Kerknieuws.
Gemengde Berichten.
De gaskwestie te Goes.
kunnen wy gerusteljjk tot een druk bezoek by
dergelijke uitvoeringen aansporen. Men be
vordert een goed doel de opbrengst toch komt
in den regel den armen ten goede en hoe
grooter de betoonde belangstelling is des te sterker
is by de gymnasten ook de prikkel tot ijverige
studie.
Bjj de gisteren te Serooskerke (W.) gehouden
herstemming voor een raadslid is gekozen de heer
H. W. Allaart met 44 stemmen.
Op den heer M. Broerse waren er 26 uitgebracht.
By eerste stemming hadden beiden elk 24
stemmen op zich vereenigd.
De gemeenteraad te Goes zal Vrjjdag, des na
middags te 2 uren, vergaderen tot het behandelen
van het 2' suppletoir kohier van den H. O. over
1885,de rekening van de leenbank over 1885 en
de begrooting van het burgerlyk armbestuur
voor 1886.
In de Maandag te Tholen gehouden raadsver
gadering werden tot onderwijzers in het teekenen
benoemd de heeren L. K. van Dijk en A. Avé en
tydeljjk aangesteld tot onderwijzers in de gym
nastiek de heeren W. J. Frijling en M. Lindhout.
Aan den rijksveldwachter C. Verpoorten werd
eene gratificatie van 50 toegekend, terwjjl op een
request vanP. Sakko om van de gemeentegrond
aan te koopen by de Oud-Vosmeersehe barrière
afwjjzend werd beschikt.
Des avonds van denzelfden dag werd in de
vergadering van het IVWs-departement aldaar met
algemeene stemmen besloten de lYutsteekenschool
op te heffen en al wat aan die school behoorde
aan het gemeentebestuur cadeau te geven.
Verder werd aan het fanfarengezelschap Concordia
voor dit jaar eene subsidie van 50 toegekend.
Tevens werden behandeld de verslagen en reke
ningen van de volkszangschool, van de bibliotheek
en van Floraliai
De ontvangsten en uitgaven van de volkszang
school bedroegen 95.82J en 94.73J, van de
bibliotheek 78 en 31.96. van Floralia 133.66
en 103.56.
De ontvangsten van het departement beliepen
461.90 en de uitgaven 227.46.
Ten slotte werd het huishoudelijke reglement,
alsmede het reglement der spaarbank herzien en
vastgesteld. De reglementen der bibliotheek en
volkszangschool waren door de commissie geheel
vernieuwd ingezonden, maar zjj konden wegens
het vergevorderde uar niet meer behandeld worden.
Uit Terneuzen schrijft men ons
Hoezeer het dageljjks meer en meer ondoenljjk
wordt van uit de stad het spoorwegstation te
bereiken en vreemdeling en inwoner daarover
wraak roepen, wordt tot verbetering of begaanbaar-
making van den weg niet het minste gedaan.
Wie zal ons toch uit dezen onhoudbaren toestand
redden en wanneer Zou soms de zomer moeten
worden afgewacht.?
De Haagsche correspondent der Zutph. courant
meldt dat, bjj de nieuwe regeling van het zee
vaartkundig onderwjjs het beginsel is aangenomen,
dat in het vervolg stuurlieden op de groote vaart
alleen door eene akte van bekwaamheid het recht
verkrijgen in die qualiteit op te treden.
Aan de N. R. Crt. sehrjjft men thans wêeruit
MaastrichtHet bericht, betrekking hebbende op
de zaak van den Courrier de la Meuse, is niet ge
heel juist. Mr. Tripels heeft nog geen voorstel
by den raad, om op den heer Pijls art. 26 der
gemeentewet toe te passen, ingediend, maar is
voornemens dit te doen.aOok is niet, zooals in dat
bericht wordt gezegd, het jaarverslag der gemeente
over-1884 geheel op de Cown'er-drukkerij en alleen
het titelblad bij de firma Leiter-Nijpels gedrukt,
maar beide firma's hebben evenveel aan dit
verslag gewerkt. Overigens heeft deze zaak niets
met het proces Van den Eerenbeemt-Marckx te
maken en kan dit, als niets ter zake afdoende,
door mr. Tripels geheel achterwege gelaten worden.
