ging tot bijwoning weinig gevolg hadden gegeven,
en het auditorium daarom grootendeels uit dames
bestond.
De voordracht van den heer Gram was dan
ook, wjj zouden haast zeggen, uitsluitend, voo
het zwakke en schoons geslacht bestemd.
Hjj droeg eerst voor De doktersvrouw, een no
velle, waarin werd aangetoond hoe gevaarlijk het
is voor de echtgenoote van een esculaap om
jaloerseh te zijn, maar tevens hoe het nog ge-
vaarljjker is voor een dokter zeiven om gewaagde
speculaties te doen, en bjj financieele operaties
het advies in te winnen van een kapper, een
van die Figaro's, zooals er zeker in groote plaatsen
zjjn, die meer verdienen met geld leenen dan met
hun eigenljjk vak. En wanneer dan zoo iemand
eene schoone vrouw heeft met een niet al te
goeden naam dan is het voor een jong gehuwd
arts de held van Gram's verhaal had zeker
wel dien titelnog veel minder zaak om zich
met zulk een kappersgezin in te laten. Het stukje,
goed en los geschreven zooals alle schetsen van
den heer Gram, bevatte in ons oog wel wat te
veel toevalligheden.
Na de pauze droeg hij voor twee schetsen, ge
titeld Verhuizen en Een zonderlinge bruiloft. In
de eerste beschreef de heer Gram al wat er aan
zoo'n gewichtig werk in een huisgezin vooraf gaat
en daarbjj voorvalt. Dit schetsje vonden wjj in
menig opzicht zeer verdienstelijk, omdat daarin
zooveel waars, op de natuur betrapt, beschre
ven werd.
De laatste bijdrage deed ons kennis maken met
gasten op een bruiloft, die veel op carricaturen
geleken. Zjjn er zoo, dan leveren zjj zeker een
auteur stof op voor eene koddige beschrijving
maar in werkeljjkheid blijven zjj dan toch altjjd
nog vermakelijker.
De niet te groote bovenzaal van het koffiehuis
De Vriendschap op de Groote Markt alhier waa
heden middag tegen half twee geheel en al
gevuld met landbouwers, die waren opgekomen
om de mededeelingen te hooren, welke de heer J.
E. Kroes, diatricta-iaspeeteur der Nederlandsch-
Amerikaansche Stoomvaartmaatschappij, hun doen
zou over Amerika, van waar hij onlangs waa
teruggekeerd.
De heer Kroes begon met te wijzen op de donkere
tjjdeu, waaronder Nederland, ja gansch Europa
gebukt gaat, op de overal heerschende kwjjningvan
handel, nijverheid en landbouw en op den siruggle
for life, die vooral in den boeren- en arbeiders
stand heerscht.
Waaraan die malaise moet toegeschreven woïden
is een vraag, welke herhaaldelijk wordt gedaan
en waarvoor honderden medicijnmeesters duizenden
geneesmiddelen aanbevelen. Wat echter is het
succes geweest Weinig of geen. Integendeel,
ontevredenheid, ellende, armoede woekeren voort
en uiten zich in socialistische, nihilistische en
anarchistische bjjeenkomsten en woelingen,
beantwoorden."
Hij trok een stoel bjj de tafel en doopte een
pen in de inkt, alsom de antwoorden op te
teekenen. De jongeling, ziende dat de eenige
stoel bezet was, schoof de boeken ter zjjde en
ging op de tafel naast den dokter zitten.
De vragen waren herhalingen der vroegere,
doch meer in bijzonderheden, en van geheel
practischen aard. De antwoorden werden open
hartig en onverschillig gegeven, alsof het onder
werp niet de moeite waard was om er iets bjj te
verzinnen, of te verdraaien. Het was moeilijk
om te zeggen wie van beiden het minste behagen
schepte in het verhoor, dat even goed een derde11
persoon had kunnen betreffen. Zjj spraken echter
beiden oneerbiedig van hunne gemeenschappelijke
bloedverwanten met een zweem van overeen
stemming en belangstelling,
„Nu kondt gjj wei vertrekken," aei de
dokter opstaande. „Gij kunt, als gjj wilt, naar
de fonda, twee mjjlen verder, opgaan, daar zult
gjj avondeten en naehtverbljjf vinden."
De jonge man gleed van de talel en slenterde
naar de deur. De dokter stak de handen in de
zakken en volgde hem. Zjjn zoon had instinct
matig ook de handen in de zakken gestoken en
zag naar hem om.
„Dus hoor ik wel van u. als gjj te San
José zjjt zei dokter West, langs hem heen in
het graan ziende, met een zweem van ontroering.
»Ja dat is afgesproken," hernam de ander
en bleef op den drempel staan. Zjj hadden beiden