Immers wanneer het voorstel van mr. Tripels in
den raad ondersteund en in behandeling gebracht
wordt en voor de eer en de waardigheid van
den heer Pyls zou dit te wenschen zjjn dan
zal het onderzoek enkel loopen over de vraagis
de heer Pyls al dan niet eigenaar van den
Courrier de la Meuseen heeft hy in die betrek
king deelgenomen aan onderhandsche leveringen
ten behoeve der gemeente? De vraag zal dan
zuiver administratief, en niet als rechtsquaestie
moeten behandeld worden.
De mail brengt ditmaal uit Atjeh geen nieuws,
terwjjl ook van geen nieuwe drukpersvervolgingen
wordt gesproken.
Volgens het Bat. Hand. zouden de stoomschepen
Trouw en Samarang naar Atjeh worden gezonden
om een paar rijkjes aldaar te tuchtigen.
De Nederlandsehe regeering kan zich niet be
klagen over gebrek aan medewerking bij het
koloniaal bestuur der Straits Settlements. Aan de
aanzoeken tot vernieuwing der verbodsbepaling
op den uitvoer van buskruit en vuurwapenen is
met de meeste bereidwilligheid gevolg gegeven,
en naar de handhaving van dat verbod wordt
zooveel mogelyk gestreefd.
Men sckrjjft aan hel Dbld uit Amsterdam, dat
de Soerabaiasche handelsbank een onderhandsche
leening tracht te sluiten van 1.500.000, en dat
de firma Lens Sc Bergsma bij een Indisch huis
voor i.200.000 moet betrokken zjjn, waarop
groot nadeel staat geleden te worden, aoodat een
definitieve surséance van betaling mogelijk niet
zou worden verleend, watfinanciè'rs mede gronden
pp de omstandigheid, dat niet meer al de direc
teuren, als solidair aansprakelijk in een comman
ditaire vennootschap als deze, binnen de landpalen
vertoeven.
Van onzen eigen ver slaggever).
Dat het gas, behalve als middel ter verlichting
ook' voor verwarming en drijfkracht kan worden
benuttigd, bleek allen, die de tentoonstelling van
gastoestellen, in Januari 1884 te Middelburg ge
houden, uit nieuwsgierigheid en tot leering be
zochten.
Warmte en drijfkracht ook in overdrachtelyken
zin heeft het gas in Goes getoond te kunnen
opwekken, want de gaskwestie heeft daar veler
hoofden warm en veler monden in beweging gebracht.
De gaskwestie is niet van vandaag of gisteren.
Reeds langen tjjd klaagden de Goesenaren over den
veel te hoogen gasprys van 14 cent den kub. meter-
Het bleef bjj klagen tot in December jl. den leden
der algemeene vergadering van de sociëteit Van
Ongen. Vrij, namens den kastelein de vraag werd
voorgelegd of deze, in plaats van het dure gas,
goedkoope petroleum in de lokalen branden mocht.
De gasmaatschappij, die reeds lont geroken had
en niet gaarne een zoo goeden klant als de
sociëteit, welke jaarlyks p. m. 5000 k. m. gas
verbruikt, wilde verliezen, schreef het bestuur
der sociëteit dat binnen twee maanden bjj het
gemeentebestuur voorstellen zouden worden
ingediend betrekkelijk verlenging der concessie,
welke in 1892 eindigt, en waaruit dan reeds spoedig
eene verlaging van den gasprys tot 10, hoogstens
11 ets. zou voortvloeien.
De gas-maatschappjj verzocht daarom voort te
gaan met gasverbruik tot nadere beslissingen
zouden genomen zijn, terwjjl zjj, hangende de
quaestie, den kastelein eene reductie zou toestaan.
Na, veel gepraat werd de kastelein door de
leden vrijgelaten in de verlichting.
Nadat dit gebeurd was, dachten de Goesche
burgers, en met reden, dat de gasfabriek spoedig
haar pryzen zou verlagen, maar eilacie. Wel deed
de fabriek eene concessie aan de sociëteit en enkele
groote afnemers, doch het publiek bleef 0.14
betalen.
Natuurlijk werd er allengs meer gemopperd en
geklaagd, tot in de Goesche Ct. de volgende
advertentie werd geplaatst
«Gasfabriek te Goes. De directeur van de gasfabriek
te Goes brengt ter kennis van het publiek, dat met in
gang van 1 Januari jl. (dat is 1886) en met intrekking
van alle vroeger toegestane kortingen de gasprijs voor alle
particuliere verbruikers (rijks- en gemeentegebouwen uit
gezonderd) is vastgesteld als volgt
lo wanneer het verbruik minder dan 100 cub. meters
bedraagt, blijft de prijs 14 cents per cub. meter
2o wanneer het verbruik 100 cub. meters of meer be
draagt, wordt op bovengenoemde 14 cents toegestaan eene
korting van 15 pet.
Met bovenstaand verbruik wordt het maandelijksch
gebruik bedoeld, zoodat de eventueel toegestane korting
over iedere maand op zich zelf beschouwd zal worden
berekend."
Hiermede was de .advertentie uit en begon de
groote kwestie. Die annonce was de droppel, die
den emmer deed overloopen, en nu het publiek
zag, wat het te wachten had van het bestuur der
gasfabriek, besprak het onderling de middelen om
de fabriek te dwingen goedkooper ga» te leveren.
Goedkooper licht was het algemeen wachtwoord.
Dit gaf eenigen heeren, nl. J. M. Kakebeeke,
B. Quist, G. van der Hoek en Ph. M. van der
Mandere, aanleiding om tegen gisteren avond de
Goesche gasverbruikers op te roepen tot eene
meeting in een der lokalen van het Slot Ostende.
Een drukke opkomst was daarvan het gevolg
en, nadat de aanwezigen den heer J. M. Kake
beeke verzocht hadden de leiding der meeting op
zich te willen nemen, waartoe deze zich bereid ver
klaarde, zette hjj de aanleiding tot de bijeenkomst
uiteen en noodigde hij de aanwezigen uit midde
len te beramen om een eind te maken aan de
dwingelandjj van de gasfabriek.
Het comité deelde verder nog een en ander
mede omtrent den pry's van het gas in gemeenten
van ongeveer geljjken omvang als Goes, zooals
bijv. Bolsward, waar het 10 ets, Assen en Zierik-
zee waar het eveneens 10 ets per kub. meter kost.
Te Wageningen betaalt men 11, te Sneek 8, te
Harlingen 10, te Franeker en Vlissingen 12 en
te Hengeloo 11 ct., en te Goes eischt men 14 ct.
Bovendien werd, als bewjjs dat geen onredelijke
vraag gedaan wordt, gewezen op den lagen steen-
kolenprjjs en de hooge pryzen van cokes en andere
overblijvende producten, die de kosten van het
gas op een minimum brengen.
Toen hierop gelegenheid tot het bespreken der
zaak werd gegeven, stelde een der aanwezigen in
het licht dat de fabriek, wier concessie tot 1892
loopt, het monopolie heeft en daarvan voor haar
een voordeelig gebruik maakt. De directeur dei-
fabriek erkent zelf dat de pry's te hoog is, maar
hjj behoeft geen concurrentie te vreezen. Er is
echter nog iets anders, verlaging, aanmerkelijke
verlaging van den gasprijs is met de tegenwoordige
inrichting der gasfabriek onmogelijk, omdat dan
de aanvraag te groot zou worden dan dat de
fabriek daaraan zou kunnen voldoen.
Diezelfde persoon verklaarde daarom het voor
nemen te hebben, zoo min mogelyk, liefst in het
geheel geen gas te branden.
Dat het gas te duur is, behoefde geen der
sprekers meer in het breede te ontvouwen; wel
moeten er middelen beraamd om tot goedkooper
gas te komen.
„Grève maken", zei een kort aangebonden spre
ker,, ngrèveis 't eenige middelwe moeten onze
meters laten weg nemen en als wij dat algemeen
doen dan zal de fabriek wel eieren voor haar
geld kiezen."
..„.Neen", meende een ander, „laat ons den weg
van minneljjke schikking inslaan, laat ons over
leggen met de gasmaatschappij en haar verzoeken
tot verlaging over te gaan."
„Volstrekt geen overleg met eene maatschappij,
als deze" dacht een derde. „Wjj moeten een fonds
formeeren van 500 of 1000 en dan tegen de
fabriek gaan ageeren. De fabriek is niet capabel
om meer gas te leveren; welnu laten we onze
huizen illumineeren als 't ware, laat ons alle
pitten aansteken en zoo de fabriek, 'tzjj per
deurwaarders-exploit, 'tzjj door experts bewyzen
dat zjj niet voldoet aan hare verplichtingen en
niet voldoende gas leveren kan."
't Spreekt van zelf dat al deze meeningen voor-
en tegenstanders vonden en dat er heel wat over
gepraat werd.
Tegen het eerste middel voerde men aan, dat
grève maken nog al kostbaar zou wezen, wjjl men
zich dan petroleumlampen moet aanschaffen,
misschien voor slechts korten tjjd. Dat haalt men
er spoedig uit, rekenden de voorstanders van het
petroleumlicht uit; gas kost 2 cent per uur en
petroleum, in de lampe Beige gestookt, maar IJ
cent per uur.
Tegen het overleg werd alleen aangevoerd dat
het waarschy'nlyk niet baten zou, en tegen het
dwangmiddel met deurwaarders en experts dat,
kwam zoodanige zaak in rechten, de fabriek
waarscbynijjk de winnende partjj zjjn zou.
Na nog vrjj wat discussie stelde de voorzitter
voor bij stemming uit te makent welk middel de
vergadering wenscht. toe te passenminneljjke
schikking, grève, of te trachten de fabriek in
verzuim te stellen.
Dit werd goed gevonden en de overgroote
meerderheid verklaarde zich voor eene minnelijke
schikking.
Daarna werd gevraagd welke prjjs aannemelyk
te achten zon zjjn. De gevoelens waren verdeeld
tusschen 11 en 10 cents, doch de voorstanders
van laatstgenoemd cjjfer behaalden de zege.
Bepaald werd dat het comité zich schrifteljjk
wenden zal tot de gasmaatschappij en haar, on
der mededeeling van het besluit der vergadering,
verzoeken vóór 15 Februari a. s. aan het comité
te willen mededeelen, of zjj bereid is aan den
billijken wensch der Goesche gasverbruikers te
gemoet te komen.
Nu dit idee aangenomen was, vervielen natuur-
ljjk de andere.
Een der leden van het comité besprak daarna
de wensehelijkheid dat de vergadering haar
oordeel uitspreke: in hoever de gemeente des
gevraagd, aan de tegenwoordige concessiona
rissen verlenging van de concessie verleenen moet
dan wel zelve eene fabriek stichten en exploiteeren.
Het meerendeel der vergadering verklaarde zich
niet genegen om zich hieromtrent uit te spreken
men meende voorloopig niet verder te moeten
gaan maar te kunnen wachten tot het bestuur
het antwoord der gasmaatschappij aan de be
langhebbenden zal mededeelen.
Hierop werd de meetingwaarbjj zeker tot veler
verbazing de directeur der gasiabriek niet tegen
woordig was, door den voorzitter opgeheven.
Aangenomen het beroep naar Nuenen (cl.
Eindhoven) door den heer C. E. Crull en beroe
pen naar Jutrjjp en Hommers de heer C. C.
Schot Cz., beiden te Tholen.
Maandag werd aan den calamiteusen Een-
drachtpolder onder Terneuzen met gunstig gevolg
gezonken het eerste der vijf door den aannemer
J. Tollenaar van Terneuzen te plaatsen zinkstuk-
ken tot verdediging van den oever van genoem
den polder. Dit stuk had eene oppervlakte van
1600 W.
In den nacht van Zondag op Maandag is
ook nog in de gemeente Zaamstag gestolen. Bjj
den heer A. Verplanke zjjn plus minus 2 zakken
tarwe van den dorschvloer ontvreemd. Daders
onbekend.
De vorige week Donderdag werd zoo
meldt men uit Hoek aan de Tem. Crt. op, het
schor nabjj den nieuw ingedjjkten Vergaertpolder
een schaapherder met zjjne kudde plotseling ver
rast door het wassende water. Zoo spoedig kwam
de vloed op, dat hy met zjjne schapen en zijn
hond in 't water stond en geen kans meer zag
den oever te bereiken. De veerman J. Verhejjke
Pz., die van verre het gevaar zag, waarin de
herder verkeerde, roeide met zjjn boot er heen,
nam een paar schapen met den herder in de boot
en bracht deze behouden aan wal, terwyl als door
instinct alle schapen, behoudens een, dat te ver
was, h6m tot aan den djjk zwemmende volgden
Ook het afgedwaalde werd na ierhand door hem
gered, 'tEen en ander geschiedde in 'tgezicht
van vele toeschouwers aan de haven van Philip
pine.
Het huis met daarbjj behoorenden tuin van
den heer mr. F. Qoster te Axel is door kerk
voogden der Ned. Herv. gemeente aldaar aange
kocht voor 4000 voor eene pastorie.
Maandag 18 Jam jl. werden, in tegen
woordigheid van het bestuur der Noord en Zuid
Hollandsche Reddingmaatschappij, proeven genomen
met de, door de heeren Landré en Glinderman,
te Amsterdam, inden handel gebrachte »Brillant
Fakkels".
Deze fakkels komen voor in twee afmetingen:
de kortste met een brandtjjd van 7, de langste
met een van 14 minuten. Bjj de beproeving bleek
dat die brandtjjd werkelyk werd bereikt. Het
onderzoek naar de lichtsterkte leverde het resul
taat op, dat men op 30 m. afstands'met het
gewone normale oog duideljjk drukschrift kon
lezen met lettertypen groot 1 1§ mm.
Het geheele terrein werd met één fakkel zoo
danig verlicht, dat men op het strand, gedurend#
den nacht, by het gereed maken der redding
middelen, van deze verlichting zeer goede diensten
verwacht.
Tot op circa 2500 m. afstands bleef deze fakkel
nog een krachtig wit licht vertoonen, zoodat zjj
ook als seinmiddel goede diensten kan doen.
Aanstaande jaar zal het 25 jaar geleden zyn
dat mevrouw Beersmans te Brussel het eerst de
planken betrad.
De heer Hugenholtz deelde Maandag in de
bjjeenkomst der Vrije Gemeente mede dat er geen
officieele aanvrage was gedaan om bijbellezingen
in het gebouw te houden. Zulk een aanvrage
zou zeide hij tevens, ook niet kunnen worden
ingewilligd, daar het bestuur in het vorige jaar
den gemeenteraad geschreven heeft, dat het ge
bouw niet meer kon worden verhuurd, maar
alleen aan de geestverwanten kosteloos voor
vergaderingen zou worden afgestaan.
De firma in effecten, die met kerkvoogden
der Ned. Herv. Gem. te Amsterdam een financi-
eele operatie slcot, waarbjj 6500 op effecten als
onderpand werd verstrekt, en welke prolonga-
tiepost den 6en dezer was afgeloopen, op welken
dag de gelden aan den kerkeraad werden aange
boden en de stukken moesten worden teruggegeven,
wacht nog steeds op afdoening, terwyl het geld
renteloos ligt. Niettegenstaande reeds vóór acht
dagen by deurwaarders-exploot tot teruggave
geïnsinueerd, wordt de man der wet, evenals de
kantoorlooper, van 6 tot 16 Januari dagelijks met
de boodschap heengezonden, dat de stukken be
rusten in de brandkast in de consistorie der
Nieuwe kerk, die door het ingetreden conflict
ontoegankelijk is.
Hierby' moet zich daarenboven het zonderlinge
geval voordoen, dat de brandkast twee deuren
met verschillende sluitingen heeft, waarvan een
sleutel berust bjj den thesaurier Yan L., die niet
geschorst is, doch de andere bjj een der geschorste
kerkeraadsleden, die maar geen vrijmoedigheid
kan vinden den sleutel af te geven, om daardoor
een doodeenvoudige zaak op te lossen, die nu
ingewikkeld wordt en zeer waarschijnlijk door den
rechter zal moeten worden beëindigd, altjjd ten
koste der kerkekas.
De zaak zou van de zjjde der bedoelde firma
echter van weinig of geen belang zjjn, indien het
alleen staats- of andere effecten gold, die dageljjks
aan de beurs verhandeld worden, doch onder die
stukken zijn een aantal loten, op het bezit waar.
van, om dezelfde nommers te behouden, de patroon
bjjzonder gesteld is.
In Thuringen waar de glazenkralenindustrie
een voornaam deel van het bestaan der inwoners
uitmaakt, werd eenige jaren geleden een nieuw
soort kralen gevraagd, de zoogenaamde mat witte
kralen., Er kwamen groote bestellingen uit het
buitenland, hooge pryzen werden geboden, maar
het geheim ontbrak nog, hoe de kralen waren te
slypen. De ingezonden origineele kralen gingen
van huis tot huis; men probeerde op verschillende
wjjze, maar niet met bet gewenschte resultaat.
Toevallig bracht een der arbeiders een kraal
in den mond en bemerkte dat er zich een zeer
kleine harde zelfstandigheid van losliethy nam
deze uit den mond en zag, dat het een zand
korrel was. Zoo kwam hjj tot de ontdekking,
dat de kralen door zand mat gemaakt werden.
De proef staafde zyn vermoedendoor wrjjving
kreeg hjj matwitte kralen.
De belanglooze man maakt zjjn ontdekking
bekend en binnen 8 dagen werden reeds door
honderden arbeiders de nieuwe kralen gemaakt.
Alexander Dumas kreeg een dezer dagen
bezoek van zjjn kleindochter, de dochter van
mevrouw Lippmannna haar eerste begroeting
vroeg zjj hem„Is het waar, dat het poppen-
verhaal in ons kinder journaal van n is? »Ja,
klein ding." Diep verontwaardigd zeide zij„Ik
had het niet voor mogeljjk gehouden, en heb net
ook alle vriendinnen tegengesproken, want zoo
iets leeljjks en vervelends heb ik nooit gelezen."
De schrjjver der Dame aux camelias was over
dit oordeel zeer versteld, zeggen de Parjjsche
bladen.
Uit Madrid meldt men, dat de krjjgsraad
den hertog van Sevilla geschrapt heeft van de
lijst van het leger-kader.
In de Belgische kamer heeft, by de voort
zetting van het debat over de begrooting van
justitie, een heftige discussie plaats gehad, waar
aan de afgevaardigden Bara en Woeste en de
minister Beernaert deelnamen. Aanleiding tot
deze uitbarsting van politieken hartstocht gaven
de sécrétaires volants.
Naar men verneemt heeft de Middellandsche
oorlogsvloot van de Engelsche regeering bevel
ontvangen zich naar de Grieksche wateren te
begeven.
De motie, door de nationaal-liberalen en de
conservatieven bjj den Pruisischen landdag in te
dienen en betrekking hebbend op de door de
regeering te nemen maatregelen in de oostelyke
provinciën, is door 246 afgevaardigden ondertee
kend. De meerderheid is dus verzekerd.
De prins van Wales heeft Eaton-Hall weder
verlaten en is naar Londen teruggekeerd. In
Chester werd hem door een corporatie een adres
aangeboden; de prins dankte voor de harteljjke
ontvangst, hem door de burgers van Chester
bereid.
Maandag heeft de begrafenis plaats gehad
van den schilder Paul Baudry; de ljjkdienst werd
gehouden in de kerk Notre Dame des Champs.
Tegenwoordig waren o. a. de heeren Turquet,
Gamier en Antonin Proust, de minister Sadi-
Carnot, de president der kamer Floquet, de hertog
van Aumale, Emile Augiar, Leon Say enz.
Het Egyptisch gouvernement heeft appel
aangeteekend tegen de uitspraak der rechtbank
in zake den Bosphore Egyptien.
Nadat eergisteren de linkerzjjde in het Deen-
sche Folkething de financieele voorstellen der
regeering verworpen had, werd de regeering giste
ren by koninklijk besluit gemachtigd, de loopende
uitgaven tot nader orde te bestryden.
Bij het opruimen van het puin van het
afgebrande magazyn in Lemberg worden zooveel
menschelyke overbljjfselen gevonden, dat men het
aantal verbranden op veertig schat.
In het Zuideljjk deel van Noorwegen is een
sterke schok van aardbeving gevoeld. Eenige
men«chen hoorden «en gedruisch als van een
